Dziecko jako pacjent Flashcards
(20 cards)
Czynniki wpływające na zachowanie dziecka:
a) związane z dzieckiem:
• wiek
• zaawansowanie rozwoju fizycznego i intelektualnego
• wcześniejsze doświadczenia ogólnomed i stom
• ogólny stan zdrowia
• posiadanie rodzeństwa
• kontakt z rówieśnikami
• sprawowanie opieki nad dzieckiem w ciągu dnia (matka / opiekunka / żłobek / przedszkole / szkoła)
b) związane z rodzicami / opiekunami: • wiek matki i ojca • poziom wykształcenia • poziom lęku dentystycznego matki i ojca • zaufanie do stomatologa • obawy o dziecko w trakcie leczenia
Style wychowania dziecka:
- autorytatywny - rodzice są ciepli, uważni i wrażliwi na potrzeby i zainteresowania dziecka, stosują stosowne do poziomu dojrzałości dziecka wymagania, wyjaśniają i narzucają reguły, ale pozwalają dziecku podejmować decyzje zgodnie z gotowością rozwojową oraz uwzględniają jego punkt widzenia
- autorytarny - rodzice są zimni i odrzucający, często zawstydzają, poniżają dziecko, są bardzo wymagający; stosują nacisk przez krzyki, rozkazywanie, krytykowanie i karanie oraz podejmują większość decyzji za dziecko
- pobłażliwy - rodzice są ciepli, ale rozpieszczają dziecko, stawiają niewiele wymagań lub wcale (często z powodu błędnie pojętej troski o poczucie własnej wartości dziecka)
- niezaangażowany - rodzice są emocjonalnie nieobecni, wycofani i nieuważni, stawiają niewiele wymagań lub wcale (często z braku zainteresowania lub oczekiwań wobec dziecka), są obojętni na decyzje dziecka i jego punkt widzenia
Znaczenie środowiska stomatologicznego dla zachowania dziecka w gabinecie:
a) warunki w poczekalni i gabinecie: wyposażenie, wygląd, organizacja pracy
b) cechy psychofizyczne personelu: wygląd, barwa głosu, mowa ciała, empatia, opanowanie, poczucie humoru, zdolności obserwacyjne
c) kompetencje personelu: poziom wiedzy z zakresu stom i psychologii dziecięcej oraz umiejętność jej praktycznego zastosowania
Czym są liliputy?
kątnice o małej główce
Czym jest lęk stomatologiczny?
negatywny stan emocjonalny powstały w reakcji na nieznane zagrożenie
Czym jest strach stomatologiczny?
reakcja emocjonalna na znane zagrożenie → zmierzenie się z problemem lub ucieczka
Czym jest fobia stomatologiczna?
silny strach prowadzący do unikania za wszelką cenę leczenia stomatologicznego do czasu, aż dolegliwości bólowe przewyższą strach lub zmniejszy się bariera psychologiczna
Czy dziecko z lękiem / strachem stomatologicznym jest “widoczne” od wejścia do gabinetu?
nie zawsze, może być towarzyskie w ogólnym zachowaniu, ale pasywne lub milczące podczas leczenia
Czynniki wywołujące lęk dentystyczny:
a) personalne: wiek, dojrzałość, temperament, problemy psychiatryczne
b) zewnętrzne: wiedza, postawa oraz wpływy rodzinne i socjalne
c) dentystyczne: wcześniejsze doświadczenie bolesnego leczenia i brak kontroli
Z jakimi zaburzeniami może wiązać się brak współpracy dziecka w gabinecie?
- zaburzenia nerwowo-psychiczne
- ADHD
- autyzm
- zespół Aspergera
- zespół Tourette’a
Metody oceny lęku:
- fizjologiczne - pomiary reakcji fizjologicznych organizmu: ciśnienia krwi, tętna, szybkości akcji serca, redukcji wydzielania śliny, stężenia wolnego kortyzolu w ślinie
- behawioralne - ocena zachowania pacjenta wg kategorii skali behawioralnej
- psychologiczne - wypełnienie kwestionariusza psychologicznego przez pacjenta lub jego rodzica
Kategoria zachowamoa dziecka wg Frankla (ocena współpracy):
- zdecydowanie negatywne: dziecko odmawia leczenia, głośno krzyczy, jest przestraszone, jawnie manifestuje skrajny negatywizm
- negatywne: dziecko niechętnie akceptuje leczenie i ujawnia postawę negatywną, ale w stopniu niezbyt nasilonym (nadąsanie, zamknięcie w sobie)
- pozytywne: dziecko akceptuje leczenie, jest ostrożne, skłonne do stosowania się do poleceń stomatologa, czasem z pewną rezerwą realizuje polecenia lekarza
- zdecydowanie współpracujące: dziecko nawiązuje dobre porozumienie z lekarzem, interesuje się zabiegami leczniczymi, śmieje się i cieszy sytuacją terapeutyczną
Ocena lęku i zachowania dziecka wg Venhama:
Skala lęku klinicznego:
0 - dziecko zrelaksowane, uśmiechnięte, chętne i zdolne do konwersacji
