Egzamin Flashcards
1
Q
SD a SU
A
Liczba samobójstw dokonanych przewyższa niedokonane.
2
Q
Co to jest model Węgierski?
A
Dominujący w Eurpie dotyczący SD i SU. SU - młodsza kobieta. SD - starszy mężczyzna
3
Q
Przyczyny dysproporcji SD SU
A
Jak su no to w Europie zachodniej częściej popełniają kobiety i młode, natomiast SD ludzie starsi. Przy Su metody są mniej zagrażające życiu człowieka. Rzadziej wśród SU choroby psychiczne. Ale Shneidman uważa, że większość samobójców to zdrowi ludzie.
4
Q
Shneidman i Farberow Szantaż
A
Shn nigdy nie spotkał prawdziwego samobójcy. Zawsze jest walka pomiędzy siłami życia a śmierci. Tengel mówił, że to dwie odrębne populacja, ale to bardzo sztywny podział .Tendencja autodestrukcyjne są poważnym czynnikiem ryzyka SD. SD zawsze wcześniej mają na swoim koncie SU. Wg. Chorona Su ludzie młodsi bo są silniejsi zdrowisi łatwiej im przeżyć. Kobiety też silniejsze od Mężczyzn.
5
Q
Choron - samobójstwa usiłowane
A
- Zamach nie powiódł się za względu na złą metodę
- Ktoś interweniował i zapobiegł
- Gdy interwencja medyczna byla skuteczna
6
Q
Shneidman i Farberow - typy samobójstw
A
- Osoby, które rzeczywiście pragną umrzeć
- Osoby, które wynik pozostawiają losowi
- Osoby, które oczekują, że zostaną ocalone.
7
Q
Kreitman - parasamobójstwa
A
Wg. Chorona bez sensu bo każde samobójstwo jest najpierw SU a potem SD. Po drugie każdy w swoim, życiu na pewnym etapie chce umrzeć. Postęp medycyny umożliwia powrót do zdrowia osób, które nie miały wcześniej na to szans. 2% osób nie zadowolonych z ocalenia.
8
Q
Yalom - badania zetknięcie się ze śmiercią pozytyw
A
- Zmiana hierarchi wartości, umiejętność wyboru, asertywność, nadzieja, cieszenie się tu i teraz.
9
Q
Koncepcja Solidarności Społecznej
A
- podział na zachowania normalne i patologiczne
- odwołujemy się do społeczeństwa którego jednostka jest częścią.
- Jeżeli więcej patologii w społeczeństwie wsaźniki wyżesze.
- Stopień integracji związany z typem samobójstwa
10
Q
Typy samobójstw (Koncepcji Solidarności Społecznej)
A
- Egoistyczne- brak zaangażowania i troski o innych ludzi.
- Altruistyczne - wynikają z wyznaczania sobie zbyt wysokich standarddów. Człowiek umiera, żeby nie być ciężarem
- Anomiczne- brak ideałów, patoogiczne wpływy społeczne.
11
Q
Psychoanaliza Freud a samobójstwa.
A
Instynkt życia vs instynkt śmierci. Każdy z nas potencjalny samobójca. Popełnienie zależy od superego(osobowości) oraz sytuacji. Świat uczy nas, że umierają inni, odrzucamy myśl o własnej śmierci. Freud przywiązuje dużą wagę do tłumienia agresji, które jest przyczyną zachowań autodestrukcyjnych. Zamienia się ona w depresją a ona w autodestrukcje. Pułapka bo wyrażanie nie do końca ok tłumienie też nie ok. Przyczyną również może być identyfikacja z kochaną utraconą osobą.
Nikt kto wcześniej nie próbował lub chociaż nie życzył komuś samobójstwa. Samobójstwo zawsze wymierzone w kogoś.
12
Q
Manninger (Człowiek przeciwko sobie)
A
W każdym smobójstwie trzy elemnty:
- Pragnienie, aby się zabić
- Pragnienie zabicia siebie
Są ludzie którzy popełniają samobójstwo na raty (alkoholizm, szkodzenie sobie, przyśpieszanie śmierci.)
13
Q
Czym się różnią pośrednie od bezpośrednich
A
- Czas - akt samobójstwa krótki, ale bogaty syndrom presuidalny. A w pośrednim długi/
- Świadomość - samobójca ambiwalentne podejście do śmierci, ale wie jak skoczy to zginie. W pośredniej formie nie myśli się o śmierci.
14
Q
Trzy typy śmierci Shneidman:
A
- Intencjonalna - z własnej ręki.
- Kontritencjonalna - pragniemy żyć, ale narażamy się na śmierć (żołnierze)
- Nieintencjonalna - rzadka, człowiek dba o zdrowie ale umiera - katastrofa
- Subintencjonalna - związana z pośrednią formą autodestrukcji, mechanizm zaprzeczania.
15
Q
Programy prewencyjne
A
*mała skuteczność, samobójstwa maleją u starszych ale rosną u młodych.
16
Q
Shneidman trzy poziomy profilaktyki:
A
1 poziom - zmniejszanie poziomu ryzyka samobójstw na szeroką skalę.
2 poziom - interwencja dotycząca osób zagrożonych
3 poziom - dotyczy osób po próbach samobójczych i tych którzy cierpią po samobójstwie bliskich
17
Q
Trzy obszary pomocy
A
Prewencja - przed kryzysem
Interwencja - w trakcie kryzysu
Postwencja - po kryzysie
18
Q
Osoby w grupie zwiększonego ryzyka WHO:
A
- Osoby po próbach samobójczych
- Osoba bliska zmarła po samobójstwie (samobójca zostawia swój szkielet w szafie.
- Osoby w żałobie (szczególnie niebezpieczna rocznica śmierci).
- Emigranci
- Młodzi mężczyźni - nie płaczą, nie korzystają z terapeutów, najważniejsza praca, jak niepowodzenie w pracy to charakter suicydogenny.
- Osoby homoseksualne -brak akceptacji.
- Osoby przewlekle chore
- Osoby starsze po ograniczeniach starczych.
19
Q
Amerykańskie towarzystwo -czynniki ryzyka
A
- Klient mówi że chce popełnić samobójstwo lub zabójstwo.
- W rodzinie klienta samobójstwo, maltretowanie, groźby wobec innych.
- Próba samobójcza
- Klient skonstruował plan samobójstwa
- Rodzina klienta rozpadła się
- Klient przeżywa rocznicę bolesnej straty
- Klient stracił kogoś bliskiego (żal po stracie)
- Nadużywa alkoholu lub narkotyków
- Mieszka sam, izolacja społeczna.
