DALFIL: Aralin 1

Question 1

Ano ang dalumat at ang pagdadalumat? Gaano ito kahalaga sa pagpapaunlad ng isang wika?

Answer 1

Gumagabay upang unawain, ipaliwanag at bigyang interpretasyon ang isang pangyayari, teksto, at diskurso.

Question 2

Ito ay hango sa etimolohiya ng theory.

Question 3

Ito ay mula sa Griyego na ‘theoria’ na = “contemplation, speculation, a looking at, things looked at,”;

Answer 3

DALUMAT

Question 4

Kahulugan ng ‘theoria’ sa Griyego

Answer 4

“contemplation, speculation, a looking at, things looked at,”

Question 5

Ito ay mula sa salitang theorein na “to consider, speculate, look at,”

Answer 5

DALUMAT

Question 6

Ito ay mula rin sa saliting ‘theoros’ na spectator.

Answer 6

DALUMAT

Question 7

Ito ay galing din sa ‘thea’ - a view + ‘horan’ - to see

Answer 7

DALUMAT

Question 8

• ‘theorin’ - to consider, speculate, look at
• ‘theoros’ - spectator
• ‘thea’ - a view
• ‘horan’ - ______

Answer 8

to see

Question 9

• ‘theorin’ - to consider, speculate, look at
• ‘theoros’ - spectator
• ‘thea’ - ______
• ‘horan’ - to see

Answer 9

a view

Question 10

• ‘theorin’ - to consider, speculate, look at
• ‘theoros’ - ________
• ‘thea’ - a view
• ‘horan’ - to see

Answer 10

spectator

Question 11

• ‘theorin’ - ___________________
• ‘theoros’ - spectator
• ‘thea’ - a view
• ‘horan’ - to see

Answer 11

to consider, speculate, look at

Question 12

Kung ihahango sa Ingles, ang ____________ ay very deep thought, abstract conception (Panganiban, 1973).

Answer 12

DALUMAT

Question 13

Sa Filipino, and dalawang salitang ito ay

very deep thought - __________
abstract conception - ____________

Answer 13

very deep thought - Paglilirip
abstract conception - Paghihiraya

Question 14

Ito ang maingat na pag-iisip na may kaakibat na pagsusuri bilang sangkot sa gawaing pag-iisip.

Answer 14

PAGLILIRIP

Question 15

nangangahulugang ilusyon, imahinasyon, at bisyon.

Answer 15

PAGHIHIRAYA (HIRAYA)

Question 16

Kasangkot nito ang anomang inilalarawan sa isip o binubuo sa isip.

Answer 16

PAGHIHIRAYA (HIRAYA)

Question 17

Nakapaloob dito ang kakayahan ng isip na maging malikhain, maparaan, bumuo ng mga imahen o konsepto ng mga panlabas na bagay na hindi umiiral o hindi totoo.

Answer 17

PAGHIHIRAYA (HIRAYA)

Question 18

Ito ay ang pagbuo ng bagong imahen o ideya sa pamamagitan ng pagdurugtong-dugtong ng mga dating karanasan.

Answer 18

PAGHIHIRAYA (HIRAYA)

Question 19

Sa madaling sabi, ang ____________ ay nakatuon sa pagiging malikhain ng isang palaisip o teorista sa kognitibong konstruksiyon ng kabuluhan, kahulugan at kakanyahan ng salita bilang dalumat.

Answer 19

panghihiraya

Question 20

Kung kaya’t pumapasok dito ang lisensiya ng isang ______ o ________ na bumuo ng bagong salita sa dinadalumat na teorya.

Answer 20

ISKOLAR o TEORISTA

Question 21

Sa pinakamalapit na katumbas ng pagdadalumat ay _________.

Answer 21

pagteteorya

Question 22

Sa pinakamalapit na katumbas nito ay pagteteorya.

Answer 22

PAGDADALUMAT

Question 23

Tumutukoy sa pagbubuo ng mga konsepto o kaisipan na mailalapat sa pagsusuri ng mga bagay-bagay sa lipunan.

Answer 23

PAGDADALUMAT

Question 24

Sa proseso ng ___________, nakakapit sa isip ng palaisip ang paglilirip, pagsisid sa kailaliman ng kahulugan/penomenon at paghihiraya nito.

Answer 24

PAGDADALUMAT

Question 25

Ang pagdadalumat ay maaari sa __________ at ___________.

Answer 25

TEKSTUWAL at BERBAL

Question 26

Tumutukoy sa pagtatangkang teoretikal, alinsunod sa paglikha ng bagong salita at katuturan nito.

Answer 26

PAGDALUMAT SALITA

Question 27

Ito ay ang paggamit ng wika sa mataas na antas ng pagteteorya batay sa masusi, masinop, kritikal at analitikal na paggamit ng mga salitang kumakatawan sa mga ideya at kaalamang nagiging konsepto sa malalimang pag-uuri’t paggamit nito.

Answer 27

Dalumat-salita

Question 28

Ayon kina (Nuncio at Morales-Nuncio 2004: 167), tinitingnan sa paraang ito ang ugnayan ng salitang ugat at ang baryasyon ng mga pagbabanghay ng salita na nagluluwal ng sanga-sangang kahulugan.

Answer 28

PAGDALUMAT SALITA

Question 29

Humihiwalay sa lexical o diksyunaryong kahulugan lamang ang salita at nililirip ito sa antas ng interpretasyon.

Answer 29

PAGDALUMAT SALITA

Question 30

Isang musikero at kompositor ng mga awiting may kamalayang panlipunan.

Answer 30

JESS SANTIAGO

Question 31

Magandang halimbawa ang awit niya sa matalinong pagdalumat sa salitang “loob” na

Answer 31

JESS SANTIAGO

Question 32

Ito ay maituturing na mahalaga sa kulturang Pilipino.

Answer 32

LOOB NI JESS SANTIAGO