Ekonomika Flashcards
(87 cards)
1
Q
Koji je osnovni cilj ekonomike preduzeća?
A
ostvarenje što većih rezultata uz što manja ulaganja
2
Q
Koja 4 aspekta podrazumijeva vertikalna struktura/analiza saobraćajnog sistema?
A
- Ekonomski aspekt
- Organizacjiski aspekt
- Tehnički aspekt
- Tehnološki aspekt
3
Q
Koje su 4 oblasti materijalne proizvodnje?
A
- Saobraćaj
- Poljoprivreda
- Ekstraktivna industrija
- Prerađivačka industrija
4
Q
Koje su 4 ekonomske funkcije saobraćaja?
A
- Ubrzava društvenu podjelu rada
- Utiče na teritorijalnu podjelu rada
- Omogućava proces reprodukcije
- Realizacija upotrebne vrijednosti proizvoda
5
Q
Koji su osnovni elementi tj. faktori proizvodnje?
A
- svrsihodna djelatnost tj. sam rad
- predmeti rada
- sredstva za rad
6
Q
Koja su sredstva za proizvodnju?
A
- Predmet rada (energija sirovine) i
- Sredstva za rad (razne mašine)
7
Q
Koji je finalni produkt saobraćajnog procesa i od čega se sastoji?
A
rad + rezultat rada = saobraćajna usluga
8
Q
Koje su 3 specifičnosti saobraćajne usluge?
A
- saobraćajna usluga nije materijalan proizvod
- sinhroniziranost procesa proizvodnje i potrošnje = saobraćajna usluga se može utrošiti samo za vrijeme procesa proizvodnje
- upotrebna vrijednost saobraćajne usluge
9
Q
Koji su predmeti rada u saobraćaju koji se ne troše?
A
roba, putnici i informacije
10
Q
Nabroj 4 specifičnosti predmeta rada u saobraćaju.
A
- ne troši se za vrijeme procesa transporta
- ne vrše se nikakve materijalne promjene, osim promjene u prostoru
- nije vlasništvo saobraćajnog preduzeća
- u sporednim procesima proizvodnje kao predmeti rada služe razni pomoćni materijali (gorivo, maziva i sl.)
11
Q
Šta su sredstva za rad i šta podrazumijevaju?
A
Sredstva za rad su sredstva kojima živa radna snaga u procesu transporta djeluje na predmete rada s ciljem izvršenja njihovog prijevoza, a to su:
saobraćajna infrastruktura i transportna sredstva
12
Q
Nabroj uticaje saobraćaja na tržište.
A
- saobraćaj djeluje na veličinu i proširenje tržišta
- povećanje tržišnosti proizvoda
- jedinstveno tržište
- teritorijalna usklađenost ponude i potražne i teritorijalna usklađenost cijena
- ubrzanje obrta sredstava
13
Q
Nabroj uticaj saobraćaja na obim i proširenje tržišta.
A
- izgradnjom saobraćajne mreže
- usavršavanje transportnih sredstava
- snižavanjem transportnih troškova
a zajedno omogućavaju prevoz robe na velike udaljenosti.
14
Q
Tržišnost?
A
koliki se dio robe plasira na tržištu
15
Q
Jedinstveno tržište?
A
tržište na kom se robni saobraćaj na cijelom privrednom području odvija pod istim uslovima
16
Q
Ubrzanje obrta sredstava?
A
brzo plasiranje robe na tržište i njenu prodaju (rezultati ubrzanja plasiranja robe se očituju u povećanju obima proizvodnje)
17
Q
Koje su 4 osnovne podjele troškova?
A
- prema ulaganju u proces proizvodnje
- prema funkciji
- prema načinu utvrđivanja
- prema stepenu korištenja kapaciteta
18
Q
Kako se dijele troškovi prema ulaganjima u proces proizvodnje?
A
- troškovi sredstava za rad = amortizacija
- troškovi materijala
- troškovi rada
- troškovi usluga (usluge drugih)
- dodatni troškovi
19
Q
Kako se dijele troškovi prema funkciji?
