In Catilinam I 7-13 Flashcards

(71 cards)

1
Q

Nunc vero quae tua est ita vita?

A

Nunc vero quae tua est ista vita?

Nun aber was ist dein Leben da? (Was ist das für 1 Life?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sic enim iam tecum loquar, non ut odio permotus esse videar, quo debeo, sed ut misericordia, quae tibi nulla debetur?

A

Sic enim iam tecum loquar, non ut odio permotus esse videar, quo debeo, sed ut misericordia, quae tibi nulla debetur?

Spreche ich nämlich schon so mit dir, nicht dass ich scheine durch Hass bewegt zu sein, den ich schulde, sondern durch Mitleid, das dir keineswegs geschuldet wird?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Venisti ante paulo senatum.

A

Venisti ante paulo senatum.

Du bist kurz vorher in den Senat gekommen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Quis te ex hac tanta frequentia, tot ex tuis amicis ac necessariis salutavit?

A

Quis te ex hac tanta frequentia, tot ex tuis amicis ac necessariis salutavit?

Wer von dieser so großen Menge, von deinen vielen Freunden und Bekannten hat dich gegrüßt?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Si hoc post hominum memoriam contigit nemini, vocis exspectas contumeliam, cum sis gravissimo iudicio taciturnitatis oppressus?

A

Si hoc post hominum memoriam contigit nemini, vocis exspectas contumeliam, cum sis gravissimo iudicio taciturnitatis oppressus?

Wenn dieses seit Menschengedenken niemand widerfahren ist, erwartest du eine Beleidigung durch Worte, nachdem du durch das schwerwiegendste Urteil des Schweigens überwältigt wurdest?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Quid, quod adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt, quod omnes consulares qui tibi persaepe ad caedem constituisti fuerunt, simul atque adsedisti, partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunt, quo tandem animo tibi ferendum putas?

A

Quid, quod adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt, quod omnes consulares qui tibi persaepe ad caedem constituisti fuerunt, simul atque adsedisti, partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunt, quo tandem animo tibi ferendum putas?

Was, dass bei deiner Ankunft diese Sitzbänke da leer gewesen sind, dass alle Konsulen, die dir sehr oft zum Tod bestimmt waren, sobald als du dich gesetzt hast, diesen Teil der Sitzbänke nackt und leer zurückgelassen haben, meinst du, mit welchem Geist du es ertragen musst?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Servi mehercule mei si me isto pacto metuerent ut te metuunt omnes cives tui, domum meam relinquendam putarem: tu tibi urbem non arbitraris?

A

Servi mehercule mei si me isto pacto metuerent ut te metuunt omnes cives tui, domum meam relinquendam putarem: tu tibi urbem non arbitraris?

Wenn meine Sklaven, beim Herkules, mich mit so einer Art und Weise fürchten würden, wie dich alle deine Mitbürger fürchten, würde ich glauben, dass ich mein Haus verlassen muss: Glaubst du nicht, dass du die Stadt (verlassen musst)?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

et si me meis civibus iniuria suspectum tam graviter atque ofensum viderem, carere me aspectu civium quam infestis omnium oculis conspici mallem:

A

et si me meis civibus iniuria suspectum tam graviter atque ofensum viderem, carere me aspectu civium quam infestis omnium oculis conspici mallem:

Und wenn ich sehen würde, dass mich meine Mitbürger des Unrechts so schwer verdächtigen und ich ihnen so missfalle, würde ich lieber dem Blick der Mitbürger fernbleiben als von den feindseligen Augen aller angeschaut zu werden:

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

tu, cum conscientia scelerum tuorum agnoscas odium omnium iustum et iam diu tibi debitum, dubitas quorum mentis sensusque volneras, eorum aspectum praesentiamque vitare?

A

tu, cum conscientia scelerum tuorum agnoscas odium omnium iustum et iam diu tibi debitum, dubitas quorum mentis sensusque volneras, eorum aspectum praesentiamque vitare?

Zögerst du, obwohl du durch das Wissen deiner Verbrechen den gerechten und dir schon lange geschuldeten Hass aller erkennst, deren Blick und Gegenwart zu entgehen, deren Geist und Gefühle du verletzt hast?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Si te parentes timerent atque odissent tui neque eos ratione ulla placare posses, ut opinor, ab eorum oculis aliquo concederes.

A

Si te parentes timerent atque odissent tui neque eos ratione ulla placare posses, ut opinor, ab eorum oculis aliquo concederes.

