epitel

Question 1

Epiteliyal metaplazi nedir?

Answer 1

Olgun bir epitel tipinin başka bir olgun epitel tipiyle yer değiştirmesidir. Geri dönüşebilir.

Question 2

Mikrovilluslar hangi yüzey özelleşmesine örnektir ve temel işlevi nedir?

Answer 2

Apikal yüzey özelleşmesidir. Hücre yüzey alanını artırarak emilim kapasitesini maksimize eder.

Question 3

Mikrovillusların görüldüğü iki özel yapı örneği nedir?

Answer 3

1. Çizgili kenar (bağırsaklarda) 2. Fırçamsı kenar (böbrek tübül hücrelerinde)

Question 4

Mikrovillusların iç yapısını oluşturan temel iskelet nedir?

Answer 4

Aktin filamentleri.

Question 5

Mikrovilluslarda aktin filamentlerini bağlayan başlıca proteinler hangileridir?

Answer 5

Villin, fimbrin, fascin, espin, miyozin 1.

Question 6

Fascin’in mikrovillus içindeki görevi nedir?

Answer 6

Aktin demetlerini sıkıca paketler.

Question 7

Terminal ağ nedir ve işlevi nedir?

Answer 7

Mikrovillusun taban kısmıdır; hücre iskeletine bağlanarak stabilite sağlar.

Question 8

Terminal ağ hangi proteinleri içerir?

Answer 8

Spektrin, miyozin 2, tropomiyozin.

Question 9

Tek katlı prizmatik epitel nerede bulunur?

Answer 9

Sindirim sistemi gibi emilim ve salgının yoğun olduğu bölgelerde.

Question 10

Psödostratifiye epitel nerede bulunur?

Answer 10

Solunum yollarında. Bazı hücrelerinde silya vardır.

Question 11

Çok katlı yassı epitel nerelerde bulunur?

Answer 11

Derinin üstü (keratinize) ve ağız, yemek borusu (non-keratinize) gibi yerlerde.

Question 12

Çok katlı kübik epitel nerede bulunur?

Answer 12

Ter bezleri ve bazı büyük bezlerin salgı kanallarında.

Question 13

Çok katlı prizmatik epitel nerede bulunur?

Answer 13

Erkek üretrasında ve bazı büyük salgı bezlerinde.

Question 14

Transizyonel epitel nerede bulunur ve özelliği nedir?

Answer 14

Mesane ve idrar yollarında bulunur; hücreler şekil değiştirerek gerilip gevşeyebilir.

Question 15

Silya ile stereosilya farkı nedir?

Answer 15

Silyalar hareketlidir; stereosilyalar ise hareketsizdir.

Question 16

Silyaların yapısal özellikleri nelerdir?

Answer 16

9+2 mikrotübül düzenine sahiptirler. Dynein proteinleri hareketten sorumludur. Taban kısımlarında bazal cisim (3 mikrotübül tripleti) bulunur.

Question 17

Kartagener sendromu nedir?

Answer 17

Dynein protein mutasyonu nedeniyle silya hareketi bozulur. Bu durum solunum yolları problemleri ve kısırlığa yol açabilir.

Question 18

Stereosilya nedir?

Answer 18

Mikrovilluslara benzeyen, hareketsiz yapılardır. Duyu organlarında (örneğin işitme ve denge sistemi) yer alır. Sperm hücrelerinin olgunlaşmasında görev alır.

Question 19

Hareketli silyalar nerede bulunur?

Answer 19

Solunum yollarında, dişi üreme yollarında (örneğin fallop tüpleri) bulunur ve mukus veya hücre taşınımını sağlar.

Question 20

Silyaların yapısal özellikleri nelerdir?

Answer 20

9+2 mikrotübül düzenine sahiptir. Dynein proteinleri hareketi sağlar, nexin bağlayıcıdır. Bazal cisimde 3 mikrotübül tripleti bulunur.

Question 21

Kartagener Sendromu nedir?

Answer 21

Dynein proteini eksikliği veya işlev bozukluğu nedeniyle silyalar hareket edemez. Bu durum solunum yolu enfeksiyonlarına ve erkek kısırlığına yol açar.

Question 22

Primer silya nedir?

Answer 22

9+0 mikrotübül düzenine sahiptir, motor protein içermez, bu nedenle hareket edemez. Hücresel sinyal iletiminde rol alır.

Question 23

Nodal silya nedir?

Answer 23

Embriyonik gelişimde sağ-sol asimetrisinin oluşumunu sağlar. 9+0 mikrotübül yapısındadır, dynein içerir ve rotasyonel hareket yapabilir.

Question 24

Primer ve nodal silya arasındaki fark nedir?

Answer 24

İkisi de 9+0 düzenlidir. Primer silya hareketsizdir, nodal silya dynein içerdiği için döner hareket yapar.

Question 25

Na-K ATPaz enzimini içeren hücre bağlantısı nedir?

Answer 25

Lateral membran bağlantılarında yer alır, örneğin safra yollarındaki hücrelerde bulunur.

