Hoofdstuk 7 Sensation and Perception Flashcards
(35 cards)
Hoe kan het proces van sensatie worden beschreven als een ketting van 3 verschillende soorten gebeurtenissen?
fysieke stimulus is de mate van energie die onze zintuigen binnenkomt
fysiologische response is patroon van chemische en electrische activiteit die optreedt in onze zintuigen, zenuwen, en hersenen als resultaat van die stimulus.
sensorische ervaring is de subjectieve, psychologische sensatie of perceptie, zoals smaak, geluid, zicht
de sensorische ervaring is iets heel anders dan de fysieke stimulus. bijv. koffie in onze mond, koffie smaakt is niet bitter, door smaakpapillen op onze tong ervaren we het als bitter; sensorische ervaring!
hypothetisch herbedraden verbindingen; dan zouden we licht horen, en geluid zien! dat verklaart waarom je sterretjes ziet als je je hoofd hard stoot!
Hoe produceren fysieke stimuli een actiepotentiaal in sensorische neuronen?
Ze komen binnen als energie, 2 dimensies kwantitatieve en kwalitatieve variatie. Geluid kan hard of zacht zijn, en kan varieren in toonhoogte. Transductie, (receptor cellen produceren electrische verandering als response op fysieke stimulatie) gebeurt zodanig dat informatie over kwaliteit en kwantiteit van stimulus behouden blijft in de patronen van actiepotentialen naar de hersenen.
Hoe coderen zintuiglijke systemen informatie over de hoeveelheid en soort stimulus energie?
Hoeveelheid/kwantiteit: sterkere stimuli geven grotere receptorpotentialen, die weer snellere rates van actiepotentialen produceren in sensory neurons.
Kwaliteit: kwalitatief verschillende stimuli activeren andere sets neuronen, verschillende receptoren, verschillende ratio’s van activiteit in sensory neurons, komend van verschillende sets neuronen.
Wat is de waarde van sensorische adaptatie? Hoe kun je laten zien dat adaptatie op kan treden in hersenneuronen, en niet allen in receptoren?
Dat je lichaam alleen reageert op veranderingen, anders is de informatiewaarde lager. mediation ook in hersenen, doordat je jezelf afleidt?
Hoe heeft Weber een wet afgeleid van data van just-noteable verschillen? Hoe kan deze wet gebruikt worden om de mate te voorspellen waarin 2 stimuli moeten verschillen voor een persoon om ze te kunnen onderscheiden? ( to tell them apart)
Hij ontdekte in onderzoeken en wetmatigheid in kleinste opmerkbare verschillen tussen 2 stimuli. constanteproportie van de omvang van originele stimulus.
jnd = kM
bijvoorbeeld 0,5 = 1/30 x 15 gram
vraag op blz 251
welke redenering leidde Fechner ertoe voor te stellen dat sensorische magnitude proportioneel is met de stimulus magnitude? Als een fysieke stimulus verdubbelt in grootte, hoe zal de zintuiglijke grootte dan veranderen volgens Fechner?
Loghartimische relatie. Als een fysieke stimulus verdubbelt in magnitude/grootte dan zal de sensorische magnitude met een logharitmische waarde toenemen, steeds zelfde constante waarde. Anders zou je bijv onweersdonder 1000 keer sterker horen dan een conversatie. bijv. met een factor 3.0
Hoe kan transductie, kwalitatieve codering en kwantitatieve codering voorkomen voor de reukzin?
xde olfactory zenuw bevat 350 verschillende types sensory neuronen, gekarakteriseerd met zoveel typen terminals op buitenste laag neus. elk type verschilt in mate van gevoeligheid voor bepaalde geur.
Axonen passeren de olfactory bulb van de hersenen, waar ze synapsen vormen met andere neuronen in glomeruli structuren. opmerkelijk ordenlijk.
elke geur die we kunnen onderscheiden gekarakteriseerd door vermogen om een uniek activiteitenpatroon te ontwikkelen door de 350 verschillende typen olfactory neuronen en de corresponderende glomeruli in de olfactory bulb.
de ratio is indicator voor type geur (kwaliteit) en de totale hoeveelheid activiteit geeft de hoeveelheid weer (kwantiteit), zie figuur 7.2 op blz 248
Hoe kunnen we voedsel ruiken dat al in onze mond is? En welk bewijs is er dat aantoont dat geur veel bijdraagt aan smaak? (flavor)
geuren via 2 manieren naar epithelium. Via neusgaten en holte bij mond. Flavor is dus taste + smell. Dit merk je als je verkouden bent, dan proef je het eten niet of minder.
input van smell en taste converge in bepaald deel van orbitofrontal cortex.
Hoe beinvloeden sexe, leeftijd, genetische verschillen gevoeligheid voor geuren?
vrouwen tijdens zwangerschap extra gevoelig voor geuren, en sensitivity neemt af met ouder worden., va 30 t 65/70.
