HC1 Introductie Flashcards
Basishouding van psychodiagnostiek
- Carl Rogers
Het basisprincipe is zelfactualisering (Carl Rogers’ principe)
–> Bepaalde conditionele voorwaarden zijn nodig om zelfactualisering te leren
- Therapeutische relatie schept die condities voor cliënten (sterkten, moeilijkheden en oplossingen exploreren)
Valkuil van therapeut in zelfactualisatie
De hulpverlener faciliteert en de cliënt kan zo exploreren
- Valkuil: iets willen doen, dat hoeft niet altijd (laat zelf exploreren)
3 essentiële condities voor groei binnen een relatie
- onvoorwaardelijke positieve waardering
- echtheid
- empathie
Wat is onvoorwaardelijke positieve waardering
Cliënt appreciëren als een persoon met waarde en waardigheid
Hoe kun je onvoorwaardelijke positieve waardering tonen
- betrokkenheid tonen
- inspanning doen om te begrijpen
- onvoorwaardelijke aanvaarding
- warmte uitdrukken en nabijheid
Betrokkenheid tonen
- onvoorwaardelijke positieve waardering
Bijv. op tijd zijn op afspraak, tijd vrijmaken voor cliënt, privacy voor cliënt reserveren, vertrouwen respecteren
- Barrièrs: gebrek aan tijd en gebrek aan zorg/bezorgdheid
Inspanning doen om cliënt te begrijpen
- onvoorwaardelijke positieve waardering
Empathie, vragen stellen en interesse tonen (bijv. bij postnatele depressie en opname)
- Actief luisteren is belangrijk medium: parafraseren en reflecteren
Onvoorwaardelijke aanvaarding
- onvoorwaardelijke positieve waardering
- Attituded hulpverlener om gedachten/gevoelens cliënt niet af te keuren
- NIET onvoorwaardelijk goedkeuren, WEL gezichtspunt (intenties) van cliënt ernstig nemen (bijv. overbeschermende ouder)
- ga uit van de goede wil van de cliënt
- hulpverlener moet (covert) gedachten/gevoelens rond cliënt bij zichzelf nagaan
Voorbeeld van een aanvaarding gesprek
- Client: ‘ik zeg wat er in me opkomt, wanneer ik dat wil. Als anderen dat niet prettig vinden, is dat hun probleem’
- HV niet: oordelen ‘hoe kun je verwachten dat andere mensen met je opschieten als je er zo’n egocentrische filosofie op nahoudt’
- HV wel: doorvragen om het beter te begrijpen en zonder oordeel ‘jezelf zijn is een prioriteit voor jou en daar hoort bij dat je geen blad voor de mond neemt’
Warmte uitdrukken en nabijheid
- onvoorwaardelijke positieve waardering
- reduceert onpersoonlijk karakter
- reflecteren op gedachte, gevoel, gedrag van hulpverlener of cliënt of de relatie
- nabijheid bruikbaar bij overdracht en tegenoverdracht
Beschrijven wat er in een sessie afspeelt
- twijfel bij cliënt
- vijandigheid, irritatie, boosheid
- aantrekking
- vastzitten, gebrek aan richting
- spanning
Betekenis van echtheid in een relatie
Hulpverlener is zichzelf zonder een rol te spelen
- refereert naar mens zijn en samenwerken met cliënt vs. training om professioneel te zijn
- maakt emotionele afstand t.a.v. cliént kleiner
Belangrijke facetten bij echtheid
- Rolgedrag
- Congruentie
- Spontaniteit
- Openheid en zelfonthulling
Rolgedrag
- facet van echtheid
Geen klemtoon op jouw rol, autoriteit en status
Congruentie
- facet van echtheid
Woorden, gedrag en gevoelens van hulpverlener zijn consistent
- inhoud vs betrekkingsniveau (wantrouwen bij detectie van incongruentie)
- erkennen van negatieve/positieve gevoelens in sessie
Spontantiteit
- facet van echtheid
- Niet elke gedachte die bij je opkomt ongecontroleerd verwoorden
- wel: op natuurlijke wijze uitdrukken en toch tactvol omgaan met cliënt
Openheid en zelfonthulling
- facet van echtheid
- Vaardigheid om open te zijn over zelf t.a.v. client (verbaal en non-verbaal)
- capaciteit client om iets uit zelfonthulling te halen
- parallel aan gevoelens client (qua inhoud en intensiteit)
- waar begin en einde (regels?)
Empathie
Mogelijkheid om iemand te begrijpen vanuit zijn/haar belevingswereld en laten merken dat je begrijpt wat er in hem/haar omgaat
- sta je open voor je client? Eigen kwetsbaarheden/persoonlijkheid, voorkeuren en omstandigheden
Verbaal communiceren
- hoe?
Vragen stellen vanuit belevingswereld, praat over wat belangrijk is en refereen aan de gevoelens van de client
Non-verbaal communiceren
- Hoe?
Oogcontact, naar voren leunen, naar cliënt kijken en open arm positie
Belangrijke noodzakelijke facetten bij empathie
- intrapersoonlijke beleving door hulpverlener
- communicatie door hulpverlener
- receptie door client
–> Monitor reactie van client op jouw empathische toenadering en stem jouw reacties af op proces client (bijv. moeite met verbinding
Algemene klinische vaardigheden
- niet-selectieve luistervaardigheden
- selectieve luistervaardigheden
- regulerende vaardigheden
- nuancerende vaardigheden
Niet-selectieve luistervaardigheden
Doel is om client ruimte te geven om verhaal te vertellen –> actief luisteren
- non-verbaal gedag
- verbaal volgen
-gebruik maken van stiltes (waarom ontstaan deze en hoe te gebruiken)
Selectieve luistervaardigheden
Doel is om client ruimte te geven om verhaal te vertellen –> actief luisteren, maar naar een bepaald punt toe
- vragen stellen
- parafraseren
- reflecteren
- concretiseren
- samenvatten
