filosofie

Question 1

Wat zijn waarden?

Answer 1

Algemene morele uitgangspunten, aspecten van het leven die we belangrijk vinden, drukken een beoordeling/evaluatie uit.

Voorbeelden zijn veiligheid, vrijheid, vriendschap, rechtvaardigheid, integriteit.

Question 2

Wat zijn deugden?

Answer 2

Waardevolle karaktereigenschappen zoals vriendelijkheid, eerlijkheid, en bescheidenheid.

Voorbeeld: ‘Eerlijkheid is een deugd.’

Question 3

Wat zijn normen?

Answer 3

Concrete gedragsbepalingen die voorschrijven wat we moeten/mogen doen, drukken plicht, permissie of verbod uit.

Voorbeelden: ‘breek nooit je belofte’, ‘je moet de waarheid spreken’.

Question 4

Wat betekent moreel?

Answer 4

Wat overeenstemt met de heersende waarden en normen, zoals zieken verzorgen.

Dit is in contrast met immoreel gedrag.

Question 5

Wat betekent immoreel?

Answer 5

Wat de heersende waarden en normen schendt, zoals uitsluiting op basis van racisme.

Question 6

Wat is een-moreel?

Answer 6

Situaties waarbij geen waarden en normen betrokken zijn, zoals de uitspraak ‘De zon komt op in het oosten.’

Question 7

Wat is moraal?

Answer 7

Een stelsel van normen en waarden dat betrekking heeft op het handelen van mensen.

Dit kan een publieke of persoonlijke moraal zijn.

Question 8

Wat is ethiek?

Answer 8

De studie van normen en waarden, gericht op de vraag welke normen en waarden we kunnen rechtvaardigen.

Question 9

Wat is de kerntaak van de ethiek?

Answer 9

Onderzoeken van de geldigheid van waarden en normen, niet beschrijven of verklaren.

Ethiek is normatief.

Question 10

Wat is het verschil tussen descriptief en normatief?

Answer 10

Descriptief beperkt zich tot ‘wat is’, normatief richt zich op ‘wat zou moeten zijn’.

Question 11

Hoe rechtvaardig je een norm?

Answer 11

Door redenen te formuleren voor die norm, niet door oorzaken.

Question 12

Wat is het funderingsprobleem in de ethiek?

Answer 12

De logische kloof tussen zijn (feiten) en behoren (normen), waarbij uit feiten niet zonder meer normen kunnen worden afgeleid.

Question 13

Wat zijn de implicaties van het funderingsprobleem?

Answer 13

• Wetenschappelijke feiten zijn niet bruikbaar in de ethiek
• Exacte wetenschap kan geen sluitend argument geven over hoe we ons leven moeten leiden.

Question 14

Wat is objectivisme?

Answer 14

De stelling dat de juistheid van algemene morele uitgangspunten bewezen kan worden.

Question 15

Wat is relativisme?

Answer 15

De opvatting dat normen en waarden altijd relatief zijn, en het zinloos is om te proberen ze te rechtvaardigen.

Question 16

Wat zijn cultuuroverstijgende normen?

Answer 16

Normen en waarden die bijna overal als waardevol worden beschouwd, zoals vriendschap en eerlijkheid.

Question 17

Wat is subjectivisme in de ethiek?

Answer 17

De opvatting dat morele uitspraken een uitdrukking van gevoel zijn, zoals emotivisme.

Question 18

Wat zijn de bezwaren tegen emotivisme?

Answer 18

• Afkeer leidt niet altijd tot morele afkeuring
• We hechten betekenis aan de rechtvaardiging van morele keuzes
• Morele gevoelens zijn vaak het gevolg van morele opvattingen.

Question 19

Wat zijn de twee concepten van vrijheid volgens Isaiah Berlin?

Answer 19

• Negatieve vrijheid: afwezigheid van beperkingen
• Positieve vrijheid: aanwezigheid van reële keuzemogelijkheden.

