Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Frumulífeðlisfræði > Hlutapróf 2 > Flashcards

Hlutapróf 2 Flashcards

1
Q

Hver er skilgreeiningin á Hormón

A

efni sem er seytt út í blóðrásina af innkirtlafrumum eða sérhlfðum frumum
efnin bersat með blórás til annarra hluta líkamans þar sem þau hafa áhrif á viðtala á markfrumum og geta komið af stað svari.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hver eru helstu samskiptakerfi líkamans

A

Taugaboðefni
Hormón

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvernig virkar hormón á markfrumur?

A

Stjórnar
- hraða á ensímvirkni
- flutningi jóna og efna yfri frumuhimnu
- genatjáningu
- myndun próteina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

á hvað hefur hormón áhrif á?

A

o Salt og vatnsvægi
o Jónir
o Efnahvörf
o Æxlun
o Vöxt
o Þroska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

í hversu miklum styrk eru hormón

A

o Nanómólar 10^-9
o Píkómólar 10^-12

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

HVer eru tímabundin áhrif hormóna?

A

o hormónið er brotið niður losað út með þvagi/saur

o frumur taka við hormónum og meltir það og btjóna það niður í ensím og síðan losað út

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Nefndu innkirtalanna

A

Heildadingul – pituary gland
Skjaldkirtill – thyroid gland
Kalkkirtill – paratyhyroid gland
Nýrnahettubörkur – adrenal cortex
Heilaköngull – pineal gland
Hóstakirtill – thymus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Nefnu þau líffæri sem eru með kirtilvef

A

Undirstúka - hypothalamus
Bris – pancreas
Eggjastokkar – ovaries
Eistu – testes
Nýru – kidneys
Magi – stomach
Smáþarmar – small intestines
Húð – skin
Hjarta – heart
Fylgjan - placenta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Í hvað flokkast hormón

A
  • Eftir uppruna
  • Eftir vöðtökum
  • Eftir því hvort heilin stjórnar losun eða ekki
  • Eftir efnafræði
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hverjir eru undirflokkar efnafræði hormóna

A

o Peptíð/prótein hormón
o Sterahormón
o Amínósýrur afleiður (amín) hormón

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað eru peptíð og prótein hormón?

A

Misstórar amínósýrukeðjur
o 3 amínósýrur upp í að vera stór prótein
o Myndun og pökkun svipuð og hjá öðrum ptóteinum
o Preprohormón  prohormón  hormón

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvað eru dæmi um peptíð og prótein hormón?

A

o Insúlín
o Oxytocin
o Önnur hormón framleidd í fram og afturheiladingli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

HVernig verður myndun, pökun og útflutningur próteinhormóna?

(stórt og flókið ferli)
Sjá mynd 1

A

Skref1 - preprohormón kemur frá ríbósóm

Skref 2 - preprohormón brotnar í prohormín í ER holi.

Skref 3 - próhormón fer yfir í golgikerfið

Skref 4 - pakkað próhormóni í seytubólu með esními

Skref 5 - ensím í seytibólu klippa prohormón og mynda virkt hormón

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Segðu betur frá peptíð og prótein hormónum
hvernig flytjsst þau, geta þau leystst upp og hvernig svara þau

A

Eru vatnsleysanleg
o Flytjast auðvledlega með blóðrás
Geta yfirleitt ekki flust yfir frumuhimnu
o Setjast því á viðtaka
Helmingunartími yfirleitt stuttur (nokkrar mínútur)
Yfirleitt hratt svar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Úr hvejru eru steraprótein búin til úr?

A

öll búin til úr kólesteróli
- Flest með svipaða byggingu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Í hvaða líffærum eru steraptótein búin til í

A

Nýrnahettum
Æxlunarfærum
Húð
Fylgju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Úr hvaða líffæri er D-vítam búið til í

A

húð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Úr hvaða líffæri eru estrogen, proefterone og androgen búið til í

A

Æxlunarfærum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

HVernig eru eru steraprótein laysanleg

A

Fituleysanleg og geymast ekki í sekkjum
Leysast ekki vel í plasam (vatnsfælin)
o Próteinbundin í blóðrás

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hvernig verður myndun og losun sterahormóna?

A

Myndast í slétta frymisnetinu
Eru fitusækin
Flæða auðveldlega yfir frumuhimnur (inn og út úr frumu)
Eru ekki geymd í bólum og eru því mynduð on demand

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvernig flytjast sterahormón?

A

Vatnfælin
Þurfa að bindast flutningspróteinu til að flytjast í blóðrás
Þurfa að losan frá flutningspróteini til að komast yfir frumuhimnu
- Flutingsprótein eru fitufælið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Skoða mynd 2

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hvernig er stjórnað losun hormóna?

A

Flest hormóna eru seytt út í bunum og langur tími getur liðið á milli
- Geta verið miklar sveiflur í styrk hormóna í blóði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hverjir eru helstu stjónunarferla á losun hormóna:

A
  1. Breytingar í styrk jóna eða næringarefna í blóði
    * Insúlín
  2. Taugastjórnun – ósjálfráða taugkerfið
  3. Trópísk hormón – hafa áhrif á innkirtala sem seyta hormónum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Hvernig er neikvætt aftukast á losun hormóna

A

Algengt
Innkirtll losar hormón
Ef svar markvefs er lítið þá eykst hormónasytun
Ef svar markvefs er of mikið þá slokknar á starfsemi innkirtilsins

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Hvernig er jákvætt afturkast á losun hormóna

A

Svar markvefs veldur enn meiri hormónalosun
Utanaðkomnadi þættir þurfa að koma inn til að slökkva á afturkastinu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Hvernig verður breyting á styrk jóna í blóði við losun hormóna

A

Einfaldast stjórnkerfið á losun hormóna er þegar að stimuli (áreiti) hefur bein áhrif á innkirtilfrumu – einfaldur innkirtlareflex

  • Leiðir til neikvæðs afturkasts
  • Dæmi um einfalda losun
    :Losu á parathyroid hormone úr kalkkirtli
  • Insulin og glukagon hormón sem stjórnast af einföldum innkirtlareflexum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Hvar er insulin myndað og hvar er styrkur blóðsykur mónotóreaður?

A

Insulin er myndað af inkirtilsfrumum í brisi
Blóðsykur er mónotoraður í brisi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Hvernig verður neikvætt afturkast á insulín

A

Blóðsykru verður yfir 100 mg/ 100 ml
Losun á innsúlín leiðir til upptöku glúkósa í vöðva og fituvef
styrkur glúkósa í blóði minnkar
Verður neikvætt afturkast
Losun á insúlín stöðvst.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Hvernig er taugastjórnað losun hormóna?

A

Taugakerfið getur stuðlað að losun hormóna sem eru ekki taugahormón
- dæmi: insúlín
Einnig geta ákveðnar taugafrumur seytt hormónum
- Tuagafrumur í nýrnahettumerg sem seyta adrenalíni
Kirtlar í heila seyta taugahormónum
- Taugahormón seytt frá aftari hluta heiladinguls eða frá fremri hluta heiladinglus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

I hvað skiptist heiladingullinn?

A

fremsri heiladingull
- Kirtilvefur af fósturfræðilegum uppruna

Aftari heildadingull
- Framlengin af heila
- Seytir taugahormónum frá undirstúku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Hvað gerir aftariheiladingullinn

A

Einhvers konar geymsludingull
- Framleiðir ekki sjálfur hormón
- Geymir taugahormón frá undirstúku og seytir þeim
- Ekki eiginlegur kirtill

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

hvaða taugahormón eru geymd og seytt frá heiladingli?

A

Framleiða sitthvora gerðina af taugafrumum
 Vasópressín, ADH
 Oxytocin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Hvað kallast framheiladingullinn

A

Master gland
einn mikilvægasti kirtill líkamans

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

HVaða hormónum seytir framheiladingullinn?

A

o Prólaktín - PRL
o Thyrotropin – TSH
o Adrenocorticotropin – ACTH
o Vaxtahormón – GH
o Follicle stimulating hormón – FSH
o Luteinzing hormone – LH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Hvernig er stjónrð losun hormón í framheiladingli

A

Losun stjórnað af taugahormónum frá undirstúki
- Tengjast með portæðakerfi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

HVerju tegnjgast hormón framheiladingulsins

A

o Vexti
o Æxlun
o Metabólisma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Skildi ekki þennan punkt en verði ykkur að góðu:::

A
  • Fimm af sex hormónum er seytt úr framheiladingll eru hlti af 3-hormóna-keðjuferli
    o Undantekningar eru prólaktín
     Hormón 1 – H1
  • Losað af undirstúkur
     Hormón 2 – H2
  • Losað af framheiladingli
     Hormón 3 – H3
  • Losað af þriðja innkirtli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Hvers konar hormón eru í framheiladingli?

A

trópísk hormón o

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

hvað eru trópísk hormó?

A

o Hormón sem stjórnar losun á öðrum hormónum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Hvað eru viðbragsbogar?

A

undirstúka
svæði sem skynja áreiti og bregðast við því

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Í hvað skipast viðbragðsbogar?

A

Aðalega long-loop-neg feedback
- Þar er losun á hormóni úr innkirtli sem stuðlar að neikvæðu afturkasti

Einnit til Short-loop-neg feedback
- Heiladinglushormón veldur minnkun á losun undirstúkur – neikvætt fturkast

Og Ultra-short-loop-neg feedback
- Í heiladingli og undirstúku
- Hormón er með autocrine og paracrine frumu-frumu samskipti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Hvað er Cortisol

A

sterahormón

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Hvað geriri cortisol?

A

o Hefur áhrif á metabolism
o Eykur styrk glúkósa í blóði
o Blóðþrýstingur
o Minnkar bólgur ofl
o Stress hormón

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Hverjar eru 3 leiðir í samspili hormóna?

A

o Samlegðaráhrif
o Leyfi
o Antagónismi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Hvernig er samspil hormóna

A

Flókið spil þar sem nokkur hormón geta haft áhrif á sömu frumur of vefi á sama tíma
Einnig til hormón sem hafa fleiri en ein áhrif
- Dæmi: kortisól og angiotensin II

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

hvernig virkar samlegðaráhrif hormón?

