Hlutapróf 1

Question 1

Skilgreining á “Landakort”

Answer 1

Smækkuð mynd af yfirborði jarðar eða hluta hennar séð ofan frá

Question 2

Skilgreining á “Staðfræðikort”

Answer 2

gefur fyllstar upplýsingar um sem flesta þætti

Question 3

Skilgreining á “Þemakort”

Answer 3

Fjallar um eitt ákveðið viðfangsefni

Question 4

Hvað er tengslastaðsetning?

Answer 4

aðferð sem segir staðsetningu með afstöðu til annars fyrirbæris

Question 5

Hvað er bauganet jarðar?

Answer 5

ímyndað hnitakerfi, staðsetur hlut með talnaröð (breiddar og lengdargráðu)

Question 6

Hvað er fullnaðarstaðsetning?

Answer 6

segir nákvæma staðsetningu hluts með bauganeti jarðar

Question 7

Hvað eru lengdarbaugarnir margir?

Answer 7

360

Question 8

Hvar er 0° lengdarbaugurinn?

Answer 8

Hann liggur í gegnum Greenwitch stjörnustöðina í London

Question 9

Hvað er langt á milli lengdarbauganna?

Answer 9

mislangt á milli þeirra, minnst í áttina að pólunum

Question 10

hvað eru breiddarbaugarnir margir?

Answer 10

90+90+1 = 181

Question 11

Hvað er langt á milli breiddarbauganna?

Answer 11

altar jafn langt á milli þeirra, 111 km / 60 sjómílur

Question 12

hvernig eru mínútur táknaðar ?

Answer 12

” x’ “

Question 13

hvernig eru sekúndur táknaðar?

Answer 13

” x’’ “

Question 14

hólkvörpun

Answer 14

notuð við sjókortagerð. Kortin verða stefnurétt en flatarmálið skekkist

Question 15

Pólvörpun

Answer 15

notuð við gerð korta á heimskautasvæðinu. Yfirborðinu er varpað á sléttan hlut

Question 16

Keiluvörpun

Answer 16

Notuð á svæði með mikla austur og vestur útbreiðslu

Question 17

Hvaða vörpun er algengust?

a) hólkvörpun
b) pólvörpun
c) keiluvörpun

Answer 17

c) keiluvörpun

Question 18

Mælikvarði

Answer 18

segir til um hlutfall milli raunvörulegrar vegalengd og vegalengd á korti
1:100000 — 1cm = 1km

Question 19

Hæðarmunur, óákveðinn hátt

Answer 19

mjög nákvæmt. Nota skyggingu og liti til að sýna miðhæð

Question 20

Hæðarmunur, ótrvíræðann hátt

Answer 20

nota hæðartölur og hæðarlínur. Því þéttri línur því brattari land

Question 21

Hvað er hæðarlína?

Answer 21

lína dregin í gegnum hæðartalnanna í sömu línu

Question 22

Hvað er hæðartala?

Answer 22

nákvæm hæð fyrirbæris miða við ákveðinn viðmiðunarflöt

Question 23

Hvað er réttvísandi norður?

Answer 23

stefnir beint á snúningsás jarða, Norðurpólinn

Question 24

Hvað er misvísandi norður?

Answer 24

bendi á segulnorðurpólinn

Question 25

Hvað er misvísun?

Answer 25

hornið á milli réttvísandi norður og segulnorður.

Question 26

Hvað er misvísuninn mikil í ár?

Answer 26

0,3°

Question 27

Hvaðan fá innræn öfl orku sína?

Answer 27

Frá hitanum í iðrum jarðar

Question 28

Hverju valda innræn öfl?

Answer 28

eldgosum, skjálftum og landreki

Question 29

Hvaðan fá útræn öfl orku sína?

Answer 29

Frá sólinni

Question 30

Hvað móta útræn öfl?

Answer 30

ám, jökla, frosti og vindum

Question 31

Skilgreining á "Veðrun"

Answer 31

ferlið þegar að berg grotnar niður vegna utan aðkomandi krafta

Question 32

Hvernig virkar aflræn veðrun?

Answer 32

berg molnar útaf utan aðkomandi kröftum

Question 33

hvernig virkar lífræn veðrun?

Answer 33

Þegar að lífverur molna berg eða leysa það upp

Question 34

Hovering virkar efnaveðrun?

Answer 34

borg grotnar niður við efnahvörf

Question 35

Skilgreining á "rof"

Answer 35

flutningur efnis frá einum stað til annars

Question 36

Hvað eru roföfl?

Answer 36

jöklar, vindar og vatnsföll

Question 37

Hvað er setmyndun?

Answer 37

roföflin missa mátt sinn og hlaða upp efni og mynda set.