Question 20

Wat zijn de instrumentele en intrinsieke waarden van vrijheid?

Answer 20

• Instrumentele waarde: wat we ermee kunnen bereiken
• Intrinsieke waarde: onafhankelijk van de gevolgen van die vrijheid.

Question 21

Is vrijheid een absolute waarde?

Answer 21

Nee, soms is inperking nodig om andere vrijheden te beschermen.

Question 22

Wat is authenticiteit?

Answer 22

Trouw zijn aan jezelf, en proberen je ware identiteit tot uitdrukking te brengen.

Question 23

Wat zijn de interne en externe bronnen van identiteit?

Answer 23

• Interne bron: aangeboren talenten en beperkingen
• Externe bron: cultuur en opvoeding.

Question 24

Wat is geluk volgens de tekst?

Answer 24

Een geluksgevoel, een gevoel van blijdschap, diepe tevredenheid, of zelfs extase.

Question 25

Wat is het gedachte-experiment van Robert Nozick?

Answer 25

Een 'geluksmachine' die uitnodigt om na te denken over de waarde van echte ervaringen versus alleen geluksgevoelens.

Question 26

Wat is het verschil tussen geluk en een geluksgevoel?

Answer 26

Geluk is niet gelijk aan een geluksgevoel; we verlangen naar gevoelens van geluk die op de juiste wijze verbonden zijn aan de realiteit. ## Footnote Dit benadrukt dat geluk niet alleen subjectieve ervaringen zijn, maar ook objectieve omstandigheden vereisen.

Question 27

Wat is de redenering om te stellen dat vrijheid en authenticiteit leiden tot geluk?

Answer 27

Vrijheid en authenticiteit zijn waardevol omdat ze leiden tot geluk; we worden gelukkig omdat we vrij zijn. ## Footnote Dit verschilt van de opvatting dat vrijheid en authenticiteit waardevol zijn vanwege het geluk dat ze opleveren.

Question 28

Wat zijn de twee hoofdlijnen van de ethiek volgens de tekst?

Answer 28

Utilitarisme en de ethiek van Kant. ## Footnote Deze twee theorieën bieden verschillende benaderingen voor moreel gedrag.

Question 29

Wat is utilitarisme?

Answer 29

Een vorm van consequentialisme die stelt dat de gevolgen van een handeling bepalen of deze goed of slecht is. ## Footnote Het 'nut' is het enige criterium om morele handelingen te beoordelen.

Question 30

Wie is Jeremy Bentham en wat is zijn bijdrage aan het utilitarisme?

Answer 30

Jeremy Bentham (1748-1832) stelde dat 'het grootste geluk voor het grootste aantal' de maatstaf is voor goed en kwaad. ## Footnote Zijn ideeën zijn fundamenteel voor de ontwikkeling van utilitaristische ethiek.

Question 31

Wat is het rechtvaardigingscriterium in utilitarisme?

Answer 31

Verricht altijd die handeling die tot zoveel mogelijk netto-geluk leidt. ## Footnote Dit houdt in dat morele plichten voortkomen uit het maximaliseren van geluk.

Question 32

Wat is een voorbeeld van de radicale toepassing van utilitarisme?

Answer 32

De plicht om mondiale middelen te herverdelen om het geluk van armen te vergroten. ## Footnote Dit kan leiden tot morele dilemma's zoals euthanasie vanuit een utilitaristisch perspectief.

Question 33

Wat is het 'Child-in-pond' gedachtenexperiment?

Answer 33

Een scenario waarin iemand moet kiezen tussen dure schoenen beschermen of een kind redden dat verdrinkt. ## Footnote Dit experiment illustreert morele verantwoordelijkheden en de impact van onze keuzes.

Question 34

Wat zijn de kritiekpunten op utilitarisme?

Answer 34

1) Praktische problemen bij het inschatten van gevolgen 2) Negeert andere morele overwegingen 3) Negeert rechtvaardigheid in hoe geluk tot stand komt 4) Relatie tussen authenticiteit en geluk. ## Footnote Elk kritiekpunt benadrukt de beperkingen van een puur utilitaristische benadering.