A

Mismunadi hormón geta haft sömu áhirf á líkamann – eftir mismunnadi leiðum

Ekki alltaf vitað nákvæmlega hvað veldur því að samlegðar áhrif eru meiri en samanlögð virkni

Samlegðaráhrif gerast einnig hjá öðrum efnum en hormónum
- Er notað í lyfjafræði þar sem tvö efni auka áhrif á lyfi heldur en stök

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Hvenrig er samlegðaráhrif hormónastjórnun blóðsykurs?

A

Glukagon(framleitt í brisi), kortisól og adrenalín hækka öll styrk glukósa í blóði
Þegar þau eru í hækkuðum styrk 2 eða 3 saman, þá eru samleðaráhrif meiri en samanlögð virkni þeirra hver fyrir sig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Hvað þýðir Leyfi samspil hormóna

A

Akveðin hormón geta ekki haft áhirf nema að annað hormón sé til staðar
- Jafnvel þó að seinna hormónið hafi engin önnur áhirf á ferlið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Dæmi um leyfi samspila hormóna

A

Þroskun æxlunarfræa er sýrt af
- gonadotrophic-releasing hormone úr undirstúku (hypothalamus)
- Gonadotropinum úr fremri heiladingli
- og sterum frá kynkirtlum
ef skjaldkirtilshormón eru ekki til staðar tefst kynþroskinn
TH hefur samt sem áður enign sjálfstæð áhrif á kynþroska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Hvað þýðir antagónismi hjá hormónum

A

Þegar að 2 hormón hafa andstæð áhrif
Antagónista áhrifin geta gerst þar sem annað hormónið fækkar viðtökum fyrir hitt hormónið eða mismunandi metabólískir ferlar
- Vaxtarhormón fækka viðtökum fyrir insúlín viðtaka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Hvað eru dæmi um antagónismi hjá hormónum

A

Bæði glukagon og vaxtarhormón auka styrk glukósa í blóði
Þessi hormón eru því antagónostar insúlíns sem lækkar syrk glúkósa í blóði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Segðu frá því um hvað meinafræði innkirtla snýst

A

snýst um balance-jafnvægi
- Ef ekki jafnvægi þá er eittvhað að

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Hvernig seyting verður á hormónum í innkirtilum

A

Vatnseyting – innkirtill seytir of litlu magni af hormónum vegna þess erfðagalla eða efnaskorts

Ofseyting – innkirtill getur seytt óvenju miklu magni af hormónum vegna krabbameins

Vannnæmi – stafar af því að markfrumurnar svara hormónum ekki eðlilega

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

í hvað skiptist fjöldi viðtaka

A
  • Down reglulation
  • Up-regulation
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

hvað er down-regulation

A

Ef hormónaseytun er óvenju mikil í langan tíma, þá fara markfrumur að fækka viðtökum sínum efninu
Þar fækkar viðtökum vegna viðvarandi hás styrks á insúlíni
Leiðir til sykursýkiseinkenna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Hvað er up-regulation

A

Ef hormónalosun er lítil í langan tíma þá fjölgar markfrumur viðtökum síonum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Í hvað skiptist taugakerfið ?

A

Miðtaugakerfi
Úttaugakerfið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

hvað er hluti af miðtaugakerfinu

A

o Heili og mæna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Hvað er hluti af úttaugakerfinu?

A

o Skyntaugafrumur
o Hreyfitaugafrumur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Í hvað skiptast taugafrumur

A
  • Viljastýrðar – stýra beindagrindavöðvum
  • Ósjálfrátt
    o Sympatískt (drifkerfi)
    o Parasympatískt (sefkerfi)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Sympatíks og parasympatísk eru ekki í gangi á sama tíma.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Hvað hafa taugafrumur

A
  • Axon terminal (taugaendi)
  • Cell body (Frumuendi)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

hvað er í taugaendanum

A

o Inniheldur taugaboðefni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

hvað er cell body

A

o Stjórnstöð frumunnar
o Hefur flest frumulíffærin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

skoða mynd 3

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

hvað gera griplur?

A

Taka við boðum
Stærð og lögun getur breytst

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

hvað gera axonar(símar)

A

Bera skilboð eftir frumunni
Boð flytjast sem rafboð eftir oxon og umbreytt æi efnaboð
Get náð frá mænu og niður í tær

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

hvað er taug

A

samansaf af taugaþráðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

hvað er axon hillock

A

tengir bolinn við síman

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

hvað er axonal transport

A

Flutingur efna eftir axon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

í hvað skiptist axonal transport?

A

Retrogade – efni flutt í öfuga átt
- axon terminal  cell body
Anterogade – efni flutt niður eftir
- cell body  axon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Hvað er taugamót

A

Er þar sem taugaendi og markfruma mætast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

í hvað skiptist taugamót

A

Presynaptic cell – fyrirmóta taugafruma
Postsynaptic cell – eftirmótataugafruma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

hvað gera taugamót

A

Kemísk taugaboð flutt yfir taugamót
Geta verið rafboð og efnaboð sem eru send í CNS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

skoða mynd 4

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

hvað gera glial frumur í úttaugakerfinu?

A

Eru stuðningsfrumur fyrir taugafrumur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

í hvað skiptast glial frumur í úttaugakerfinu

A

Schwann frumur – mynda myelinslíður
Satellite frumur – schwann frumur án myndunar á myelinslíður
 Stuðningsfrumur í ganglion (samansafn af taugafrumubolum)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

í hvað skiptat glial frumur í miðtaugakerfinu

A
  • Astrocytes
  • Microglia
  • Ependymal frumur
  • Oligodendrocytes
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

hvap gera astrocytes

A

Hjálpa til við homestasis í MTK
Útvega tauafrumum eldivið í ATP myndun
Hluti af blood brain barrier

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

hvað eru microglia

A

o Eru ónæmisfrumur ekki taugavefur
o Fjarlægja ónýtar frumur og óværur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

hvað eru ependymal frumur

A

o Mynda velgegndræpt frumulag lag við vökvahólf MTK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

hvað eru oligoenfendrocytes

A

o Myelin slíður MTK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

hvað mynda Schwann frumur og oligodendrocytes ?

A
  • Mynda myelinslíður
    o Stuðningur og einangrun sem flýtir taugaboðum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Hvernig er himnuspennu flæðið

A

o Himnuspenna stjórnar af flæði K+ út úr frumunni í gegnum lekagöng
o Na+ flæðir inn í færri lekagöngum
o Ef meira Na+ flæðir inn breytist himnuspennan
o Ef himnuspennuþröskuldi er náð þá er Na+ að flæða inn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

hvað eru jónagöng

A

o Lekagöng – Na+ og K+

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

í hvað skiptast jónagöng

A

o Mekanísk stýrð jónagöng – hjá skyntaugafrumum
 Virkjast við áreiti
o Efnastýrð jónagöng
 Virkjast við boðefni
o Spennustýrð jónagöng
 Virkjast við himnuspennu breytingar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

skoða mynd 5

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

hvað er stigsspennu munur?

A
  • Breyting á flæði jóna inn og út úr frumu
    o Veldur stigsspennu
    o Na+ inn – himnuspenna lækkar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

hver veðrur stigspenna

A
  • Gerist í griplum og taugabol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

hvðað gerist ef stigspenna er nógu sterk við trigger zone

A
  • Ef stigsspenna er nógu sterk við trigger zone myndast boðspenna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

hvað gerist ef stigspenna er of veik við trigger zone

A
  • Ef stigspenna er of veik þá deyr hún
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

hvað ræður stærð stigsspennu?

A
  • Stærð stigspennu fer eftir fjölda opinna Na+ ganga
    o Fleiri göng – hærri stigsspenna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

hvað eyðir stigsspennu

A
  • Útflæði jákvæðra jóna og viðnám umfrymis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

hvernig erður boðspenna í taugafrumum

A
  • Berast frá trigger zone yfir í axon
  • Stigsspenna þarf að ná spennuþröskuldi fyrir boðspennu (-55mV)
  • Þarf nóg af Na+ göngum ttil að ná stigsspennu þröskuldi
  • Ef boðspenna eyðileggst í símanum þá er taugafruman ónýt
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

fact

A
  • Styrkur stigsspennu hefur ekki áhrif á stærð boðspennu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

hvernig er boðspennu ferlið

A
  • Stigspenna nær þröskuldi
  • Spennustýrð Na+ göng opnast
  • Jákvæðar hleðlsur flæða í axon
  • Ónæmistími kemur í veg fyrir Na+ göng opnist þar sem boðspenna hefur myndast
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

skoða mynd 6 mjöggggg vel, 100% að hún komi á prófi

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

hvað er ónæmistími

A
  • Ónæmistími er sá tími eftir boðspennumyndun þar sem er ekki hægt að mynda nýja boðspennu (Na+ göng eru að lokast)
    o Boðspenna þarf að klárast til að ný getur myndast
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
100
Q

fact

A
  • Tornæmistími kemur strax eftir ónæmistíma
    o Flest Na+ göng hafa lokast, K+ göng eru enn opin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
101
Q

fact

A
  • Boðspenna hefur ekki áhrif á styrk jóna fyrir inna og utan frumu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
102
Q

skoða myndir numer 7

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
103
Q

hvað stjórnar hraða boðspennu?

A

Þvermáli síma
 Stærra þvermál – hraðari boð
þykkt myelinslíðursins, þrí þykkara því hraðara
Hitastig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
104
Q

hvernig hefur myelinslíður áhrif á leiðnihraða boðspennu?

A
  • Boðspenna berst hraðar því myelins slíður myndar eins konar einangrun yfir axon þannig að jónir leki ekki út
  • Í axonunm án myelinslíður þurfa na+ göng að opnast skref fyrir skref niður axon
  • Í axonum með myelinslíður opnast Na+ göng við node of ranvier til að viðhalda stærð spennunar niður eftir axonum.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
105
Q

muna::

A
  • Straumur berst af Na+ jónum, Na flæðir inn um spennustyrð
  • Scwann frumur halda na+ jónum inni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
106
Q

hvað er Hyperkalemia

A

óvenju hár syrkur K+ í blóði
o Lægri himnuspenna – boðspenna myndast auðveldar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
107
Q

hvað er Hypokalemia

A

óvenju lágur styrkur K+ í blóði

Boðspennuþröskuldur óvenju hár – meiri áreiti þarf til að ná boðspennu
Fruman orðin neikvæð þarf mikið áreiti til að ná boðspennu
 Gerist ef fólk svitnar og drekkur einungis vatn.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
108
Q

hvar verða samskipit nmilli taugafrumna?