A
- Prema mjestu nastanka troškova:
- početno - završni
- troškovi čistog prevoza - Prema nosiocima troškova:
- posredni
- neposredni - Prema stepenu učešća u proizvodnom procesu:
- proizvodni
- režijski
20
Q
Kako se dijele troškovi prema načinu utvrđivanja? (S P S)
A
- stvarni
- planski
- standardni
21
Q
Kako se dijele troškovi prema stepenu korištenja kapaciteta tj. kako dijelimo sve proizvodne troškove?
A
a) fiksne
b) promjenjive
22
Q
Troškovi transportnog procesa?
A
novčani izraz vrijednosti utrošene količine rada (materijala i radne snage) za obavljanje procesa transporta)
23
Q
Koje su 4 podjele troškova transportnog procesa?
A
- troškovi sredstava za rad
- troškovi materijala
- troškovi rada
- troškovi usluga
24
Q
Šta su troškovi sredstva rada?
A
cjenovni izraz utroška tih sredstava u procesu proizvodnje
25
Šta obuhvataju troškovi sredstava za rad?
1. amortizaciju
2. troškove tekućeg (redovnog) održavanja
3. troškove investicionog održavanja
26
Šta može uticati na visinu troškova?
Na visinu troškova sredstava rada utječe i vrijednosna struktura tih sredstava i brzina njihove reprodukcije, odnosno intenzitet korištenja tehničkih kapaciteta.
27
Šta su troškovi amortizacije?
Novčani izraz odgovarajućeg utroška sredstava za rad
28
Šta su troškovi materijala?
novčani izraz utroška goriva i pomoćnog materijala
29
Šta su troškovi radne snage?
novčani izraz utroška živog rada
30
Koji troškovi zavise od daljine prevoza, a koji ne?
Troškovi čistog prevoza zavise od daljine na koju se roba prevozi, a početno-završni troškovi n
31
Šta su troškovi predmeta rada?
utrošci svih vrsta materijala - proračuni po odgovarajućim cijenama, kao i iznosi za nabavljenu tj utrošenu energiju
32
Kako dobijamo troškove predmeta rada?
količina utroška materijala x jedinične cijene
33
Koje su dvije metode troškova predmeta rada?
1. metoda obračuna materijala po nabavnim cijenama
2. metoda obračuna po stalnim - planskim cijenama
34
Šta obuhvataju utrošci materijala?
fizičke količine svih vrsta reprodukcijskog materijala, utrošene u proizvodnji ili vršenju usluga
35
Šta podrazumijevaju troškovi usluga?
podrazumijevaju vrijednost korištenih proizvodnih i neproizvodnih usluga, koje su po pravilu izvršene od strane drugog preduzeća
36
Koji su to troškovi usluga?
1. razne opravke i održavnja
2. transportne i telekomunikacijske usluge
3. zakupi, istraživanja, sudske i administrativne usluge, reklamne
37
Kako se vrši obračun troškova usluga?
na bazi fakture ili druge dokumentacije o izvršenim uslugama
38
Koje postoje dvije kategorije rada?
živi i opredmećeni
39
Šta su troškovi rada?
predstavljaju reprodukcionu vrijednost utroška i radne snage i obuhvataju sva primanja radnika i sva davanja preduzeća uslovljena ovim primanjima (najsenzibilnija kateforija troškova jer se radi o ljudima?
40
Koje su dvije vrste troškova rada?
1. ukalkulirane plate radnika
2. posebna lična primanja radnika
41
Šta je amortizacija?
prenijeta vrijednost, odnosno odgovarajuće trošenje sredstava za rad, tj. osnovni trošak reprodukcije sredstava za rad
42
Koja je ekonomska funkcija amortizacije?
Ekonomska funkcija amortizacije je da obezbijedi prostu reprodukciju osnovnog sredstva.