- Depresja
20
Q
Mity / Błędne koncepcje
A
- To nie prawda, że chorzy psychicznie popełniają samobójstwo. Prawdą jest, że popełniają je osoby zdrowe.
- To nie prawda, że po wyjściu z depresji nie popełni samobójstwa. Bo nabiera wtedy sił do działań i samobójczych.
21
Q
Objawy i czynniki zagrożenia samobójstwem cdn
A
- Rozdawanie cennych rzeczy i dopinanie spraw osobistych.
- Radykalna zmiana nastrojów - wycofanie się, apatia, paniki, drażliwość
- Zmiana nawyków z pracą i czasem wolnym
- Uczucie bezradności i lub beznadziji - wg Becka uczucie beznadziejności najlepszy predyktor samobójstwa,
- Wysokie natężenie jednej lub wielu emocji.
- Myślenie z pogranicza urojeń
- Niezaplanowana ciąża
- Koncentracja na problematyce depresji i śmierci
- Pobyt w więzieniu
- sugestia nikt nie będzie płakał po Tobie
- Ostry stres związany z problemami
22
Q
Sygnały zamiarów samobójczych Sheidmana
A
23
Q
Przyczyny samobójstw - koncepcja kryzysu psychicznego zamieniającego się w suicydalny.
A
Szok po śmierci osoby wynosi 6 tyg. Po tym okresie albo się z niego wychodzi albo są trwałe zmiany osobowości.
- Dominacja zmarłego w życiu osoby
- poczucie winy nabiera katastrofalnych rozmiarów.
- Gniew skierowany do różnych osób - personel medyczny, rodzina.
- Miejsca i przedmioty związane z osobą ból psychiczny.
- Pragnienie nieustannego rozmawiania o zmarłym
- Dostrzeganie u siebie podobnych objawów co u zmarłego.
24
Q
Koncepcja kryzysów Caplana
A
Kryzys to stan o pewnej dynamice, który rozpoczyna się w konfliktowej sytuacji. Początkowo działania uprzednie, potem działanie chaotyczne i moment kulminacyjny kryzysu. Taki stan nie może trwać dłużej niż 6 tyg. Jeżeli nie przejdzie, przekszrałcić się może w sytuację, która wymaga natychmiastowej pomocy, grożącej samobójstwem, zabójstwem lub wybuchem psychozy. Kryzys może się przekształcić w kryzys suicydalny.
25
Jacobsen kryzys
Kryzys to szkoda dla duszy człowiek w kryzysie traci kierunek, orientację i doznaje wstrząsu.
26
Kryzys, a trauma
Kryzys szok dla samej duszy. Trauma to doświadczenie zewnętrzne, kryzys to reakcja na nią. Kryzys może się pojawić też bez traumy np religijny.
27
Kryzys w terapii 3 podejścia:
Kryzys z punktu widzenia katharisis:
Żal po straci i kryzys są bardzo istotne w życu cżłowieka. Człowiek musi sobie uświadomić w pełni swoją sprawę. Płacz centralny czynnik procesu zdrowienia. Szczególnie ważna interwencja kryzysowa, która powinna pojawić się bezpośrednio po stracie. Wymaganie, żeby pacjent natychmiast skonfrontował się ze stratą jest jak maltretowanie. Zaleca się powolną regresję.
- Psychodynamika - Oparta na psychoanalizie. Związek między traumą dzieciństwa a późniejszymi reakcjami kryzysowymi. Do dramatycznych przeżyć należy - przemoc, wykorzystanie, strata rodzica. Ślad pozostaje w mózgu. Kryzysy rozumiemy poprzez wcześniejsze traumy. Obecne konstrukty i teraźniejszość wpływają na to co osoba wybiera ze swojej przeszłości.
- Zaburzenia postresowe - PTSD, ASD. Kryzys to wynik ostrej, zewnetrzeni zadaniej traumy Ostra reakcja stresowa związana z poczuciem bezradności i redukcją kontroli behawioralnej. Różne wydarzenia np: gwałt, wypadek, napad u większości osób wywołują kryzys.
Każdy z nich ma + i -
28
Kryzys Suicydalny.
występują w nim myśli i plany popełnienia samobójstwa. Myśli od nieprecyzyjnych do konkretnych przygotowań do samobójstwa. Ryzyko wzrasta wraz z konkretnością planu. Niektórzy przedstawiają zachowanie poprzedzające samobójstwo jako piramidę.
29
Piramida suicydalna
na dnie : myśli samobójcze
wyżej: planowanie, myśli konkretne
Wierzchołek: dokonani samobójcy
Osoby zaczynające znajdują się na dnie. Ale poprzez "karierę samobójczą" wspinają się na górę.
30
Proces suicydalny
może przebiegać poprzez myśli o samobójstwie, zamachy na własne życie od usiłowanego do dokonanego. Nawiązuje do podatności zawrówono neurologicznej jak i psychicznej. Nie ma danych ale uważa się że kobiety ok 31 miesięcy men 51 miechów
31
Cechy kryzysu
- Objawy psychiczne fizyczne objawy stresu
- Niepokój, bóle głowy, współwystępuje z psychicznymi.
- Postawa paniki lub klęski. Osoba chce rozwiązać problem ale nie udało się jej, poczucie pustki i bezradności. Może być nadmierne pobudzenie, nieproduktywne zachowanie.
- Koncentracja na uzyskaniu ulgi - Jednostka koncentruje się na tym jak osłabić dolegliwości związane ze stresem. Moga to być dolegliwości ciała lub depresja. osoba zapomina o problemie a koncentruje się tylko na bólu psychicznym.
- obniżona skuteczności osoba sprawia wrażenie fukcjonującej normalnie, jednak jej skuteczność jest obniżona. Z tego powodu wysiłki zmierzające do poprawienie sytuacji nieskuteczne są.
- Kryzys jest samoograniczający się. Zwykle trwa 6 tyg. Po tym okresie zmiany psychopatologiczne lub samorozwiązanie.
32
Zasady interwencji kryzysowej
Pierwsza zasada - przetrwanie.