A

Eiga samskipti yfir taugamót

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
109
Q

í hvað skiptat taugamót

A

o Axon terminal á pre-synaptic frumu (fyrirmótataug)
 Bláir taugaendar
o Frumuhimna á post-synaptic frumu (eftirmótafruma)
 Gulir taugaendar – tengast glia frumum
 Getur verið taug eða önnur fruma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
110
Q

hvað eru margir synapses á taugafrumu

A

geta verið 10k – 150k

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
111
Q

hvernig verða raftaugamót með gatatengi

A
  • Jónir/litlar sameindir get flætt beint á milli frumna
    o Báðar áttir
    o Stundum bara í aðra átt
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
112
Q

í hverju verða raftaugamót með gatatengi

A
  • Sléttir vöðvar og hjartavöðvi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
113
Q

hvað eru efnataugamót

A
  • Taugafrumurnar senertast ekki beint heldur senda bpð yfir taugamót með boðefnum sem bindast viðtökum
    o Rafboðum er breytt í efnaboð
  • Algegnara en raftaugamót
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
114
Q

hvað eru aðal samskiptamátinn fyrir boðefni taugafrumna

A
  • efnataugamót
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
115
Q

hvað er fyrirmótafruma

A

taugafruma sem myndar efnaboðið
- Boðefni eru geymd í sekkjum sem renna saman við frumuhimnuna þegar þau eru losuð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
116
Q

hvað er eftirmótafruma

A

– fruman sem tekur við efnaboðinu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
117
Q

í hvað skiptast neurocrines/boðefni

A

o Taugaboðefni – hraðvirk og yfir taugamót
o Taugabeinar – hægari og virka ekki bara yfir taugamót
o Taugahormón – lengri vegalengdir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
118
Q

í hvað skiptast viðtakar fyrir taugaboðefnin

A

o Viðtaka sem tengjast beint við efnastýrð jónagöng
 Hraðvirkt
o Viðtakar sem tengjast G-próteinum
 Hægari

  • Öll taugaboðefn ihafa sækni í ákveðna viðtaka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
119
Q

hver eru boðefnin 7

A
  1. Acetylcholine
  2. Amín
  3. Amínósýrur
  4. Peptíð
  5. Púrín
  6. Gös
  7. Lípíð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
120
Q

hvað getur MTK ráðið yfor mörgum boðefnum

A

mjög mörgum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
121
Q

hvað getur ÚTK ráðið yfir mörgum boðefnum

A

apeins 3
* Acetýlkólin
* Noradrenalín
* Adrenalín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
122
Q

úr hverju er Acetýlkólin (ACH) búið til úr

A

o Kólín
o Acetyl kóensím A

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
123
Q

hvar er ACH búið til

A

myndað i axon terminal á taugafrumu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
124
Q

í hvað skiptast kólínergir viðtakar?

A

o Nikótínískir
 jónagöng með viðtaka
 eru á beinagrindavöðvum
o múskarínskir
 eru í MTK og hluta parasympatíska autonomic kerfinu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
125
Q

Nefndu taugaboðefni amína?

A
  • Noradrenalín
  • Adrenalín
  • Dópamín
  • Seratónín
  • Histamín
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
126
Q

hvað er noradrenalín

A

o Aðaltaugaboðefni sympatíska hluta úttaugakerfisins
 Adrenergir viðtakar sem skiptast í alfa og beta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
127
Q

hvað er adrenalín

A

o Hormón
 Adrenergir viðtakar sem skiptast í alfa og beta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
128
Q

í hvað skiiptat amínósýrur

A
  • Glútamat
  • Aspartat
  • GABA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
129
Q

hvað er glútamat

A

o Örvandi taugaboðefni í MTK
o Virkjar NMDA viðtaka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
130
Q

hvað er aspartat

A

o Örvandi taugaboðefni á vissum svæðum í heila

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
131
Q

hvað er GABA

A

o Hamlandi taugaboðefni hýpepólsríserar (yfirskaunun) markfrumu með því að opna Cl göng
- gerir það erfiðara að mynda boðspennu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
132
Q

hvert er hlutverk púrín

A

sér um hluta byggingu kóensíma
sér um hlutar af orkuskiptum sem fara fram í frumum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
133
Q

segpu frá ferli efnaboða

A
  1. Myndun boðefnis
    - Í taugafrumubol
    - Taugafrumuefna
  2. Geymsla og losun boðefnis
  3. Boðefni hefur áhrif á eftirmótafrumu
  4. Efnaboðin hætta
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
134
Q

skoða mynd 8

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
135
Q

hvernig er ferli losuna boðefna

A
  • Boðspenna gegnur niður síman niður í taugfrumuenda
  • Breytingin í himnuspennu opnar spennustýrð Ca2+ göng sem veldur því að kalsíum flæðir inn í taugafrumuendann
  • Ca2+ jónirnar valda því að boðefnasekkirnir renna saman við fyrirmótafrumuna og boðefnin fljóta út í taugamótin
  • Alltaf jafn mikið af boðefnum í hverjum sekki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
136
Q

skoða mynd 9

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
137
Q

hvenrig verður taugaboðefni gerð óvirk

A
  • Acetylkólinesterasi
    o Ensím sem brýtur acetylkólín í synaptic cleft í kólin og acetyl
    o Kólin fer aftur í presynaptic frumu og endurunnið í acetylkólin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
138
Q

skoða mynd 10

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
139
Q

skoða mynd 11

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
140
Q

hvað leiðir til losun taugaboðefna?

A

Hver boðspenna leiðir til losun á taugaboðefni
Því fleiri boðspennur sem berast eftir axon per tímasetingu, því meiri er losað úr axon terminal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
141
Q

Hvernig svar verður hjá eftirmótataugafrumu þegar að jónagöng eru virkju beint?

A

þá verður hratt svar
(virkjast hratt, klárast hratt)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
142
Q

hver er munurinn á * EPSP vs IPSP

A
  • Örvandi vs letjandi boð (hamlandi)
  • Fer eftir því hvort Na+ sé hleypt inn eða K+ +ut
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
143
Q

hvað gerir hægt G-prótien svar

A

leiðir til opnunar á jónagöngum (himnuspennubreyting) eða breytingu/nýmyndun á próteinum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
144
Q

hröð opnun á jónagöngum leiðir til hvers?

A

himnuspennubreytingu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
145
Q

hvaða hraði er á g-prótein viðtaka svari

A

Hægara en leiðir lengra svars samanborið ef boðefni hefur bein áhrif á jónagöng (hratt og stutt svar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
146
Q

hvað eru örvandi spennur

A

 Gerir frumuna líklegri til að mynda boðspennu
 Lækkar himnuspennu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
147
Q

hvað eru hamlandi spennur?

A

 Gerir frumuna ólíklegri til að mynda boðspennu
 Hækkar himnuspennu
 GABA leyðir til klór göng og gerir frumuna neikvæðri að innan og fer þá fjær boðspennuþröskuldi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
148
Q

Afskautun eða yfirskautun
- Virkjun á efnastýrðum viðtakar sem stjónar Na+ ganga

A

afskautun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
149
Q

Afskautun eða yfirskautun
- Virkjun á efnastýrðum viðtaka sem stjórnar K+ ganga

A

yfirsaktun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
150
Q

hvað er samlagning stigsspennu?

A
  • Stigspennur geta lagst saman í tíma og rúmi
    einnig til hömlun þar sem samlagning örvandi og hamlandi boða leiða til þess að boð eru ekki borin áfram
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
151
Q

hvað er tími í stigsspennu

A

 ef boð frá einni taugafrumu berst á postsunaptic frumu með nógu stuttu millibili
 litlar stigsspennur leggjast saman og mynda boðspennu við trigger zone

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
152
Q

hvað er rúm í stigsspennu

A

 Ef boð frá nokkrum taugafrumum berast á postsynaptic frumu leggjast saman
 Litlar stigsspennur á postsynaptic frumu leggjast saman og mynda boðspennu við trigger zone

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
153
Q

skoða mynd 12
Taugaendi að senda boð, gerist með litlu bili að boðspennan deyr út

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
154
Q

mynd 13
Ef hún sendir boð nógu hratt þá nærst boðspenna (vinstri mynd)

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
155
Q

mynd 14

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
156
Q

mynd 15

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
157
Q

hvað er synaptic inhibition

A

Örvandi og hamlandi fyrirmótataugafrumur leggjast saman en ná ekki boðspennuþröskuldi = myndast ekki boðspenna

Eins og á mynd 16

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
158
Q

skoða mynd 16

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
159
Q

í hvað skiptist úttaugakerfið?

A
  • Skyntuagafrumur – aðlægar
  • Hreyfitaugafrumu – frálægar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
160
Q

í hvað skiptast hreyfitaugafrumur?

A

Ósjálfráðar taugar
 Parasympatískar
 Sympatískar
Viljastýrðar taugar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
161
Q

hverju styra ósjálfráðar taugar?

A

o Sléttum vöðvum
o Hjartavöðvanum
o Kirtlum
o Eitthvað af fituvef

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
162
Q

hverju stýra viljastýrðar taugar?

A

o Beinagrindavöðvum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
163
Q

hvað er parasympatíska kerfið

A
  • Stjórnar orkuspörun og orkusönfun
  • Ríkjandi í hvíld
  • Beinir blóðflæði til meltingafæra
  • Hægir á hjartslætti í hvíld
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
164
Q

hvað er sympatíska kerfið

A
  • Fight or flight kerfið – tekur yfir í streitu og álgai
  • Hjartsláttur eykst
  • Blóðflæði eykst því það slakan á sléttum vöðvum í æðum
  • Blóðflæði beint til vöðva frá meltignafærum
  • Lifrin fer að mynda glúlkósa
  • Stjórnar af hypothalamus
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
165
Q

hvar er ósjálfráða kerfið staðsett?