Question 38

hvernig myndast við setberg?

Answer 38

Setið þjappast saman og það myndast setberg

Question 39

Hvernig var landrekskenninginn?

Answer 39

hélt fram á að meginlöndin hefðu verið ein heild (Pangea). Segir að meginlöndinn gætu flust æur stað

Question 40

Hver fann upp landrekskenningunna?

Answer 40

Alfred Wegener

Question 41

Hvað skiptist innri gerð jarðar í?

Answer 41

jarðskorpu (megin- og hafsbotnsskorpu), möttul og kjarna

Question 42

Meginlandsskorpan

Answer 42

gömul (4500 m ára), þykk (20-70 km), eðlisléttari, búin til úr graníti

Question 43

Hafsbotnsskorpan

Answer 43

ung (200 m ára), þunn (7 km), eðlisþyngri, búin til úr bassalti

Question 44

úr hverju er möttulinn búin til?

Answer 44

gerður úr kísiloxíði og magnesíumoxíði

Question 45

Möttull

Answer 45

mestu leiti á föstu formi. 2900 km djúpur

Question 46

úr hverju samanstendur möttulinn

Answer 46

Samanstendur af möttulstrók, deighvel og sinhvel

Question 47

deighvel

Answer 47

bergið nálægt bræðslumarki, frekar lint (100 - 200 km djúpt)

Question 48

úr hverju er kjarninn búin til?

Answer 48

gerður úr járni og járnoxíð

Question 49

Hvað er kjarninn heitur?

Answer 49

7000°

Question 50

Kjarninn innri

Answer 50

á föstu formi

Question 51

Kjarninn ytri

Answer 51

á fljótandi formi

Question 52

Stinhvel

Answer 52

saman stendur af skorpunni og efsta hluta mötulsins

Question 53

Hvað gerir segulsvið jarðar?

Answer 53

veranda jörðina frá straum hlöðnum ögnum frá sólinni.

Question 54

Hvað myndar segulsvið jarða?

Answer 54

norður og suður ljósin

Question 55

Af hverju verða til segulsvið?

Answer 55

vegna rafstrauma á ytri kjarnanum

Question 56

Hvernig myndast norðurljós?

Answer 56

straum hlaðnar agnir komast í snertingu við sameindir lofthjúpsins.

Question 57

Hvers vegna birtast norðurljósin á heimskautasvæðinu?

Answer 57

Vegna segulssviðsins

Question 58

Hvað er umpólunn?

Answer 58

gerist þegar að segulpólarnir skiptast um stað

Question 59

Hvenær gerist umpólun?

Answer 59

gerist 10 sinnum á milljón árum

Question 60

Rétt og öfugt segulmagnað berg?

Answer 60

í berg era littler nálar úr málmoxíði. Þegar að hraunkvikan storknar, taka þessar nálar stefnu segulsviðsins og storkna þannig

Question 61

Hvernig er botnskriðskenninginn?

Answer 61

Hafsbotn myndast á miðhafshryggjum, eyðist við djúpála. Landrekskenningin í nýjum ham.

Question 62

Hvernig er flekakenningin?

Answer 62

yfirborð jarðar skiptist í 6 stóra fleka og nokkra minni

Question 63

Fráreksbelti

Answer 63

flekarnir rekast frá hvor öðrum | milil eldvirkni og vægir jarðskjálftar

Question 64

Samreksbelti -->

Answer 64

their flekar rekast saman | 3 gerðir

Question 65

hafsbotn + hafsbotn

Answer 65

mjög harðir jarðskjálftar, mikil eldvirkni, djúpáll og eyjabogi myndast

Question 66

dæmi um hafsbotn + hafsbotn

Answer 66

Filipseyjar

Question 67

Meginland + meginland

Answer 67

harðir jarðsjálftar og fellingarfjöll

Question 68

dæmi um meginland + meginland

Answer 68

alparnir

Question 69

hafsbotn + meginland

Answer 69

mjög harðir jarðskjálftar, mikil eldvirkni, djúpáll, fjallakeðja myndast

Question 70

dæmi um hafsbotn + meginland

Answer 70

andesfjöllin

Question 71

Hjáreksbelti -->

Answer 71

their flekar skríða hlið við hlið í sitt hvora áttina

Question 72

Hvað eru möttulstrókar?

Answer 72

uppstreymi heits bráðins efnis djúpt úr jörðinni

Question 73

Hvað eru heitir reitir?

Answer 73

var sem að mikil eldvirkni en ekki af völdum reki flekanna

Question 74

hvernig myndast eyjaröð

Answer 74

hafsbotnsfleki rekur yfir möttulstrók