Oudere mensen geven aan smaak te verliezen, maar in het echt verliezen ze geur, geen smaak.
Genetische verschillen tussen mensen in kunnen ruiken van specifieke chemicalien. bijvoobeeld androstenone, derivative van testosteron. (in menselijk zweet). Sommige mensen vinden het vies, anderen lekker en anderen kunnen het niet ruiken.
Gevoeligheid voor geuren ook beinvloed door ervaring. Geuren leren onderscheiden.
Olfaction dient speciale functies gerelateerd aan reproductie bij vrouwen, zoals partnerkeuze, giftige stoffen gedurende de zwangerschap vermijden en band met kind.
Wat is het bewijs dat mensen andere mensen kunnen herkennen aan geur, dat moeders hun babies kunnen herkennen aan geur direct na de geboorte en dat kinderen snel hun moeders geur leren identificeren?
Test t-shirt 1 dag gedragen, ouders kunnen herkennen van welk kind welk t-shirt, broers zussen ook en welke van welke vreemde is.
Moeders herkennen babies aan geur, direct na geboorte.
Babies herkennen geur moeder, test doekjes, en gezicht draaien.
Vreemde geur op doekje na geboorte, baby draait na 6 weken hoofd daar als 1e naartoe.
Vanuit een evolutionair perspectief, waarom zouden muizen liever paren met andere muizen die het meest verschillen qua geur van hunzelf? Welk bewijs is er dat hetzelfde kan gelden voor mensen?
Grootste kans dat ze geen close relatives zijn en grootste kans op mix genetische variatie, desease fighting cells.
major histocompatibility complex (MHC), 50 variable genes, most differ in MHC.
Geldt mischien ook voor mensen, onderzoek Wesekind. Jonge mannen gevraagd vrouwen te beoordelen op pleasantness, door geur t-shirts, ondersteunt de theorie. Onderzoek vrouwen; hoemeer verschil in MHC hoe meer interesse in sex met de partner, bij mannen geen verband gevonden.
Rol bij voorkomen incest, natuurlijke aversie.
Welke menselijke anatomische kenmerken zijn consistent met de mogelijkehid dat we produceren en reageren op pheromones? Welke observaties en redenering suggereert dat we geen sex-attractant pheromones produceren?
pheromonen; heel sterk bij insecten, vruchtbare vrouwtjes scheiden geur af die mannetjes op kilometers afstand kunnen ruiken. synchronizing sex drives.
functies feromonen: seksuele aantrekking, territorium afbakening, regulatie hormoonproductie.
vomeronasal orgaan; bevatten receptorcellen gespecialiseerd in responding to pheromones, heel precies herkennen.
We hebben een rudimentary vomeronasal organ, onduidelijk of het fucntioneert bij de mens of dat het een geheel vesigial trek is.
We hebben zweetklieren.
nog geen overtuigende onderzoeksresultaten bij mensen. bij ons is sexual drive niet gebonden aan seizen etc.
Hoe treedt transductie over het algemeen op bij smaak?
gespecialiseerde smaak receptorcellen, niet direct op de sensorische neuronen.
chemische substanties lossen op in speeksel, komen in contact met gevoelige uiteinden van de passende smaakreceptor cellen. Triggert elektrische veranderingen, actiepotentialen, eerst in smaak receptor cellen dan door synaptische transmissie in sensory neuronen, die naar de hersenen gaan.
Wat zijn de 5 primaire smaken? Hoe vindt transductie plaats in receptor cellen?
zoet, zuur, zout, bitter en umami.
sterke connecties met limbisch systeem en cerebrale cortex. insula. mensne met schade verliezen bewuste smaak.
Vanuit daar ook connecties met orbitofronatl cortex; flavor.
Vanuit een evolutionair perspectief wat is de functie van elke basissmaak?Waarom smaken zoveel chemische substanties bitter? Waarom neemt de bitter sensatie toe bij zwangere vrouwen?
doel vansmaak is motiveren om te eten, en vermijden van ander eten. zout, zoet, umami, evolutionair fijn om te eten. zout: zout balans in lichaamssappen, zoet; bron van energie, umami; proteine voor bouwen en herstellen weefsels.
zuur en bitter evolutionair onprettig.bitetr smakende planten met giftige stoffen en zuur; chemische stoffen, bacteriele infecties. (25 verschillende bitter receptoren, door natuurlijke selectie, steeds meer erbij voor nieuwe giftige stoffen/planten)
vrouwen meer gevoelig voor bitter,en specifiek 1e drie maanden zwangerschap. Jonge kinderen idem, bescherming.
Op wat voor wijze is pijn een zintuig, een emotie een drive? Hoe maakt observatie van mensen geboren zonder pijnsensatie het belang van pijn duidelijk?
somatosense, over hele lichaam. Pijn is ook lichaamszintuig omdat als we pijn voelen, voelen we dat van binnen ons lichaam. Se andere zintuigen ervaren we de sensaties als van buiten komend.
