H1: Evolutionaire ecologie

Question 1

micro-evolutie

Answer 1

evolutie op kort termijn

aanpassing van een populatie door milieuomstandigheden

Question 2

macro- evolutie

Answer 2

evolutie op lang termijn

leiden tot soortvorming vanuit gemeenschappelijke voorouders

Question 3

scala naturae

Answer 3

volgens Aristoteles waren soorten permanent, onveranderlijk perfect
ze konden geplaatst worden op een ladder (=scala naturea) met toenemende complexiteit

Question 4

Aanwijzingen voor het bestaan van evolutie

Answer 4

• Aanwijzingen uit de paleontologie
• Aanwijzingen uit de vergelijkende anatomie
• Aanwijzingen uit de biogeografie
• Aanwijzingen uit de ontwikkelingsbiologie
• Aanwijzingen uit de biochemie en genetica
• Aanwijzingen uit experimenten

Question 5

4 sleutelbegrippen van natuurlijke selectie

Answer 5

• competitie
• overproductie
• genetische variatie
• differentieel reproductief succes

Question 6

reproductieve succes leidt tot natuurlijke selectie

Answer 6

best aangepaste individuen vertonen het hoogste reproductieve succes, wat leidt tot een disproportionele vertegenwoordiging van adaptieve kenmerken in de volgende generatie
–> dergelijke verhoogde frequentie van adaptieve kenmerken = evolutie

Question 7

Darwiaanse fitness

Answer 7

de gemiddelde, per capita bijdrage van een individu van de populatie na één of meerdere generaties

Question 8

Stabiliserende selectie

Answer 8

meer intermediaire fenotypes worden geselecteerd t.o.v. extreme fenotypes
dit leidt tot reductie van genetische variatie binnen populaties

Question 9

Directionele selectie

Answer 9

fenotypes die aan één kant van de normaaldistributie bevinden worden bevoordeelt die oorspronkelijk slechts zeldzaam voorkwamen in de populatie.
Over generaties zullen ze meer algemeen voorkomen in de populatie.
(meestal door omgevingsverandering of wanneer migratie optreedt)

Question 10

Disruptieve selectie

Answer 10

2 of meer fenotypes bevoordeeld worden t.o.v. het intermediaire fenotype
(is zeer zeldzaam in natuurlijke selectie)

Question 11

Additieve effecten

Answer 11

de effecten van verschillende loci kunne opgeteld worden

Question 12

Dominantie effecten

Answer 12

allelen van één bepaald locus en het fenotype van een heterozygoot is niet exact het gemiddelde van dat van de homozygoot

Question 13

epistasis

Answer 13

verschillende loci elkaar beïnvloeden

effecten van loci niet gewoonweg bij elkaar worden opgeteld

Question 14

2 random processen dat voor genetische variatie zorgt

Answer 14

1) mutaties

2) geslachtelijke recombinatie

Question 15

externe bronnen van genetische variatie

Answer 15

1) immigratie (gene flow)

2) soms hybridisatie

Question 16

Het opsporen van genetische variatie

Answer 16

• kruisingsexperimenten
• common-garden experimenten
• studie van mutanten
• artificiële selectie
• studie van verwante individuen
• biochemische en moleculaire technieken (electroforese)

Question 17

Waarom verdwijnt genetische variatie niet t.g.v. natuurlijke selectie?

Answer 17

verschillende mechanismes zijn werkzaam dat er voor zorgt dat variatie in een populatie bewaart blijft:
1) diploïdie: een groot deel van genetische variatie onder de vorm van recessieve allelen ‘verborgen’ blijft in heterozygote organismen.
2) gebalanceerd polymorfisme
- heterozygoot voordeel
- frequentie afhankelijke selectie
(= wanneer een fenotype meer algemeen wordt in een populatie dan wordt de fitness minder)
3) neutrale variatie
4) omgevingsvariatie

Question 18

heterozygoot voordeel

Answer 18

individuen die heterozygoot zijn een groter voordeel vertonen dan elk van beide homozygote types
bv. sikkelcelanemie

Question 19

Waarom natuurlijke selectie niet leidt tot perfectie

Answer 19

• evolutie is gelimiteerd door historische belemmering
• adaptaties zijn vaak het resultaat van compromises
• niet alle evolutie is adaptief
• selectie kan enkel inwerken op bestaande variatie

Question 20

voorwaarde voor een Hardy-Weinberg evenwicht

Answer 20

• geen mutaties
• geen natuurlijke selectie
• (oneindig) grote populaties
• optreden van willekeurige paringen
• geen genetische uitwisseling

Question 21

genetische drift

Answer 21

• bottleneck

- founder effect

Question 22

assortatief paren

Answer 22

individuen hun partners selecteren op basis van fenotypische kenmerken

Question 23

inteelt depressie

Answer 23

inteelt leidt tot een verlaging in fitness
komt doordat recessieve allelen t.g.v. inteelt meer frequent in een homozygote toestand gaan voorkomen en daardoor een negatieve invloed op belangrijke fitness-componenten kunnen hebben

Question 24

proximale factoren

Answer 24

hoe een bepaald gedrag tot stand komt

etholoog

Question 25

ultimate factoren

Answer 25

waarom een bepaalde organismen welbepaalde gedragingen vertonen gedragsecoloog

Question 26

4 vragen van Tinbergen | Waarom spreeuwen zingen in de lente?

