fizyoloji Flashcards
(31 cards)
histon proteinleri
—H1 ve H5 komşu nükleozomları bağlar
— H2A, H2B, H3 ve H4 nükleozom merkezindedir
— histon + DNA çift sarmalı = nükleozom
— kromozom > kromatit > kromatin > nükleozom
mitoz bölünme aşamaları ve ilgili proteinler
— interfaz (G1 + S + G2) 20-24 saat sürer, mitotik fazdan uzun
1) profaz
— çekirdek zarı parçalanır
— kohesin ve kondensin proteinleri
2) metafaz
— çekirdek zarı kaybolur
— kinetokor
3) anafaz
— kinezin
4) telofaz
— çekirdek zarı yeniden oluşturulur
— aktin ve miyozin
1) labil (sürekli bölünen) hücreler
2) stabil (sessiz) hücreler
3) bölünmeyen (permanent) hücreler
1) kemik iliği hücreleri
2) parankimal epitel (hepatositler vb.) ve mezenkimal hücreler (düz kas hücreleri, fibroblastlar, endotel)
3) nöronlar (olfaktör ve hipokampal nöronlar hariç), iskelet kası hücreleri, kalp kası hücreleri
protoonkogenler ve tümör süpresör genler
— G1 ~ S ~ G2 ~ M
— siklin D ~ E ~ A ~ B
— G1 ~ S
protoonkogenler: siklin D
tümör süpresör genler: p53, Rb
— G2 ~ M
protoonkogenler: siklin B
tümör süpresör genler: p53
mitokondri
— en çok kalp kası hücrelerinde, ikinci sırada böbrek tübül hücrelerinde ve spermlerde bulunur
— kendine ait DNA, RNA, ribozom ve proteinleri var; dolayısıyla genomdan bağımsız bölünerek yenilenebilir
— maternal kalıtım
— en çok protein olan membran, mitokondri iç zarı
— matrikste yoğun ca içerir
— he ile asidofilik boyanır
— intrensek apoptoziste görev alır
1) bim, bad, bin ~ bax ~ bak ~ mitokondri ~ sitokrom c ~ kaspaz
2) p53 ~ bax ~ mitokondri ~ sitokrom c ~ kaspaz
— fosfatidilserin ve trombospondin apoptoz markerları
ribozom
— serbest ribozomlar hücre içinde kullanılacak proteinleri sentezler
— he ile bazofilik boyanır
granüllü endoplazmik retikulum
— pankreas asinus hücreleri (sindirim enzimleri), fibroblastlar (kollajen), plazma hücrelerinde (ig ler) çok sayıda bulunur
— hücre dışında kullanılacak proteinleri ve lizozomal enzimleri sentezler
— proteinlerin tersiyer yapıları, şaperon adı verilen proteinler tarafından sağlanmakta
— glikoproteinlerin merkezi glukozlanması (posttranslasyonel modifikasyon, ger ve golgide)
— hücre dışına atılacak proteinin ucuna sinyal peptidi konur, SRP sinyali tanır ve buna bağlanır, translasyonu durdurur
— nöron sitoplazmasında nissl cisimcikleri şeklinde gözükür; somada bulunur, aksonda ve dendrit uç kısımlarında bulunmaz
düz endoplazmik retikulum
— adrenal korteks hücreleri, kas, karaciğer, teka interna (androstenodion) ve leydig hücrelerinde (testosteron) çok sayıda bulunur
— fosfolipit sentezi, steroid sentezi, ilaç detoksifikasyonu, glikojen ve lipit metabolizması, tag sentezi ve ca depolanması
— ilaçlar; faz 1 reaksiyonunda, sitokrom P450 sistemi tarafından hidroksilasyona uğrar; faz 2 reaksiyonunda, konjugasyon ile vücuttan uzaklaştırılır (asetillenme, sülfatlanma, glukronidasyon, metillenme, glutatyonla konjugasyon, glisinle konjugasyon)
golgi kompleksi
— goblet hücrelerinde çok sayıda
— he ile soluk gözlenir, dolayısıyla gümüşleme yapılır
— GER de sentezlenen proteinler COP-2 ile golgiye aktarılır
— proteinlerin golgiden GER e aktarılması COP-1 ile
— posttranslasyonel modifikasyon
— v-TUZAK; veziküler, sinaptobreVin
—t-TUZAK; target, sinTaksin
— v t ye bağlanırsa, ca aracılı egzositoz olur
lizozom
— makrofajlarda çok
— primer lizozom + hücre dışından alınmış maddeyi içeren vezikül = sekonder lizozom
proteozom
— ubikuitin ile işaretli proteinler yıkım için proteozomlara gelir