Pijn is een zintuig en een perceptie, emotie, drive.
sterke pijn overweldigd bewuste geest, en bekende gezichtsuitdrukkingen.
Drijfveer: willen doen verminderen van de pijn en vermijden van toekomstig pijn.
Waarschuwingssysteem.
mensen die dit missen missen waarschuwingssysteem en motivatiesysteem.
Wat is de anatomische basis voor een onderscheid tussen eerste en tweede pijn?
ene dunner, andere dikker, ene wel myeline andere niet.
Wat zijn de 3 componenten van pijnervaring en welk bewijs is er voor linken met verschillende delen van de hersenen?
fuguur 7.91
somatosensorische cortex: pijn quality, location, intensity
deel limbisch systeem: primary emotional en motivationele componenten van pijn, onplezierig ervaren en ervan weg willen.
Prefrontale cortex: Secundairy emotional en motivational components. Lijden, zorgen over toekomst.
Bewijs zijn onderzoeken met schade aan 1 van deze 3 gebieden:
1. pijn niet voelen 2 niks doen tegen de pijn, pijn niet erg vinden asymbolia for pain. 3 ze maken zich geen zorgen
Pijn komt niet altijd van pijnreceptoren, bijv. fantoompijn.
Hoe zorgt ziekte voor toename van pijn sensitivity en hoe zorgt een wond voor een lokale toename van pijnsensatie?
Heeft te kamen met gate-control of pain. figuur 7.10 pain inhibitory system en pain facilitory system
ziekte: pijn is bescherming, om rust te nemen, is actie van het immuunsysteem op pijn enhancing neuronen in de hersenen (doen stijgen).
Wond: free nerve endings worden gevoeliger, they respond to weaker stimulus. Ook second oreder pain neurons more sensitive. Bescherming van gewonde gebieden.
Hoe kan pijn input afgesloten worden bij de ingang van centrale zenuwstelsel en hoe kunnen endorphinen hierbij betrokken zijn?
ligt in deel van middenbrei genoemd periaqueductal gray (PAG). Neuronen in dit gebieden zenden hun axons naar lagers hersenstam en ruggenmerg om de pijn input af te lsuiten. Electrische stimulatie van PAG heeft sterk analgesic (verdovend) effect. Morfine werkt in op PAG. Eigen chemicalie van lichaam is endorphine
Endorphine remt pijn door werking op PAG en op plaatsen waar pijn dragende neuronen de ruggenmerg en lagere hersenstam binnenkomen.
wat is bewijs dat stress-induced analgesia ten minste deels mediated wordt door endorphines?
Onder stressvolle omstandigheden voelen we pijn niet of nauwelijks, bijv oorlogswonden in oorlog. experiment met ratten, pijn alleen minder als er toevoer kan zijn van endorphinen.
endorphinen ook betrokken bij runners high (lange afstand rennen).
Wat is een bewijs dat pijn verminderd kan worden door overtuiging?
religieuze groepen, martelingen, deelnemers ervaren de pijn niet.
En placebo-effecten. vertrouwen in medicijn. Vertrouwen heeft weer rol in endorphine aanmaak.
Meditatie om pijn te zien als iets los van lichaam helpt ook, ook meer aanmaak endorphinen.
Wat zijn de functies van het buitenoor, middenoor en binnenoor?
Buitenoor: bestaat uit oorschelp en gehoorgang, dient als trechter om geluid te ontvangen en door te geven aan binnenoor. De vibratie van d elucht buiten het hoofd, fysieke geluid, zorgt dat lucht in de gehoorgang
gaat fibreren, wat op haar beurt zorgt voor vibratie van trommelvlies (eardrum, tympanic membrame)
Middenoor; met lucht gevulde ruimte. basisstructuur is gehoorbeentje met stijgbeugel, hamer en aambeeld, verbonden met trommelvlies aan ene kant en aan andere kant met membraam oval window. Als trommelvlies vibreert, dan vibreert gehoorbeentje ook en drukt tegen oval window. (oppervlakte 1/30 van trommelvlies, dus de hoofdfunctie van middenoor is de hoeveelheid druk te laten stijgen die de geluidsgolven uitoefenen op het binnenoor zodat transductie plaats kan vinden.
Binnenoor: bestaat uit slakkenhuishier vindt de transductie plaats.
Hoe vindt transductie plaats in binnenoor?
vibratie van oval window naar vloeistof in outer duct (kanaal), wat een op en neergaande beweging veroorzaakt van basialr membrame (heel flexuibel). Tectorial bembrame die parallel loopt aan basilar bembraam, is minder flexibel en beweegt niet mee. De haren van de haarcellen zijn gesandwitched tussen de beide membramen. Dit bending maakt dat kleine kanaaltjes openen in het membraam van de haarcellen, verandering in electrische lading (receptorpotentiaal), elke haarcel laat neurotransmitters vrijbij synapsen auditory neurons, dan neemt rate van actiepotentialen in deze neuronen toe.
