HC3.3 Flashcards
1
Q
Wanneer wordt een uitslag morbilliform genoemd?
A
- als het grofvlekkig is, zoals uitslag van mazelen
2
Q
Wanneer wordt een uitslag rubelliform genoemd?
A
- als het fijnvlekkerige exanthemen zijn (rubella)
3
Q
Wat is enantheem?
A
Uitslag op de slijmvliezen (mond, maag, darm)
4
Q
Wat zijn oorzaken van exantheem?
A
- infecties: bacterieel of viraal
- niet-infectieus: allergie, auto-immuunziekte, vasculitiden
- overige
5
Q
Welke anamnestische gegevens zijn van belang voor het stellen van een juiste diagnose bij exantheem?
A
- leeftijd
- voorafgaande contacten met een besmettelijke ziekte
- vaccinatiestatus
- seizoensinvloed
- exanthematische ziekten in de voorgeschiedenis
- het gebruik van geneesmiddelen
- aanwezigheid van koorts
- bijkomende klachten en symptomen
6
Q
Waarom is leeftijd een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?
A
- klassieke exanthemen (rubella, morbili) komen vooral voor bij oudere kinderen
- exanthemen door infecties met enterovirussen bij jongere kinderen
- exanthema subitum bij zuigelingen
7
Q
Waarom is voorafgaande contacten met besmettelijke ziekte van belang bij het stellen van een diagnose bij exantheem?
A
- respiratoire virussen en enterovirussen hebben een incubatietijd van enkele dagen
- waterpokken en rubella hebben een incubatietijd van 14 dagen
8
Q
Waarom is vaccinatiestatus een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?
A
Afhankelijk van de vaccinatiestatus van een kind zullen bepaalde ziekten veel minder waarschijnlijk zijn
9
Q
Waarom is seizoensinvloed een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?
A
- mazelen, waterpokken en rode honden worden vooral in winter en lente gezien
- infecties met enterovirus worden vooral in zomer en herfst gezien
10
Q
Waarom is de ‘bijkomende klachten en symptomen’ een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?
A
- luchtweginfectie en conjunctivitis bij mazelen
- hoge koorts in voorafgaande dagen bij exanthema subitum
11
Q
Hoe zijn de klassieke exanthemen gerangschikt?
A
- 1e ziekte
- 2e ziekte
- 3e ziekte
- 4e ziekte
- 5e ziekte
- 6e ziekte
- geen nummer
12
Q
1e ziekte
A
Mazelen / Morbili
13
Q
2e ziekte
A
Roodvonk / Scarlatina
14
Q
3e ziekte
A
Rode hond / Rubella
15
Q
4e ziekte (afgevallen want variant van rubella)
A
Morbus Filatov Dukes
16
Q
5e ziekte
A
Erythema infectiosum
17
Q
6e ziekte
A
Exanthema subitum / Roseola infantum
18
Q
Geen nummer
A
Waterpokken / Varicella
19
Q
Verwekker 1e ziekte (mazelen/morbili)
A
Paramyxovirus
20
Q
Verwekker 2e ziekte (roodvonk/scarlatina)
A
Streptococcus pyogenes (groep A ß-hemolytisch)
21
Q
Verwekker 3e ziekte (rode hond/rubella)
A
Togaviridae, genus rubivirus
22
Q
Verwekker 5e ziekte (erythema infectiosum)
A
Parvovirus B19
23
Q
Verwekker 6e ziekte (exanthema subitum/roseola infantum)
A
Humaan-Herpesvirus 6/7 (HH-6/HH-7)
24
Q
Verwekker geen nummer (waterpokken/varicella)
A
Varicella zoster virus (HHV-3)
25
Hoe staan de klassieke exanthemen (1e-6e ziekte + geen nummer) bekend?
Als kinderziektes
26
Wat zijn enkele voorbeelden van niet-klassieke exanthemen?
- viraal exantheem eci
- mononucleosis infectiosa
Acropapulovesiculeus syndroom / Gianotti crostissyndroom
- hand-, voet- en mondziekte
- erythema multiforme
- Ziekte van Kawasaki
27
Mazelen (Morbilli)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe verspreidt het zich?
- wat is de incubatietijd?
- wanneer is de ziekte besmettelijk?
- symptomen?
- wanneer begint het exantheem en hoe ziet het eruit?
- waar begint het exantheem en hoe verspreidt het zich, wat ontstaat daarbij?
- wat gebeurt er met de huiduitslag na enkele dagen?
- hoe uit het enantheem zich?
- wie zijn risicogroepen voor ontwikkelen van mazelen?
- hoe vindt diagnostiek plaats?
- meldingsplichting?
- 6 maanden tot 4 jaar
- aerogeen respiratoire route
- 8-14 dagen
- vanaf 4 dagen voor aanvang van de prodromale fase tot 4 dagen na ontstaan van exantheem
- koorts, conjunctivitis, rhinitis, hoesten
- na 3-7 dagen, is grofvlekkig, confluerend, maculopapuleus
- op het hoofd (achter oren) naar romp en ledematen, ontstaat daarbij hoge koorts
- de huiduitslag verbleekt
- in witte vlekken op mondslijmvlies -> Koplik-vlekken
- kinderen < 1j of pasgeborenen van niet-immune moeders
- middels IgM-antistoffen
- meldingsplichtige ziekte groep B2 -> constatering/vermoeding van mazelen binnen 24u vermelden
28
Wat zijn dus typische kenmerken voor mazelen?
Flinke griep (hoesten, koorts, rhinoconjunctivitis), exantheem (morbilliform) en Koplik-vlekken in de mond
29
Roodvonk (scarlatina)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe vindt verspreiding plaats?
- wanneer is het besmettelijk?
- symptomen?
