H1. Het Nederlandse Juridische Landschap

Question 1

Wat is een rechtsnorm?

Answer 1

1. een norm: Zij geeft aan wat mensen en organisaties behoren te doen.
2. een norm in het recht: geen morele norm

Question 2

Waartussen bevindt een rechtsnorm

Answer 2

Rechtsnormen bevinden zich als het ware tussen feitelijk gedrag en morele normen

Question 3

Hoe onderscheid je rechtsnormen?

Answer 3

De bron waaruit zij voortkomen; ofwel de wijze van hun totstandkoming

Question 4

Wat is een rechtsbron?

Answer 4

De feiten, procedures of gebeurtenissen waaruit rechtsnormen voortkomen

Question 5

Wat zijn de verschillende types rechtsbronnen?

Answer 5

1. Wet
2. Jurisprudentie
3. Gewoonterecht
4. Verdragen
5. Rechtsbeginselen
6. Besluiten internationale organisaties
7. Soft law

Question 6

Wat is een wet?

Answer 6

Een regel met twee kenmerken:
1. Zij is algemeen; en
2. Zij is afkomstig van een instantie die bevoegd is wetten te maken

Question 7

Wat betekent wet algemeenheid?

Answer 7

In de zin van tijd (herhaalbaarheid) en personen

Question 8

Welke instanties zijn bevoegd wetten te maken?

Answer 8

1. Europese wetgever (art. 288 e.v. VWEU)
2. Formele wetgever (Staten-generaal en regering, art. 81 grondwet)
3. Regering (art. 89 Grondwet)
4. Ministers (ministeriele regelingen)
5. Provincies (art. 127 grondwet)
6. Gemeente (art. 127 grondwet)

Question 9

Stappen proces van wet in formele zin?

Answer 9

1. Een voorstel (regering of initiatief)
2. Advies uitvoerbaarheid en rechtmatigheid van Raad van Staten
3. Behandeling en evt. amendementen tweede kamer
4. Stemmen tweede kamer
5. Behandeling eerste kamer en evt. novelle
6. Tweede kamer aanvaardt novelle of toezegging latere aanpassing
7. Tweede en eerste kamer aanvaren wet
8. Ondertekening Minister & Koning

Question 10

Welke wet maakt de formele wetgever bevoegd wetten vast te stellen

Answer 10

Art. 81 Grondwet

Question 11

Waar bestaat de formele wetgever uit

Answer 11

1. De staten-generaal en 2. de regering

Question 12

Hoe het een besluit van de regering

Answer 12

Algemene Maatregel van Bestuur

Question 13

Welke wet is de AMvB vastgelegd?

Answer 13

art. 89 Grondwet

Question 14

Welke vormen van Europese wetgeving zijn er?

Answer 14

1. Verordeningen
2. Richtlijnen
3. Besluiten

Question 15

Welk artikel geeft de Europese Unie bevoegdheid wetten te kunnen uitoefenen?

Answer 15

Art. 288 Verdrag werking van de Europese Unie (VWEU)

Question 16

Wat zijn de kenmerken van een verordening?

Answer 16

1. Algemene strekking
2. Verbindend in al haar onderdelen
3. Rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat

Question 17

Wat is het kenmerk van een richtlijn?

Answer 17

Richtlijnen moeten door de nationale wetgever worden omgezet.

Question 18

Wat moet een nationale wetgever doen met een Europese richtlijn?

Answer 18

De nationale wetgever is verplicht een richtlijn om te zetten in een nationale wet zodat het benoemde resultaat wordt bereikt.

Question 19

Wat zijn de kenmerken van een Europees besluit?

Answer 19

1. Verbindend in al haar onderdelen
2. Bevatten vaak algemene regels
3. Indien de adressaten worden vermeld, is zij alleen voor hen bindend

Question 20

Wat is het verschil tussen een verordening en een besluit?

Answer 20

Een besluit is meet een specifieke regeling, bijvoorbeeld ter concretisering van verordeningen.