2. Błyskawiczność -kryzys jest niebezpiczny, pomoc powinna być natychmiastowa, zwłaszcza w kryzysie suicydalnym.
3. Uczestnictwo aktywne terapeuty w ocenie planu działania. Terapeta i klient ustalają plan działania.
4. Ograniczenie celu uniknięcie katastrofy. Cel ogólny przywrócenie równowagi.
5. Nadzieja i oczekiwania - Terapeuta musi wzniecić nadzieję. W ten proces włączają się postawy i oczekiwania terapeuty.
6. Wsparcie - poprzez bycie z klientem
7. Koncentracja na rozwiązaniu problemu - kamień węgielny.
33
Zapobieganie samobójstwu w toku interwencji kryzysowej.
1. Zaangażowanie wyrażające się poprzez pozwolenie osobie na ocenę sytuacji jej własnej perspektywy, aby otwarcie wyraziła własne problemy.
2. Wysiłek zrozumienia osób w kryzysie, Najważniejsza interpretacja wydarzeń. Bo w kryzysie jest właśnie ta negatywna interpretacja wydarzeń i emocji związanych z nimi.
3. Ocena zagrożenia samobójstwem. Wyodrębnienie myśli o samobójstwie. Nie prawda, że nie powinno się pytać o samobójstwo. Bezpośredniość - otwarte mówienie o swoich planach. Większość planujących samobójstwo chce podzielić się myślami z innymi. Jeżeli odpowiedź jest negatywna drążymy do momentu, aż nie będziemy pewni odpowiedzi. Należy dociekać powodów dla których osoba chce popełnić samobójstwo. Zrozumienie to podstawa dalszej pracy. Ważne jest czy istnieje poczucie beznadziejności co stanowi wg Becka podstawę samobójstwa. Należy pytać o to co była najlepsze w życiu jego. Jak rozwiązywał dotychczasowe problemy. Terapeuta powinien opowiadać sie po stronie życia. Gdy ktoś jest niezdecydowany proponujemy odłożenie decyzji. Nie można zbyt silnie naciskać na zycie bo będzie stres. Osoba sama odpowiada za swoje życie.
4. Kontrakt - aktywna wpólaca między terapuetą a klientem Osoba otwarcie mówi o swoich tendencjach. Musi mieć wolność i swobodę.
34
Ringel- zdradziecka piąta kolumna
Gotowość do walki o życie. Należy znaleźć pozytywne tendencje trzymające człowieka przy życiu.
35
Freud i samobójstwa (podsumowanie leenars)
1. Akt samobójczy związany z podświadomą motywacją. Świadomy jedynie zamiar.
2. Potencjalny samobójca koncentruje się na drugim człowieku.
3. Samobójca identyfikuje się z przedmiotem utraconym.
4 Agresje kieruje na siebie , jakby na innego człowieka.
5. Odczuwa pragnienie zemsty.
6. Nienawiść do obiekty kieruje na siebie.
7. Poczucie winy i nadmierny krytycyzm w stosunku do siebie.
8. Brak prawidłowej syntezy doświadczeń.
Samobójstwo jako samomorderstwo.
36
Koncepcja Leenars, komponenty samobójstwa
1. Ból psychiczny nie do zniesienia
2. Trudności w nawiązaniu i podtrzymaniu relacji interpersonalnych
3. Odrzucenie, agresja
4. Postrzeganie siebie jako osoby niezdolnej do przystosowania.
5. Identyfikacja z osobą, która odrzuciła. Osoba zabijając siebie zabija tą drugą osobę.
6. Zawężenie i sztywność poznawcza.
37
Jung - postawy wobec samobójstwa
Samobójstwo jako próba transformacji, jest atakiem na ciało. Nie wiemy czy dusza umiera. Impuls ku śmierci, chęć spotkania z Bogiem, kolejne narodziny. Osoby praktykujące wierzące nie popełniają samobójstw. Aby zrozumieć chęć samobójstwa należy zrozumieć życie jednostki. Dotrzeć do archetypów i kompleksów. Fantazje i pragnienia wskazują na styl życia. Osoby wybierają śmierć która pasuje do ich stylu życia, agresywny, autoagresywny, samobójstwo.
38
Litman różne oblicza samobójstwa
1. samobójstwo jako chęc zachowania własnego obrazu siebie.
| 2. Zachowanie obrazu sibie ważniejsze od zachowania życia.
39
Lester kryteria śmierci odpowiedniej.
Jeden widoczny kompleks. Zawarty w objawach, koncepcjach, ideach. To on prowadzi do samobójstwa i jest to nierozwiązany problem. Rozbieżność pomiędzy wymaganiami, a możliwościami.
40
Kienhorst Przypadki kryzysu suicydalnego u młodych
Przypadki kryzysu suicydalnego u młodych trzy zasady:
1. Postawa interwenta konkretna i dyrektywna. Nie wolno prowadzić dyskusji o wartości życia.
- Ważne nadanie struktury(spotkanie każdego dnia). Każda terapia ten sam czas miejsce i dzień. Tematyka różne problemy i możliwości ich rozwiązania. Środowisko wezwane do przerwania stanu samotności i zapewnienia wsparcia.
- Niedyskutowanie wartości życia. Gdy ktoś próbuje na siłe przekonać o wartości życia klient może poczuć się nierozumiany.Może to zniszczyć kontakt.
- Mężczyźni odczuwają z powodu zachowań autodestrukcyjnych wstyd i cieżko i się otworzyc i o tym mówić. Postawa nie naganiająca prowadzi do otwarcia się, a w przypadku kobiet do lojalności.
2. Zasób niezbędnych informacji, które powinno się uzyskać.
- Ryzyko samobójstwa.
- Przyczyna zamachu samobójczego. Motywacja zwykle nieświadoma. Świadoma jest tylko intencja. Ostatnie wydarzenie przelewa kielich.
- Poprzednie zamachy- jako wskaźnik ryzyka.
- Przczyny samobójstwa dlaczego ktoś chce odebrać sobie życie.
- Zapytać co zrobić, aby nie popełnił tego samobójstwa. Nie zawsze otrzymamy odpowiedz.
3. Rodzaj przekazach informacji od terapeuty do klienta.
- Staranie się o przekonanie klienta i środowiska, że istnieją inne możliwości rozwiązania problemów
- Terapeuta lub ktoś inny pomoże rozwiązać.
- Potrzebna jest profesjonalna pomoc.
41
Terapia poznawcza
- Bardzo skuteczna.