A
  • Staðsett í heila
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
166
Q

hvaða autonomískar stjórnstöðvar eru í heilanum hjá ósjálfraða kerfinu

A

o Undirstúka
- Vatnsvægi
- Hitajafnvægi
- Hungur
o Brú – þarf ekki að kunna
- Öndun
o Mænukylfa.
- Öndun
- Hjarta og æðastöðvar
o Ógleðistöð
o Kynging

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
167
Q

skoða mynd 17

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
168
Q

hvaðan koma viðbrögð sem eru ekki enfila stjórnuð af heila

A

mænuviðbrögð
- sum viðbrögð ósjálfráðar taugakerfisins er stjórnað af mænunni (ekki heila)
- hægðir og þvagrás

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
169
Q

hvað hefur gerst við fólk sem hefur hlotið mænuskaða

A

Fólk með mænuskaða rífur tengsl á milli heila og mænu
Helfur samn þessum mænuviðbrögðum
* Getur hvorki skynjað þau né stjórnað

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
170
Q

hver er anatómískur munur á sympatíska og parasympatíska kerfinu?

A

Flesti sympatiskir þræðir gagna út úr mænu við brjóskassa- og lendarhryggjaliði
Margir parasympatiskir þræðir gagna út við heilastofninn og aðrir við spjaldhryff

o Sympatiska taugahnoðið liggur nálægt hryggjasúlunni
o Parasympatiska taugahnoðið liggur nálægt marklíffærum

sympatiska hefur Langir pastganglion taugaþræði
parasympatisk hefur Stuttir postganglion þræðir

  • Nokkrar heilataugar flytja parasympatíks boð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
171
Q

Hvernig er hægt að greina sympatiska og parasympatiska kerfin í sundur?

A

með því að skoða:
o Boðefni
o Viðtaka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
172
Q

hver eru boðefni ósjálfráða taugakerfisin

A

Pregaglion hjá báðum kerfunum
Postganglion frumur í sympatiska losar noradrenalín
Postganglion frumu í parasympatiska losar acetylkolín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
173
Q

hvað er pregaglion boðefni

A

Hjá báuðum kerfum
Losa ach á nikótísiníska kólínerga viðtaka á postgagnlion frumur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
174
Q

hvað erPostganglion í sympatiska kerinu

A

Frumur sypatiskakerfisisn
Losa flestar noradrenalín á adrenerga viðtaka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
175
Q

hvað er Postganglion í parasympatiska

A

Frumur postsympatiskakerfisns
Losa flestar ach á múskarínska kólínerga viðtaka á markfrumur

176
Q

hverju ttengjast marklíffæri ósjálfráða taugakerfisins?

A

o Sléttum vöðvum
o Hjartavöðva
o Útkirlum
o Nokkurm innkirtlum
o Fituvef

177
Q

hvað gera marklíffæri ósjálfráða taugakerfisins?

A

Tengla ósjálfræðau taugafrumunni og marklíffærir er ekki vel afmarkað
Flæðir taugaboðefni út í millifrumuvökvann við neuroeffector junction
Tuagafruman nær þannig að hafa áhrif á stærra svæði

178
Q

hvernig eru taugamót á postgagnlion frumum

A
  • Taugasímarnir greinast mikið
  • Eru með hnúta sem geyma blöðrur sem innihalda taugaboðefni
  • Boðefni dreifast og verka á stórt svæði
  • Í sómatíska kerfinu liggja tuagaendar við endaplötu vöðvans og losa boðefnin í taugamótin
179
Q

hver eru aðal taugaboðefni ósjálfráða kerfisins

A

o ACh
o Noradrenalín

180
Q

hvar myndast taugaboðefnin í ósjálfráða kerfinu

A
  • Mynduð í símaenda
181
Q

hvernig myndas taugaboðefni ósjálfráða kerfisins?

A
  • Þegar boðspenna gengur niður síman opnast spennustýrð Ca2+ göng sem valda því að boðefnissekkirnir renna saman við frumuhimnuna og boðefnin losna út
  • Sveima síðan um í millifrumuvökvanum þar til þeir hitta á viðtaka, flæða í burtu frá synapsaum eða enurupptekin í frumu
182
Q

hvernig hafa taugaboðefni ósjálfráða kerfisins áhrif á marklíffæri

A
  • Því meira boðefni sem er losað – því meiri áhrif á marklíffæri
    o Lengri og sterkari áhrif
183
Q

hvað gerist við noradrenaíln þegar að það er tekið upp í símaendan

A

það ymist brotið niður eða enduroakkað í sekki
o MAO er aðal ensímið sem brýtur katekólamín
* Fyrir ACh er það asetýlkólesterasi sem brýtur það niður

184
Q

eftir hverju fer styrkur millifrumuvökvans eftir?

A

eftir því hversu hratt boðefnið er brotið niður/fjarlægt

185
Q

skoða mynd 18

A
186
Q

hvaða taugaboðefnisviðtakar eru í ósjálfráða taugakerfinu?

A

adrenergir viðtakar
- Alfa og beta

Kólínergir viðtakar
- Múskarínskir og níkótísnkir

187
Q

her eru boðefni sympatíska kerfisins

A

o Katekólamín
- Adrenalín
- Noradrenalín

188
Q

hverju bindast sympatískir viðtakar

A
  • Bindast adrenergum viðtökum
189
Q

nefndu adrenergu viðtakanna

A

o Alfa adrenergir viðtaka algegnastir
o Beta 1 viðtaka
o Beta 2 viðtakar
o Beta 3 viðtakar

190
Q

Hvaða boðefni eru alfaadrenergir viðtakast næmastir fyrir

A

 Næmari fyrir noradrenalíni heldur en adrenalíni

191
Q

Hvaða boðefni eru Beta 1 viðtakar næmastir fyrir

A

 Bæði noradrenalín og adrenalín

192
Q

hvaða boðefni eru beta 2 viðtakar næmastir fyrir

A

 Næmari fyrir adrenalíni
 Eru ekki við taugamót
 Erfiðara fyrir noradrenaín að ná til þeirra

193
Q

hvaða boðefni eru beta 3 viðtakar næmastir fyrir

A

 Aðallaega á fituvef
 Næmari fyrir noradrenalíni

194
Q

hvað virkja adrenergir viðtakar?

A

virkja allir G-prótein svar

195
Q

í hvað skiptast G-prótein svör

A

o Alfa 1 :
- PLC svar leiðir til hækkunar á innanfrumu Ca2+
o Alfa 2 og allir beta:
- Adenylyl cyclase

196
Q

Hverjuer acetylkólín losað af í parasympatíska kerfninu

A
  • Acetylkólín er losað af taugafrumum
197
Q

hvað virkja kólínerga viðtaka

A

o Muskarínskir kólínergir viðtakar á markfrumu
o Allt G prótein svör

198
Q

hvaða taugaboðefnisviðtakar eru í ósjálfræða taugakerfniu

A
  • NN – nikotínskri neural
  • NM nikotinskir muscualr
199
Q

Skoða mynd 19?

A
200
Q

hvað er nýrnahettumergur?

A

Innkirtill sem þjónar sympatiska taugakerfinu
- Er umbreytt taugahnoð

201
Q

hvað framleiðir nýrnahettumergur

A
  • Framleiðsla á katekólamín
    o Adrenalíni
202
Q

veit ekki hvernig spurningu ég á að gera við þetta, skoða bara vel

A
  • Preganglion sympatiskar taugafrumur synapsa við postganglion frumum í nyrnahettumergi
  • Postganglion tuagafrumur skortir axona og setya adrenalini beint í blóðrásina
  • Í krítisku ástandi getur nyrnahettumergur seytt út miklu magni af adrenalini sem dreifist um allan líkaman
203
Q

hvað gera hreyfitaugafrumur viljastyrðakerfisins?

A
  • Stjórna rákóttum vöðvum
204
Q

hvernig og hvaða boð koma frá hreyfirtaugafrumur viljaastyrðakerfinu

A

Alltaf örvandi boð
Taugaboðefni er ávallt: Acetylkólin og viðtakinn nikótínískur

205
Q

hvar eru frumbolur taugafrumunnar í viljastyrpa kerfinu?

A

er staðsettur í MTK (mænu/heila

206
Q

hvernig er taugasíminn hjá hreyfitaugafrumum í viljastyrðakerfinu?

A
  • Taugasíminn klæddur myelinslíðri
    o Getur verið meter á lengd
207
Q

hvar er tegning taugafrumna og rákótta vöðva?

A

næst gegnum taugavöðvamót sem vipart til annanrra taugamóta
1. Presynaptic axon terminal með blöðrur fullar af taugaboðefni (ACh) ásamt því sem þar eru hvatberar
2. Synaptic cleft
3. Postsynaptic himnan á vöðvavef

208
Q

hvað eru hreyfitaguavöðvamót

A

þar sem að tagu tengist vöðva

209
Q

hvernig virka hreyfitaugavöðvamót

A

Á vöðva er ummynduð frumuhimna (líkt og sé samanbortin)
Nikotinskir viðtakar á efri hluta folds
Kollagen trefjar halda saman taugenda og endaplötu
Aceylkolinesterasi í matrix í hreyfitaugavöðvamót

210
Q

skoða mynd 20

A
211
Q

skoða mynd 21

A
212
Q

hvað þýðir use it or loose it’

A

Vöðvar rýrna séu þeir ekki notaðir
Heilbrigð taugavöðvamót eru nauðsynleg fyrir heilbrigða vöðva
Ef ach viðtökum fækkar þá rýrna vöðvar.

213
Q

hvernig viðtaka hafa rákóttir vöðvar?

A

eru bara með kólínerga nikótínska viðtaka

214
Q

hvernig virka nikótínskir viðtakar?

A

Efnastýrð jónagögn
Na+ flæðir inn og K+ út um sömu göng
Na+ flæði inn veldur afskautun sem leiðir til samdráttar

215
Q

í hvað skiptast vöðvar líkamans?