Answer 26

1) In termen van overleving of functie 2) In termen van oorzakelijkheid 3) In termen van ontwikkeling 4) In termen van evolutionaire geschiedenis

Question 27

Evolutionaire gedragsendocrinologie

Answer 27

zowel ultimate en proximate benaderingen van gedrag tracht te verenigen

Question 28

habituatie

Answer 28

Een individu die een herhaalde, irrelevante stimulus steeds negeert

Question 29

infanticide

Answer 29

Bij leeuwentropen: wanneer een groep wordt overgenomen door een nieuw mannetje: het doden van jongen zodat vrouwtjes sneller in voortplantingsconditie geraken en het nieuwe mannetje dus zijn reproductief succes verhoogt

Question 30

Altruïsme

Answer 30

het vertonen van gedrag dat erop gericht is de fitness van andere individuen te verhogen ten koste van de eigen overleving en reproductief succes

Question 31

inclusieve fitness

Answer 31

indirecte fitness + directe fitness

Question 32

Anisogamie

Answer 32

sexuele reproductie die het gevolg is van samensmelten van gameten (van mannetjes en vrouwtjes)

Question 33

reproductief succes van mannetjes

Answer 33

= het aantal vrouwtjes hij kan bevruchten

Question 34

reproductief succes van vrouwtjes

Answer 34

= het aantal eicellen ze kan produceren tijdens haar leven, door kwaliteit van sperma dat ze ontvangt, door de nakomelingen tot een geslachtsrijpe leeftijd te doen bereiken

Question 35

lekgedrag

Answer 35

waarbij mannetjes op traditionele plaatsen in groepen baltsgedrag vertonen en daarbij zeer kleine territoria verdedigen tegen sexsgenoten

Question 36

foergeergedrag

Answer 36

zoekgedrag, prooikeuze, selectie van foerageerplaatsen, competitie voor kritische hulpbronnen, ...)

Question 37

soort

Answer 37

kleinste, diagnoseerbare, monofyletische cluster van individuen

Question 38

Pre-zygotische barrières

Answer 38

- temporele isolatie - habitat isolatie - gedrags- of sexuele isolatie - mechanische isolatie - gametische isolatie

Question 39

Post-zygotische barrières

Answer 39

- verminderde leefbaarheid van de hybride - verminderde fertiliteit van de hybride - hybrid breakdown

Question 40

Temporele isolatie

Answer 40

genetische uitwisseling tussen 2 soorten wordt verhinderd omdat ze op verschillende momenten van de dag, seizoen of jaar produceren

Question 41

Habitat isolatie

Answer 41

Komen vaak voor in gescheiden biotopen waardoor ze elkaar zelden of nooit tegenkomen

Question 42

Gedrag-of sexuele isolatie

Answer 42

bij vele soorten worden copulaties geïnitieerd door een reeks meer of minder complexe 'soortspecifieke' gedragingen

Question 43

mechanische isolatie

Answer 43

morfologische structuren zijn niet aan elkaar aangepast

Question 44

gametische isolatie

Answer 44

moleculaire en/of chemische verschillen tussen soorten het succesvol samensmelten van gameten tot een zygote verhinderen/ beperken

Question 45

verminderde leefbaarheid van de hybride

Answer 45

soms treedt bij een hybride embryo spontane abortus en sterfte op t.g.v. fouten bij genetische regulatie van groeiprocessen

Question 46

verminderde fertiliteit van de hybride

Answer 46

niet kunnen deelnemen aan succesvolle reproductie door: geen correct baltsgedrag of problemen bij de meiosis

Question 47

hybrid breakdown

Answer 47

toch leiden tot een F2 hybride, F2-generatie toont t.g.v. meerdere defecten problemen om zich succesvol voort te planten

Question 48

adaptieve radiatie

Answer 48

verschillende soorten afkomstig van één ancestrale soort op relatief 'korte' periode

Question 49

Waarom wordt een periode van massale extinctie vaak gevolgd door een periode van intense radiatie?

Answer 49

omdat er dan veel ecologische niches vrijkomen, wanneer ten gevolge van specifieke omgevingsomstandigheden meerdere adaptieve zones onbezet blijven, kan snelle diversificatie optreden