43
Akumulirana amortizacija
iznos smanjenja vrijednosti stalne imovine zbog njenog tehničkog ili ekonomskog trošenja
44
Osnovica za amortizaciju
bazna (početna) vrijednost OS (fakturna ili računska cijena OS, troškovi nabavke i montaže)
45
Vijek trajanja OS
vijek amortizacije - vrijeme za koje je OS sposobno za rad i za koje se vrši njegova amortizacija
46
Amortizaciona kvota
iznos koji se otpisuje u toku nekog vremenskog perioda, tj. iznos za koji se smanjuje vrijednost OS
47
Amortizaciona stopa
veličina amortizovanja OS (%)
48
Neotpisana vrijednost OS
sadašnja vrijednost = osnovica za amortizaciju - iznos otpisan do tog vremena
49
Prosta reprodukcija
obnavljanje materijalne osnove na istoj razini proizvodnjom jednake količine dobara i usluga
50
Koja su 3 tipa amortizacije?
1. vremenska
- ravnomjerna
- degresivna
- progresivna
2. funkcionalna
51
Vremenska amortizacija
polazna pretpostavka da će se osnovno sredstvo upotrebljavati određeni vremenski period i da će se tokom tog vremena trošiti određenim tempom
52
Ravnomjerna metoda amortizacije
pretpostavlja da se stalna imovina u vijeku trajanja ravnomjerno troši, pa se stoga trošak amortizacije raspoređuje na podjednake godišnje iznose
53
Degresivna metoda amortizacije
pretpostavlja da se stalna imovina najviše troši u prvim godinama upotrebe, pa je za tu metodu trošak amortizacije u prvim godinama najviši
54
Progresivna metoda amortizacije
pretpostavlja da se stalna imovina u prvim godinama upotrebe troši najmanje, pa je iznos amortizacije u prvim godinama najmanji
55
Funkcionalna amortizacija
pretpostavlja da se otpisivanje vrši srazmjerno upotrebi sredstva
56
Podjela troškova prema Schamalenbachu (prema stepenu korištenja kapaciteta)
proporcionalni
fiksni
degresivni
progresivni
57
Kojih je 5 determinanti troškova?
1. kvalitet faktora
2. zaposlenost
3. cijene faktora
4. veličina preduzeća
5. proizvodni program
58
Kapacitet saobraćajno - komunikacijske kompanije obuhvata:
- osnovna sredstva
- uposlene (radna snaga), sa sposobnošću njihovih radnih učinaka
- stepen učinka ljudi
- određeni vremenski period
59
Kapacitet preduzeća
količina proizvoda/usluga koje preduzeće može da proizvede u određenom periodu
60
Koja dva kapaciteta se razlikuju kod kvantitativnog kapaciteta?
tehnički i ekonomski kapacitet
61
Kvalitativni kapacitet
podobnost osnovnih sredstava i ostalih proizvodnih uređaja da proizvode proizvode/usluge određene kvalitete
62
Koje su dvije kategorije kapaciteta?
tehnički kapacitet
ekonomski kapacitet
63
Tehnički kapacitet?
ispoljava se u vidu mogućnosti raspoloživih sredstava za rad
64
Koje su tri vrste kapaciteta koje se pojavljuju u okviru tehničkog kapaciteta?
1. maksimalni kapacitet = teroijski ili ugrađeni kapacitet
2. normalni kapacitet = radni ili realni kapacitet
3. minimalni kapacitet = najmanji kapacitet
65
Ekonomski (optimalni) kapacitet
kapacitet pri kom su troškovi po jedinici proizvoda najniži tj. pri kome je ostvaren najviši stepen ekonomičnosti u proizvodnji (NAJBOLJI REZULTATI)
66
Stepen korištenja kapaciteta
odnos ostvarene proizvodnje u određenom vremenskom periodu prema maksimalnom kapacitetu
67
Formula za količinski (kvantitativno) izražen kapacitet
ostvareni obim proizvoda(usluga) / mogući obim proizvoda(usluga) x 100
68
Stepen reagibilnosti (osjetljivosti) - r
intenzitet reagovanja ukupnih troškova u odnosu na promjenu obima proizvodnje
69
Formula stepena reagibilnosti - r
r = (%) T / (%) Q
r - stepen reagibilnosti
T - procentualni porast ukupnih troškova (%)
Q - procentualni porast obima proizvodnje
70
ILUSTRACIJA: STEPEN REAGIBILNOSTI
r = (%) T / (%) Q
r = (%) T / (%) Q
ako je:
r = 0 - FIKSNI TROŠKOVI
r = 1 - PROPORCIONALNI
0 < r < 1 - DEGRESIVNI
r > 1 - PROGRESIVNI
71
Troškove prema njihovom karakteru (intenzitetu reagovanja na promjenu stepena korištenja kapaciteta) dijelimo na:
1. Fiksne troškove (nepromjenjivi, stalni)
- apsolutno fiksne troškove
- relativno fiksne troškove
2. Promjenjive (varijabilne) troškove
- proporcionalne
- degresivne
- progresivne
72
Kako se povećavaju proporcionalni troškovi? (r = 1)
Proporcionalni troškovi se povećavaju procentualno isto kao i povećanje obima proizvodnje
73
Kako se povećavaju degresivni troškovi? (0 < r < 1)
Degresivni troškovi se povećavaju, ali nešto sporije, u odnosu na porast obima proizvodnje.
