HC week 8 Flashcards
(27 cards)
Waaruit bestaan de basale ganglia?
- Striatum (n. caudatus + putamen, n. accumbens) -> in wand van laterale ventrikel
- Pallidus (globus pallidus pars externa + pars interna)
- Nucleus subthalamicus (diencephalon)
- Substantia nigra (mesencephalon) -> door productie dopamine wordt het zwart, bijproduct = melanine. Bij parkinson dus minder zwarte stof, want minder dopamine
Wat doet het striatum?
- Projectie cellen: medium spiny neurons GABAerg (dus inhibitoir)
- D1-receptor (+ substance P)
- D2-receptor (+ enkephaline)
- Cholinerge interneuronen
Wat zit er in de globus pallidus?
- GABAerge projectieneuronen
Wat zit er in de N. subthalamicus?
- Glutamaterge projectieneuronen
Wat zit er in de substantia nigra (pars reticulata, pars compacta)?
- GABAerge projectieneuronen
- Dopaminerge projectieneuronen
Welke verbindingen lopen in de basale ganglia?
Directe route: striatum -> globus pallidus interna
Indirecte route: striatum -> globus pallidus externa -> subthalamica -> globus pallidus interna
Wat gebeurt er met de verbindingen bij Parkinson?
Directe en indirecte route aangedaan -> veel remming (hypokinetische aandoening). Substantia nigra (pars compacta) aangedaan.
Wat is de target voor deep brain stimulation?
Globus pallidus interna, n. subthalamica.
Pars compacta kan niet worden aangepakt, want die ligt er al uit.
Wat is het probleem bij ziekte van Huntington?
Nucleus caudatus -> hyperkinetische aandoening
Wat zijn symptomen van cerebellaire patiënt?
- Ataxie
- Dysmetria (niet in staat om te meten)
- Dysarthria
- Hypotonia
- Intention tremor
- Dysdiadochokinesia
- Nystagmus
- Asthenia en vermoeidheid
Wat zijn oorzaken van cerebellaire schade?
- Trauma
- Stroke: ischemisch of bloedig
- Tumoren
- Alcohol en medicijnen: benzo’s, en vitamine B6
- COVID 19
- Aangeboren afwijkingen
Wat is grijze en witte stof?
Grijze stof = cortex
Witte stof = axonen
Hoeveel procent van neuronen zitten in cerebellum?
70-80% van de neuronen
Wat is de functie van pedunculus inferior, pedunculus media en pedunculus superior?
Pedunculus inferior: onverwachtse signalen
Pedunculus media: input pons
Pedunculus superior: output
Wat doet a single cerebellum transform?
- Op basis van ervaring -> voorspellen
- Purkinje cel -> cerebellaire kernen -> motor nucleus -> oog -> sensorische nucleus. Bij excitatie n. facialis -> ogen gaan dicht.
- Bij geen werking van purkinje cel zal cerebellaire kernen harder vuren, want purkinje cel heeft GABAerge werking.
- 1 cerebellaire kern ontvangt informatie van 20-40 purkinjecellen
Welke info wordt gegeven aan purkinje cellen?
- Via onderste olijfkern -> climbing fibers = ERROR (onverwachts)
- Via pontine nuclei -> mossy fibers
- Parallel fibers: 100.000
Wat is de oorzaak van parkinson?
idiopathisch, inflammatoir, mitochondriële dysfunctie, iatrogeen
-> Verlies dopaminerge neuronen in nigrostriatale zenuwbanen (substantia nigra -> corpus striatum)
-> Verstoring balans dopamine/acetylcholine
Hoe behandel je Parkinson?
Symptomatisch
-> symptomen als 70-80% van de neuronen kapot is -> meestal rond 60e levensjaar
Waarom neemt Parkinson wereldwijd toe?
Vanwege ouder wordende populatie en toenemende industrialisatie met blootstelling aan toxische stoffen. In NL wel afname! Meer bij mannen dan vrouwen 1,4:1
Wat doen anticholinergica?
- Vooral gunstig effect op tremor
- Oud: alkaloïden (atropine) -> veel bijwerkingen (obstipatie, droge mond, mydriasis, verslapping blaassphincter)
- Nieuw: synthetisch -> voornamelijk centraal werkzaam, dus minder perifere bijwerkingen
Wat doet amantadine?
= symmetrel
- Antiviraal middel dat tevens als glutamaat (NMDA) receptor antagonist fungeert
- Voordeel: snel effect, vooral op rigiditeit en akinesie
- Nadelen: na 8-9 maanden uitgewerkt, misselijkheid, anticholinerge + centrale effecten, veroorzaakt livedo reticularis (vlekkerige uitslag op benen)
Wat doet levodopa?
- Precursor van dopamine
- Combinatie met decarboxylase remmer
- Bijwerkingen:
- Perifeer: misselijkheid, anorexie, hypotensie, hartritmestoornissen
- Centraal: dyskinesie, on-off fenomeen (te goed/slechte werking), hallucinaties, opwinding, nachtmerries
Kan geen dopamine geven, want komt niet in hersenen door bloed-hersenbarrière en te veel nadelige effecten perifeer.
-> Probeer plasmaspiegel zo constant mogelijk te houden!
Wat zijn D2 receptor agonisten?
- Dopamine receptor
- Bormocriptine
- Apomorfine
- Pergolide
- Pramipexol
- Ropironol
Wat doet apomorfine?
- Braakmiddel (combineer met motilium = domperidon) = D2 agonist
- Werkt zeer snel (binnen 15 min) bij off periode
- Verbetert vooral rigiditeit en tremor
- Evt nasale of subcutane toediening