Question 21

Welke wet is een uitzondering op de kenmerken?

Answer 21

Het huwelijk tussen Willem en Maxima (rijkswet van 4 juli 2001, stb. 2001, 333), want de wet heef betrekking op twee personen en op een bepaald moment.

Question 22

Wat is Jurisprudentie

Answer 22

recht dat gevormd wordt door de rechter

Question 23

Reden waarom jurisprudentie niet voor de hand ligt?

Answer 23

1. Een rechter is een geschilbeslechter, geen rechtsvormer
2. Ondemocratisch want rechters worden benoemd voor het leven

Question 24

Waarom is rechterlijke rechtsvorming onvermijdelijk?

Answer 24

1. Noodzaak interpretatie & belangenafweging
2. Rechter moet beslissen (Artikel 13 Wet Algemene Bepalingen)
3. Precedentwerking (geen juridische plicht maar wel gebruikelijk = mild precedentenstelsel)

Question 25

Wanneer kan de rechter overgaan op een belangenafweging?

Answer 25

1. Als de wet opdracht geeft tot belangenafweging 2. Bij de invulling van open normen 3. wanneer fundamentele rechten in het geding zijn.

Question 26

Door welke redenen formuleert de rechter een nieuwe regel?

Answer 26

Door 1. Interpretatie en 2. Belangenafweging

Question 27

Wanneer is interpretatie noodzakelijk?

Answer 27

Wanneer de betekenis onduidelijk is van één of meer woorden in een wet.

Question 28

Aan welke voorwaarden moet Gewoonterecht aan voldoen?

Answer 28

1. Praktijk: De regel wordt gevolgd door een groep natuurlijke en rechtspersonen. Zij is een bestendige gedragslijn, een gebruik, een uniforme praktijk 2. Rechtsovertuiging (intellectuele voorwaarden): Rechtsgenoten zijn overtuigd de gedragslijn rechtens behoren te volgen en afwijking rechtens mag of moet worden opgetreden.

Question 29

Hoe noem je een verdrag tussen twee partijen?

Answer 29

Bilateraal verdrag

Question 30

Hoe noem je een verdrag tussen meerdere partijen?

Answer 30

Multilateraal verdrag

Question 31

Wat is een voorbeeld van gewoonterecht in Nederland?

Answer 31

Vertrouwensregel parlement en kabinet

Question 32

Wat is een verdrag?

Answer 32

Een overeenkomst tussen staten, of tussen staten en internationale organisaties, of tussen internationale organisaties onderling

Question 33

Welke verschillende karakters hebben verdragen?

Answer 33

1. afspraak over een specifieke transactie met een prestatie en een tegenprestatie (traités-contrats) 2. algemene regels over bepaald onderwerp (bv Weens Verdragenverdrag) (traités-lois) 3. oprichting internationale organisatie (bv E.E.G.-verdrag, VN Handvest) (traités-constitutions)

Question 34

Wat betekent traités-contrats?

Answer 34

afspraak over een specifieke transactie met een prestatie en een tegenprestatie tussen staten en/of internationale organisaties. Lijken op overeenkomsten

Question 35

Wat betekent traités-lois?

Answer 35

algemene regels over bepaald onderwerp tussen staten en/of internationale organisaties. Deze lijken sterk op wetgeving

Question 36

Wat betekent traités-constitutions?

Answer 36

Oprichting internationale organisatie. Oprichtingsverdragen fungeren als een soort grondwet van de organisatie.

Question 37

Welke kenmerken hebben rechtsbeginselen?

Answer 37

1. Een open karakter 2. Evaluatief, moreel karakter 3. Een zeker gewicht

Question 38

Wat is Soft law?

Answer 38

Regels die op zichzelf niet juridisch bindend zijn maar wel gebruikt kunnen worden om juridische begrippen “in te kleuren”

Question 39

Waaruit is soft law afkomsting?

Answer 39

Van publieke en private actoren, of combinatie van beide. Niet gebaseerd op wettelijke bevoegdheid.