disanje Flashcards
(26 cards)
hnerijev zakon
➢ Rastvaranje gasova u tečnosti (Henrijev zakon): gasovi
difunduju u tečnost i u dodiru sa njom najprije se fizički
rastvaraju, a zatim, zavisno od njihove reaktivnosti i
osobina tečne sredine
- neki i dalje ostaju u fizičkom rastvoru
- drugi grade labilna jedinjenja
- neki grade stabilna jedinjenja
➢ U krvi se svi gasovi vazduha fizički rastvaraju, ali najveći
dio O2
i CO2 veoma brzo se labilno vezuje
➢ Sa porastom parcijalnog prititiska gasa njegova
rastvorljivost se povećava, a sa porastom temperature
sredine u kojoj se rastvara rastvorljivost se smanjuje
uloga disanja
Osim izmjene plinova pluća sudjeluju u drugim za
život važnim funkcijama kao što su npr.:
reguliranju acidobazne ravnoteže u tijelu
reguliranje tjelesne temperature
izlučivanje nekih štetnih tvari iz organizma
filtrira manje krvne ugruške iz vena
fizički štiti srce od naglih pokreta
Karakteristika respiratornih organa
- velika površina na kojoj (ili preko koje) se obavlja
razmjena gasova
➢ - veoma tanka difuziona membrana koja graniči gasnu
sredinu i krv (tanja od 1 µm)
Postoje 3 osnovna tipa respiratornih organa
Razlikujemo dva oblika pluća
Difuzijska pluća su ona koja imaju strukturu u obliku šupljine
koja se jednostavnim otvorom (pneumostom) otvaraju prema
van, a plinovi ulaze u šupljinu i iz nje izlaze difuzijom (puževa
plućnjaka, te mnogih paukova gdje se ovakva pluća nazivaju
još i škržna pluća ili lepezaste uzdušnice).
▪ Drugi tip pluća su ventilacijska pluća.
▪ Kod ventilacijskih pluća zrak se posebnim mehanizmima
aktivno tjera van i unutar šupljine.
▪ Ovakva pluća se nalaze kod najvećeg broja životinja
Oblici dišnih organa u životinja protoze, spužve, gujavicr
disanje ribav
• Ribe su prvi kičmenjaci koji su se pojavili na zemlji.
• Kod riba je sa svake strane ždrijela razvijena škržna
duplja u kojoj leže škrge.
• Škržne duplje komuniciraju sa jedne strane sa
ždrijelom, a sa druge sa spoljašnjom sredinom. Svaka
škrga se sastoji od lučne osnove koja nosi dva niza
finih škržnih listića.
• Kod nekih riba (plućašice ili dvodihalice) koje žive u
plitkim vodama koje presušuju, riblji mjehur vrši ulogu
dopunskih respiratornih organa kojima u vrijeme suše
ove ribe mogu da koriste atmosferski vazduh.
iblji mjehur predstavlja ispupčenje jednjaka.
•Ima pretežno funkciju aparata kojim se reguliše kretanje na
manjim ili većim dubinama, ali po potrebi može da funkcioniše i
kao pluća.
ko dise skrgama
Preko škrga dišu: crvi, rakovi, mekušci, bodljokošci, niži hordati, ribe i larve vodozemaca.
dsianje kod ptica
• Kod ptica, disajni sistem čine dušnik, dušnice, pluća i
zračne vrećice.
• Pet pari zračnih vrećica ima do 4 puta veći volumen
od pluća, a ulaze i u unutrašnjost krilnih kostiju.
• Zračne vrećice znatno smanjuju težinu ptica i pomažu
plućima tokom leta.