Wenn dich deine Eltern fürchten und hassen würden und du dich diesen nicht durch eine Art geneigt machen könntest, wie ich glaube, würdest du ihnen aus den Augen gehen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Nunc te patria, quae communis est parens omnium nostrum, odit ac metuit et iam diu nihil te iudicat nisi de parricidio suo cogitare:

A

Nunc te patria, quae communis est parens omnium nostrum, odit ac metuit et iam diu nihil te iudicat nisi de parricidio suo cogitare:

Nun hasst und fürchtet dich das Vaterland, das unser aller gemeinsamer Vater ist, und dich schon lange verurteilt nichts zu denken, wenn nicht über deinen Mord:

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

huius tu neque auctoritatem verebere nec iudicium sequere nec vim pertimesces?

A

huius tu neque auctoritatem verebere nec iudicium sequere nec vim pertimesces?

Wirst du weder dessen Ansehen fürchten noch dessen Urteil folgen noch dessen Gewalt sehr fürchten?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Quae tecum, Catilina, sic agit et quodam modo tacita loquitur: “Nullum iam aliquot annis facinus exstitit nisi per te, nullum flagitium sine te; tibi uni multorum civium neces, tibi vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera;

A

Quae tecum, Catilina, sic agit et quodam modo tacita loquitur: “Nullum iam aliquot annis facinus exstitit nisi per te, nullum flagitium sine te; tibi uni multorum civium neces, tibi vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera;

Diese spricht so mit dir, Catilina, und gewissermaßen schweigend spricht es: “ Schon einige Jahre gab es keine Verbrechen, wenn nicht durch dich, keine Frevel ohne dich; Für dich allein war der Mord vieler Bürger, für dich war Quälen und Plündern der Verbündeten ungestraft und frei;

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

tu non solum ad neglegendas leges et quaestiones verum etiam ad evertendas perfringendasque valuisti.

A

tu non solum ad neglegendas leges et quaestiones verum etiam ad evertendas perfringendasque valuisti.

du hast nicht nur zum Missachten der Gesetzte und Gerichte sondern auch zum Umsturz und Zerbrechen viel begetragen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Superiora illa, quamquam ferenda non fuerunt, tamen ut potui tuli;

A

Superiora illa, quamquam ferenda non fuerunt, tamen ut potui tuli;

Jene früheren, obwohl man sie nicht dulden musste, hab ich dennoch geduldet soweit ich konnte;

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

nunc vero me totam esse in metu propter unum te, quicquid increpuerit, Catilinam timeri, nullum videri contra me consilium iniri posse quod a tuo scelere abhorreat, non est ferendum.

A

nunc vero me totam esse in metu propter unum te, quicquid increpuerit, Catilinam timeri, nullum videri contra me consilium iniri posse quod a tuo scelere abhorreat, non est ferendum.

nun wahrlich darf nicht geduldet werden, dass ich ganz in Furcht bin wegen dir allein, was auch immer rasselt, wird Catilina befürchtet, und dass scheinbar kein Plan gegen mich begonnen werden kann, der nicht mit deinen verbrechen übereinstimmt.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Quam ob rem discede atque hunc mihi timorem eripe; si est verus, ne opprimar, sin falsus, ut tandem aliquando timere desinam.

A

Quam ob rem discede atque hunc mihi timorem eripe; si est verus, ne opprimar, sin falsus, ut tandem aliquando timere desinam.

Daher verschwinde und nimm mir diese Furcht; wenn sie wahr ist, dass ich nicht erdrückt werde, wenn sie falsch ist, damit ich endlich einmal aufhören kann zu fürchten.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Haec si tecum, ut dixi, patria loquatur, nonne impetrare debeat, etiam si vim adhibere non possit?

A

Haec si tecum, ut dixi, patria loquatur, nonne impetrare debeat, etiam si vim adhibere non possit?

Wenn dieses Vaterland mit dir spricht, wie ich gesagt habe, muss es nicht Erfolg haben, wenn es auch keine Gewalt anwenden kann?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Quid, quod tu te in custodiam dedidisti, quod vitandae suspicionis causa ad Manius Lepidum te habitare velle dixisti?

A

Quid, quod tu te in custodiam dedidisti, quod vitandae suspicionis causa ad Manius Lepidum te habitare velle dixisti?

Warum hast du dich in Bewachung gegeben, warum hast du gesagt, dass du, um den Verdacht abzuwenden, bei Manlius Lepidus wohnen willst?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

A quo non receptus etiam ad me venire ausus es, atque ut domi meae te adservarem rogasti.

A

A quo non receptus etiam ad me venire ausus es, atque ut domi meae te adservarem rogasti.

Als du von diesem nicht aufgenommen wurdest, wagtest du auch zu mir zu kommen und du hast gebeten, dass ich dich in meinem Haus beobachte.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cum a me quoque id responsum tulisse, me nullo modo posse isdem parietibus tuto esse tecum, qui magno in periculo essem quod isdem moenibus contineremur, ad Quintus Metellum praetorem venisti.