A

o Rákóttir vöðvar
o Sléttir vöðvar

216
Q

í hvað skiptast rákóttir vöðvar?

A

 Beinagrindavöðvar
 Hjartavöðvinn

217
Q

hvert er hlutverk beinagrindavöðva?

A
  • Stuðla að hreyfingu
  • Hreyfa stoðgrindina
218
Q

Viljastýrðir Beinagrindavöðvar þurfa taugaárteiti (sómatískakerfið)

A
219
Q

frá hvaða frumum svara beinagrindavöðvar?

A
  • Svara bara boðum frá hreyfitaugafrumum
220
Q

hvað eru sléttir vöðvar?

A
  • Líffæravöðvar
221
Q

hvert er hlutverk slétta vöðva?

A
  • Flytja efni inn, innan og út úr líkamnum
222
Q

hvernig eru lögun/rákir sléttra vöðva

A
  • Ekki með skipulagða ráki
223
Q

hvað getur hefur áhirf á samdráttar tíðni slétta vöðva?

A

Hormón og taugaboðefni

224
Q

fact

A

Allar 3 vöðvatýpur dragast saman vegna Ca2+ ásamt því að vera allar með sama motor prótineið sem stuðlar að vöðva samdrætti myosin

225
Q

hversu þyngir eru beimagrindavöðvar

A
  • Eri um 40% af líkamsþyngd okkar
226
Q

hvað gera sinar

A

festa vöðvaþræði við beinagrindina

227
Q

hvað gera vöðvar (beinagrindavöðvar)

A

hreyfa liðamót

228
Q

3 mismunandi gerðir vöðva sem hreyfa liðamót

A

o Flexor vöðvar
o Extensor vöðvar
o Eru antagónista vöðvahópar(andbindandi)

229
Q

hvað gera flexor vöðvar

A

 Draga bein saman

230
Q

hvað gera extensor vöðvar

A

 Færar beinin frá hvorum öðrum

231
Q

hvað gera antagónista vöðvahópar

A

 Slakanar á öðrum vöðvanum þegar hinn dregst saman
* Bicep og tricep

232
Q

hvað eru stærstu frumur líkamans

A

vöðvaþræðir

233
Q

hver er uppbygging beinagrindavöðva

A

o Frumur sem hafa runnið saman og mynda þráðinn
o Kjarnar við yfirborð þráðsins
o Fjöldi kjarna getur verið nokkuð hundruð

234
Q

af hverju samanstendur triad

A

 T-tubules
 SR

235
Q

hvar er terminal Cisterne

A

 Þar sem SR liggur við T-tubules

236
Q

hvað er sarcolemma

A

frumuhimna vöðvaþráða

237
Q

hvað er sarcoplasm

A

innanfrumuvökvi

238
Q

hvað er myofibril

A

vöðvatrefjar

239
Q

hvað innihaldda vöðvatrefjar

A

Samdráttar prótein

240
Q

hvað er sarcoplasmic reticulum - SR

A

umbreytt frymisnet
Ca2+ gleymsla

241
Q

hvað gera T-píplur

A

hraða boðum inn í vöðvaþræði

242
Q

hverju eru vöðvaþærðir samsettir úr

A

o Samdráttarprótieni
o Stýriprótienum
o Hjálparpróteinum

243
Q

hver eru samdráttarpróteinin 2

A

 Aktín og myosin

244
Q

hver eru styripróteinin 2

A

 Troponin og tropomyosin

245
Q

hver eru hjalparproteinin 2

A

 Títín og nebulin

246
Q

hvers konar protein er myosin

A

Mótorprótein sem Stuðlar að samdrætti

247
Q

úr hverju er myosin gert úr

A

2 eins próteinkeðjum sem vefjast saman

248
Q

HVer er samsetning próteinkerðju myosin

A
  • Hvor próteinkeðjan er samsett úr einni þungri keðju ásamt 2 léttum kepjum
249
Q

í hvað skiptist þungakepja proteinkepju myosin

A

o hali
o háls
o haus

250
Q

hvar eru lettu kepjurnar á proteinkepju myosin

A
  • Léttu keðjurnar vefjast um neðri hlutan
    o Styrkja svæðið
251
Q

Myosin er bindistaður fyrir hvaða 2 efni.

A

o Aktín og ATP
* Raðast saman og mynda thick filament

252
Q

Hvað eru aktin þræðir

A

Fjölliður G-aktíns sem mynda F-aktín

253
Q

Hver G-aktin sameind hefur:

A

bindiset fyrir myosin á

254
Q

hvar finnast aktin þræðir

A
  • Í beinagrindinavöðvum
    o Tvö F-aktín mynda keðju
255
Q

hvernig tenjgast G-aktin og myosin

A

með krossbrum

256
Q

í hvað skiptast krossbryr

A
  • Slökun – low force
  • Spenna – high force
257
Q

hver konar protein eru sarkómeru

A
  • Samdráttarprótein
258
Q

dæmi um sarkómerur

A

o Aktín og myosin

259
Q

hvað eru sarkómerur

A
  • Samdráttareiningar vöðvans sem raðtegnjst
  • Samdráttarprótein raðast á skipulegan hátt þannig að þau mynda munstur af ljósum og dökkum línum sem sjást á rafeindasmásjá
  • Ein munstureining kallast
    o Sarkómer
260
Q

í hvað skiptast sarkomerur

A
  • Z diskar
  • I bönd
  • A bönd
  • H svæði
  • M lína
261
Q

hvað eru Z-diskar
og hvað eiga þeir að gera

A

o Tveir diskar og þráður á milli
o Festing fyrir þunnu aktín þræðina
o Zigzag prótein

262
Q

hvað eru I-bönd

A

o þunnir þræðir
o Þar sem z-diskar liggja í gegn
o Liggja á milli tveggja sakrómera

263
Q

hvað eru A-bönd

A

o Dekksti hlurinn
o Nær yfir heila lengd á þykka filament
o Þunn og þykk filamenst overlap á sitthvorum enda A banda en einugnigs þykkur filament í miðju

264
Q

hvað eru H-svæði

A

þykkir þræðir í miðju A-bandana

265
Q

hvað er m-lina

A

o Sá hluti þar sem myosin þræðir mætast og eru fastir saman af próteinumm
o Miðjuhluti sarkómeru

266
Q

skoða mynd 22

A
267
Q

hvað eru titin og nebulin

A

stuðingsprotein

268
Q

hvða gera titin og nebulin proteinin

A

o Halda samdráttarprótienum aktín og myósin á sínum stað
o Viðhalda stöðuleika og teygjanleika

269
Q

Segðu frá titin
Hvernig er lögunin
Hvert er hlutvekr þess
Hvar er það

A

o Stórt, teygjanlegt prótiein
o Heldur samdráttarpróteinum á sínum stað
o Kemur vöðvaeinnugm í hvíldarstöðu
o Nær frá z-disk yfir M-línu

270
Q

hvert er hlutverk nebulin

A

o Heldur aktíni á sínum stað

271
Q

hvernig er samdrattarferlið

A

Acetylkólin losað af taug
Myndast boðspenna í vöðvaþræðinum
Boðspennu umbreytt í Ca2+ boð
Ca2´boðin stjórna samdrætti slökun
Sliding filament theory (samdráttarferlið verður vegna aktín-myosin ferlisins)

272
Q

hernig er samdráttarferlið þegar að það er í slökun

A
  • Tropomyosin blokkerar að einhverju leiti bindistað fyrir myosin á aktín þræði
  • Veik tenging myosni við aktín
273
Q

hvað er tropomyosin í samdrattarferli

A
  • Trópómýósin liggur yfir bindistað myosín og aktínþæðinum
274
Q

hvað gerist ef troponin binst Ca2+

A

þá færist trópómyósín og myosin getur bundist aktíni
Þess vegna þarf aukið Ca2+ flði frá frymisnetinu til að samdráttur getur orðið

275
Q

hvernig verður samdrattur

A
  • Við aukningu á Ca2+ þ+a binst Ca2+ við troponin
  • Troponin/Ca2+ complex toga tropomyosin frá bindistað myosin á aktíni
  • Sterk tenging verður á milli myosin/aktin þar sem myosin haus togar aktín þráðinn í átt að miðju sarkímeru
  • Kallast power stroke
276
Q

hvert er fyrsta skrefið í átt að slökun

A
  • Atp binst við myosin haus
  • Atp minnkar bindigetu mysoin í aktín
    o Myosin losnar frá aktín
277
Q

Skref 2: hvað gerist ef myosin hydrolyserer ATP

A
  • Við það losanr orka sem nýtíst til að snúa myosin hausnum þar til hann myndar 90° horn við aktin þræðina
  • Myndar þar veika tenginu við aktín þærðina
  • Tropomyosin er ennþá að þvælast fyrir myosinunu og því veik tenging
  • Myosin er hinsvega komið í lýkilstöðu fyrir samdrátt
    o Stored potential energy
    o Spennuorka/gormstöðuorka
  • Það átand sem vöðvinn er yfiræeitt í
    o Tilbúinn fyrir samdrátt

það losnar orka og myndast þá veik tenging við aktíin þræði útaf tropomyosin þvælis fyrir. en myosin er hinsvegar komið í lykilstöðu fyrir samdrátt (tilbúin fyrir samdrátt)

278
Q

skref 3: hvað er the power stroke

A
  • Þegar að. Ca2´bindst bið troponin
    o Tropomyosin færist frá bindistað aktín og myosin
  • Myosin losar fosfor og tengist aktíni sterkum böndum
  • Myosin haus færist í átt að M-línu og togar aktínið með
279
Q

skref 4: ADP losnar frá myosin

A

ADP losnar frá myosin, ATP binst myosin mjög hratt - komið aftur á skref 1.

280
Q

hvað er rigor state og dauðastjarfi

A

o Stednur yfirleitt mjög stutt yfir því ATP binst myosini fljótt eftir að ADP hefur losnað frá því
* Rigir mirtist – dauðastjarfi
o Vantar ATP til að losnar ú trigor state

281
Q

hvað gerist sem leiðir til samdrattar???

