Hoorcollege 7 Flashcards
(26 cards)
Belang bewijslast
Voor het bepalen van bewijs is het materiële recht belangrijk
Als een automobilist en een fietser een botsing krijgen, dan is de auto aansprakelijk (tenzij hij overmacht kan aantonen, maar hier zijn strenge eisen voor). Maar waarvoor? Stel de auto rijdt een verpleegkundige aan die dat al 25jaar doet, en wilde dat eigenlijk doen tot haar pensioen. De verweerder zal verweer voeren tot de omvang van de schade (ze zal vast part time gaat werken wanneer ze kinderen krijgt, dan wat minder werken, etc).
Wat is het bewijsrecht?
= stellen, betwisten en bewijzen
- hard maken
- met zekerheid grenzende waarschijnlijkheid aantonen
- aannemelijk maken
- het is genoeg wanneer er net iets meer is dat pleit voor het te bewijzen feit dan daartegen
Stelling (bewijs)
= bewijzen betekent aantonen dat iets buiten iedere twijfel verheven is en voor 100% waar is ➞ dit is onjuist
Aannemelijk maken is soms aan de orde. Als we bewijzen omschrijven gaat het erop dat je de rechter overtuigt dat het met een redelijke mate van waarschijnlijkheid zo is
Wettelijke regeling bewijsrecht
boek 1, titel 2 afdeling 9 Rv
Maar het wordt ook bepaald door materiële regels ➞ bijv art 185 WVW, art 6:173 BW, art 7:658 BW
Daarnaast heb je ook praktijkafspraken ➞ art 153 Rv
- Je mag afspreken dat als je ooit een discussie hebt, jullie met het bewijs omgaan
Grenzen hiervan:
- Geen onderwerpen die niet ter vrije bepaling van partijen staan = onderwerpen van openbare orde (bijv ouderschap)
- Beperkingen uit het BW (bijv de zwarte lijst van de algemene voorwaarden in consumenten transacties)
Werkingssfeer wettelijke regeling (bewijsrecht)
- Ze zijn geschreven voor de dagvaardingsprocedure, maar gelden in principe ook voor de verzoekschriftprocedure
- Gelden in beginsel niet in kort geding (om geen afbreuk te doen aan de snelheid van de procedure) ➞ maar zal het wel in het oog houden. Aansprakelijkheid brengt wel een soort evenwicht
- Evenmin t.z.v. begroting schade (vgl art 6:97 BW) > of toch wel? De wet geeft de rechter de nodige ruimte bij de schade bepaling in de artikel. Lang werd gezegd dat het bewijsrecht niet van toepassing was in dit artikel. In beginsel moet de eisende partij de schade onderbouwen, daarop wordt het bewijsrecht toegepast.
i. Klassieke opvatting is dat de rechter niet gebonden is tot het bewijsrecht, maar kan zich er wel bij aansluiten
ii. Tegenwoordig: normale regels stelplicht en bewijslast worden als uitgangspunt gehanteerd
Vehof/Helvetia arrest: letselschade (art 6:97 BW?)
(Bewijsrecht)
Mevrouw moest aantonen dat ze letsel heeft en dat dat is ontstaan door een ongeval waardoor ze niet meer kan werken. Maar zegt de rechter, kunnen er geen strenge eisen geleverd worden aan de toekomstige schade.
Ze had jaren niet meer gewerkt en ging beginnen aan een nieuwe opleiding voor verpleegkundige. De verzekeraar heeft veel onderzoek gedaan, en zag dat ze ook al eerder heeft aangemeld tot een opleiding maar niet was aangenomen, en dat dat deze keer dan ook weer zo zal gaan. Rechter zegt dat je geen strenge eisen stellen aan het bewijs. Je moet zo goed mogelijk onderbouwen dat in dit geval het wel tot een carrière zou zijn geleid.
Speelveld van de bewijslevering - uitgangspunten art 149 Rv
art 149 lid 1 eerste zin Rv
- rechter mag zelf geen feiten aanvullen of in het geding brengen. Betekend dus ook dat werkelijke feiten geen onderdeel kunnen zijn want ze mogen niet meedoen. Heeft dus alleen betrekking tot feiten die door de partijen in het geding zijn gebracht
art 149 lid 1 tweede zin Rv
- feiten die door de ene partij zijn gesteld en door de wederpartij onvoldoende gemotiveerd zijn betwist, dient de rechter als vaststaand te beschouwen ➞ dus hoeven niet meer bewezen te worden
art 149 lid 2 Rv
- feiten van algemene bekendheid hoeven niet bewezen te worden
Uitgangspunten bewijsrecht (andere bepalingen dan 149 Rv)
➞ niet direct tot bewijs, maar geeft het wel invloed
De waarheidsplicht van art 21 Rv
Art 22 Rv, bevel tot over leggen bescheiden
Art 85 lid 1 Rv, verplichting tot bijvoegen afschrift stukken
Wet vereenvoudiging en moderniseren bewijsrecht
Veranderd niets tot bewijslast verdeling, maar bevat wel regelingen om het vroegtijdig om de feiten in het geding te brengen
➞ verklein je wel de speelveld van bewijslevering
Bewijslast
= wie moet stellen moet bewijzen
Wie stelt moet bewijzen vs wie moet stellen moet bewijzen
H et verschil tussen de twee:
Alles wat een partij aanvoert moet bewezen worden, maar dit is niet het geval. Bewijzen heeft alleen betrekking tot de feiten die je moet stellen. Wat je moet stellen wordt beïnvloed door het materiële recht. Je moet datgeen stellen dat vast moet komen te staan om datgene dat je vordert toegewezen te krijgen.