74
Kako se povećavaju progresivni troškovi (r > 1)?
Progresivni troškovi se povećavaju puno brže od povećanja obima proizvodnje
75
Kakvi su to fiksni troškovi?
Fiksni troškovi (troškovi kapaciteta) su troškovi koji ne reaguju na oscilacije stepena korištenja kapaciteta (obima proizvodnje). Visina ukupnih troškova je stalna i nezavisna od obima proizvodnje.
Stepen reagibilnosti je jednak nuli.
76
Koje su dvije kategorije fiksnih troškova?
apsolutni fiksni troškovi
relativno fiksni troškovi
77
Ukupni troškovi prikazuju troškove ______________, dok prosječni troškovi prikazuju ___________________.
svih jedinica proizvoda
trošak po svakoj jedinici.
78
Kakvi su apsolutno fiksni troškovi?
- troškovi čija je apsolutna visina potpuno nepromjenjiva i nezavisna od obima proizvodnje
- od nultog obima proizvodnje pa do granice kapaciteta, visina apsolutno fiksnih troškova ostaje ISTA.
79
Posmatrani u odnosu na jedinicu proizvoda, fiksni troškovi su ____________
PROMJENJIVI: Visina ukupnih fiksnih troškova je stalna i od obima proizvodnje nezavisna. MeĎutim, posmatrani u odnosu na jedinicu proizvoda, fiksni troškovi su promjenjivi. Što se intenzivnije koristi instalirani kapacitet produzeća, fiksni troškovi po jedinici proizvoda biće sve niţi.
80
Formula fiksnih troškova?
tf = Tf / Q
tf - prosječni fiksni troškovi po jedinici proizvoda
Tf - ukupni fiksni troškovi preduzeća
Q - obim proizvodnje
81
Što je niži obim proizvodnje, prosječni fiksni troškovi po jedinici proizvoda (usluge) su veći (rastu). Što je obim proizvodnje veći prosječni fiksni troškovi su manji.
:)
82
Nabroj neke fiksne troškove?
vremenska amortizacija osnovnih sredstava,
kamate na kredit na osnovna sredstva,
troškovi investicijskog održavanja,
osiguranje osnovnog sredstva,
stalni doprinosi i članarine,
lični dohodak upravnog osoblja,
zakupi,
koncesije.
83
Fenomen "degresija veličina" vezuje se za FIKSNE troškove i znači da:
svako povećanje proizvodnje dovodi do smanjenja prosječnih fiksnih troškova
84
Kakvi su relativno fiksni troškovi?
troškovi čija ukupna visina ostaje nepromjenjena samo u pojedinim slojevima (zonama) proizvodnje.
85
Sloj proizvodnje ili zona zaposlenosti obuhvata?
obuhvata više uzastopnih stepena korištenja kapaciteta, ali u okviru postojećih, neproširenog kapaciteta.
86
Kada se pojavljuju novi fiksni troškovi koji izazivaju skokoviti porast ukupnih fiksnih troškova?
kada obim proizvodnje prekorači određene zone proizvodje
87
Kada posmatramo ponašanje relativno fiksnih troškova, šta uočavamo?
Kada se posmatra ponašanje relativno fiksnih troškova po jedinici proizvoda(usluge) uočava se njihova DEGRESIJA pri povećanju broja jedinica u okviru pojedinih zona obima proizvodnje.