- przechodzi przez fazy
- Ocena klienta, ryzyka, konstrukcja planu. Terapia jako przewodnik. Konceptualizacja - dobór metod i strategii działania. Prosta i zwarta, wyjaśniająca zachowania z przeszłości i pozwalająca przewidywać przyszłe. Na początku znajduje się lista problemów pacjenta i w tym momencie ustalamy piorytety związane w rozwiązywaniu problemów. Po ustaleniu celów wprowadzenie strategie interwencyjne. Te techniki mają na celu wprowadzenie modyfikacji przekonań, myśli i wyobrażeń. Techniki behawioralne (trening asertywności). Asertywność ma przeciwdziałać kumulowaniu się agresji, zwiększa poczucie własnej wartości.
42
Cztery typu osobowości w poznawczej.
1. Osoba doświadczająca poczucie beznadziejności
- Śmierć jaki jedyna opcja(każda osoba ma swoją listę rozwiązań)
- Są to osoby stale myślące o samobójstwie.
- Ma pewne problemy które wywołują jednak niechęć odebrania sobie życia.
2. Osoba histroniczna z potrzebą podniecenia - Aktywność i podcienienie stanowią istotną część życia tej osoby. Kiedy pacjenci odczuwają nudą szukają nowych form stymulacji, często znajdują to w zachowaniach autodestrukcyjnych. Zamach na życie jako próba oderwania się od szarości. Osoby powtarzają próby samobójcze, które jednak sa oceniane jako próba manipulacji otoczeniem.
3. Halucynacje nakazujący pozbawienie siebie.
- psychoza, konieczność leczenia farmakologicznego
- Ogólna terpia pomagająca w uzyskaniu dominacji nad bodzcami.
- Terapeuta musi przekonać pacjenta , że głosy nie są tak silne jak mu się wydaje.
4. Samobójstwo racjonalne-
- Pewnych samobójstw nie można uniknąć
- Pewnych osób nie nazlezy od niego odwodzić.
- Chore osoby, starsze, niepełnosprawni.
- Racjonalna odpowiedź na racjonalne problemy.
- Spowodowało to powstanie organizacji asystujących w samobójstwie.
43
Techniki
1. Wyodrębnianie automatycznych myśli pojawiających się w trudnej sytuacji. Negatywne myśli jako nawyk u osób z depresją. Karta myśli dysfunkcjonalnych - pacjent opisuje sytuację wywołującą negatywne myśli i emocje. Notuje sie nasilenie smutku i złości od 1-100.Dalej notuje sie pojawiające sie mysli automatyczne przed pojawienie się emocji.
2. Linia po jednej stronie negatywne po drugiej pozytywne. Rysuje zmiany w myślach i emocjach w ciągu tygodnia. Krótka analiza danych.
44
Pięc myśli automatycznych
1. Jestem przegrana
2. Nie mam żadnych szans na przyszłość
3. Nikt nie będzie chciał być ze mną
4. Nikt się ze mną nie ożeni
5. Lepiej żebym umarła.
45
Techniki terapuetyczne myśli automatycznych
1. Zrozumienie inaczej. Terapeuta prosi o wyjaśnienie np co to znaczy, że jesteś przegrany
2. Powątpiewanie w dowody - domaganie się dowodów negatywnych myśli.
3. Selektywne abstrachowaniec- polega na wyborze z różnych aspektów tych, które wzmacniają przekonania i tendencje autodestrukcyjne i negatywne.
4. Ponowna atrybcja - osoby depresyjne i destrukcyjne całą winę przypisują sobie. Równie niebezpieczne jest całkowite przerzucenie winy. Wina zawsze jest podzielna.
5. Badanie opcji i alternatyw. Osoby są przekonane, że stracili już wszystko. Śmierć jest jedyną alternatywą. Samobójstwo jako opcja bo nie można odrzucić bo będzi opór, ale pracuje się nad innymi opcjami.
46
Terapia behawioralno-poznawcza
-Myśl o samobójstwie i zachowania autodestrukcyjne są wynikiem nieprawidłowych procesów behawioralnych, poznawczych i interpersonalnych. wyucznoym podczas życia
47
Model Becka
- Koncepcja poczucia beznadziejności beznadziejności
- Poczucie beznadziejności ma krytyczne znaczenie , osoba autodestrukcyjne pojmuje samobójstwo, jako jedyne możliwe rozwiązanie problemu, lub sytuacji która w jej rozumienia jest nie do rozwiązania.
- Negatywnie oceniają swoją przyszłość, brak szans na zmianę
- Negatywna ocena siebie, ujawnianie siebie jako osoby niekompetentnej.
- Poczucie beznadziejności, niezdolność tolerowania cierpienia powoduje chęć ucieczki.
48
Model williams
- Osoby mają deficyt w zdolnościach rozwiązywania problemów.
- Znalezienie tej zdolności to cel terapii Hendena.
- Zwiększenie poczucia kontroli i kompetencji.
- Terapia pomaga odkryć wewnętrzne źródła wsparcia.
- Wprowadza się inne techniki:
- Rejestrowania przyjemnych aktywności społecznych
- rozszerzanie kontaktów społecznych
- wszystko dopasowane do osobowości
Rozpoznanie mocnych stron ma kluczowe znaczenie dla terapii. Pacjenci uczą się rozpoznawać wzory myślenia które prowadzą do myśli samobójczych i kładą nacisk na strategie które je eliminują
49
Jobes skrzynka nadzei
W skrzynce fotografie bliskich osób, dyplomy. Rzeczy dla których warto żyć.
50
Rosenthal terapia
1. Pisanie kontraktu - pacjent obiecuje kontaktować się z terapeutą jak czuję potrzebę śmierci.
2. Teraputa aktywnie interweniuje (np. przez rozmowę)
3. Notowanie negatywnych myśli i uczuć przez klienta ich notowanie może redukować lub wzmacniać. Klienci są sceptycznie nastawieni.
4. Teraputa pracuje nad gniewem ścisły związek z samobójstwem. Tłumienie agresji prowadzi do depresji.
5. Nadzieja uświadomienie możliwości innych rozwiązań problemów.
51
Terapia racjonalno emocjonalna ellis.
1. Podkreśla się poczucie beznadziejności
2. Konieczność zmiany sposobu myślenia, który wpływa na emocje.
3. Uświadomienie sobie iż można zredukować negatywne emocje i zachowania poprzez zmianę myślenia jest szczególnie istotne w przypadku osób autodestrukcyjnych.
52
Analiza transakcyjna
-Początek zachowania autodestrukcyjnego to wczesne lata życia. Korzenie i myśli w wieku dorosłym
-Pobrane od rodziców i ważnych obiektów.
-Samobójstwo w perspektywie dziecka - ono odczuwa rozpacz i beznadzieję błaga o pomoc.
