Hoorcollege 8: Het woonhuis: nieuwbouw, renovatie en afbraak in de Hollandse stad (1580-1800) Flashcards
(38 cards)
Wie was Sir William Temple en wat zei hij over de Nederlandse woonhuizen?
Sir William Temple was een diplomaat en essayist. Hij zei dat de inwoners van de republiek veel geld besteedden aan de nieuwbouw van hun woningen.
Dit benadrukt de waarde die men hechtte aan woonhuizen in die tijd.
Wat betekent ‘Bakermat van het gevoel van huiselijkheid’ volgens Rybczynski?
Het gevoel van huiselijkheid komt voort uit de sociale samenstelling van de bevolking en de bourgeoisie.
De middenklasse had de meeste macht en kon hun woning vormgeven.
Wat was de kerngezinstructuur in de context van Nederlandse woonhuizen?
De kerngezin bestond uit man, vrouw, kinderen en eventuele grootouders en op kleine schaal personeel.
Dit weerspiegelt de traditionele gezinsstructuur in die tijd.
Wat gebeurde er met de vraag naar woonhuizen vanaf de zeventiende eeuw?
De vraag naar woonhuizen nam sterk toe en het woningbestand werd verdrievoudigd.
Dit maakte het bouwen van woningen tot een belangrijke bouwopgave.
Wat zijn huiselijke genre taferelen en hoe werden ze weergegeven in de schilderkunst?
Huiselijke genre taferelen werden vaak gezien via een iconologisch perspectief, met objecten die daadwerkelijk in de interieurs voorkwamen.
Dit weerspiegelt het karakter van de woning.
Wat is de typologie van woningen die na de Tweede Wereldoorlog in zwang kwam?
De typologie onderzoekt het type huis en de rol van de bewoner, inclusief materiële aspecten en inrichting.
Dit markeert een verschuiving in kunsthistorisch onderzoek.
Wat zijn de kenmerken van een standaard woningtype?
Een standaard woningtype heeft een lang huis of perceel met een voorkamer, achterkamer en soms een zomerkeuken of achterhuis.
Dit type woning werd vaak gebouwd in rijen met verbonden zijmuren.
Wat is de functie van de voorkamer in een woning?
De voorkamer werd gebruikt voor werk, ontvangst van bezoekers en het tonen van goederen.
Dit was de plek waar handel werd gedreven.
Wat veranderde er in de indeling van woningen door de grote bouwopgaven?
Er vond standaardisatie plaats, waarbij huizen in rijen werden gebouwd met lichte constructies.
Dit was financieel voordeliger.
Wat is de ‘Lagenbenadering’ van Stewart Brand?
De Lagenbenadering beschrijft de gelaagdheid van een woonhuis in zes lagen, van onveranderlijke structuur tot veranderlijke interieur.
Dit biedt inzicht in de dynamiek van woningen.
Wat gebeurde er met de wooncultuur in de jaren ‘70?
De wooncultuur nam de plaats in van kunsthistorisch onderzoek, met de bewoner als uitgangspunt. Daarbij ken men de volgende vragen stellen:
- Hoe ver mag iemand in jouw huis komen
- Welke plekken zijn privé?
- Verschillende plekken om een huis te gebruiken?
Dit omvatte zowel materiële als inrichtingsaspecten.
Wat kenmerkt de woningen van de rijke elite in Amsterdam?
De woningen hebben een klassieke uitstraling van symmetrie en schoonheid, met nadruk op representatie.
Voorbeeld: Herengracht 450.
Wat gebeurde er rond 1670 in Amsterdam met de economische situatie?
Er ontstond een economische recessie door hoge belastingdruk, wat leidde tot afname van werkgelegenheid en immigratie.
Dit had gevolgen voor de uitbreidingen in Amsterdam.
Wat is een bel-etage in de context van Amsterdamse woningen?
Een bel-etage is een iets verhoogde ligging van de bovengrond, met de voordeur aan de linkerkant.
Dit was een kenmerkend aspect van de indeling.
Wat zijn de kenmerken van de beneden- en bovenverdieping in een woning?
De benedenverdieping is ingericht voor ontvangst, de bovenverdieping voor privégebruik.
Dit weerspiegelt de sociale functie van de ruimtes.
Wat gebeurde er met de architectuur in de achttiende eeuw in Leiden?
Er kregen verschillende gebouwen een nieuwe voorgevel met nadruk op de middenpartij en symmetrie.
Dit markeert een verandering in architectonische stijlen.
Wat gebeurde er met de woningbouw voor textielarbeiders?
Er waren plannen voor nieuwe wevershuisjes, maar deze zijn nooit gerealiseerd.
De wevershuizen waren bedoeld voor textielarbeiders die thuis werkten.
Wat is de functie van de tuin volgens Rybczynski?
De tuin is een belangrijk onderdeel voor het tonen van aanzien en het vermaken van gasten.
Dit weerspiegelt de sociale status van de bewoners.
Door de grote bouwopgaven vond een standaardisatie plaats: een standaard huis werd gebouwd in rijen, waarbij de zijmuren met elkaar verbonden waren. De zijmuren droegen het meeste gewicht.
De voor- en achtergevel waren hierdoor vrij. Wat kon nog meer toegevoegd worden?
Dit was ideaal voor ramen. Dit was handig voor de donkere winters.
Rybczynski spreekt ook over het praktische nut: het was financieel voordeliger om zo licht mogelijk te bouwen. Hoe lichter de constructie.
Hoe werd er gezorgd naar schoonheid binnen het Nederlands huishouden?
Door de zelfstandigheid van de vrouw des huizes. Het schrobben van stoepjes leek een algemene bezigheid.
De vraag naar woonhuizen nam sterk toe, het woningbestand werd verdrievoudigd. Het bouwen van woningen zijn dan ook de belangrijkste bouwopgaven. Wat zijn voorbeeld van voorwerpen binnen de huiselijke taferelen?
Te zien in schilderij ‘Binnenhuis met vrouwen bij een linnenkast’, dit is een typisch voorbeeld van een huiselijk genre schilderij.
Linnenkast = belangrijk pronkstuk. Met siervazen er bovenop
Schilderijen zoals ‘Binnenhuis met vrouwen bij een linnenkast’ kan ook vanuit een iconologisch perspectief worden gezien. Hoe kun je dat zien?
Dit soort schilderijen worden vaak via een iconologisch perspectief gezien. Er wordt door kunsthistorici naar verbanden gezocht.
De schilders maakten gebruik van objecten die daadwerkelijk in de interieurs van woningen voorkwamen. Dat weerspiegelt het karakter van de woning.
Hoe kan het schilderij ‘Interieur met vrouw aan viriginaal’ vanuit een iconologisch perspectief worden gezien?
Door de interieurstukken die in de zeventiende eeuw voorkwamen, zoals een pronkbed.
Hoe ziet de lagenbenadering van Stewart Brand eruit?
Gelaagdheid van een woonhuis te kunnen beschrijven. 6 lagen.
Site: meest onveranderlijke rand - de structuur van straten is nooit veranderd
Stuff: meest veranderd, spullen en interieur worden continu veranderd.