A
  1. ACh losað frá sómatískri motor frumu
  2. ACh binst viðtaka sem leiðir til boðspennumyndar
  3. Boðspenna leiðir til losunar á Ca2+ út frymisnetinu
  4. Ca2+ binst troponini – samdráttur
282
Q

hvernig myndast boðspenna

A

ACh kólín losað við taugavöðvamót Virkja jónagöng sem hleupa inn Na+
- Himnuspenna vöðva nær böðspennuþröskuldi (-55mV)
- Boðspenna myndast í vöðvanum
Endaplötuspenna
- Afsakutun á vöðva
Boðspenna berst niður transverse tubules – T tubules
- Ca2+ göng á frrmisneti opnast

283
Q

hvað gerist þegar Ca2+ er losað út í vöðvafrymisnetið

A

Ca2+ bindst síðan trópóníni þannig að myosin nær að bindast aktíni – vöðvasamdráttur

284
Q

hvernig klárast vöðvasamdráttur - fer í slökun

A
  • Ca2+ er pumpað aftur inn í vöðvafrymisnetið
  • Ca2+ losnar af troponini
    Tropomyosin kemst í blokkerandi stöðu, myosin nær ekki að bindast aktíni
  • Vöðvar slakna
285
Q

hvað er latent periosd

A

o Sá tími milli vöðvaboðspennu og vöðvakipps
 Tekur tíma fyrir Ca2+ að losan út úr vöðvafrymisneti og binst troponini

286
Q

hvað er relaxation phase

A

o Þegar vöðvasarkómera nær hvíldarlengd

287
Q

hvaða hlutverki gegnir ATP

A

o Fyrir sjálfan samdráttin
o Til að pumpa Ca2+ aftur inn í vöðvafrymisnetið
o Na+/K+ ATP asi.

288
Q

hvað hefur ein boðspenna marga kippi

A
  • Ein boðspenna hefur einn kipp.
289
Q

hvað dugar magn ATP sem er geymt í vöðva fyrri marga vöðvakippi

A

8

290
Q

hvað þarf ATP að gera til að myndast

A

o Atp verður að myndast hratt þegar vöðvinn vinnur
o Glýkólýsa og oxun fosfórum ekki nógu hraðvirkt samanborið við há-orku fosfat rengi

291
Q

hvernig myndast ATP í beinagrindavöðvum

A
  • Fosfókreatín fosfórýlerar ADP og myndast þá ATP
  • Súrefnisháð öndun
  • Súrefnisfirrt glýkólýsa
  • Í hvíld og við léttar æfingar er atp unnið úr fitu ásamt glúkósa
292
Q

hvað er súrefnisháð öndun

A

o Glýkólýsa
o Sítrónusýruhringurinn

293
Q

hvað er súrefnisfirrt glykolysa

A

o Við aukið álag
o Léleg nýting á glúkósa
o 2 atp og laktat

294
Q

ekki enn vitað hvað vledur vöðvaþreytuv verið að rannsaka það

A
295
Q

í hvað skipðtist vöðvaþreyta

A

Miðlæg þreyta
Perpheral þreyta

296
Q

hvar á miðlæg þreyta upptök sin

A

á upptök í miðtaugakerfinu

297
Q

hvað er þreyta er miðlæg þreyta

A

 Andlegar tifinnigar
* Þreytutilfining
* Vilji til að hætta að hreyfa sig

298
Q

hvað er preipheral þreyta

A

 Skortur á ach
 Ekki hægt að tengja við skort á atp
 Skortur á glýkógeni í vöðvum
 Uppsöfnun á ólífrænu fosfati
 Uppsöfnun á K+ í UVF t-pípla

299
Q

í hvaða undirflkka er hægt að flokka beinagrindavöðva

A

o Undirgerðum myósína atpasa
o Fjölda hvatbera
o Myoglóbíns

300
Q

hvers konar vöðvarþræðir eru hægir vöðvar

A
  • Vöðvaþræðir
  • Slow – twitch fibers
301
Q

í hvað skiptat hraðir vöðvar

A
  • Fast twitch oxidative-glycolyctic vöðvaþræðir
  • Fats twitch glycoytic vöðvaþræðir
302
Q

skoða mynd 23

A
303
Q

hvað aðskilur mismsunandi vöðvagerðir

A
304
Q
  • Mismunandi eftir vöðvagerð
  • Mis hæfir að viðhalda samdrætti
  • vöðvaþreyta
  • annað
A
305
Q

hversu vel geta hægir vöðvar haldið samdrætti

A

o Hægir vöðvar eru því í aðallutverki fyrir langvarnadi samdrætti
 Til að viðhalda líkamsstöðu
* Við göngu
* Í stöðugri notkun

306
Q

hversu vel geta hraðir vöðvar haldið samdrætti

A

o Hraðir vöðvar dæla Ca2+ inn í SR hraðar heldur en hægir
 Nýtist við hraðar og fíngerðar hreyfingar
* Hljóðfæraleikur

307
Q

hvernig typur eru vöðvarnir okkar

A

o Vöðvarnir okkar eru blanda af öllum vöðvatýpum
o Hlutfallið á milli þeirra er breytileg eftir vöðvagerp o
o einnig breytilg á milli einstaklinga

308
Q

hvernig er vöðvaþreyta hraðra, typa IIB/IIX vöðva

A

þreytast hraðar en hinar gerðirnar
o treysta á loftfirrða öndun sem leiðir til uppsöfnunar á H+
 súrna

309
Q

hvað annað skildur mismunandi vöðvagerðir að

A

o myoglobin

310
Q

hvap gerir myoflobin

A

 flytur súrefni hratt inn í vöðvaþræði
o myoglobin gefur vöðvum rauðan lit

311
Q

hvað eru oxidative vöðvar?

A

 eru með meira myoglobin
 fleiri háræðar
 minna þvermál – leiðir til að surefni berst hratt og örugglega
* þreytast hægar

312
Q

fact

A
  • Type IIB hefur minnna myoglobin en type I og type IIA
313
Q

hvað skiptir máli til að ná besta vöðvasamdrættinum

A
  • Fjöldi kroddbrua í hvíld skiptir máli til að ná fram sem besturm vöðvasamdrætti
314
Q

hvenær veðrur aukning á samdrætti

A

þegar margar boðspennur berast
* Leiðir til samlagningar á vöðvasamdrætti

315
Q

hvað gerist ef tíðni boðsoenna er það mikil að vöðvi nær engri slökun?

A

þá nær hann hámarkssamdrætti

316
Q

hvað er langt á milli boðepsnna og kippa

A
  • Boðspenna 1-3 msek en kippur 100 msek
  • Á meðan kippurinn er getur myndast önnur boðspenna
317
Q

skoða myd 24

A
318
Q

í hvað skiptist motor unit

A
  • Ein hreyfing
  • Ein hreyfitaugafruma
  • Fínhreyfingar
  • Grófhreyfing
319
Q

hvað er ein hreyfing ?

A

o Ein hreyfitaugaafruma og vöðvaþræðirnir sem hæun stjórnar

320
Q

hverju tengist ein hreyfitaugafruma

A

o Tengist nokkurm vöðvaþráðum
o Einn vöðvaþráður tengist einni hreyfitaugafrumu

321
Q

hverju tengist fínhreyfingar
dæmi um það

A

o Hreyfitaugafruma tengist og stjórnar fáum vöðvaþráðum
o Augnvöðvar og í fingrum
o Hver hryefirtaugafrumu tengist 2-5 vöðvaþráðum

322
Q

hverju tengist grofhreyfing
og dæmi um það

A

o Hreyfitaugafruma tengist fleiri vöðvaþráðum
o Lærvöðvar

323
Q

hvað hefur áhrif á lengd og stærð samdrattar

A

Fjöldi virkjaðra hreyfieininga hefur áhrif

324
Q

hversu mikil vöðvapenna er þegar að slow tvitch þræðir eru virkjaðir

A

 Létt vöðvaspenna

325
Q

hversu mikil vöðvapenna er þegar að fast twitch oxidative glycolytic þræðir eru virkjaðir

A

 Meiri vöðvaspenna

326
Q

hversu mikil vöðvapenna er þegar að glycolyctic fast twitch þræðir eru virkjaðir

A

 Hámark vöðvapsenna

327
Q

hvað gerir taugakerfið til þess að koma í veg fyrir þreytu í öllum vöðvum

A

virkjar taugakerfið nokkrar hreyfieiningar í einu á meðan að aðrar hvílast

328
Q

hvað gerist við vöðva þegar þeir eru þjalfaðir

A

o Þeir eru sveigjanlegir
o Minnska vöðvaþreytu í fast twitch
o Auking á fjölda háræða og hvatbera
 Meira O2 berst í vöðva

329
Q

hvað er isomertiskur samdrattur

A

o Vöðvi dregst ekki saman vegna teygjanlegra þátta í sínum og öðrum connective vefjum sem tengjast vöðva við bein og eru einnig milli vöðvaþráða
o Sarkomerur ná því aðeins að styttst vegna krossbrúa aktísn/myosin en vöðvinn breytir ekki um lengdi

330
Q

hvernig verður krampi

A

o Stöðguar boðspennur leiða til sársaukafullssamdráttar
 Teyging á vöðva leiðir til þess að skyntaugar senda boð til MTK um að letja ofertanlegu hreytitaugafrumuna