-Nie może tutaj działać część terapeuty jako rodzica bo wzmaga to zachowanie pacjenta jako dziecka.Często pośrednio lub bezpośrednio pacjenci przybierają taką rolę. Należy przybrać rolę dorosłego.
-Dopóki ego jest dziecięce pytamy o trudności i problemy.
-Pomoc w obszarze komunikacji trening asertywności
-
53
Logoterapia
1. Frustracja woli sensu prowadzi do pustki egzystencjalnej i nerwicy noogennej.
2. Nacisk na cierpienie i dzięki niemu można uzyskać poczucie sensu
3. Jeżeli klient uzna swoje cierpienie za konieczne zapobiega to samobójstwu
4. Pacjenci z noogenną pracują aby odzywskać sens. Doświadczenie sensu poprzez cierpienie.
5. Działanie paradoklasne - działanie doprowadzenie zachowań i objawów do absurdów aby osłabić ich działanie.
6. Nie boi się stawać na przeciw śmierci.
54
Freeman i Reinecke terapia poznawcza
1. Analiza tego co pacjent mówi, nie czytamy w my ślach. Terapeuta zastanawia się jakie czynniki wzmagają dysfunkcjonalne zachowania. Niektórzy pacjenci traktują objawy jako część ja. Pozbycie się objawów pozbycie się ja. Pojawia się niepokój i konflikt.Negatywne myśli są nawykiem depresyjnych pacjentów. Mają za zadanie notowanie negatywnych deprecjonujących mysli o sobie.
55
Freeman i Reinecke terapie poznawcze
1. Wyimaginowane konsekwencje - pacjent wymyśla doświadczenie i jego konsekwencje. Mogą to być doświadczenia i sytuacje z przeszłości jak i z przyszłości. Fantazje i wyobrażenia jako dobry materiał do terapii
2. Pozytywne i negatywne strony zyski i straty - sporządza się liste zysków i strat. Ma to rozbijać sztywność procesów myślowych, zaniechać typowemu błędowi popełnianego przez samobójców. Wszystko ma dobre i złe strony,
3. Proces przekształcania negatywnych stron w pozytywne - strata zawsze przynosi cos pozytywnego.
4. Skalowanie - pozwala na oznaczenie na skali nasilenia emocji, zadowolenia z terapii, bliskości z teraputą.
5. Eksternalizacja głosu - pacjent glośno wypowiada swoje mysli, głosy w głowie.
6. Próba kognitywna poprzez wizualizację zachowań.
7. Samoinstrukcja - instrukcja dla siebie, mówimy do siebie, dajemy sobie rozkazy, informacje niezbędne do rozwiązania problemu.
8. Zatrzymanie mysli -dysfunkcjonalne myśli jak kula śniegowa, ciężko je zatrzymać
56
Bezpośrednia dysputa i razwój dysonansu poznawczego freeman i reinecke
B. D - przeciwni są sporu z pacjentem jednak są sytuacje, które tego wymagają. Spór w momencie wyjawienia przez pacjenta checi odebrania sobie życia. Należy wyprowadzić atak na poczucie beznadziejnosci pacjenta.
R. DP - Rodzi się poprzez rozbierzność pomiędzy przekonaniami, wartościami pacjenta, a jego zamiarem popełnienia samobójstwa. Np dla wierzącego samobójstwo w niezgodzie z wiarą.
57
Interwencje bahawioralne w Freeman i Reincecke
1. Pacjenci depresyjni wymagają interwencji behawioralno-poznawczych. Pacjent może reagować pesymistycznymi przekonaniami, kwestionować użycie metod. Jedna z pierwszych metod plan aktywności.
Plan aktywności - popularne stwierdzenie u osób autodestrukcyjnych jestem przytłoczony, zmęczony, mam za mało czasu, siedzę cały czas i nic nie robię. Osoby przytłoczone nadmiarem zajęć nie robią planu dnia. Dla pacjentów depresyjnych i autodestrukcyjnych z przekonaniem, że nic nie robią, plan pozwala uświadomić, że robią. Teraputa ocenie dzienne wykorzystanie czasu. Służa w planowaniu, aby osłabić poczucie beznadziejności pacjenta. Polemizujemy z pacjentem, że naprawdę coś robi.
Określają, że elementy poznawcze i behawioralne się uzupełniają. Plan aktywności powinien być sprawdzany na każdej sesji. Zeby kreować przeświadczenie, że jest ważny ten plan.
Rejestr przyjemności - Negatywny obraz siebie, świata i przyszłości.Rzadko angażują się w zajęcia przyjemne. Ocena, że coś może przynieść również przyjemność zachęca do aktywności.
Stopniowanie celu- pacjenci odczuwający poczucie beznadziejności mają wrażenie, że ich wysiłki są daremne. Cele wydaja się nieosiągalne. Dlatego drogę dzielimy na małe kroczki. Każdy mały krok jest nagrodą.
Próba behawioralna - sesje terapeutyczne można wykorzystać do ćwiczenia zachowań lub relacji z osobami znaczącymi. Ćwiczenie umiejętności z terapeutą.
Trening asertywności uczy niekumulowania agresji, wyrażania jej w dobrej formie.
Biblioterapia - książki do czytania jako zadanie domowe.
Relaksacja - medytacja, ćwiczenia oddechowe. Często z depresją współwystępuje niepokój może być on oddalony poprzez ćwiczenia, co zwiększa kontrolę nad życiem.
58
Opór w terapii reincecke freeman
1. Brak zdolności pacjenta do przystosowania - nie mozna zakładać, że każdy może skorzystać z terapii. Niezdolność do wymagań terapeuty i skomplikowanych zdań.
2. Brak umiejętności teraputy z praca z określonym typem pacjenta - należny skierować do innego terapeuty.
59
Model zapobiegania nawrotom Marlatt. Pierwotnie peznaczony dla uzależnionych.
1. Pomoc w rozpoznaniu sytuacji zagrożenia myślami samobójczymi.
2. Bycie świadomym jawnych i ukrytych wątków, schematów prowadzących do negatywnych myśli.
3. Wyodrębnienie wczesnych sygnałów nawrotów
4. Rozwój koncepcji specyficznych i konkretnych działań w sytuacji wysokiego ryzyka.
5. Praktykowanie zachowań i reakcji które redukują negatywne rekacje innych.
6. Przyswojenie sobie technik poznawczych.
7. Posiadanie bezpiecznej przestrzeni.
60
Psychoterapia osób samobójczych
1. Jest bardzo trudna, proces może przerwać samobójstwo.
2. Pozostawia terapeutę w poczuciu żalu i smutku.
3. Klienci mogą szantażować samobójstwem w przypadku nie spełnienia żądań. Osoby o tenedencjach autodestrukcyjnych nie powinny leczyć innych osób o podobnych.
