ge Flashcards
(46 cards)
Czym jest trafność wewnętrzna?
Trafność wewnętrzna oznacza pewność, że uzyskane wyniki badania są rzeczywiście wynikiem manipulacji eksperymentalnej, a nie wpływu innych czynników.
Jakie czynniki zakłócają trafność wewnętrzną?
Historia - zdarzenia zewnętrzne wpływające na uczestników badania
Dojrzewanie - naturalne zmiany uczestników w czasie
Selekcja - różnice między grupami już na początku badania
Testowanie - efekt uczenia się w wyniku powtarzania pomiarów
Regresja do średniej - skrajne wyniki mają tendencję do zbliżania się do średniej w kolejnych pomiarach,
Czym jest trafność zewnętrzna?
Trafność zewnętrzna odnosi się do możliwości uogólnienia wyników badania na inne sytuacje, populacje i warunki.
Jakie czynniki zakłócają trafność zewnętrzną?
Selekcja próby - niereprezentatywność badanej próby, np. badanie tylko dzieci profesorów
Warunki badawcze - badanie w warunkach sztucznych, które nie odzwierciedlają rzeczywistości
Pretest - wcześniejsze testowanie może wpływać na wyniki i sprawiać, że badani zachowują się inaczej niż w rzeczywistości
Kim był Diederik Stapel i dlaczego jego przypadek jest ważny dla nauki?
Diederik Stapel to holenderski psycholog społeczny, który dopuścił się jednego z największych skandali naukowych - systematycznego fałszowania wyników badań przez ponad dekadę
- fałszował i fabrykował dane w ok. 60 artykułach naukowych
- tworzył fikcyjne wyniki badań, które nigdy się nie odbyły
- jego prace były szeroko cytowane, mimo że bazowały na oszustwach
- skandal ujawnił problem braku rzetelnej kontroli badań w psychologii
Jakie są najczęstsze nieetyczne praktyki w badaniach naukowych?
Fałszowanie i fabrykowanie danych - manipulowanie wynikami lub wymyślanie fikcyjnych danych
Wybiórcze raportowanie wyników (“p-hacking”) - publikowanie tylko korzystnych wyników
Manipulowanie próbą badawczą - np. usuwanie niewygodnych danych
HARKing (Hypothesizing After the Results are Known) - formułowanie hipotez po uzyskaniu wyników
Plagiat i autoplagiat - kopiowanie cudzych lub własnych prac bez podania źródła
Nieujawnianie konfliktu interesów - np. ukrywanie źródeł finansowania badań
Co to jest ANOVA i jakie są jej główne rodzaje?
ANOVA (Analiza Wariancji) to metoda statystyczna służąca do porównywania średnich między grupami
Główne rodzaje ANOVA:
- jednoczynnikowa anova dla grup niezależnych - porównuje średnie kilku niezależnych grup
- jednoczynnikowa anova dla powtarzanych pomiarów - porównuje wyniki tej samej grupy w różnych warunkach
- dwuczynnikowa anova (faktoryczna) - bada wpływ dwóch zmiennych niezależnych na wynik
Co to jest moc testu statystycznego i od czego zależy?
Moc testu to prawdopodobieństwo wykrycia rzeczywistego efektu w badaniu. Standardowo uznaje się, że moc 80% jest wystarczająca.
Moc testu zależy od:
- poziomu istotności (im niższy, tym trudniej wykryć efekt)
- wielkości efektu - duże efekty są łatwiejsze do wykrycia
- liczności próby - większa próba zwiększa moc testu
Jak interpretować przedziały ufności?
Przedział ufności określa zakres wartości, w którym z określonym prawdopodobieństwem (np. 95%) znajduje się prawdziwa wartość średnia populacji. Jeśli przedziały ufności dwóch grup nie pokrywają się, oznacza to istotną różnicę między nimi. Jeśli się pokrywają, to różnice mogą być przypadkowe.
Jaka jest różnica między zmienną mediującą a moderującą?
Mediator - wyjaśnia, dlaczego zmienna niezależna wpływa na zależną np. stres -> styl życia -> zdrowie
Moderator - zmienia siłę lub kierunek zależności między zmienną niezależną a zależną np. stres -> zdrowie, ale zależnie od wsparcia społecznego
Co to jest chi-kwadrat i kiedy go stosujemy?
Test chi-kwadrat analizuje zależność między zmiennymi jakościowymi.