Question 26

Sıkı bağlantılarda (tight junctions) görevli başlıca proteinler hangileridir?

Answer 26

Occludin ve Claudin proteinleridir.

Question 27

Claudin 2 ve 16 ne yapar?

Answer 27

Hücreler arası su kanallarının oluşmasını sağlar.

Question 28

Claudin 14 mutasyonu neye yol açar?

Answer 28

Tuz dengesizliğine bağlı işitme kaybına neden olabilir.

Question 29

TAM (Transmembran Adezyon Molekülleri) nedir?

Answer 29

İmmünoglobulin süper ailesine ait proteinlerdir. Claudin ile birlikte sıkı bağlantılarda yer alırlar.

Question 30

Sıkı bağlantı (zonula occludens) nedir?

Answer 30

Epitel hücreleri arasındaki boşluğu tamamen kapatır. En apikal bölgede bulunur ve transmembran proteinlerle yapısal bütünlük sağlar.

Question 31

Sıkı bağlantının görevleri nelerdir?

Answer 31

Hücreler arası madde geçişini engeller, apikal membran proteinlerinin yanlara yayılmasını önler, molekül taşınımında yön belirleyici rol oynar.

Question 32

Gap junction (nexus bağlantı) nedir?

Answer 32

Sinyal moleküllerinin ve küçük iyonların hücreler arası geçişini sağlar. Özellikle epitel ve sinir dokularda yoğun bulunur.

Question 33

Gap junction yapısı nasıldır?

Answer 33

Her por, 2 konekson içerir. Her konekson 6 konneksin proteininden oluşur.

Question 34

Konneksin 26 mutasyonu neye neden olabilir?

Answer 34

İşitme kaybı gibi kalıtsal hastalıklarla ilişkilidir.

Question 35

Gap junction’ların (nexus) kapanmasını etkileyen faktör nedir?

Answer 35

pH, Ca²⁺, vitaminler, cAMP gibi moleküller gap junction geçirgenliğini etkileyebilir.

Question 36

Adherens tip bağlantı nedir?

Answer 36

Hücre-hücre bağlantısını sağlayan ve epitel bütünlüğünü koruyan yapıdır. Aktin filamanları ile ilişkilidir.

Question 37

Adherens bağlantılar nerede bulunur?

Answer 37

Epitel dokunun lateral ve bazal bölgelerinde yer alır. Mekanik stabilite sağlar.

Question 38

Hücre adezyon molekülleri (CAM) nedir?

Answer 38

Hücre-hücre ve hücre-matris bağlantılarında görev alan proteinlerdir.

Question 39

Kadherin nedir ve görevi nedir?

Answer 39

Hücrelerin birbirini tanımasını sağlar. Homotipik etkileşim gösterir ve genellikle Ca²⁺ bağımlıdır.

Question 40

Integrin nedir ve görevi nedir?

Answer 40

Transmembran glikoproteinlerdir. Hücrenin tutunması, hareketi ve sinyal iletiminde kritik rol oynar. Aktin ve ara filamentlerle bağlantılıdır.

Question 41

Selektin nedir ve nerede bulunur?

Answer 41

Lökositlerde ve endotel hücrelerinde bulunur. Lökositlerin damar duvarına tutunmasını sağlar.

Question 42

İmmünoglobulin süper ailesi CAM'leri hangi işlevlerde görev alır?

Answer 42

Hücre tutunması, tanınması ve metastaz gibi süreçlerde rol oynar. Ayrıca anjiyogenez (yeni damar oluşumu) sırasında da etkilidir.

Question 43

Zonula adherens nedir?

Answer 43

Hücrelerin birbirine mekanik olarak bağlanmasını sağlar. Aktin filamentlerle bağlantılıdır ve kadherin aracılığıyla çalışır.

Question 44

Zonula adherens nerede bulunur?

Answer 44

Genellikle sıkı bağlantıların hemen altında yer alır.

Question 45

Fascia adherens nerede bulunur?

Answer 45

Özellikle kalp kası hücrelerinde bulunur ve hücreleri birbirine bağlar.

Question 46

Desmozom (macula adherens) nedir?

Answer 46

Epitel hücrelerini noktasal olarak birbirine bağlar. Mekanik strese dayanıklılığı artırır.

Question 47

Desmozom yapısında hangi proteinler bulunur?

Answer 47

Desmoglein ve desmocollin (kadherin türevi) ile plak proteinleri (plakoglobin, desmoplakin) bulunur. Ara filamentlere bağlanır.

Question 48

Hemidesmozomun yapısında hangi proteinler bulunur?

Answer 48

İntegrinler bazal laminadaki laminin ve tip IV kollajenle bağ kurar. İçeride plak proteinleri (örneğin BP230, erbin) aracılığıyla ara filamentlere bağlanır.

Question 49

Tip I epidermolizis bülloza nedir?

Answer 49

Hemidesmozom yapı bozukluğu sonucu oluşan bir hastalıktır. Otoimmün mekanizma ile BP230’a karşı antikor üretilir, epitel bazal laminadan kopar.