61
Terapia wschodu Morita.
Morita wychodzi z założenia, że nie mamy wpływu na swoje myśli i emocje, mamy wplyw jedynie na swoje zachowanie (wyjątek jąkanie i tiki)
2. Dlatego nie przywiązujemy wagi do emocji bo sa ulotne.
3. Trzeba nauczyć pacjenta cierpliwości bo każda rozpacz kiedyś przemija.
4. Myśli to trucizna nie przywiązujemy wagi do nich.
5. Aktywność jest bardzo ważna siedzenie i narzekanie nie ma sensu. Każda aktywność ma pozytywy.
6. Liczy się to co tu i teraz.
7. Należy się koncentrować na czynnościach, ponieważ to przynosi ulgę od cierpienia. Technika relaksacji.
8. Pacjenci pisza na kartkach, bo wtedy okazuje się ile słów wypowiadamy bez sensu.
9. Pisanie własnych nekrologów - zobaczenie siebie w perspektywie śmierci.
10. Pacjent odpowiedzialny za swoje życie tak samo jak za śmierć. Terapeuta nie jest.
62
Pytania, które zadaje się pacjentowi w Morita
1. Co Ci dała dana osoba?
2. Jak sie też osobie odwdzięczyłeś?
3. Co dało Ci życia, a co Ty dałeś życiu.
63
Dialektyczna terapia behawioralna w okresie dorastania. Miller Czynniki samobojstwa krótkoterminowe
1. Poprzednie próby samobojcze
2. Zaburzenia psychiczne
* depresyjne i lękowe
* opozycyjno lękowe
* zwiazanie z nadużywanie substancji psychoaktywnyc
* zaburzenia osobowości
* lęki i perfekcjonizm
3. Dysfunkcjonalne środowisko rodzinne - zaburzenia psychiczne rodziców, nadużywanie substancji, depresja, strata rodzica przed 18 rz
4. Płeć - dziewczęta częściej próby samobójcze, chłopcy dokonane. W azji jest odwrotnie.
5. Orientacja seksulana - jak homo to bardziej samobójstwo. Im wcześniej odkryli swoją odmienność tym wyższe ryzyko.
6. Przynależność do grupy etnicznej.
7. Status społeczno ekonomiczny
64
Czynniki krótko terminowe
1. Stresujące doświadczenie
2. Problemy z prawem i dyscypliną - upokorzenia i kłótnie.
3. Przemoc fizyczna i seksualna
4. Trudności z nauką brak bracy.
5. Gorsze funkcjonowanie fizyczne choroby urazy
6. Dostępność środków
65
Bergman i Jobs wybór metody
zależy od:
1. Rozpowszechnienia i powszechności danych metod.
2. Akceptacja społeczna i kulturowa.
3. Sugestie społeczne i behawioralne
4. Rozgłos - sugestia społeczna
5, Osobiste znaczenie aktu samobójczego.
6. Intencjonalność i prawdopodobieństwo odratowania.
66
Postępowanie w kryzysie samobójczym Miller
Rodzina to podstawa. Rodzicom należny wytłumaczyć zaburzenie dziecka.
Angażowanie Rodziców w proces wymaga:
- Uspokojenia i uprawomocnienia. Rodzice odczuwają przerażenie i zachwianie emocjonalne. Terapeuta musi się zająć potrzebami i reakcjami rodziców, ponieważ oni stanowią środowisko. Terapeuta powinien uprawomocnić reakcje emocjonalne rodziców
-Mobilizowanie - kiedy kryzys przerasta rodziców tracą oni nadzieję należy dodawać otuchy, wypowiadać słowa wyrażające wiarę w to, że kryzys zostanie pokonany.
- Psychoedukacja- wątki działań psychoedukacyjnych zalezą od konkretnego przypadku. Ale często są to zasady uprawomocnienia się, badania problemu i oceny ryzyka samobójstwa
Pierwsza strategia kryzysowa - Koncentracja na teraźniejszości. ..
67
Postępowanie w razie gróźb samobójczych wobec rodziców
1. Należy uczyć rodziców jak nie wzmacniać reakcji autodestrukcyjnych. Musi się pracować nad nauką ich wygaszania.
2. Rodziców można nauczyć takich samych strategii jakich używa terapeuta. Koncentracja na groźbie a nie szantażu. Rodzic musi zrobić wszystko, aby ocalić dorastającego, ale nie wzmacniać autodestrukcji.
3. Nalezy przypominać, że spełnienie proźby ukoi osobę jednak na długą metę wzmacnia objawy.
68
Czynniki ryzyka samobójstwa
A) Pośrednie groźby samobójcze, planowanie i przygotowanie samobójstwa, samouszkodzenia.
B) Bezpośrednie czynniki ryzyka. grupa wysokiego ryzyka, niedawno zakończył się związek, nagatywne zmiany w środowisku, niezadowolenie z leczenia, beznadziejność, złość, niedawno nagłośniony przypadek samobójstwa.
69
Cele interwencji dzieci o zach auto Freeman i Reincke
1. Nawiązanie sojuszu - natchnienie nadzieja iż terapia może pomóc. Należy zapewnić, że wspólna praca dziecka i terapeuty doprowadzi do rozwiązania problemu. Rodzice i nauczycie także powinni pomagać
2. Obrona dziecka przed krzywdą i zranieniem
3. Osłabienie tendencji autodestrukcyjnych
4. Omówienie potrzeb dziecka i rozwój metod gratyfikacji.
5. Przedyskutowanie jak nawiązać nowe kontakty, by uzyskać wsparcie. Nowe kontakty zastępują stare.
6. Jak myśli wpływają na emocje, emocje na zachowanie
7. Uwypuklenie pozytywnych stron sytuacji.
8. Wzmocnienie systemu wartości, chwalenie niezależnych, odpowiednich zachowań dziecka
9. Stworzenie możliwości niezależnego działania
10. Zachęcanie do zawierania przyjaźni
11. Pomoc w akceptacji własnych wad.
12. Modyfikacja reakcji agresywnych, adekwatne reakcje na sytuacje. Pomoc dziecku akceptacji rozczarowania poprzez wskazanie uzyskania innych możliwych dróg przyjemności.