331
Q

hvað leyðir til vöðvaþreytu og harðsperru

A
  • Ofnotkun á vöðva
332
Q

hvað gerist ef það verður vannotkun á vöðva

A
  • Blóðflæði minnar og vöðvaþærði minnka
  • Hægt að láta gagna til baka ef ekki of langur tími
333
Q

hvað er hæutverk sléttra vöðva

A

viðhalda homestasis í líkamnum

334
Q

út fr´hverju eru slettir vöðvar flokkaðir

A

o Staðsetingur
o Eftir samdráttar munstri
o Samskiptamáti við nágrannafrumur

335
Q

Dæmi um staðsetningu sléttra vöðva

A

 Æðar, meltingarfæri, þvagblaðra, öndunarvegur, æxlunarfæri og augu

336
Q

í hvað flokkast samdráttar munstur slettra vöðva

A

 Stöðugur samdráttur
* Hringvöðvar sem loka á þvagblöðru
 Slökun/samdráttur

337
Q

í hvað skiptist samskiptamati við nagrnnafrumum slettra vöðva

A

 Gatatengi
 Rafboð
 Single unit muscle
multi unit muscle

338
Q

hvað er single unit sléttur vöðvi

A
  • Starfa sem ein samdráttarheild
  • Gatatengi leiða rafspennu
339
Q

hvað er multi unit slettur vöðvi

A
  • Samdráttur í einni frumu óháður annarri
  • Engin gatatengi
  • Taugaendar bera boðspennur áfram yfir á frumur
340
Q

skoða mydn 25

A
341
Q

hvað er sameiginlegt við sletta og rakotta vöðva

A
  • Aktín/myosin krossbyr mynda samdrátt
  • Ca2´leikur lykilhlutverk til að koma af stað samdrætti
342
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
breytingá stærð

A

o Sléttir vöðvar geta breytt stærð
o Rákóttir vöðvar eru fastir við bein

343
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
lagaskipting

A

o Sléttir vöðvar eru í nokkrum lögum sem liggja í mismunandi áttir
 Geta þannig breytt lögun líffæris
o Beinagrindavöðvar flestir þanig að vöðvaþræðir liggaj í sömu átt og stuðla að styttingu vöðva í samdrætti

344
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
hraði á samdrætti

A

o Sléttir vöðvar eru hægari en rákóttir vöðvar

345
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
orkuþörf

A

o Sléttir vöðvar þurfa minni orka til að ná samdrættir og viðhalda honum

346
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
Vöðvaþreyta

A

o Sléttir vöðvar geta viðhaldið samdrætti án þess að þreytast
DÆMI: Hringvöðvi þvagblöðru

347
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
Útlit á frumum

A

o Sléttar vöðvafrumur eru smágerðar með einn kjarna
 Spinal shaped

348
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
Sarkómerur

A

o Sléttir vöðvar hafa ekki sarkómerurmunstur líkt og rákóttir vöðvar
o Samdráttarprótein raðast ekki skipulega upp í sléttum vöðvum

349
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
orsök samdráttar

A

o Sléttir vöðvar geta dregist saman vegna rafboða og efnaboða
o Rákóttir vöðvar dragast einungis saman vegna boðspennu sem berst frá viljastýrðri hreyfitaugafrumu

350
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
viljastyrðar eða ósjalfraða taugakerfið

A

o Sléttum vöðvum er stýrt af ósjálfráða taugakerfinu
o Rákóttum vöðvum er stýrð af viljastýrða taugakerfniu

351
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
viðtakasvæði

A

o Sléttir vöðvar ekki með ákveðið svæði þar sem taugafrumuendi losar út boðefi
 Taugaboðefnið losað út úr varicosities
o Rákóttie vöðvar með motor end plate

352
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
upptök Ca2+

A

o Kemur bæðir úr UFV og frymisneti i sléttum vöðvum
o Í rákóttum vöðvum kemur Ca2+ úr frymisneti

353
Q

ólikt við sletta vs rakotta vöðva
virkni Ca2+

A

o Í sléttum vöðvum veldur Ca2+ kerðjuferli sem leiðir til fosfórýleringar á myosin light chains ásamt vikjun á myosin ATPasa
o Í ra´kóttum vöðvum sest Ca2+ á trópónín semleiðir til þess að tropomyosin færsit frá bindistað aktíns við myosin

354
Q

hvernig er ssamdrattarferli slettra vöðva

A
  • [Ca2+] í umfrymi eykst og binst við próteinið kalmódúlín (CaM)
  • Ca2+ - CaM komplexinn virkjar MLCK (ensím)
  • MLCK fosfórýlerar léttu keðjurnar í myosin head og eykst þá virkni myosin ATPasa
  • ATP hydrolyserað og losnar orka
  • Krossbrýr ->samdráttur
355
Q

Slökun í slettum vöðvum

A

styrkur Ca2+ í umfrymi minnkar
Ca2+ losnar frá kalmódúlín
myosin ekki virkjað
slökun

356
Q

skða mynd 26

A
357
Q

hvernig er losað Ca2+ úr frymisnetinu

A

o RYR viðtaka göng
o IP3 viðtaka göng

358
Q

hvað eru RYR viðtaka göng

A

 Opnast þegar Ca2+ kemur inn í umfrymi
 Eru kalsíum stýrð Ca2+ göng

359
Q

hvað eru IP3 viðtaka göng

A

 Hluti af keðjuverkandi G-protein svari

360
Q

hvernig kemst Ca2+ úr utanfrumuvökva inn í sletta vöðcafrumu
skil ekki

A
  1. Spennustyrp Ca2+ göng
    a. Stjórnast af himnuspennu
  2. Ca2+ göng stjórnað af bindlum
    a. Bindill binst á göng sem virkja og hleypa inn Ca2+
  3. Tognæm göng
    a. Tög virkjar göng
    b. Getur stuðlað að tónískum samdrætti
    i. æðar
    c. Vissir vöðvar aðlagast toginu og jafnar sig
    i. Ca2+ göngin lokast eftir einhver tíma
    ii. Þvagblaðar
361
Q

skoða mynd 27 og 28

A
362
Q

skoða mynd 29

A
363
Q

skoða mynd 30

A
364
Q

hver konar vöðvi er hjarttavöðvinn

A

rákóttur

365
Q

hversu marga kjarna hafa frumur hjartavöðvans

A
  • Einn kjarni per fruma
  • Styttir frumur en í beinagrindavöðva
366
Q

hvers konar unit vöðvi er hjartavöðvinn

A

single unit vöðvi

367
Q

hvaða tengi eru í hjartavöðvanum

A
  • Gatatengi
368
Q

Það eru tvær boðleiðir til að frumur geta haft samskipti en nær eru:

A
  • Rafboð
  • Efnaboð
369
Q

hvernig verða samskipti milli frumna með rafboðum

A
  • Breytingar á rafspennu yfir frumuhimnu (himnuspenna) sem berast eftir frumuni
370
Q

hvernig er hinnuspenna fruma sem eiga samskipti með rafboum

A

o Himnuspenna verður vegna ólíkrar samsetningar ákveðinna jóna og utanfrumu og innanfrumuvökva við yfirborð himnunar

371
Q

hvernig verpa samskipti milli frumna með efnaboðum

A
  • Boðefni losuð í UFV
    o Tengjast viðtökum á frumuhomnu markfrumu og við það fer af stað atburðarás í markfrumu
372
Q

Hverjar eru fjórar grunnleiðir líkamans fyrir frumu-frumu samskipti skiptast í tvennt og þær eru ::

A

Local samskipti
Long distance samskipti

373
Q

í hvaða grunnleiðir skiptist local samskipti

A
  • Gatatengi. Raf- og efnaboð fara yfir cytoplasm milli aðlægra frumna í gegnum gatatengin
  • Snerti háð samskipti. Yfirborð frumna tengjast saman
  • Efni sem berast í UFV og hafa áhrif á nálægar frumur
374
Q

í hvaða grunnleiðir skiptist long distance samskipti

A

Samsuða af efna og rafboðum (rafboð með taugafrumum, efnaboð t.d. Hormón í blóðrás)

375
Q

hvaða efni geta verið bæði long distcance og local

A

Cytokines, long distance = ónæmissvar en local = frumusérhæfing og frumuþroski

376
Q

hvað er einfaldasta ffrumu-frumu samskiptaleiðin

A
  • Gatatengi
377
Q

hvernig virka gatatengi

A

o Himnuprótein tveggja frumna sameinast og mynda við það próteingöng sem geta opnast og lokast

378
Q

hvað eru opin göng

A

þá er beinn flutningur milli frumna og boðefni geta bæði verið rafboð og efnaboð (jónir og smáar sameindir).

379
Q

hvernig starfa frumur með gatatengu
dæmi um það

A

Frumur með gatatengi starfa sem ein heild t.d. Hjartað

380
Q

Hvernig virka Snerti háð samskitpi
og hvar finnst svoleiðis samskiptleip

A
  • Yfirboðrsprótein einnar frumu tengist himnupróteini annarrar frumu. Slík samskiptaleið má finna t.d í ónæmiskerfinu
381
Q

hvað eru CAMs

A

Viðtakar fyrir frumu-frumu samskipti

382
Q

herju eru CAMs tengd

A

við frumugrindina eða innanfrumu ensím

383
Q

hvað flytja CAMs

A

boð yfir frumuhimnuna

384
Q

Hvernig virka Paracrine samskipti

A
  • Paracrine samskipti er þegar efni sem er losað úr frumu í millifrumuvökva verkar á nálægar frumur, við hliðina á sér (para=við hliðina á)
385
Q

hvernig virka autocrine samskipti

A
  • Autovrine samskipti er þegar efni sem losað er úr frumu í millifrumuvökva verkar á sjálfa frumuna sem losaði efnið
386
Q

hvapa efni í eru long distance samskiptum

A

hormón og taugaboðefni

387
Q

hvenrig virkar long distcanve samskipti
skil ekki

A
  • Hormón er hluti af innkirtlakerfinu þar sem efnaboð eru send með blóðrásinni og dreift þannig um líkaman (markfrumur þurfa að hafa viðtaka fyrir hormóninu svo það virki á frumuna, ef viðtaki er ekki til staðar þá hefur boðefnið engin áhrif á frumuna)
  • Boðefni frá taugafrumum geta verið taugaboðefni, taugabormón og taugabeinar. Taugaboðefni eru hraðvirk og virka á nálægar frumur. Taugahormón eru losuð í blóðrásina þ.e svipuð og hormón innkirtakerfisins. Taugabeinar eru hægvirkari en taugaboðefni
388
Q

Hvar geta viðtakar fyrir boðefni verið staðsettir?

A

Frumuhimnu:
Innanfrumuviðtakar

389
Q

Hver eru 5 skref flestrar frumuboðefnisleiðar?