- wanneer ontstaat exantheem en hoe ziet het eruit, hoe verspreidt het zich over het lichaam?
- hoe uit het enantheem zich?
- wat is ook een typisch kenmerk van roodvonk?
- risicogroepen?
- hoe wordt diagnose gesteld?
- wat is het beleid?
- meldingsplichtig?
- 2-10 jaar
- aerogene respiratoire route
- voor aanvang van eerste klachten tot huidafwijkingen weer verdwenen zijn
- abrupte koorts, tekenen van keelontsteking, gezwollen cervicale klieren
- op de 2e dag, is puntvormig, rood en ruw, verspreidt vanaf borst naar gehele lichaam, vooral oksels en liezen
- met beslag op tonsillen, rode farynxbogen en frambozentong/aardbeientong
- bleekheid rond de mond (periorale bleekheid, narcosekapje)
- kinderen met anatomische afwijkingen in KNO-gebied en kinderen met syndroom van Down
- aan de hand van het klinische beeld
- expectatief
- geen meldingsplichtige ziekte
30
Wat zijn dus typische kenmerken voor roodvonk?
- ziek zijn met koorts en tonsillitis (focus op streptokokken)
- exantheem is puntvormig, rood en ruw, wat zich verspreidt van borst naar gehele lichaam, vooral oksels en liezen
- exatheem wordt gevolgd door vervelling
- enantheem uit zich in beslag op tonsillen, rode farynxbogen en frambozentong
31
Rubella (rode hond)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe vindt verspreiding plaats?
- wat infecteert rubella en hoe verspreidt het zich door het lichaam?
- symptomen?
- hoe ziet het exantheem eruit en hoe verspreidt het zich?
- hoe uit het enantheem zich?
- risicogroepen?
- de ziekte kan overgedragen worden op foetus, hoe heet het dan?
- hoe vindt diagnostiek plaats?
- meldingsplichtig?
- 6-12 jaar
- aerogene respiratoire route
- het lymfoide weefsel van nasopharynx en bovenste luchtwegen -> verspreidt systemisch naar meerdere organen, waaronder placenta
- BLWI, karakteristieke lymfadenopathie die 1 dag voor exantheem ontstaat
- kleinvlekking en maculopapuleus, beginnend in gelaat verspreidt naar romp, exantheem wordt confluerend tot grotere vlekken
- in kleine rode vlekjes op palatum molle
- zwangeren, voornamelijk in 1e trimester
- congenitaal rubella syndroom
- via IgG-antistoffen tegen rubellavirus
- meldingsplichtige ziekte in groep B2
32
Wat zijn dus typische kenmerken voor rubella?
- bovenste luchtweginfectie met karakteristieke lymfadenopathieen van hals, nek en achter oor
- exantheem begint kleinvlekkig maculopapulair op gelaat, hierna confluerend tot grotere vlekken op romp
- enantheem uit zich in kleine rode vlekjes op palatum molle
33
Erythema infectiosum (5e ziekte)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe is de verspreiding?
- wanneer is het besmettelijk?
- wat zijn de symptomen?
- hoe zien de exanthemen eruit en hoe verspreiden ze zich?
- wat is kenmerkend voor erythema infectiosum?
- hoe uit enantheem zich?
- risicogroepen?
- meldingsplicht?
- 4-10 jaar
- aerogene respiratoire route
- vanaf 1 week voor symptomen en het is seizoensgebonden
- koorts, algehele malaise, soms gewrichtspijnen
- roze/rood, fijnvlekking, wegdrukbaar en maculapapuleus, in gelaat, de strekzijde van ledematen en soms op billen en romp. Eerst scherp begrensd, later confluerend met centrale verbleking (guirlandes)
- slapped cheeks (rode wangen)
- geen enantheem
- niet-immune zwangeren
- geen meldingsplicht
34
wat zijn dus typische kenmerken voor erythema infectiosum?
- eerst rode wangen daarna exantheem
- in de mond geen afwijkingen
- ziekteverschijnselen zijn mild (maar erg besmettelijk)
35
Exanthema subitum (6e ziekte)
- voorkeursleeftijd?
- hoe gaat de verspreiding?
- symptomen?
- hoe ziet de exantheem eruit, hoe verspreidt het zich?
- hoe uit enantheem zich?
- risicogroepen?
- diagnostiek?
- beleid?
- 3 maanden tot 3 jaar
- aerogene respiratoire route
- abrupt hoge koorts (40) gedurende enkele dagen, zonder overige klachten
- kortdurend fijnvlekking exantheem, gekenmerkt door kleine roze lenticulaire vlekjes, licht confluerend, beginnend op romp later op armen
- geen enanthemen
- patienten met verminderde immuniteit
- mogelijk middels serologie, maar dit is geen routine
- beleid is afwachtend
36
Waterpokken (varicella)
- voorkeursleeftijd?
- verspreiding?
- wanneer besmettelijk?
- symptomen?
- hoe uit het exantheem zich?
- hoe uit het enantheem zich?
- risicogroepen?
- hoe wordt diagnose gesteld?
- meldingsplicht?
- 0 - 4 jaar
- aerogene respiratoire verspreiding en via huidlaesies
- vanaf 1 tot 2 dagen voor aanvang van klachten tot 5 dagen na ontstaan van exantheem
- lichte koorts, malaise, exantheem met jeukklachten
- uit zich in maculae op romp, gelaat en behaarde hoofdhuid. De maculae gaan over in papels en daarna in vesikels, de vesikels gaan kapot en drogen in met crustae (jeuk)
- enantheem uit zich in vesikels of ulcera op mondslijmvlies
- immuungecompromitteerde patienten, pasgeborenen en zwangeren
- meestal klinisch
- geen meldingsplicht
