HC+LIT W12, H16: Towards a New Worldview, 1540-1789

Question 1

Oorzaken voor de verandering van het wereldbeeld

Answer 1

• Het Aristotelisch wereldbeeld en universiteiten.
  O De Arabische wereld belangrijk voor de stroom kennis en het verspreiden van Griekse werken
  –> Hoe geloof en kennis samengaan
• De Renaissance en nieuwsgierigheid.
  O In deze tijd ontstond mentaliteit die ging om ontdekken.
  O Renaissance zorgde ook voor financiële stimulans voor wetenschappelijke ontwikkelingen
• Humanisme en tekstkritiek (ad fontes).
  O De mogenlijkheden tot tekstktiek werden door de drukpers uitgebreid
• Nieuwe werelden en culturen (Colombian exchange)
  O het geordend beeld van de wereld wordt in de 16e eeuw door elkaar geschud
• Praktische uitdagingen.
  O Bijv. nieuwe navigatietechnieken en wapentuig nodig –> gaven druk op verandering en vernieuwing
• Kerkscheuring en de godsdienstsrijd
  O de bekende wereld van de christendom valt uiteend –> veranderende dynamiek en onzekerheid
• De wereld van kennis en debat in druk
  O opkomst drukpers –> snelle verspreiding van kennis en literatuur
• het onzichtbare zichtbaar: instrumenten
  O er werden instrumenten ontwikkeld, zoals de telescoop en microscoop, die de Wetenschappelijke revolutie mogelijk maakte

Question 2

Wetenschappelijke Revolutie in drie tijdvakken:

Answer 2

1. 1550-1690: Vanaf Copernicus debat over planeet bewegingswetten centraal
2. 1620-1690: debat methode centraal –> empirisme (bacon) vs rationalisme (Descartes) door locke afgerond (emperisme met rationalistische elementen)
3. (Late 17e) 18e eeuw
   Door mentaliteitsverandering en de toepassing van geleerde debatten van WR op sociaal-politieke kwesties
   dit was de verlichting

Question 3

Ptolemaeisch-Aristotelsich wereldbeeld

Answer 3

• Synthese van religie en natuurfilosofie
  O Aarde bol maar, onderdeel van ander stelsel, aarde wel middelpunt
  O ondermaanse en bovenmaanse

Question 4

Heliocentrisch wereldbeeld

Answer 4

Volgens Copernicus:
O aarde niet centrum van zonnestelsel en draait zelf ook

Question 5

Heliocentrisch vs Ptolemeaisch stelsel

Answer 5

• Heliocentrisch zon middelpunt
• Ptolemeaisch: aarde middelpunt

Question 6

Debat over de methode

Answer 6

Descartes vs Bacon
verzetten zich allebei tegen scepticisme

Question 7

Bacon en het empirisme (wat in de weg)

Answer 7

1. Tribe: we zoeken bevestiging en orde
2. Cave: Onderzoekers blijven hangen
3. Marketplace: woorden en taal zijn beperking
4. Theatre: vooringenomen posities op basis van dogma’s en theorieën

Question 8

Descartes en rationalisme (sv van zijn methode)

Answer 8

1. men moet systematisch aan alles twijfelen
2. problemen moeten opgedeeld worden in stukjes en die stukjes moeten apart opgelosten worden
3. Daarbij moet men beginnen met dat wat het gemakkelijst op te lossen is
4. achteraf moet gecontroleerd worden of alles behandeld is

wel zijn enige 2 zekerheden:
- ik denk dus ik besta
- god bestaat doordat mensen goed en kwaad kunnen onderscheiden

Question 9

Mentaliteitsverandering

Answer 9

Rond 1700
Het negatieve mens- en wereldbeeld met eindtijdverwachting (zoals Luther en Hobbes)
–> tweede helft 17e eeuw positiever

Question 10

Wetenschappelijke Revolutie naar De Verlichting kenmerkte zich door de volgende aspecten:

Answer 10

1. Niet alleen geleerden hielden zich met wetenschap bezig, maar de hele elite –> kennis statussymbool mode
2. De ideeën over de methode en het wetenschappelijk denken werden toegepast op sociale en poltieie kwesties –> idee van een maakbare samenleving ontstond
3. Ontwikkeling ‘cultuur van kritiek’
4. Sprake van ‘onttovering’, geen botsing met religie en geen atheïsme

Question 11

Verlichting stonden 3 concepten centraal

Answer 11

1. rationalisme: het idee dat rede (het verstand) de voornaamste bron van kennis was
2. Wetenschappelijke methoden toepasbaar bij het onderzoeken van de menselijke samenleving
3. progressie: doormiddel van de goede methodes en kennis kon met een betere samenleving creëeren

Question 12

Verlichting periode:

Answer 12

1690-1789

Question 13

Dualisme

Answer 13

alles van het universum bestaat uit het stoffelijke of het geestelijke