• Podizanjem krila tjelesna se šupljina proširi i zrak
ispuni zračne vrećice i pluća, a spuštanjem krila
smanjuje se kapacitet tjelesne šupljine i organa za
disanje te dolazi do istiskivanja iskorištenog zraka
U procesu disanja u širem smislu učestvuju:
➢ Vazdušni putevi (od nosa do respiratornih bronhiola) ➢ Pluća sa pleurom ➢ Grudni koš sa strukturama koje ga čine ➢ Respiratorni mišići ➢ Aferentni i eferentni nervi ➢ Kardiovaskularni sistem ➢ Nervni respiratorni centri
euonea, dispnea i one glupostti
faze disanja
1. Ventilacija pluća: razmjena gasova između alveola i vanjske sredine 2. Vanjsko disanje: razmjena između šupljine alveola i kapilara -difuzija 3. Transport gasova u krvi 4. Unutrašnje disanje: razmjena između kapilara i tkivne tečnosti i ćelija u tkivu (difuzija) 5. Ćelijsko disanje: potrošnja O 2 uz nastanak CO 2 i jedinjenja bogatih energijom u složenim reakcijama respiratornog lanca u mitohondrijama
nosna supljina kod disanja, ždrijalo, grljkan. dusnik
bronije i bronhijole
bronhije (bronchiae): U većim bronhijama je prisutna i
dobro razvijena hrskavica; međutim, smanjenjem promjera
hrskavica se postepeno gubi
– male bronhije imaju izražen glatkomišićni sloj koji je
pod vegetativnom kontrolom:
– draženje putem simpatikusa dovodi do
bronhodilatacije
– draženje vagusa izaziva bronhospazam
(bronhokonstrikciju)
➢ Bronhiole (bronchiolae): još tanje cjevčice (oko 1 mm)
nastale daljnjim razgranjavanjem bronhija u plućnim
režnjićima – nemaju hrskavicu, a ni mukozne žljezde
respiratrona povrsina
❑ Zbir površina respiratornih membrana svih alveola =
respiratorna površina (kod čovjeka i većine dom. životinja
ukupna površina iznosi oko 100m2
stta je respiratorina membrana i njeni slojevi
sta je ucesttvuje u disanje tj venttilaciji
- ovo se odvija i reguliše procesom plućne ventilacije
zahvaljujući pokretima grudnog koša, a što je
omogućeno aktivnošću respiratornih mišića i ono dalje
plucni kapacittett
rezidulani kapacitet
➢ Nakon maksimalnog izdisaja iz pluća se ne istisne sav
vazduh – u njima ostaje znatna količina vazduha i naziva se
rezidualni kapacitet:
- čovjek 1,2-1,6 L - konj oko 12 L
• Rezidualni kapacitet čine:
- kolapsni volumen: zapremina vazduha koja se iz
pluća istisne nakon obostranog pneumotoraksa
- minimalni volumen (vazduh): zapremina vazduha koja
se nikako ne može istisnuti iz pluća (prisustvo
minimalnog vazduha obezbijeđeno je već prvim
udisajem novorođenčeta) – značaj!!
Frekvencija respiracije zavisi od:
- Vrste životinje
- Veličine tijela
- Spola
- Starosti
- Fiziološkog stanja
- Vanjske temperature i tjelesne temperature
- Stepena punjenosti digestivnog trakta
- Zdravstvenog stanja
Minutni volumen pluća:
- respiratorni volumen X frekvenca disanja
- čovjek oko 10 L pri mirovanju i mirnom disanju
- naporan rad do 125 L
➢ Tipovi disanja
u zavisnosti od toga koji su respiratorni
mišići angažovani u motorici torakalnog zida postoje 3
tipa disanja:
- Grudni (kostalni): konji i psi (ozljeda toraksa
abdominalni tip
- Trbušni (abdominalni): goveda (graviditet,
meteorizam grudni tip)
- Mješoviti: čovjek
pneumografija
rpoces u kojem dobijama pneumatogram na kom možemo pratitti pokrete grudnom koša
TRANSPORT KISEONIKA U KRVI
❑ Pri PO2 u krvi sistemskih art. (oko 13 kPa) 1 L krvi sadrži
toliki broj molekula O2 koji je ekvivalentan sa 200 ml O2 u
gasnom stanju u atmosferi (1 L krvi nosi oko 200 ml O2
)
❑ O2
je u krvi prisutan u dva oblika:
- rastvoren u vodi plazme i eritrocita
- reverzibilno vezan za Hb u eritrocitima
➢ Količina rastvorenog O2 u krvi direktno je proporcionalna
PO2 u krvi (Henrijev zakon), a pošto je O2
relativno slabo
rastvorljiv u vodi,
- samo oko 3 ml može biti fizički rastvoreno u jednom L
krvi sistemskih arterija
- ostalih oko 197 ml/L krvi reverzibilno (labavo) je
vezano za Hb
