Core biochemistry Flashcards by Erna Hinriksdóttir

Dreifing vatns í líkamanum:

2/3 = intracellular fluid
1/3 = extracellular fluid og þar af..
.. 1/4 = plasma
.. 3/4 = interstitial fluid

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Dreifing anjóna og katjóna í ICF og EFC

ECF: aðallega Na+ og Cl- og HCO3- (bikarbónat)
ICF: aðallega K+ og prótein og phosphate

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hækkun í urea og creatinine bendir til?

Minnkaðs glomerular filtration rate

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Osmolal gap skilgreining

Munur á milli mælds og reiknaðs osmolality

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Formúla til að reikna serum osmolality:

serum osmolality [mmol/kg] = 2 x serum [sodium] [mmol/L]

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvort er hærri styrkur próteins í blóði eða interstitium?

Blóði (oncotic pressure)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

ADH (antidiuretic hormone) = AVP (arginine vasopressin)

stýrir vatnsseytun nýrnanna

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

2 hormón sem stýra Na+ útskilnaði

aldosterone
ANP (atrial natriuretic peptide)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Aldosterone áhrif

minnkar Na+ útskilnað með því að auka Na+ endurupptöku í “renal tubules” á kostnað K+ og H+ jóna
= Na+ endurupptekið -> K+ og H+ meira útskilið
– örvar líka spörun Na+ um svitakirtla og slímfrumur í ristli

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Örvun aldosterons

Rúmmál ECF

- sérhæfðar frumur í juxtaglomerular apparatus nýrungs skynja lækkun í BP og seyta reníni -> aldosterón

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvaðan er aldósteróni seytt?

Glomerular zone of the adrenal cortex

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

ANP (atrial natriuretic peptide) er seytt hvaðan?

Aðallega frá cardiocytes i right atrium

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

ANP gerir hvað?

Eykur útskilnað Na+ í þvagi

Líklega gegnir hlutverki í stjórn á ECF rúmmáli og Na+ jafnvægi

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Pseudohyponatremia

Sjúklingar með alvarlega hyperproteinemiu eða hyperlipidemiu hafa minna hlutfall vatns í plasma. Ekki gert ráð fyrir því við rannsóknir og því er hlutfall Na+ reiknað af öllu plasma en ekki bara vatninu -> hyponatremia
- eðlilegt serum osmolality hjá sjúklingi með alvarlega hyponatremiu er mjög líklega psuedohyponatremia

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

SIAD

syndrome of inappropriate antidiuresis
verður vegna ofseytingar á ADH (vasopressin)
- t.d. vegna sýkingar, malignancy, chest disease, trauma

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

High plasma osmolality orsakir aðrar en hypernatremia

increased urea in renal disease
hyperglycaemia in diabetes mellitus
the presence of ethanol or some other ingested substance

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Orsakir hyperkalemiu

increased intake
redistribution
decreased excretion

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Insúlínáhrif hvar?

Insúlín örvar upptöku K+ í frumur og er mikilvægt í meðferð á hyperkalemíu

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hyperkalaemic periodic paralysis

rare familial disorder
autosomal dominant inheritance
endurtekin köst af vöðvaveikleika eða lömun

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvenær sést lækkað osmólalítet?

Eingöngu við hyponatremíu

4 orsakir metabólískrar acidósu

aukin myndun H+ jóna
inntaka sýru
minnkaður útskilnaður H+
tap á bíkarbónati

Orsakir fyrir metabólískri acidósu með hækkuðu anjónabili

D íabetísk ketóacidosa
U remía
M etanól + IEM metabólítar
P araldehýð
S alísylöt
A lkohol acidósa
L aktat acidósa
E týlen glýkól

Orsakir fyrir metabólískri acidósu með eðlilegu anjónabili

niðurgangur með tapi á bíkarbónati
renal tubular acidosis
karbóník anhydasa inhibitor
þvag leitt í görn

4 orsakir metabolískrar alkalósu

tap á vetnisjónum
gjöf efna með alkalívirkni
hlutfallslega aukið uppsog bíkarbónats í nýrum
respiratorísk kompensering er takmörkuð sérstaklega í bráðatilviki

Hverju veldur kalíumskortur

metabolískri alkalosu

Fjórir flokkar próteinúríu

``` yfirflæðiproteinúría - hemóglóbín - mýóglóbín - bence jones prótein glómerúlar túbúlar pósternal, sekretion - bólga - æxli ```

ALP er hvar

``` lifur (gallvegadæmi) meðganga bein garnaepithel ```

ASAT er hvar

lifur vöðvar hjarta RBK

ALAT er hvar

lifur!!!!!!!! þverrákóttir vöðvar hjarta nýru

GGT er hvar

lifur nýru bris

Hvað hækkar við malignant hyperthermiu

CK (creatin kinasi)

Amýlasi er hvar

munnvatnskirtlum | brisi

Lípasi hækkar við hvað?

pancreatitis

CK er hvar?

heila meltingarvegi vöðvum plasma

Hvað hækkar við lungnaembolíur?

ASAT, LDH | CK hækkar ekki

Hvað er Lesch-Nyhan heilkenni

skortur á hypoxanthín-guanín phosphóríbósýl-transferasa (HPRT) sem endurnýtir púrín einkenni: choreoathetosis, hyperuicamia, sjálfmeiðsli, þroskaskerðing

Hvað hækkar við akút brisbólgu (3)

Amýlasi (bæði s og þ) Lípasi Þvag kreatínín klearans

Meinefnafr. rannsóknir við bráða brisbólgu?

``` S-bílirúbín hækkað S-ALP hækkað S-ASAT hækkað (frekar ef vegna gallsteina) Hyperglýcemía Hýpócalcemia ```

Hlutverk meinefnarannsókna í krabbameinum

``` meta áhættu greina sjúkdóm snemma (t.d. skimun) meta horfur og áætla útbreiðslu (prognosa og stigun) fylgja eftir meðferð greina endurkomu ```

CEA er hvar

``` (carcinoembryonic antigen) ristilkrabbi meltingarvegur æxlunarfæri kvenna blaðra, höfuð, háls ```

AFP er hvar?

- alfa-fetóprótein hepatocellular cancer, hepatoblastoma kímfrumuæxli teratoma

hCG er hvar?

``` - human chorionic gonadotrophin trophoblastar mynda choriocarcinoma kímfr.æxli teratoma ```

PSA

- prostate specific antigen serín próteasi frá prostata hækkar í hyperplasíu, prostatitis, prostatacancer skimun

hvaða 3 markerar eru notaðir í screening?

AFP (hepatoma) hCG (choriocarcionoma) calcitonin (thyroidcancer)

hormónaframleiðsla æxla?

ectopisk seytun paraneoplastic syndrome æxli í innkirtlum

phaeochromocytoma

æxli í chromaffin frumum sem seyta katekólamínum einkenni: - háþrýstingur - höfuðverkur, kvíði, hraður hjartsláttur, sviti

neuroblastoma

æxli í börnum frá neural crest | stundum seyta dópamíni sem er ekki vasóaktíft

carcinoid æxli og heilkenni

frá argentaffin frumum - meltingarvegur, bronchi, pancreas framleiðir serótónín og fleira greint með mælingu á HIAA í þvagi eða serotóníni í blóðflögum einkenni: - roðaköst, niðurgangur, loftvegaconstriction, hjartalokusjúkdómur, hýpótensíon

Hvað hækkar og lækkar við bólguviðbragð?

Hækkar: CRP, haptóglóbín, fibrinógen, storkuþættir, komplement Lækkar: albúmín, transferrín