— kas atrofisinden sorumlu, iş yapmayan proteinleri yıkar
peroksizom
— oksidan ve antioksidan
— mitokondri gibi oksijen kullanır ama ATP sentezlemez
—bk marker ı katalaz
— çok uzun zincirli ya lerinin oksidasyonu
— peroksizom sayısı, peroksizom çoğaltıcıları (PPAR) tarafından arttırılır
— PPAR-alfa; kc ve iskelet kasında
— PPAR-delta; yağ dokusu ve iskelet kasında
— PPAR-gama; yağ dokusunda
—PPAR-delta mutasyonu metabolik sendrom ile ilişkili
mikrovillus
— aktin içerir
— aktin bağlayıcı proteinler:
villin; apikale
miyozin 1; laterale
fimbrin, espin ve fascin; aktinleri birbirine çapraz bağlar
— pas pozitif boyanır, fırçamsı kenar olarak isimlendirilir
stereosilya
— epididimis, duktus deferens ve iç kulakta
hücre iskeletini oluşturan yapılar
1) mikrofilamanlar / ATP ilişkili
2) ara filamanlar
3) mikrotübüller / GTP ilişkili
mikrofilamanlar
— aktin; monomeri G-aktin, polimeri F-aktin
— miyozin ile etkileşip kası kasar
— sitokinezi sağlar
—aktin ile ilişkili proteinler:
miyozin 2 ve tropomiyozin; kastaki ABP
gelsolin; kısa parçalara ayırır
formin; dal noktaları üretir
spektrin ve ankrin; eritrositlerde membrana bağlar
fodrin; non-eritrosit membrana bağlayan
fimbrin; çapraz bağlar
villin; apikale bağlar
miyozin 1; laterale bağlar
ara filamanlar
— çekirdek ve organelleri yerinde tutar
— hücre sitokeratin + ise epitel kökenli
— vimentin + ise mezenşimal/bağ dokusu kökenli
— desmin + ise kas kökenli
— istisna: damar düz kası vimentin +
— GFAP + astrosit
— periferin + nöron
— alfa interneksin + embriyonik sinir doku
— lamin a-b-c + çekirdek ara filaman
— nestin + nöral kök hücre
moleküler motor proteinler
— hücresel içerikleri, mikrotübüller (kinezin ve dinein) ve mikrofilamanlar (miyozin) üzerinden hücrenin her tarafına taşıyan ATPaz özellikli proteinler
— kinezin: ileri, anterograd
— dinein: geri, retrograd taşıma
endositoz çeşitleri
1) pinositoz: sıvı alımı
2) fagositoz: lökositlerin katı alımı
3) klatrin aracılı endositoz:
— 4 tane / NGF, transferrin, B12, LDL
— kargo molekülü reseptöre bağlanır; adaptin, reseptörü klatrin adında kasılabilir proteine tutturur; klatrin kasılarak membrandan boğumlanır; dinamin hücre membranında vezikülü ayırır.
4) kaveol bağımlı endositoz
5) klatrinsiz/kaveolsüz endositoz
Na-K ATPaz pompası
— primer aktif transport örneği, enerjiyi kendi harcar
— kofaktör Mg
— hücre dışına 3 Na, hücre içine 2 K taşır
— her çalıştığında hücreye -1 yük kazandırır
— Na atarak hücre hacminin kontrolünü sağlar
G proteinleri
— hücre membranına içeriden gömülü yüzeysel bir protein
— Gs proteini: adenilat siklazı uyarır, cAMP yi artırır, o da protein kinaz A yı aktifler
— Gi proteini: adenilat siklazı inhibe eder, cAMP yi azaltır, o da protein kinaz A yı inhibe eder
— Gq proteini: fosfolipaz C yi uyarır, sonrasında iki yol var: 1) diaçil gliserolü artırır 2) inozitol trifosfat ı artırır, ER dan Ca salınır
adrenerjik reseptörler, muskarinik reseptörler, ADH ın istisnaları
adrenerjik reseptörler:
α1: Gq (VK)
α2: Gi (otoinhibitör)
β1, β2, β3: Gs
muskarinik reseptörler:
M1, M3, M5: Gq
M2, M4: Gi
ADH:
V1a: kastırıcı
V1b:
V2: su tutar
cAMP yi artırarak etki gösteren hormonlar / Gs
LH
FSH
TSH
ACTH
glukagon
kalsitonin
katekolaminler (β reseptörleri)
ADH (V2)
anjiyotensin 2 (epitel hücreleri)
sekretin
cAMP yi azaltarak etki gösteren hormonlar / Gi
katekolaminler (α2 reseptörleri)
asetilkolin (M2 ve M4 reseptörleri)
somatostatin