Test chi-kwadrat dla dopasowania – sprawdza, czy rozkład próby pasuje do oczekiwanego.
Test chi-kwadrat dla niezależności – bada, czy dwie zmienne jakościowe są ze sobą powiązane (np. płeć a wybór napoju).
Trafność wewnętrzna badania oznacza:
a) Możliwość uogólnienia wyników na inne populacje
b) Pewność, że zmiany w zmiennej zależnej wynikają z manipulacji zmienną niezależną
c) Stabilność wyników badania w czasie
d) Obiektywność badacza
b) Pewność, że zmiany w zmiennej zależnej wynikają z manipulacji zmienną niezależną
Który z poniższych czynników NIE stanowi zagrożenia dla trafności wewnętrznej badania?
a) Efekt testowania
b) Regresja do średniej
c) Losowy dobór uczestników
d) Historia
c) Losowy dobór uczestników
Badanie, w którym analizujemy, czy poziom stresu wpływa na jakość snu, to przykład:
a) Eksperymentu
b) Quasi-eksperymentu
c) Badania korelacyjnego
d) Metaanalizy
c) Badania korelacyjnego
Randomizacja w eksperymencie służy do:
a) Zwiększenia liczby uczestników badania
b) Zminimalizowania wpływu zmiennych zakłócających
c) Zwiększenia siły efektu badania
d) Zwiększenia trafności ekologicznej
b) Zminimalizowania wpływu zmiennych zakłócających
Efekt „szuflady” w badaniach naukowych polega na:
a) Ukrywaniu niewygodnych wyników badań
b) Fałszowaniu danych przez badacza
c) Publikowaniu wyłącznie pozytywnych wyników
d) Powielaniu tych samych badań przez innych naukowców
a) Ukrywaniu niewygodnych wyników badań
Jeśli chcemy porównać poziom stresu u studentów pierwszego i ostatniego roku studiów, najlepszą metodą będzie:
a) Test t dla prób niezależnych
b) Test t dla prób zależnych
c) Analiza wariancji dla powtarzanych pomiarów
d) Test chi-kwadrat
a) Test t dla prób niezależnych
Który typ badania najlepiej pozwala określić związek przyczynowo-skutkowy?
a) Eksperyment
b) Badanie korelacyjne
c) Badanie jakościowe
d) Analiza przypadku
a) Eksperyment
Badanie, w którym porównujemy poziom lęku u pacjentów przed i po terapii, wymaga użycia:
a) Testu t dla prób zależnych
b) Testu t dla prób niezależnych
c) Testu chi-kwadrat
d) Analizy regresji
a) Testu t dla prób zależnych
W badaniu analizującym wpływ diety i aktywności fizycznej na poziom cholesterolu, jakie podejście metodologiczne będzie najodpowiedniejsze?
a) Jednoczynnikowa ANOVA
b) Dwuczynnikowa ANOVA
c) Test t dla prób niezależnych
d) Test U Manna-Whitneya
b) Dwuczynnikowa ANOVA
Które badanie powinno być zastosowane, jeśli chcemy określić zależność między poziomem samooceny a poziomem satysfakcji życiowej?
a) Eksperyment
b) Analiza korelacji
c) Test t-Studenta
d) Analiza wariancji
b) Analiza korelacji
Jeśli badacz chce sprawdzić, jak zmienia się poziom stresu u tej samej grupy osób po 1, 3 i 6 miesiącach terapii, jaki plan badawczy powinien zastosować?
a) Plan międzyosobowy
b) Plan wewnątrzosobowy
c) Plan mieszany
d) Plan korelacyjny
b) Plan wewnątrzosobowy
Która z metod jest NAJLEPSZA do badania przyczynowych efektów zmiennej niezależnej na zmienną zależną, gdy nie można zastosować randomizacji?
a) Badanie korelacyjne
b) Quasi-eksperyment
c) Analiza regresji
d) Eksperyment
b) Quasi-eksperyment
Jeśli psycholog chce sprawdzić, czy osoby z różnymi typami osobowości reagują inaczej na stres, a zmienną zależną jest poziom kortyzolu, jaka metoda statystyczna będzie najlepsza?
a) ANOVA dla grup niezależnych
b) Test t dla prób zależnych
c) Korelacja Spearmana
d) Test chi-kwadrat
a) ANOVA dla grup niezależnych