A

Cum a me quoque id responsum tulisse, me nullo modo posse isdem parietibus tuto esse tecum, qui magno in periculo essem quod isdem moenibus contineremur, ad Quintus Metellum praetorem venisti.

Weil du von mir auch diese Antwort bekommen hast, dass ich auf keine Art in denselben Mauern mit dir sicher sein kann, dass ich in großer Gefahr sei, weil wir von denselben Mauern zusammengehalten würden, bist du zum Praetor Quintus Metellus gegangen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

A quo repudiatus ad sodalem tuum, virum optimum, Marcus Metellum demigrasti, quem tu videlicet et ad custodiendum te diligentissimum et ad suspicandum sagscissimum et ad vindicandum fortissimum fore putasti.

A

A quo repudiatus ad sodalem tuum, virum optimum, Marcus Metellum demigrasti, quem tu videlicet et ad custodiendum te diligentissimum et ad suspicandum sagscissimum et ad vindicandum fortissimum fore putasti.

Als du von diesem zurückgewiesen worden bist, bist du zu deinem Freund, einem hervorragenden Mann, Marcus Metellus, gegangen, der, hast du geglaubt, sei sicherlich sowohl beim dich Bewachen äußerst sorgfältig als auch bei Verdächtigungen sehr scharfsinnig als auch bei der Verurteilung wirklich streng.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Sed quam longe videtur a carcere atque a vinculis abesse debere qui se ipse iam dignum custodia iudicarit?

A

Sed quam longe videtur a carcere atque a vinculis abesse debere qui se ipse iam dignum custodia iudicarit?

Aber wie weit scheint er vom Kerker und Gefängnis entfernt sein zu müssen, der sich selbst schon würdig burteilt für Bewachung?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Quae cum ita sint, Catilina, dubitas, si emori aequo animo non potes, abire in aliquas terras et vitam istam multis suppliciis iustis debitisque ereptam fugae solitudinique mandare?

A

Quae cum ita sint, Catilina, dubitas, si emori aequo animo non potes, abire in aliquas terras et vitam istam multis suppliciis iustis debitisque ereptam fugae solitudinique mandare?

