H4: Neonaat Flashcards
(46 cards)
Wat is de neonatale periode?
Dag 1 - Dag 28 bij a terme pasgeborene
Wat zijn de eerste extra uteriene veranderingen in vergelijking met inter uteriene veranderingen?
- ontplooiing van met lucht vullende longen
- verbinding van bloedstroom tussen beide harthelften
- verhoogd risico warmteverlies door dunne vetlaag en koude omgeving
- stopzetting uitscheiding bilirubine via de moeder
- stopzetting glucose toevoer via de moeder
Wat gebeurt er ter hoogte van de ademhaling van de neonaat na de geboorte? Welke observaties worden gecheckt? Snuffelen? Stridor? Schrei?
INTRAUTERIEN: longen met longvloeistof VS EXTRAUTERIEN = ontplooiing en volume vergroot
-> bij passage van het geboorte kanaal wordt vloeistof uitgeperst door thoracale druk + huilen bevordert de ontplooiing
OBSERVATIES:
- huidskleur => opsporen evt hart, bloedvat en ademhalingsstelsel
- luisteren naar de longen => ritme? Regelmaat? Symmetrie luchtdoorstroming?
- frequentie => in rust 30 à 60 / min
- synchroniteit => borst en kin gelijk omhoog? Intercostale retracties? Xyfoide retracties? Neusvleugelen?
- snuffelen => wijst op aanwezigheid opgedroogd neussecreet of neusverkoudheid ( => fysiologisch water)
- stridor => piepend geluid bij inademing door weekheid van larynx weefsel met glottis gedeeltelijk afgesloten + verdwijnt na 1 jaar
- schrei => bepaalde pathologische toestanden uiten in abnormale schrei
Wat wordt gecheckt bij de hartslag?
Ritme
Regelmaat
Ruis
HS = 100 a 160 bpm
Wat is zuurstofsaturatie ? Wat is normaal bij neonaat? Hoe? En wat als gedaalde waarde?
= met welk percent Hb in RBC het slagaderlijk 02 gebonden is
NORMAAL = 95-99% Sp02
Met transcutaan ( met sensor aan pols of voet)
Gedaald? Hartafwijking of andere pathologie?
Wat is het doel van de temperatuur meten? Mogelijke veranderingen
NORMAAL : 36,5 - 37,5°C
DOEL =
- controle van aanwezigheid en doorgankeljkheid aarsfincter
- als baby T op peil kan houden
- opsporen infecties en ziektes
VERANDERINGEN:
- warmteverlies : door grootte lichaamsopp en dunne vetlaag ( 20% via hoofdhuid)
- dorstkoorts :
Wat is dorstkoorts? Wat is de behandeling?
Dorstkoorts = transiente koorts na 3-4d
-> valt samen met diepste daling gewicht en dehydratatie en vooral bij warme dagen en borstvoeding ( vanaf 38-38.9°C)
BEHANDELING?
Extra vocht toedienen en als koorts niet zakt kan wijzen op ernstige infecties zoals meningitis en sepsis
Gewicht ( wanneer controle?verlies?)/ lengte ( hoe gemeten en gemiddeld?) / schedel omtrek ( gemiddeld en hoe gemeten? en vorm van schedel postnataal?
GEWICHT:
Wordt gecheckt d1, 3, 5, 10-14, 1m, 6-8wk
Eerste 3-4 dagen gewichtsverlies (7-10%) door vochtverlies ( urine, ontlasting, ademhaling en zweet) en calorie verlies door lichamelijke functies
LENGTE:
Gem 51cm ( 46-56cm) van vertex tot hiel
SCHEDEL:
Gem 34-35 cm ( 33-37cm) van occipital tot frontaal en enkel in halfrechtzittende houding in rust en na verdwijning moulage ( = het over elkaar heen schuiven van de fontanellen) ( 24-48 uur)
vorm:
->na stuitbevalling en sectio = rondere vorm
-> na vaginale partus = minder rond door passage geboortekanaal
Wat zijn de meest voorkomende misvormingen van het hoofd en gezicht?
- unilateraal afgeplatte schedel
- scheef stand neus
- asymmetrie van de kin
Wat is caput succedaneum?
= geboortegezwel door oedeem of bloeduitstorting onder de hoofdhuid van de druk ( verdwijnt na 72 uur)
Wat is cefaal hematoom?
