Hoofdstuk 3

Question 1

hoe veranderde het samenlevingsmodel in de 19de eeuw? (3)

Answer 1

• groepen verliezen/ winnen aan belang
• standen worden varvangen door klassen
• samenstelling beroepsbevolking wijzigt

Question 2

welke groepen verliezen/ winnen aan belang?

Answer 2

grootgrondbezitters (-) -> ondernemers (+)

ambachtslui (-) -> middenstand (+)

lijfeigenen (-) -> fabrieksarbeiders (+)

Question 3

wat zijn ondernemers

Answer 3

fabrieksbazen

Question 4

voorbeelden middenstand

Answer 4

cafébazen
slagers
bakkers
dokters

Question 5

wat zijn standen?

Answer 5

• adel
• clerus
• 3de stand

Question 6

wat zijn klassen?

Answer 6

• hoge klasse
• middenklasse
• lage klasse

Question 7

samenleving op basis van … maakt plaats voor samenleving op basis van …

Answer 7

• afkomst
• economische criteria

Question 8

wat is er nu wel mogelijk omdat er klasen zijn?

Answer 8

opklimmen of afdalen is mogelijk

Question 9

hoe verloopt de onderverdeling van de beroepsbevolking?

Answer 9

de procent in landbouw gaat in
1850: naar industrie
1900: naar diensten

Question 10

wat is de situatie van de arbeiders in Aalst eind 19de eeuw?

Answer 10

• laag loon
• slechte woonomstandigheden
• slechte werkomstandigheden
• kinderarbeid

Question 11

wat is de houding van de burgerij in de eerste helft van de 19de eeuw?

Answer 11

burgerij was bang voor slechte invloeden

-> strikte scheiding van sloppenwijken

Question 12

wat is de houding van de burgerij in de tweede helft van de 19de eeuw?

Answer 12

de sloppenwijken werden een gevaar voor de burgerij

-> liefdadigheid door verbetering van levensomstandigheden

Question 13

2 kritieken op de liefdadigheid uit de tweede helft van de 19de eeuw?

Answer 13

1) goed op korte termijn, lost oorzaak niet op

2) vorm van controle om arbeiders rustig te houden

Question 14

iemand bouwde iets voor arbeiders
- wie?
- wat?

Answer 14

• Henri De Gorge
• Le Grand Hornu, een volledig complex voor arbeiders

Question 15

welke wet werd door de fransen ingevoerd tijdens hun bestuur?
+ wat houd het in?

Answer 15

Le Chapelier

• verbood het bestaan van vakbonden en het houden van stakingen

Question 16

wat deden ze om de wet Le Chapelier te omzeilen?
+ jaartal

Answer 16

vanaf 1850

mutualiteiten

• princiepe: zieke/ gekwetste arbeiders ondersteunen
• realiteit: geld inzamelen om arbeiders te vergoeden bij stakingen

Question 17

hoe werden de mutualiteiten politiek geïnspireerd
+ jaartal

Answer 17

1864

ze werden socialistisch

• vrijheid, gelijkheid
• zorgdragen voor zwakkeren
• welvaart voor iedereen

Question 18

wat is het verschil tussen socialisme en communisme?

Answer 18

• dezelfde waarden, op een andere manier realiseren

socialisme: politiek
communisme: geweld

Question 19

wanneer werd de arbeidsbeweging echt een succes?

Answer 19

1884

Question 20

wat viel er op in 1884 ( arbeidsbewegingen werden succes) (4)

Answer 20

• vakbonden worden opgericht
• coöperatieven werden opgericht
• mutualiteiten, vakbonden, coöperatieven smolten samen
• Belgische werkliedenpartij (BWP) werd opgericht in 1885

Question 21

wat zijn vakbonden?

Answer 21

vereniginen die algemene staking zien als wapen om macht van arbeiders te vergroten

Question 22

wat zijn coöperatieven?
+ voorbeeld

Answer 22

verenigingen met als doel om goedkoper te produceren

vb. Vooruit, Gent, 1880

Question 23

Hoe produceren coöperatieven goedkoper?

Answer 23

gemeenschappelijke bakkerij, apotheek…

Question 24

strijdpunt van socialistische vakbond
+ jaartal

Answer 24

de werkdag van 8 uur
- 1919-1921

Question 25

waarom werd de werkdag van 8 uur goedgekeurd?

Answer 25

• na WOII, de gewone man uit loopgraven belonen
• uit angst voor communisme, toegeven aan socialisme

Question 26

wat blijft er nu in vlaandren over van de initiatieven uit de 19de eeuw?

Answer 26

coöperatieven:
vooruit = afgeschaft, gebouw staat er nog

mutualiteit:
Bond Moyson

politieke partij:
Vooruit

Vakbond:
ABVV Algemeen Belgisch Vakverbond

Question 27

pauselijke encycliek
- door wie geschreven?
- in welk jaar?
- naam encycliek?

Answer 27

• door paus leo de 13de
• 1891
• Rerum Novarum

Question 28

2 strekkingen binnen de katholieke partij:

Answer 28

de kant van:

• Daens, priester in Aalst
  (christene volkspartij)
• Charles Woeste, fabrieksbaas
  ( katholieke partij)

Question 29

welke moeilijke spreidstand moest Daens noodgedwongen innemen?

Answer 29

hij was een tegenstander van socialisten, maar als hij de arbeiders wil helpen moet hij met de socialisten samenwerken

Question 30

hoe noemt de stroming die zegt dat politici meer aandacht moet hebben voor het lot van arbeiders?

Answer 30

christendemocraten

Question 31

wanneer eerste christelijke vakbonden?

Answer 31

1904

Question 32

wanneer verenigden de eerste christelijke vakbonden zich en tot wat verenigden ze zich?

Answer 32

in het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACW)
1912

Question 33

hoe onderscheidde ACW (algemeen christelijk vakverbond) zich van de socialistische werkwijze?

Answer 33

ze kozen voor overleg in plaats van staking

Question 34

katholieke mutualiteiten waren vaak plaatselijke initiatieven na …

Answer 34

1885

Question 35

wanneer werd de christelijke spaarbank opgericht?

Answer 35

in de jaren ‘20

Question 36

welke spaarbank werd opgericht?

Answer 36

BAC, een spaarbank voor christelijke werknemers

Question 37

geleidelijke hervormingen door katholieke politici
- 2 voorbeelden

Answer 37

aanpak van grove misbruiken:
- vrouwen/kinderarbeid aanpakken
- invoeren zondagsrust

sociale zekering:
- ontwikkelen van pensioenstelsel

Question 38

wat blijft er nu nog over van de katholieke initiatieven uit de 19de en begin 20ste eeuw?

Answer 38

bank:
BAC -> belfius

coöperatieven:
Arcopar -> failliet

mutualiteit:
CM

politieke partij:
CD&V

vakbond:
ACV