- Bijv, bij onrechtmatige daad, moet je de voorwaarden van onrechtmatige daad stellen
Bewijsrecht gaat dus om rechtsfeiten (en niet blote feiten). Maar wat dit zijn is niet heel abstract, het wordt bepaald door de grondslag van de vordering.
Wie moet stellen?
Uitgangspunt = stemplicht wordt bepaald door het materiële recht
• Eiser moet de feiten stellen die nodig zijn voor het
rechtsgevolg dat hij wil doen intreden (waardoor zijn
vordering dus kan worden toegewezen)
• De exacte invulling van de stelplicht is echter niet in
abstracto te bepalen
• De stelplicht wordt mede ingekleurd door het verweer van
de wederpartij
Bewijslevering
➞ toelating tot bewijslevering moet je verdienen
- Voldoende gemotiveerd stellen
- Art 149 lid 1 2e zin Rv ➞ degene die zich beroept stelt de bewijslast (dus in principe de eisende partij). Degene die verweer voert heeft geen bewijslast.
Als de gedaagde partij niet alleen betwist, of als het beweer een zelfstandig beweer inhoudt (gedaagde partij zich op een eigen rechtsgrond beroept) ➞ dan krijg je weer de situatie dat de gedaagde partij toch de feiten moet stellen
Veeg formule
Enkel ontkennen is niet genoeg, je moet het gemotiveerd stelen
➞ het is dus geen betwisten op zichzelf
Tegenbewijs
Also de partied ie de bewijslast heeft, als deze naar de oordeel van de rechter geslaagd is in de bewijslevering, dan heeft de gedaagde partij nog de mogelijkheid om tegenbewijs te leveren
- art 151 lid 2 Rv
➞ ook dit moet je verdienen
Tegenbewijs leveren = zacht maken
Bewijslastverdeling
Bewijslast = bewijsrisico
Als na het bewijs nog onduidelijk is of het heeft voorgedaan, dan komt het in tegendeel voor degene die de bewijslast draagt (dus in beginsel de eiser)
➞ art 150 Rv
Afwijking van de hoofdregel van art 150 Rv
de wet biedt hier ruimte voor, zie de tenzij uit art 150 Rv
A. Bijzondere regel
1. Geschreven regel
- Wettelijke vermoedens
a. weerlegbaar (bijv, art 3:119 BW ➞ als je procedeert over de bepaalde eigendommen van een bepaalde zaak dan wordt de bezitter vermoed de rechthebbende te zijn, maar dit kan je weerleggen) of;
b. onweerlegbaar (art 3:118 lid 2 BW ➞ als bezitter eenmaal ter goeder trouw is wordt hij geacht om dit te blijven)
2. Ongeschreven (de rechtspraak)
B. Redelijkheid en billijkheid ➞ is een grond waar in de praktijk vaak beroep op wordt gedaan, brengt met zich mee dat de bewijslast op de gedaagde ligt. Maar wordt ook vaak afgewezen.
Als er redenen zijn om af te wijken van het bewijs, wat betekende dat dan?
- De daadwerkelijke omkering van het bewijslast ➞ dat de bewijslast en daarmee het bewijsrisico van begin af aan op de andere partij wordt gelegd (gedaagde partij)
- Bewijs van causaal verband tussen o.d. of wanprestatie en schade
Bewijs van causaal verband tussen o.d. of wanprestatie en schade
➞ volgens hoofdregel is eisende partij die causaal verband moet bewijzen. Maar in bepaalde gevallen komt de rechtspraak het bewijs tegemoet.
Onderscheid:
a. C.s.q.n. ➞ hier gaat het bij bewijs over
b. T.n.r.
HR St. Willibrord arrest
Opgenomen in een bepaalde inrichting, maar hij wilde eigenlijk die dag al vertrekken. Regel is dat ze eerst naar de psychiater moet, maar dit is niet gebeurd. Meneer heeft zich aangebeld bij iemand thuis, en binnengelaten. Toen hele huis in brand, die mensen zeiden dat ze de clinic aan gingen spreken. Norm was geschonden waardoor nu hun huis nu in de fik is gegaan. Hier werd wel een vermoeden van causaal verband vast gesteld.
➞ veel critic, en naar aanleiding hiervan een strengere toepassing van omkeringsregel
HR ter Hofte/Oude Monnink Motors arrest
Motorrijder die ter val kwam. Vast staat is dat de moter geopereerd moest worden, en dat dit niet goed gebeurd is, maar niet duidelijk is of dit de oorzaak is van de val.
- Garage zei dat er nooit zoveel olie gelekt zou kunnen worden dat dat leidt tot een val
- Eisende partij zei dat de omkeeringsregel toegepast moest worden, maar de HR ging hier deze keer niet in mee
HR 23 November 2012, Erven gynaecoloog/ouders en kind
➞ nog wat gecompliceerder omkeringsregel
Timmer/Deutman arrest & schepers de bruijn arrest
Verlichting van de bewijslast plaats, doordat op de partij die niet de bewijslast heeft de verplichting was gelegd om de wederpartij informatie te verstrekken (partij helpen dus).
Schepers de bruijn arrest
Mevrouw die geopereerd was en per ongeluk haar blaas doorgeknipt. Mevrouw ondervind een tijd daarna een heftige bloeding en daarna weer een operatie. Waarschijnlijk omdat ze kort daarna seks had gehad, maar mevrouw zegt dat dat haar niet is verteld. Mevrouw zegt dat het makkelijk is om te zeggen voor de arts dat kan bewijzen. HR houdt vast dat het voor de eisende partij is om bewijs in te leveren.
Maar de arts moet de partij wel helpen over informatie rond de behandeling ➞ dit kan ook een manier zijn dat een partij wordt geholpen