Question 50

Fokal adezyon nedir?

Answer 50

Hücrelerin ekstraselüler matrikse (ECM) dinamik ve geçici tutunmasını sağlayan yapılardır. Özellikle hareketli hücrelerde önemlidir.

Question 51

Fokal adezyon hangi görevlerde etkilidir?

Answer 51

Hücre iskeleti ile ECM arasında mekanik bağlantı kurar, mekanosensör görevi görür ve hücre hareketini düzenler.

Question 52

Fokal adezyon ve hemidesmozom farkı nedir?

Answer 52

Her ikisi de hücre-ECM bağlantısı kurar; hemidesmozom daha kalıcıdır, ara filamentlere bağlanır. Fokal adezyon ise aktin filamentlerine bağlanır ve geçicidir.

Question 53

Mikrovillus nedir ve görevi nedir?

Answer 53

Emilim ve salgı yapan hücrelerde bulunur. Plazma zarının kıvrılmasıyla oluşur ve yüzey alanını artırarak madde alışverişini kolaylaştırır.

Question 54

Eksternal lamina nedir?

Answer 54

Bazal membranın epitel hücresi dışında yer alan, sinir lifleri ve kas hücreleri gibi yapıların etrafını saran bir tabakadır.

Question 55

Bazal membran tabakaları nelerdir?

Answer 55

Lamina lucida, lamina densa ve lamina fibroretikülaris olmak üzere üç kısımdan oluşur.

Question 56

Lamina lucida'da hangi moleküller bulunur?

Answer 56

Hücre adezyon molekülleri ve distrotegulin gibi proteinler yer alır.

Question 57

Lamina densa hangi yapılarla zengindir?

Answer 57

Tip IV kollajen ve laminin içerir; yapısal destek sağlar.

Question 58

Fibronectin ve laminin reseptörlerinin görevi nedir?

Answer 58

Bazal membrana tutunmayı ve hücre dışı sinyalleri iletmeyi sağlar.

Question 59

Lamina densa’nın içeriğinde hangi moleküller bulunur?

Answer 59

Laminin, proteoglikanlar, fibronektin ve en çok tip IV kollajen içerir. Yapısal destek sağlar.

Question 60

Lamina retikülaris nedir?

Answer 60

Bağ dokusuna ait tabakadır. Tip III kollajen (retiküler lifler) ve fibronektin içerir, bazal laminaya bağlanır.

Question 61

Bazal membranın temel fonksiyonları nelerdir?

Answer 61

Epitel hücrelerini bağlar, seçici geçirgenliği düzenler, hücre farklılaşması ve yenilenmesini yönlendirir, kanser hücrelerinin yayılımını engeller.

Question 62

Merokrin bezler nasıl çalışır?

Answer 62

Salgı sırasında hücre yapısı bozulmaz, ekzositoyla madde dışarı verilir. Örn: pankreas, ter bezleri.

Question 63

Apokrin bezler nasıl çalışır?

Answer 63

Salgı sırasında hücre zarının bir kısmı koparak salgı ile birlikte atılır. Örn: meme bezleri, prostat.

Question 64

Holokrin bezler nasıl çalışır?

Answer 64

Salgı hücresi tamamen parçalanarak salgı ürününün bir parçası haline gelir. Örn: yağ bezleri.

Question 65

Tek hücreli ekzokrin bez örneği nedir?

Answer 65

Goblet hücreleri; mukus salgılar ve tek başına çalışır.

Question 66

Çok hücreli ekzokrin bezler nerede bulunur?

Answer 66

Epitelyal tabakalar içinde yer alır. Örn: mide epitelinde.

Question 67

Seröz bezlerin salgı özellikleri nelerdir?

Answer 67

Karbonhidrat içeriği düşük, protein açısından zengin, sulu ve berrak salgılar üretir. Örn: pankreasın seröz asinusları.

Question 68

Muköz bezlerin salgı özellikleri nelerdir?

Answer 68

Protein içeriği az, mukus (yoğun, yapışkan ve koyu) salgılar üretir. Örn: goblet hücreleri, mide ve bağırsak mukozası.

Question 69

Miyoepitelyal hücreler nedir ve görevi nedir?

Answer 69

Epitel ve kas özelliklerini birlikte taşıyan hücrelerdir. Salgı bezlerinde yer alır, kasılarak salgının kanallara iletilmesini sağlar.

Question 70

Bez epitellerinin genel özellikleri nelerdir?

Answer 70

Genellikle kübik veya prizmatik hücrelerden oluşur. Bazal membrana tutunurlar, granüllü sitoplazmaları ve geniş golgi-mitokondri içerikleri vardır.

Question 71

Diffuse nöroendokrin sistem nedir?

Answer 71

Vücudun çeşitli bölgelerinde bulunan, hormon ve biyolojik aktif madde salgılayan hücrelerden oluşur. Sinir sistemi ile endokrin sistem arasında bağlantı kurar.