1 - dziecko niełatwe, zaniepokojone; podczas zabiegu powodującego stres może protestować, krótko i spokojnie wskazuje na dyskomfort, ręce trzyma przy sobie lub częściowo podnosi, sygnalizując dyskomfort, jest chętne i zdolne do interpretacji doświadczenia, natężona ekspresja twarzy, może mieć łzy w oczach
2 - dziecko sprawia wrażenie przestraszonego, tonacja głosu, pytania i odp odzwierciedlają lęk; podczas zabiegu wywołującego stres protestuje werbalnie, cicho płacze, napręża ręce i je podnosi, ale nie zakłóca przeprowadzenia zabiegu; interpretuje sytuacje z rozsądną dokładnością i kontynuuje radzenie sobie z lękiem
3 - dziecko wykazuje niechęć do rozpoczęcia leczenia, ma trudności w prawidłowej ocenie lęku sytuacyjnego; silnie protestuje słownie i płacze; protest proporcjonalny do strachu; radzi sobie z niechęcią
4 - lęk dziecka zakłóca zdolność do oceny sytuacji; płacz nie jest związany z leczeniem; wyraźne ruchy ciała, do dziecka można dotrzeć przez komunikację werbalną i uzyskać z niechęcią i wielkim wysiłkiem przezwyciężenie strachu
5 - dziecko nie styka się z powodem rzeczywistego lęku; głośno płacze i nie słucha przekazu werbalnego, nie czyni wysiłków w celu opanowania strachu, ucieka, konieczne jest fizyczne unieruchomienie
Skala współpracującego zachowania:
0 - pełna współpraca, możliwie najlepsze warunki do leczenia, nie płacze i nie protestuje fizycznie
1 - dziecko wykazuje niewielki protest słowny lub cicho płacze, sygnalizując dyskomfort, lecz nie przeszkadza to w kontynuacji leczenia; zachowuje się odpowiednio do etapów leczenia (przy iniekcji lub oczyszczaniu ubytku sygnalizuje ból)
2 - dziecko silnie i gwałtownie protestuje, sygnalizuje płaczem i ruchami rąk, protest jest bardziej rozpraszający i utrudniający, jednak współpracuje na prośbę lekarza
3 - protest dziecka stanowi duży problem dla lekarza; dziecko ulega prośbom stomatologa niechętnie i wymaga większego wysiłku ze strony lekarza
Dziecko w wieku <2 lat w gabinecie:
- mała zdolność zrozumienia zabiegów
- możliwa efektywna komunikacja
- nawet bez współpracy dziecka, niektóre zabiegi można wykonać bez sedacji
Dziecko w wieku 2 lat w gabinecie:
- różny rozwój słownictwa → różna komunikacja
- wstydzi się nowych ludzi i nowych miejsc
- należy pozwolić dziecku dotykać przedmioty, aby zrozumiało ich znaczenie
- zaleca się aby dziecku towarzyszyli rodzice
Dziecko w wieku 3 lat w gabinecie:
- lubi się przypodobać dorosłym
- ma aktywną wyobraźnię i lubi opowieści
- można się z nim komunikować i przekonywać
- w momencie stresującym zwraca się do rodziców i nie akceptuje wyjaśnień obcych
- czuje się pewniej w obecności rodziców
Dziecko w wieku 4 lat w gabinecie:
- słucha z zainteresowaniem i dobrze reaguje na werbalne wskazówki
- jest rozmowne
- lubi wyolbrzymiać
- współpracuje, ale może być zbuntowane i narzucać swoje poglądy
Dziecko w wieku 5 lat w gabinecie:
- bawi się z rówieśnikami
- nie boi się nieobecności rodziców
- nie obawia się nowych doświadczeń
- jest dumne z przedmiotów, które posiada
Dziecko w wieku 6 lat w gabinecie:
- zwiększa się uniezależnienie od rodziców (chodzi do szkoły)
- zwiększenie reakcji lękowych
- niepokoje z wybuchami złości, krzyków, agresją
Skala zachowania Haupta zmodyfikowana przez Carthersa:
Ruchy ciała:
1 - dziecko wykonuje gwałtowne nieprzerwane ruchy
2 - dziecko wykonuje ciągłe ruchy utrudniające leczenie
3 - ruchy dziecka można kontrolować, nie zakłócają leczenia
4 - dziecko nie wykonuje ruchów ciała
Ocena sprzeciwu za pomocą głowy lub JU:
1 - dziecko obraca głową, odmawia otwarcia ust
2 - dziecko ma usta zamknięte, trzeba je prosić o otwarcie
3 - dziecko dusi się, knebluje usta, występuje odruch wymiotny
4 - dziecko nie płacze
Komunikacja werbalna: 1 - nadużywa słów, grozi 2 - protestuje słownie 3 - wyraża dyskomfort 4 - sporadycznie mówi lub milczy
Zachowanie:
1 - bardzo złe - wykluczające leczenie
2 - złe - leczenie zostaje przerwane
3 - dostateczne - leczenie trudne, można przeprowadzić zabieg
4 - dobre - można przeprowadzić leczenie, ale występują pewne ograniczenia z powodu płaczu dziecka lub wykonywania ruchów ciała
5 - bardzo dobre - nie płacze i nie wykonuje ruchów ciała