A
  1. Boðefni binst við…
  2. Viðtakar sem virkjar…
  3. Boðefni inni í frumunni sem breytir..
  4. Terget prótein sem leiðir til..
  5. Svars
390
Q

hvða viðtakar eru í frumuhimnu

A

prótein eða glýkóprótein, svar gerist hratt

391
Q

hvar viðtakar eru í innanfrumuviðtaka

A

eru í umfrymi og kjarna

392
Q

hvernig fer fram boðefnaflutningur

A

Boðefni virkjar viðtaka í frumuhimnu og eitthvað ferli fer af stað innan frumunnar

393
Q

hvað er first messenger

A

boðefni

394
Q

hvað er second messenger

A

innanfrumuenfi sem bera skilaboðin áfram

395
Q

skoða mynd 31

A
396
Q

Hver er atburtðarárásin innan frumu þegar boðefni setjast á frumuhimnuviðtaka

A
  • Viðtakar virkjast og hafa áhrif á:
    o Prótein kísana
    o Mögnunarensím í himnu eða við innra borð hennar sem mynda second messenger innanfrumuboð
  • Second messenger breyta jónsgöngum (opin/lokuð) sem hefur áhrif á himnuspennu. Þau auka styrk innanfrumu Ca2+ (Ca2+ binst próteinum og breyta þannig virkni frumu) og þau hafa áhirf á ensímvirkni t.d. Prótein kínasi sem leiðir til frumusvars
397
Q

cAMP
frá hverju þau eru búin til, mögnunarensím þeirra, við hvernig viðtaka þau tengjast, virkni þess og áhrif

A

búið til af ATP,
það hefur mögnunarensímið Adenylyn cyclase sem er á himnunni,
það tengjast viðtaka tengdum G príteini sem leiðir til þess að prótein kínasi virkjast sem bindst við jónagöng og hefur áhrof á Phosohirylates prótein sem breytir opnun göngsins

398
Q

cGAMP
frá hverju þau eru búin til, mögnunarensím þeirra, við hvernig viðtaka þau tengjast, virkni þess og áhrif

A

búið til af GTP og hefur mögnunarensímið Guanylyl cyclase sem finnst bæði á frumuhimnunni og í umfryminu. Ef um er að ræða Guanylyl cyclase í frumuhimnunni þá tengist það Receptor ensími og hefur sömu áhrif og cAMP en ef í umfryminu þá tengist það nitric oxide sem binst við jónagöng og opnar þau

399
Q

skoða mynd 32

A
400
Q

hcerjir eru 4 meinghopar viðraka í frumuhimnu

A
  1. Efnastýðr jónagöng
  2. Viðtakar tengdir G-próteinum
  3. Viðtakaensím
  4. Integrin viðtaki
401
Q

hverskonar göng eru efnastyrp jonagöng

A

próteingöng

402
Q

hvert er hlutverk þeirra efnastyrða jonaganga

A

Boðefni tengist og göng opnast/lokast og stkórna þannig breytingum á gegndræpi frumuhimnunnar
Gegna þýðingarmikli hlutverki í stafrsemi tauga- og vöðvafrumna

403
Q

hvað eru algegnustu viðtakar í frumuhimnunni

A

Viðtakar tengdir G-próteinum

404
Q

hvað gerist í viðtökum sem eru tegndir g-proteium

A

a. Boðefni tengist og jónagöng opnast eða verður breytt ensímvirkni

405
Q

hvsð gera viðtakaensím

A

a. Þau virkja innanfrumuensím
b. frumuskipting og frumuþroski
c. Vaxtarþættir, insúlín

406
Q

hvað gera integrin viðtaki

A

a. Viðtaki tengdur frymisgrind og nær því í gegnum frumuhimnuna
b. Vefjaverðir, ónæmiskerfi, blóðstorknun

407
Q

Hvernig líta viðtakar tengdir G próteinum út og hvað gerist þegar voðefni tengist viðtakanum

A
  • Þeir eru stór og flókin sameind sem hlykkjast 7x um frumuhimnuna sem tengist síðan G próteini á innra yfirboðri frumuhimnunnar. G prótein er úr þremur einingum
  • Þegar boðefni tengist viðtakanum leiðir það til strúktúrbreytinga á G próteini, jónagöng opnast beint eða gegnum innanfrumiboðefni og ensím vorkast
408
Q

hvaða 4 hopar proteina stjorna frumusvari

A
  1. Ensím sem koma að metabolisma
  2. Motor prótein sem koma að vöðvasamdrætti og cytoskeletal hreyfingu
  3. Prótein sem stjórna genavirkni og nýmyndun próteina
  4. Himnuflutningsprótein og viðtakar
409
Q

Segpu frá NO - nituroxíði sem boðefni

A

o Myndað úr arginini
o Það flæðir inn í umfrymi og stuðlar að myndun cGMP
o Paracrine/autocrine
* Boðefni í heila
* Myndað í æðarþeli, berst til sléttra vöðvafrumna í æðavegg og þá verður slökun og víkkun æða

410
Q

Segpu frá CO - kolmónoxíð sem boðefni

A

o CO flæðir inn í umfrymi og það virkjar guanylyl cyclasa og stuðlar að myndun cGNP
o Í taugavef og sléttum vöðvum

411
Q

Segpu frá H2S - vetnissulfíð sem boðefni

A

o Hjarta og æðakerfi eru helstu marklíffæri, slökun á æðavegg
o Forverar H2S koma úr fæði eins og td hvítlauk

412
Q

úr hverju er Eicosanoid

A

o Mynduð úr arachildonuc sýru (AA) sem er mynduð úr fosfórlípíðum í frumuhimnu

413
Q

Eicosanoid hefur leukotriene, hvað er þap

A
  • Líkóoxygenasi umbreytir AA
  • Mydað af ákveðnum gerðum af hvítum blóðkornum
  • Í öndunarvegi - astmi (valda öndunarerfiðleikum með þrengingu á öndunarvegi)
414
Q

hvaða fitefni geta verið boðefni

A
  • Eicosanoid
  • Prostanoids
415
Q

hvað eru prostanoids

A

o COX (cyclogenasi umbreytir AA
o Prostragladín
* Margvísleg áhrif m.a bólgumyndandi, sótthiti og svefns
o Throboxane
* Blóðstorknun
o Bólgueyðandi lyf hemja COX sem dæmi ibufen

416
Q

HVaða reglum fylgja viðtakar

A

proteinum
af þvæi að Viðtakar eru prótein

417
Q

hvapa reglur eru um viðtaka

A

o Mettast
o Boðefni sýna ákveðna sækni og svipuð boðefni kepa jafnvel um bindistað
o Sértækni, en einungis ákveðnir bindlar (boðefni) geta virkað ákveðin viðtaka
o Isoforms eins og t.d adrenergir viðtakar skitast í alfa og beta

418
Q

hvap eru agonistar og antagonistar

A
  • Það eru efni sem bindsat viðtökum og geta þá annað hvort virkað þá eða komið í veg fyrir að þeir virkist
419
Q

hvað eru agonistar

A
  • Efni sem hafa bæði sækni í viðtaka og virkja hana kallast agónistar
    o Acetylcholine (Ach) er agónisti fyrir kólínerga viðtaka
    o Noradrenalín (Nor) er agónisti adrenerga viðtaka
420
Q

hvað eru antagonistar

A
  • Efni sem hafa einungis sækni í viðtaka en virka þá ekki kallst antagónístar en þeir koma í veg fyrir að boðefni geti tengst viðtöku, blokkera þá
    o Atrópín og kúrari eru antagónistar kólínergra viðtaka
    o Fetólamín og própranólol eru antagónistar adrenergra viðtaka
421
Q

skoða mynd 33

A
422
Q

boðefnið geta haft mismunandi áhrif á frumur, fer eftir viðtakagerð frumu

A
423
Q

hvaða viðtaka virkjar adrenalín

A

Adrenalín virkjar adrenerga viðtaka en hefur tvær verkandir t.d
o Vikkar æðar sem liggja til rákóttra vöðva og þrengir æðar sem liggja til meltingarfæra

424
Q

í hvað skiptast adrenergergir viðtakar

A

skiptast í alfa-adrenerga viðtaka og beta-adrenerga viðtaka

425
Q

hvað gerist þegar adrenalin tengist alfa viðtökum á slettum vöðvum

A

æðaveggir dragast saman og æðin þregnist

426
Q

hvað gerist þegar adrenalin tengist betaviðtökum

A

slaknar vöðvarnir og æðin vikkar

427
Q

Hvernig breytast fjöldi viðtaka

A
  • Fjöldi viðtaka á og inni í frumu breytist með tíma. Gamlir viðtakar eru brotnið niður og nýjir koma í staðinn
428
Q

Hvað er Desensitization (afnæming) varðadi fjölda viðtaka

A
  • Það er fljótlegra en down regulation. T.d með því að bæta fosfathóp á viðtaka
429
Q

hvernig er hægt að slökkva á boðum

A

virkni viðtaka er stöðvuð á margskonar vegu
o Efni t.d. Ensím bróta niður bindla(boðefni) í UFV
o Önnur eru tekin upp í nærstaddar frumur eða inn í frumulíffæri t.d ca2+

430
Q

hvernig er ferli reflex homeostasis

A

Áreiti – viðtaki/skynlíffæri – aðlæg (afferent) braut – úrvinnslustöð
o Frálæg (efferent) braut – marklíffæri – svar

431
Q

hvert er urvinnslukerfi hormonakerfisins

A

innkirtillinn sjálfur

432
Q

hvert er urvinnslukerfi taugaviðbragðs

A

miðtaugakerfið (heili og mæna)

433
Q

dæmi um langa viðbragðsbogar

A

hitastig, blóðþrýstingur, vatnsvægi osfrv

434
Q

hvað er viðtaki

A
  • Próteinviðtaki á frumuhimnnu eða inni í frumu
  • Skynjun - viðtaki fyrir skynjun
435
Q

hver eru stjonrkerfi viðbrgaðsboga

A

o Innkirtlareflex
o Taugareflex
o Samblanda af báðu

436
Q

skoða mynd 34

A

Frumulífeðlisfræði (2 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions