Cukrzyca + choroby współistniejące, zespół metaboliczny

Question 1

Cukrzyca

Answer 1

• choroba metaboliczna charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Oba te defekty mogą występować jednocześnie.
• przewlekła choroba niezakaźna.

Question 2

Klasyfikacja cukrzycy

wg Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Answer 2

• Cukrzyca typu I
• Cukrzyca typu II
• Cukrzyca ciężarnych

Question 3

Cukrzyca typu I

Answer 3

insulino zależna – spowodowana rzeczywistym bezwzględnym niedoborem insuliny na skutek uszkodzenia komórek beta wysp Langerhansa.
- występuje najczęściej u osób młodych, dzieci.

Question 4

Cukrzyca typu II

Answer 4

Cukrzyca typu II – insulino-niezależna, polega na zaburzeniu odziaływania insuliny na tkanki, działaniu czynników antagonistycznych w stosunku do tego hormonu. - Występuje najczęściej u osób starszych.

Question 5

Cukrzyca - Rozpoznanie

Answer 5

• Glikemia przygodna >200mg/dl (11,1 mmol/l)
• Glikemia na czczo >126mg/dl (7,0 mmol/l)
• Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) >200mg/dl (11,1 mmol/l;120min)

Question 6

Glikemia przygodna

Answer 6

oznaczenie poziomu glukozy w próbce krwi w dowolnej porze dnia

Question 7

Glikemia na czczo

Answer 7

oznaczenie stężenia glukozy w próbce krwi pobranej 8-14h od ostatniego posiłku i po wypoczynku nocnym

Question 8

Prawidłowa glikemia

Answer 8

• Glikemia na czczo <100mg/dl (5,6 mmol/l)

- Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) <140mg/dl (7,8 mmol/l;120min)

Question 9

Nieprawidłowa glikemia

Answer 9

• Glikemia na czczo 100 - 125mg/dl (5,6-6,9 mmol/l)

- Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) 140-199mg/dl (7,8-11,0 mmol/l;120min)

Question 10

Badania przesiewowe (cukrzycy typu II) - kogo?

Answer 10

> 45 lat szczególnie if BMI>25kg/m2
<45 lat if:
- Pokrewieństwo 1 stopnia z chorym na cukrzycę typu 2
- Cukrzyca ciężarnych w przeszłości lub m.c. urodzonego dziecka >4500g
- Nadciśnienie tętnicze (>140/90 mmHg)
- Zaburzenia gospodarki lipidowej (HDL<35 mg/dl)
- Kobiety z zespołem wielotorbielowych jajników
- Leczenie kortykosteroidami beta-blokerami, dużymi dawkami leków tiazolowych
- Istnienie pewnych endokrynopatii (guz chromochłonny)

Question 11

Cukrzyca - Objawy

Answer 11

· ↑C glukozy we krwi
· Cukromocz (glikozuria)
· Wzmożone pragnienie
· Wielomocz (poliuria)
· Zwiększony apetyt (polidypsja)
· ↓ m. c.
· Osłabienie, zmęczenie
· Świąd skóry, zmiany na skórze
· Gorsze gojenie się ran
· Zaburzenia widzenia (cukrzyca typu 2)
· Grzybice
· Zmiany ropne skóry (cukrzyca typu 2)

Question 12

Cukrzyca - Dietoterapia - Cel:

Answer 12

· Dostarczenie zalecanej energii i wszystkich niezbędnych składników odżywczych,
· Utrzymanie należnej masy ciała
· Wyrównanie cukrzycy
· Zachowanie prawidłowego stężenia lipidów
· Zapobieganie powikłaniom

Question 13

Cukrzyca - Wysiłek fizyczny:

Answer 13

• ↑insulinowrażliwość, poprawia ciśnienie tętnicze oraz parametry gospodarki lipidowej, codzienny
  · Osoby z cukrzycą bez powikłań powinny podejmować aktywność fizyczną o dowolnej intensywności natomiast osoby starsze lub z otyłością powinny spacerować 3-5 razy w tygodniu ok. 150 min tygodniowo

Question 14

Cukrzyca - Leczenie niefarmakologiczne:

Answer 14

Edukacja pacjentów zarówno w leczeniu cukrzycy typu 1, oraz 2, konieczne jest kształcenie chorych z zakresu samokontroli, oraz kształtowanie motywacji do przestrzegania zaleceń lekarskich

Question 15

Doustne leki przeciwcukrzycowe:

Answer 15

· Pochodne biguanidu (metformax, siofor) – ↓insulinooporność, (z wyboru w cukrzycy typu 2, nadwaga, otyłość, zaburzenia gospodarki lipidowej)
· Pochodne sulfonylomocznika (diaprel) - ↑sekrecji insuliny
· Glitazony (roslitazon) - ↓insulinooporności

Question 16

Inulinoterapia - Wskazania do insulinoterapii - Trwałe:

Answer 16

· Cukrzyca typu 1
· Cukrzyca typu 2 z utrzymującą się hiperglikemią
· Cukrzyca w chorobach trzustki
· U osób z przeciwskazaniem do leczenia doustnymi przeciwcukrzycowymi (nietolerancja leków niewydolność wątroby)

Question 17

Inulinoterapia - Wskazania do insulinoterapii - Okresowe w cukrzycy typu 2:

Answer 17

· Ostre powikłania w przebiegu cukrzycy
· Zabiegi chirurgiczne
· Udar mózgu

Question 18

Ostre powikłania cukrzycy:

Answer 18

• ciężkie szybko rozwijające się objawy kliniczne, następstwo zaburzeń metabolicznych, gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi h+/OH-.
• Kwasica ketonowa oraz śpiączka hipersomalna

Question 19

Ostre powikłania cukrzycy - Przyczyna

Answer 19

· Brak insuliny co powoduje zmniejszenie zużycia glukozy przez wszystkie komórki organizmu, to prowadzi do wzrostu glukogenezy, zwiększa się stężenie glukozy we krwi.

Question 20

Ostre powikłania cukrzycy - Objawy

Answer 20

· Senność, różnego stopnia zaburzenia świadomości
· Odwodnienie zaburzenia elektrolitowe
· Hiperwentylacja, wyczuwalny zapach acetonu charakterystyczny dla śpiączki ketonowej
· Niskie ciśnienie tętnicze
· Bóle brzucha, wymioty

Question 21

Czynniki sprzyjające rozwojowi śpiączki hipersomalnej

Answer 21

· Infekcje
· Udar mózgu, zawał mięśnia serca, zapalenie trzustki
· Nadużywanie alkoholu
· Nierozpoznana nieleczona cukrzyca

Question 22

Ostre powikłania cukrzycy - Leczenie

Answer 22

· Uzupełnienie płynów i elektrolitów oraz przywrócenie prawidłowego metabolizmu przez podanie insuliny

Question 23

Hipoglikemia

Answer 23

• glukoza<2,7mmol/l
• insulinoterapia
• rzadziej leki przeciwcukrzycowe

Question 24

Hipoglikemia - podział

Answer 24

• Symptomatyczna (niewyczuwalna, pomiar glikemii)
• Łagodna lub wyczuwalna
• Cieżka (konieczna interwencja lekarza)

Question 25

Hipoglikemia - objawy

Answer 25

· Neurogenne – pocenie się, niepokój, drżenie rąk, osłabienie mięśni, uczucie głodu, uczucie mrowienia, osłabienie słuchu, zaburzenia widzenia, bladość powłok, ból głowy · Zaburzenia orientacji, mowy, agresywność, przygnębienie, drgawki, utrata przytomności

Question 26

Hipoglikemia - leczenie

Answer 26

· Przytomny - słodkie płyny → glukoza↑ po 20min | · Nieprzytomny - dożylnie glukoza C10–20%

Question 27

Przewlekłe (późne) powikłania cukrzycy - Podział:

Answer 27

· Mikroangiopatie: nefropatie, retinopatie, neuropatie | · Makroangiopatia dotyczy „dużych” naczyń wieńcowych, mózgowych, obwodowych

Question 28

mikroangiopatia

Answer 28

zmiany zachodzące w przebiegu cukrzycy w naczyniach krwionośnych Ø<100nm (naczynia włosowate, drobne tętnice i żyły). - nadmierna kumulacją sorbitolu, - powstawania AGEs, - aktywacji kinazy białkowej C - stresu oksydacyjny.

Question 29

Makroangiopatia

Answer 29

``` zmiany zachodzące w przebiegu cukrzycy w naczyniach krwionośnych o dużym i średnim kalibrze. Zwiazany z: - przewlekłą hiperglikemią, - hiperinsulinemią, - insulinoopornością, - hiperlipidemią, - stresem oksydacyjnym, - trombofilią cukrzycową, - przewlekłym stanem zapalnym. ```

Question 30

Postacie kliniczne mikroangiopatii:

Answer 30

- retinopatia cukrzycowa, - nefropatia cukrzycowa, - neuropatia cukrzycowa, w tym stopa cukrzycowa

Question 31

Postacie kliniczne makroangiopatii:

Answer 31

- choroba niedokrwienna serca, - zawał mięśnia sercowego, - udar mózgu, - miażdżyca zarostowa kończyn dolnych.

Question 32

Przewlekłe (późne) powikłania cukrzycy - Przyczyny

Answer 32

· Hiperglikemia → ↑glikacji białek → ↑stresu oksydacyjnego · Dyslipidemia · Powikłania w układzie krzepnięcia

Question 33

Nefropatia cukrzycowa

Answer 33

wynik pogrubienia błony podstawnej naczyń włosowatych kłębuszków nerkowych → zeszkliwienie kłębuszków.

Question 34

Nefropatia cukrzycowa - Objawy:

Answer 34

- mikroalbuminuria → białkomocz, - ↓f: nerek → niewydolność. - rozwija się pomiędzy 10-20 rokiem trwania choroby. (typ1) - może być stwierdzone już w momencie rozpoznania cukrzycy. (typ2)

Question 35

Nefropatia cukrzycowa - Postępowanie:

Answer 35

· Intensywne leczenie cukrzycy → normalnej glikemii · Leczenie Hypertension · ↓B – dieta niskobiałkowa

Question 36

Retinopatia cukrzycowa

Answer 36

mikroangiopatia dotycząca naczyń siatkówki oka

Question 37

Retinopatia cukrzycowa – Typy:

Answer 37

· Retinopatia prosta | · Retinopatia proliferacyjna

Question 38

Retinopatia prosta

Answer 38

- mikrotętniaki, - punktowe wybroczyny, - wysięki, - obrzęki siatkówki. Zmiany te występują w obrębie plamki ocznej → ↓wzroku lub utraty.

Question 39

Retinopatia proliferacyjna

Answer 39

rozwój nowych naczyń włosowatych i tkanki włóknistej w obrębie siatkówki komory szklistej, stymulowany niedotlenieniem siatkówki. Dochodzi do wylewów do ciałka szklistego i odklejania siatkówki.

Question 40

Retinopatia cukrzycowa – Leczenie:

Answer 40

· Dbanie o prawidłowy poziom glukozy we krwi | · Fotokoagulacja zmian

Question 41

Neuropatia cukrzycowa – Rodzaje:

Answer 41

- obwodowa czuciowo–ruchowa - Zaburzenia czucia głębokiego, temperatury, mrowienie, drętwienie kończyn, bóle ⇗ w spoczynku, → niedowłady, zaniki mięśni. - autonomiczna - dotyczy uszkodzenia nerwów układu autonomicznego - ostra czuciowa -

Question 42

Neuropatia cukrzycowa – Objawy:

Answer 42

Objawy: - Ze strony układu krążenia: przyspiesznie spoczynkowej czynności serca, bezbólowe zawały serca - Ze strony układu pokarmowego: biegunki, wymioty, - Zaburzenia potliwości - Zmiany odruchów źrenic

Question 43

Zespół stopy cukrzycowej

Answer 43

``` zmiany zwyrodnieniowe tkanek w obrębie stopy: →zniekształcenie →martwica →owrzodzenie →wtórne zakażenie Powikłania prowadzą często do amputacji. ```

Question 44

Zespół stopy cukrzycowej - Przyczyny:

Answer 44

- Stopień wyrównania cukrzycy - Wiek chorego - Nieprawidłowa pielęgnacja - Palenie tytoniu

Question 45

Zespół stopy cukrzycowej - Objawy:

Answer 45

- Zaburzenia czucia, dotyku, temperatury, bólu, - cienka sucha skóra, - zanik tkanek miękkich

Question 46

Zespół stopy cukrzycowej - Zapobieganie:

Answer 46

- Edukacja pacjenta - Wyrównanie cukrzycy oraz dyslipidemii - Prawidłowa pielęgnacja stopy

Question 47

Powikłania sercowo-naczyniowe

Answer 47

- najczęstsza przyczyna zgonów - choroba niedokrwienna serca - zawał mięśnia serca - Kardiomiopatia cukrzycowa - Angiopatia mózgu

Question 48

Powikłania sercowo-naczyniowe - Zapobieganie:

Answer 48

- Intensywne leczenie cukrzycy - Wyrównanie zaburzeń lipidowych - Normalizacja ciśnienia tętniczego - Stosowanie odpowiedniego sposobu żywienia

Question 49

Powikłania sercowo-naczyniowe - Choroba niedokrwienna serca:

Answer 49

- rozwija się w młodszym wieku (z cukrzycą), | - częstotliwośc mężczyzn=kobiet.

Question 50

Powikłania sercowo-naczyniowe - Zawały mięśnia serca:

Answer 50

- 1/3 przypadków przebiegają bezbólowo | - kończą się większą liczbą powikłań

Question 51

Kardiomiopatia cukrzycowa

Answer 51

zmiana czynności i struktury serca wynikająca z: - zaburzeń metabolizmu kardiomiocytów, - zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych, - neuropatii autonomicznej unerwienia serca.

Question 52

Angiopatia mózgu

Answer 52

powstaje w wyniku takich samych zmian w naczyniach mózgu, jakie występują w innych narządach. Objawy: - udar niedokrwienny mózgu.

Question 53

Zespół metaboliczny (NCEP-ATP III 2001 z modyfikacją 2004)

Answer 53

konieczne do rozpozania 3 z 5 czynników: - Otyłość brzuszna (Øtalii≥88cm-kobiety, Øtalii≥102cm-mężczyźni) - glikemia (glikemia na czczo ≥100mg/dl / terapia hipoglikemizująca) - Ciśnienie tętnicze (≥130mmHg skurczowe / ≥85mmHg rozkurczowe / terapia hipotensyjna - Dyslipidemia (≥ 150mg/dl / terapia hipertrójglicerydemii - cholesterol HDL<40mg/dl-mężczyzn, <50mg/dl-kobiet / odpowiednia terapia

Question 54

Zwiększenie ryzyka zawału serca lub udaru mózgu:

Answer 54

- Zespół metaboliczny → x2,5 - Hypertriacyloglicerylemia → x1,6 - Nadciśnienie tętnicze → x1,4 - ↓C HDL → x1,3 - Insulinooporność → x1,3 - Otyłość → x1,2