Główne teorie moralności i ich psychologiczne tło Flashcards
(9 cards)
Teoria cnót
jakimi ludźmi powinniśmy być, jakie cechy charakteru (cnoty) powinniśmy posiadać, jak je rozwijać, jak stawać się lepszymi. Podstawą jest nawyk wykształcony wedle wskazówek rozumu; ważną rolę odgrywa odpowiednie doświadczenie emocjonalne
Utylitaryzm (konsekwencjonalizm) Bentham, Mill
jak maksymalizować korzyści; maksymalizować przyjemność i minimalizować przykrość. Podstawą jest rozum dokonujący kalkulacji potencjalnych konsekwencji czynów czy zasad
Deontologia
jakie powinności mamy wobec innych rozumnych istot; jakie zasady nas obowiązują; normy moralne są określone przez rozum, a działania motywowane wolą wypełnienia obowiązku
Poglądy Platona
- człowiek to uwięziona w ciele dusza, która ma nad nim władzę
- najwyższą wartością jest cnota
- cnota: harmonia duszy, wówczas człowiek działa sprawiedliwie
- cnotą duszy rozumnej jest mądrość
- cnotą duszy impulsywnej jest męstwo
- cnotą duszy pożądliwej jest panowanie nad sobą
- epistema: wiedza
- doksa: zbiór słusznych przekonań
Poglądy Arystotelesa
- cnota: trwała dyspozycja do postępowania wedle nakazów rozumu (zasada złotego środka), które prowadzi do osiągnięcia szczęścia - najwyższego dobra i ostatecznego celu człowieka
- czyny niegodziwe - nie można wskazać złotego środka
Poglądy Jeremiego Benthama (utylitaryzm)
- cel działania: doświadczanie przyjemności i unikanie bólu
- działanie jest oceniane w kategoriach jego konsekwencji
- konieczne jest przeprowadzenie rachunku szczęśliwości
- czyn jest dobry, gdy prowadzi do maksymalnefo szczęścia maksymalnej liczby ludzi
Poglądy Immanuela Kanta
- dobra jest jedynie wola spełnienia obowiązku
- działania motywowane przyjemnością nie mają wartości moralnej
- etyka formalna: imperatyw kategoryczny
- człowieczestwo celem samym w sobie
Typy etyk
- antropocenryczne
- patocentrtczne (istoty zdolne do odczuwania bólu)
- biocentryczne (organizmy żywe)
- holistyczne
Etyka badań naukowych
- grunt: zasady metodologii
- podstawa: prawda/dobro