= bloeduitstorting tussen schedelbot en periost (= beenvlies = bloedvatrijk vlies rond bot) begrensd door de schedelnaden ( meestal boven os parietale)
- 1-2 dagen na partus
- bij grote gevolg = hyperbiluribinemie ( = veel bilirubine aanwezig in bloed)
- verdwijning kan enkele weken tot maanden duren en soms een calcification ring rond hematoom ( weg na 1 jaar)
Bespreek en schets de fontanellen bij een neonaat
GROTE FONTANEL =
- ruitvormig + vooraan gelegen vliezig deel van schedel dak ( 2.5cm2)
- onderzoek: voelen van spanningstoestand ( in rust en rechtzittend)
-> ‘ingezonken?’ Dehydratatie of intrauteriene malnutritie
-> gespannen? door intracraniele overdruk met oorzaken meestal hersenbloeding, hydrocephalie en meningitis
- groeit dicht vanaf einde jaar 1 en gesloten op 18-24 maand
KLEINE FONTANEL =
- driehoeksvormig en achteraan
- onderzoek: kan open of gesloten voelen als niet sluit na enkele weken. = cretinisme ( = fysiek en mentale groeiachterstand)
SUTUREN =
- overlappen bij vaginale partus niet meteen voelbaar ( dicht na 1 jaar)
Oog kleur van pasgeborene? Zicht bij neonaat? Wat kan optreden thv de ogen en eventuele behandeling?
KLEUR ? Westerse geboren met donkerblauwe ogen en verandert gedurende 1ste levensjaar
ZICHT?
- NA PARTUS? Wazig met onderscheid licht en donker
- NA einde 1ste wk? Beste zicht op 20cm + scheel kijken kan tot baby scherp ziet
CONDITIE:
- dicht door irritatie -> schoonvegen
- obstructief traankanaal -> na 1-2wk
- Oedeem ( uitgesprokener bij aanzicht of voorhoofdsligging)
- subconjunctivale bloeding ( door druk op caput)
- conjunctivitis ( = ontsteking oogbindvlies ) tranende ogen , etter, dicht en lichtschuw
Behandeling bij conjunctivitis = reinig met fysiologische water of ocal, collerium of oogzalf
Niezen en ronkend geluid bij neonaat?
NIEZEN = normaal om VM en slijmen te verwijderen
RONKEND GELUID = normaal bij ademen door de neus door ontwikkelde neus rug, kleine diameter neusholtes en mucus
Welke waarnemingen bestaan er rond de mond van de neonaat?
- blaren op lippen = normaal door het zuigen
- fibreuze tongriem = normaal ( wordt niet geknipt als drinken lukt en wordt langer en spoeler doorheen de maanden)
- tong uitsteken = normaal door volumineuze rond ( kan teken van Down ook zijn ( = myxoedeem)
- scheve mond = gevolg van parese van nervus facialis ( door forcepstang ) of ontbreking mondspier
- witgele spelde kop cysten aan verhemelte = parels van epstein te zien in middellijn verhemelte
- vlezige aanhangsels rond mond en lippen = verschrompelen vanzelf
- tandjes = best verwijderd voor inademingsgevaar
Welke waarnemingen bestaan er rond de oren en wat betekenen ze? Het gehoor van een neonaat en welk onderzoek vindt plaats?
- vervormingen = normaal door passage ( verschrompeld of aan hoofd gedrukt)
- preauriculaire kuiltjes en tuberkels = kan ingang van een fistel zijn en infecteren
- laag ingeplante oren = vaak associatie met niermisvormingen of chromosale afwijking
GEHOOR =
In BM hoort stem moeder, hartslag en hoge tonen of luide muziek
Na P eerste uren en dagen weinig tot niets door VW achter trommelvlies ( na 1 dag beter)
na 4 wk = ALGOTEST met kleefelektroden en oorschelpjes => 1 op 1000 ernstig gehoorverlies
Late diagnose na 1 jaar door slecht praten
Welke waarnemingen zijn er rond de thorax?
GEZWOLLEN BORSTJES. =soms op einde 1ste levensweek tgv hormonale veranderingen na partus ( na enkele wk spontaan weg)
SURNUMERAIRE TEPELS = bijkomende tepels verwijdering meestal voor esthetische redenen
Welke waarnemingen bestaan er rond de ledematen? + betekenis
- O- benen = bij alle pasgeborenen verdwijnt bij opgroeien
- plat voetjes = bij alle PG door welving voetzool pas later ontwikkelt ( op blote voeten lopen is goed)
- scheefstand voetjes =
-> beetje? Door intrauteriene malpositie ( makkelijk corrigeerbaar)
-> klompvoetjes? Afwijking enkel of voet - syndactylie = aangeboren vergroeiing vingers of tenen
- surnumeaire vingers en tenen = makkelijk te verwijderen
- apenplooi = transversale groeve over handpalm ( syndroom van down) of kromme pink ( mongolisme)
- wasvrouwenhandjes = diepe groeven in handpalmen en voeten bij overdragen of postmatuur
Waarneming rond de huid en kleur? Wanneer controle?
Min 1 x dg eerste 72 uur:
- kleur: roze/rood, geel, cyanotsich, wit, grauw?