Question 35

Wat is de ethiek van Kant?

Answer 35

De morele waarde van een handeling hangt af van het principe waarop deze is gebaseerd, niet van de gevolgen. ## Footnote Dit type ethiek wordt ook wel deontologische ethiek genoemd.

Question 36

Wat is de categorische imperatief volgens Kant?

Answer 36

1) Handel alleen volgens die maxime waarvan je wilt dat het een algemene wet wordt. 2) Handel zo dat je het menszijn altijd als doel behandelt, nooit als middel. ## Footnote Dit zijn de fundamenten van Kants morele filosofie.

Question 37

Wat is een voorbeeld van de gulden regel?

Answer 37

Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden. ## Footnote Deze regel benadrukt wederzijds respect en morele verantwoordelijkheid.

Question 38

Wat zijn de centrale begrippen in de tekst?

Answer 38

* Descriptief * Normatief * Waarden * Normen * Moreel * Immoreel * Amoreel * Moraal * Ethiek * Objectivisme * Relativisme * Subjectivisme * Emotivisme * Positieve en negatieve vrijheid * Intrinsieke en instrumentele waarde * Symbolische en expressieve waarde * Interne en externe bron van authenticiteit * Geluksmachine van Nozick * Consequentialisme * Utilitarisme * Deontologische ethiek * Hypothetische en categorische imperatieven * Autonomie * Categorisch imperatief * Contradictie in de maxime/wil * Antropocentrisch * Antropoceen. ## Footnote Deze begrippen zijn essentieel voor het begrijpen van morele en ethische theorieën.

Question 39

Waarom moet een algemene norm gefundeerd worden?

Answer 39

Een algemene norm is descriptief, maar het is belangrijk om te begrijpen waarom deze norm bestaat en wie deze heeft vastgesteld. ## Footnote Dit vraagt om een brug tussen 'is' en 'moet', wat de basis van morele filosofie vormt.

Question 40

Wat is de algemene norm om iemand in nood te helpen?

Answer 40

Een normatieve norm die aangeeft dat mensen zouden moeten helpen, ook al doet niet iedereen dat ## Footnote Deze norm is niet altijd feitelijk gevolgd, maar de meeste mensen reageren negatief als anderen niet helpen.

Question 41

Wat wordt bedoeld met de term 'normatieve norm'?

Answer 41

Een norm die aangeeft hoe mensen zich zouden moeten gedragen, ongeacht of zij dat daadwerkelijk doen ## Footnote Dit verwijst naar de verwachtingen in de samenleving over hulp bieden.

Question 42

Wat is de odd fallacy?

Answer 42

De fout om van de feitelijke situatie af te leiden hoe dingen zouden moeten zijn ## Footnote Dit houdt in dat er geen fundamentele norm is die deze verwachtingen ondersteunt.

Question 43

Wat gebeurt er als er geen god is die de norm van hulp fundeert?

Answer 43

Men kan blijven doorvragen waarom men zou moeten helpen ## Footnote Dit leidt tot een zoektocht naar de oorsprong van morele verplichtingen.

Question 44

Wat is een voorbeeld van een vraag die kan worden gesteld over de noodzaak van hulp?

Answer 44

Waarom moeten mensen beter worden? ## Footnote Dit is een voorbeeld van regressum ad finitum, waar men steeds verder doorvraagt naar de redenen achter morele verplichtingen.

Question 45

Wat is regressum ad finitum?

Answer 45

Het proces van eindeloos doorvragen naar de redenen achter een stelling of overtuiging ## Footnote Dit kan leiden tot het ontbreken van een definitief antwoord.

Question 46

Geef de formule van Jeremy Bentham

Answer 46

netto geluk min het ongeluk dat je handeling voortbrengt; als die uitkomst positief is is je handeling goed