13. Zmaganie się z uczucie straty i separacji.
14. Zapobieganie nawrotom interwencja polega na przedyskutowaniu znaków ostrzegawczych tendencji, prośba o powiadomienie terapeuty w razie nawrotu.
70
Shneidman - wspólne cechy samobójstw
1. Poszukiwanie rozwiązania. Samobójstwo jako jeden ze sposobów wyjścia z kryzysu. Aby zrozumieć samobójstwo trzeba poznać problem. Ostatnia przyczyna samobójstwa jako kropla przelewająca kielich goryczy.
2. Zniszczenie świadomości. Możliwość przerwania i unicestwienia bólu i cierpienia kusząca.
3. Wspólny bodziec - ból psychiczny od którego osoba pragnie uciec. Nikt nie popełnia samobójstwa z radości. Ból jest istotą samobójstwa, który jest odpowiedzą na bodziec.
4. Wspólny stresorem są sfrustrowane potrzeby psychiczne. Frustracja potrzeb wywołuje ból i staje się motorem samobójstwa.
5. Wspólna emocja, to poczucie bezradności i beznadziejności.
6. Wspólny stan poznawczy - ambiwalencja dotycząca życia i śmierci. Samobojca pragnie umrzeć ale być także ocalony,
7. Zawężenie - samobójstwo jako zawężanie procesów poznawczych. Powoduje to przekonanie, że śmierć to jedyne rozwiązanie. Zmiejszenie opcji tunelowe widzenie.
8. Wspólny interpersolnalny akt związany z samobójstwem to komunikowanie swojego zamiaru. Wiele osób daje znaki, że zbliża się kres ich życia, często są one pośrednie.
71
Szczególne etapy zapobiegania samobójstwu
1. Zaangażowanie - wyrażające się w ocenie sytuacji, subiektywnego punktu widzenia danej osoby i zachęcenie jej do wyrażenia swoich problemów. Ważny wysiłek, aby zrozumieć uczucia tej osoby. Dystans pomiędzy osobą niosącą pomoc a zagrożoną zmniejsza się, gdy jest możliwość wyrażania uczuć.
2. Wyodrębnienie - czyli zadanie bezpośrednich pytań czy osoba myśli o samobójstwie. Pytania mogą być nie jasne. Wiele osób myślących o samobójstwie pragnie podzielić się tym sekretem.
3. Należy ustalić dlaczego osoba myśli o popełnieniu samobójstwa. Nacisk na interpretacje doświadczeń. Wentylacja uczuć. Zakładamy zawsze, że jakaś część człowieka chce żyć. Ważne aby znaleźć pozytywne tendencje trzymające człowieka przy życiu.
4. Zagrożenie samobójstwem wykrytym za pomocą serii pytań. Czy ma obecnie plany popełnienia samobójstwa kiedy to nastąpi. Ważne uzyskanie informacji o poprzednich próbach.
5. Kontrakt - zapewnienie, że do pewnego czasu nie popełni. Precyzyjność planów jako większe ryzyko. Bezpieczna przestrzeń - określenie czasu odroczenia samobójstwa.
72
Samobójstwa dziec i wg poznawczej
1. ich groźby traktowany mniej poważnie niż dorosłych
2. Rzadko pozostawiają listy samobójcze
3,Zach auto korelują z beznadziejnością, bezwartościowością, depresją oraz subsydialnymi zachowaniami rodziców.
ocena - ocena istotna cześć procesu terapii. Do tego samego co u dorosłych.
Wątki wymagające oceny:
1. Stopień zamiaru samobójczego.
2. Stresy
3. Koncepcja śmierci i umierania
4. Przypadki samobójstw w rodzinie.
5. Poprzednie próby samobójcze
6. Ocena ryzyka zachowań autodestrukcyjnych.
7. Postawy wobec szukania pomocy i wsparcia.
73
Ponawcza dzieci wywiady
Reinnecke twierdzi, że wywiady z dziećmi dorastającymi wymagają korzystania z pytań zamkniętych. Otwarte mogą wzbudzać niepokój. Można dla rozluźnienia zastosować otwarte ale wracamy potem do zamkniętych. Cel wywiadu to nie tylko zebranie informacji, ale także nawiązanie kontaktu. Dzięki należy powiedzieć, ze gdy będzie to konieczne będzie musiał porozmawiać z innymi dorosłymi. Terapeuta jest prawnie i etycznie zobowiązany do rozmowy z rodzicami.
74
Samobójstwo dzieci, a psychoanaliza joffe
1. Klient musi mieć świadomość, że terapeuta poważnie traktuje jego cierpienie i zaburzenia.
2. Duża rola przeniesienia, które odbywa się tu i teraz. Sporadyczne sięganie do przyszłości w celu zapobiegania zachowaniom autodestrukcyjnym.
3. Elementem terapii również analiza przeciwprzeniesienia, uczuć terapeuty. W przeciwprzeniesieniu ważna rola innego terapeuty, aby zrozumiał własna podświadomość i procesy obronne.
4. Dorastanie to proces w którym jednostka pragnie oddzielić się od pierwotnych obiektów. Ustala się seksualna tożsamość. Obraz własnego ciała ma korzenie w pierwszych doświadczeniach z piersią matki. Dziecko posiada koncepcję ciała pokochanego lub znienawidzonego od marki. Wraz z dorastaniem następuje ponownemu rozpatrzeniu.
75
Wzrost liczby samobójstw wśród młodych.
W krajach z dobrą opieką,maleje ilość osob starszych. Jednak liczba samobójstw nadal 2-3 razy większa niż młodych. Freeman i Reincecke - depresja u osób starszych chorobą śmiertelną, związaną z zadaniami rozwojowymi starości. Sposób leczenia inny niż u młodych. Osoby z rakiem dwu-krotnie częściej popełniają samobójstwo. Zwykle na początku choroby. Rzadziej szukają pomocy nastawieni przeciw zmianom. Boją się, że jak będą szukać pomocy wyślą ich do domu starców. Ważne jest, żeby lekarze zadawali pytania mające na celu wykrycie depresji, bo osoby które popełniły często wcześniej szukały pomocy u lekarzy różnej specjalności. Większe ryzyku u mieszkających samotnie, u osób po stracie bliskiej osoby poczucie beznadziejności. Ważne jak sobie radzą po przejściu na emeryturę. Starsi przeżywają wiel strat, blicy niedostępni, przyjaciele umierają. Czynności sprawiające przyjemność też stają się niedostępne. Ludzie depresyjni stosują inne metody radzenia sobie. Popełniają więcej błedów poznawczych.