- vernix caseosa ( = bescherming tegen afkoeling, infectie en bevat vit A belangrijk voor epitheel vorming)
- vervelling ( =vooral bij postmatuur)
- lanugo (= meer bij vroeg geborenen)
- milia ( = witte puntjes neus , kin en wangen = verstopte talgkliertjes verdwijnt na 1ste wk)
- erythema toxicum ( = rode vlekjes met wit puntje of blaasje ( d2-3 vooral buik en rug) gaat weg na 1ste wk))
- vlekken: moedervlek, ooievaarsbeet, mongolenvlek, zalmvlek, wijnvlek, aardbeienvlek?
Wat betekenen de verschillende huidskleuren?
ROZE/ROOD= gevolg van aanpassing extrauterien en nog niet optimale bloedcirculatie
`GEEL= icterus = door trage bilirubine uitscheiding ( vaak rond 3-4d)
-> voor geboorte: via moeder
-> na geboorte: via lever zelf maar door hoge conc vaak onvoldoende verwerking
=> fysiologische = niet binnen 24-48 u , max 12mg/dl , max duur 10-14d
=> pathologische = gevolgen van leverschade, neurologische schade, endocrien probleem of infectie
ONDERZOEK : visuele inspectie => huid, oogwit en tandvlees in daglicht + gebruik van transcutane metingen ( bilicheck) tijdens eerste 48 uur + bij twijfel bloedafname
CYANOTISCH = gevolg van afkoeling, ademhalingsstoornis, hartafwijking, bloedcirculatiestoornis
-> in combo met kreunen en convulsies ( = hersenbloeding) + tijdens voeding ( = slokdarmatresie ( verbinding keel en maag nog niet gemaakt)
WIT/BLEEK = anemie, sepsis, meconiumaspiratie, ademhalingsproblemen
`GRAUW = zeer ziek
Wat vertellen de verschillende vlekken: Moedervlek, Ooievaarsbeet, Mongolenvlek, Zalmvlek, Wijnvlek, Aardbeienvlek
M= ( = Naevi Pigmentosa) goedaardig gepigmenteerd huid tumor ( glad, behaard, verheven, wratachtig)
O= rozerode vlek ( meerdere op neus, oogleden in nek onder haarlijn) , soms onderhuids en onzichtbaar rond ogen (controle oogarts) , worden gevormd door groepjes bloedvaten die tijdelijk te wijd zijn en uitzetten
M= grijsblauwe tot zilverachtige pigmentvlek in lumbosacrale streek, duidelijk afgelijnd en niet verheven ( verdwijnt tijdens 1ste jaren)
Z= lijkt op ooievaarsbaat maar op voorhoofd
W= donkerrode en blauw rode vlek = uitgezette haarvatjes ( PATHOLOGISCH = syndroom van Sturge-Weber, mentale retardatie of glaucoom) gaat niet spontaan weg ( laserbehandeling, makeup)
A= donker roze verheven vaatgezwellen die bobbelig aanvoelen ( 90% verdwijnt in eerste jaren + kan verwijderd worden) (PATHOLOGISCH = bij voorhoofd, mond en ooglid raadpleeg dermatoloog)
Wat wordt gecontroleerd bij navel inspectie? + eventuele behandeling?
Inspectie gebeurt elke dag ( valt +- 5 à 14 dagen af)
-> NABLOEDINGCONTROLE = 24u wanneer klem is losgekomen opnieuw afbinden, rapportage kinderarts en ev bloedcontrole
-> INFECTIECONTROLE = geur? Gezwollen? Rood? Moeilijk indrogende stomp? Betekent vertraagde genezing en risico
-> NAVELHUID = extra? Abdominale huid die zicht 1-2cm verder op NS heeft ingeplant ( ofwel spontaan weg of ingreep)
-> NAVELGRANULOOM? = na het afvallen als er roze glanzende weefselvorming overblijft ( meestal door grote hoeveelheid gelei VW
Behandeling = geneest vanzelf maar als vocht blijft afscheiden afbinden of stippen met zilvernitraat en doorverwijzen bij het niet verdwijnen
Wat wordt ge observeert bij de genitaliën van jongens?
Lengte penis => kan klein lijken doordat bedekt is met vet van pubis
Voorhuid => vaak versmolten met de eikel tot 3-4j (LETOP achteruittrekken kan pijnlijk zijn)
Scrotum => vochtophoping is normaal door hydrococle van teelbal ( = holte met water) belang wel om een test te doen met een lamp om doorlichting te checken ( vast of tumorweefsel?)
Indaling testes => 98% testes in scrotum ( kan maanden duren) maar kan ook blijven steken in lies of buik dus belangrijk om door te verwijzen indien niet ingedaald ( kans op onvruchtbaarheid)
Wat wordt opgelet bij genitaliën van meisjes?
- slijmerig secreet al dan niet met bloed? = wijst op goede hormonale werking
- kleine epithelial aanhangsels in vulva? = normaal en verschrompeld