Samobójstwa altruistyczne są charakterystyczne dla ludzi starszych, nie chcą byc ciężarem.
76
Neugarten, osoby starsze nie tworzą jednej grupy.
- Osoby starzejące się- niezależnie od wieku są aktywne, uczestniczą w inicjatywach. Aktywne życie. Pozostają im świadomość osłabienia fizycznego, zmian wyglądu, chronicznych chorób/
- Osoby stare - przytłoczeni chorobami, utratą bliskich relajci, smutkiem, niemożnością kontynuacji swoich zainteresowań. Stają się coraz bardziej zależni i wzrasta w nich poczucie beznadziejności.
77
Praca z osobami starszymi.
1. Znalezienie bliskich mogących zapewnić wsparcie. Zmniejszenie poczucia izolacji i samotności.
2. Ocena jakości związków rodzinnych pacjenta.W jakim stopniu przyczyniają się do autodestrukcji.
3. Eksploracja uczuć wobec pacjenta, ocena jak bliscy traktują pacjenta, jak ciężar problem itp.
4. Wyodrębnienie potencjalnych obszarów konfliktów z rodziną.
5. Wpływ poprzednich prób samobójczych na rodzinę. Częstą reakcją na śmierć czy poczucie winy, frustrację.
6. Światopogląd może i kieruje życiem może się zdarzyć, że dane schematy stają się mniej aktywne., powstają nowe alternatywne. Kryzys związany z chorobą może zmienić osobę człowieka, jego hierarchię wartości, relacje z innymi.
7. Sukces traci na znaczeniu. Może to doprowadzić do myśli o klęsce, niedobrych wyborach, nie zrealizowanych możliwościach.
78
Terapia Garry Emery jakie dawać rady nastolatkom
1. Samobójstwo jako alternatywa, sposób rozwiązywania problemu. Należy od niej odwodzić. Koncepcja sztywności poznawczej Nuringa - osoba widzi tylko jedno rozwiązanie, ignoruje inne. Myśli tylko i wyłącznie o zdławieniu bólu psychicznego.
Jakieś tam zasady:
1. Jeśli myślisz o samobójstwie nie przechowuj broni lub leków - ryzyku zachowania impulsywnego.
2. Nie śpiesz się możesz zabić się później, nie ma powodu do pośpiechu.Zyskiwanie czas
3. Powiedz komuś, że chcesz się zabić, nikt nie może Cie powstrzymać, ale może Ci pomóc.
4. Bądź ostrożny w korzystaniu z używek bowiem wiele osób popełnia samobójstwo pod ich wpływem.
5. Wylicz powody, dla których warto żyć, staraj się je zapisać.
6. Wylicz powody dla których nie warto popełnić samobójstwa.
79
Błędne koncepcje samobójstw Ramsey
1. Pomoc osobie zagrożonej samobójstwie wymaga większej wiedzy niż posiadam. Czasem nawet specjaliści są bezradni. Możliwość samobójstwa powoduje, że niektórzy zapominają jakie są zasady pomagania. Trzeba pamiętać, że wiele osób rozważających samobójstwo nie popełnia go. Popłaniają go bo nie otrzymali pomocy.
2. Lepsze samopoczucie można interpretować dwojako. Może to być decyzja o życiu i rozwiązał się konflikt, albo sobą postanowiła już się zabić.
3. Samobójstwo opcją dla każdego, ale nie każdy chce. jednak 4 % populacji intencjonalnie robi sobie krzywdę.
4. Ludzie popełniający samobójstwo wybierają łatwą drogę -Większość osób rozważających samobójstwo rozpaczliwie szuka wyjścia z sytuacji i zaprasza otoczenia do współpracy.
5. Nie powinno się rozmawiać o samobójstwie z osobą która chce je popełnić. Rozmowa nie stwarza ryzyka, a wręcz redukuje je. Najlepsze bezpośrednie pytania czy chce się zabić. Otwarta rozmowa przynosi ulgę. Unikanie tematu jest szkodliwe.
6. Gdy próba samobójcza jest nie skuteczna, oznacza, to, że osoba chciała tylko zwrócić uwagę na siebie. Proba samobójcza może stanowić próba wołania o pomoc. Nie ptraktowanie poważnie próby samobójczej wzmaga ryzyko następnej. Kary są groźne bo wywołują odwrotny skutek.
7. Ludzie którzy naprawdę chcą umrzeć wybierają skuteczne metody. Ludzie wybieraja metody wygodne dla siebie., Istnieje korelacja pomiędzy intencją a metodą. Ryzyko samobójstwa wzmaga się gdy metoda została już wybrana.
8. Osoba o tendencjach samobójczych która chce umrzeć, nie ma sensu jej pomagać. I tak się uda kiedyś. Większość osób nie jest pewna swoich zamiarów, aż do ostatniego momentu. Ambiwalencja uczuć wobec śmierci i życia jest stale obecna.
9. Jak ktoś raz probował się zabić więcej tego nie zrobi.Znaczny odsetek próbuje po raz kolejny Tworzą oni poważną grupę ryzyka.
80
Żałoba po śmierci samobójczej. Fiene
1. Śmierć samobójcza doznawany przez osoby bliskie, może być takim samym doświadczeniem jak te w obozach koncentracyjnych. Ponieważ nie ma szans od poprawę sytuacji, jest nieodwracalna.
* Osłupienie pojawia się niezależnie od przyczyny śmierci i pozwala człowiekowi zostać całkowicie pochłoniętym przez rozpacz.
* Uczucie horroru związane z tym, że bliska osoba doświadczyła takiej rozpaczy, że aż się zabiła. Boją się ze samobójca chciał odwrócić decyzję, ale była za późno.
* Niepokój o własne bezpieczeństwo i własnej rodziny
* Poczucie winy nabiera monstrualnych kształtów. Bliscy czują się winni, że nie zapobiegli. Niektórzy przyjmują szczególnie rodzicem postawę odpowiedzialności z a śmierć.
* Gniew naturalna metoda leczenia żałoby skierowany zewnętrznie do osoby związanej z osobą zmarła.
* Zmiany nastroju czasami po pogrzebie nastrój się polepsza. Czasem samobójca był osobą trudna sprawiającą problemy. Nastrój polepsza się wraz z rozwojem umiejętności radzenia sobie z bólem.