Weil dies so ist, Catilina, zögerst du, wenn du nicht mit gleichmütigem Geist sterben kannst, wegzugehen in irgendwelche Länder und dieses Leben durch viele gerechte und geschuldete Strafen entrissen der Flucht und Einsamkeit zuzuwenden?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
“Refer” inquis “ad senatum”; id enim postulas et, si hic ordo placere sibi decreverit te ire in exsilium, obtemperaturum te esse dicis.
“Refer” inquis “ad senatum”; id enim postulas et, si hic ordo placere sibi decreverit te ire in exsilium, obtemperaturum te esse dicis. “Erzähl es”, sagt du “dem Senat”; dies nämlich forderst du und, wenn dieser Stand beschließt, dass es ihm gefällt, dass du ins Exil gehst, sagst du, dass du gehorchen wirst.
26
Non referam, id quod abhorret a meis moribus, et tamen faciam ut intellegas quid hi de te sentiant.
Non referam, id quod abhorret a meis moribus, et tamen faciam ut intellegas quid hi de te sentiant. Nicht will ich erzählen, das weicht von meinen Sitten ab, und dennoch will ich machen, dass du erkennst, was diese über dich denken.
27
Egredere ex urbe, Catilina, libera rem publicam metu, in exsilium, si hanc vocem exspectas, proficiscere.
Egredere ex urbe, Catilina, libera rem publicam metu, in exsilium, si hanc vocem exspectas, proficiscere. Gehe hinaus aus der Stadt, Catilina, befreie den Staat vor der Furcht, brich auf ins Exil, wenn du diese Worte erwartest.
28
Quid est? ecquid attendis, ecquid animadvertis horum silentium? Patiuntur, tacent.
Quid est? ecquid attendis, ecquid animadvertis horum silentium? Patiuntur, tacent. Was ist es? Gibst du auf etwas Acht, bemerkst du etwas in dieser Stille? Sie erdulden, sie schweigen.
29
Quid exspectas auctoritatem loquentium, quorum voluntatem tacitorum perspicis?
Quid exspectas auctoritatem loquentium, quorum voluntatem tacitorum perspicis? Was erwartest du die Autorität der Sprechenden, erkennst du den Willen der Schweigenden?
30
At si hoc idem huic adulescenti optimo Publius Sestio, si fortissimo vrio Marcus Mercello dixissem, iam mihi consuli hoc ipso in templo senatus iure optimo vim et manus intulisset.
At si hoc idem huic adulescenti optimo Publius Sestio, si fortissimo vrio Marcus Mercello dixissem, iam mihi consuli hoc ipso in templo senatus iure optimo vim et manus intulisset. Aber wenn ich ebenso zu diesem herausragenden jungen Mann, Publius Sestius, wenn ich es zum tapferen Marcus Marcellus gesprochen hätte, schon hätte der Senat mir, dem Konsul, in ebendiesem Tempel nach bestem Recht Gewalt angetan und Hand an mich gelegt.
31
De te autem, Catilina, cum quiescunt, probant, cum patiuntur, decernunt, cum tacet, clamat, neque hi solum quorum tibi auctoritas est videlicet cara, vita vilissima, sed etiam illi equites Romani, honestissimi atque optimi viri, ceterique fortissimi cives qui circumstant sentum, quorum tu et frequentiam videre et studia perspicere et voces paulo ante exaudire potuisti.
De te autem, Catilina, cum quiescunt, probant, cum patiuntur, decernunt, cum tacent, clamant, neque hi solum quorum tibi auctoritas est videlicet cara, vita vilissima, sed etiam illi equites Romani, honestissimi atque optimi viri, ceterique fortissimi cives qui circumstant sentum, quorum tu et frequentiam videre et studia perspicere et voces paulo ante exaudire potuisti. Aber sie prüfen dich, Catilina, indem sie schweigen, indem sie es erdulden,beschließen sie etwas, indem sie schweigen, rufen sie, und nicht nur sie, deren Ansehen dir freilich teuer ist, das Leben sehr gleichgültig, sondern auch jene römischen Ritter, hochanständige und hervorragende Männer, und die übrigen hochtapferen Mitbürger, die um den Senat herum stehen, deren große Zahl du sehen konntest und deren Eifer du ihnen ansehen konntest und deren Stimmen du kurz zuvor vernehmen konntest.
32
Quorum ego vix abs te iam diu manus ac tela contineo, eosdem facile adducam ut te haec quae vastare iam pridem studes relinquentem usque ad postas prosequantur.
Quorum ego vix abs te iam diu manus ac tela contineo, eosdem facile adducam ut te haec quae vastare iam pridem studes relinquentem usque ad postas prosequantur. Deren Hände und Waffen kann ich kaum länger von dir abhalten, und ebendiese könnte ich leicht überzeugen, dass sie dich, wenn du das, das du schon längst zerstören wolltest, verlässt, zu den Toren begleiten.
33
Quamquam quid loquor? Te ut ulla res frangat, tu ut umquam te corrigas, tu ut ullam fugam meditere, tu ut ullum exsilium cogites? Utinam tibi istam mentem di immortales duint!
Quamquam quid loquor? Te ut ulla res frangat, tu ut umquam te corrigas, tu ut ullam fugam meditere, tu ut ullum exsilium cogites? Utinam tibi istam mentem di immortales duint! duint = altlat. Optativ von dent → III. Pl. Präs. Konj. Akt. Doch was rede ich? Damit dich irgendeine Sache entmutigt (bricht), damit du dich jemals änderst, damit du über irgendeine Flucht nachdenkst, dass du an irgendein Exil denkst? Wenn dir die Götter nur diesen Geist gäben.
34
Tametsi video, si mea voce perterritus ire in exsilium animum induxeris, quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens tempus recenti memoria scelerum tuorum, at in posteritatem impendeat.
Tametsi video, si mea voce perterritus ire in exsilium animum induxeris, quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens tempus recenti memoria scelerum tuorum, at in posteritatem impendeat. Obgleich ich sehe, wenn du dich entschlossen haben wirst, aus Erschrockenheit vor meiner Stimme ins Exil zu gehen, welch Sturm des Hasses gegen die letzte Erinnerung an deine Verbrechen steht uns, wenn weniger in der Gegenwart, so doch in der Zukunft bevor?
35
Sed est tanti, dum modo tua ista sit privata calamitas et a rei publicae periculis seiungatur.
Sed est tanti, dum modo tua ista sit privata calamitas et a rei publicae periculis seiungatur. Aber es gilt so viel, solange dein Unglück da privat ist und von den Gefahren für den Staat getrennt wird.
36
Sed tu ut vitiis tuis commoveare, ut legum poenas pertimescas, ut temporibus rei publicae cedas non est postulandum.
Sed tu ut vitiis tuis commoveare, ut legum poenas pertimescas, ut temporibus rei publicae cedas non est postulandum. Aber man darf nicht fordern, dass du durch deine Laster erschüttert wirst, dass du die Strafen der Gesetze fürchtest, dass du in diesen Zeiten vor dem Staat zurückweichst.
37
Neque enim is es, Catilina, ut te aut pudor a turpitudine aut metus a periculo aut ratio a furore revocarit.
Neque enim is es, Catilina, ut te aut pudor a turpitudine aut metus a periculo aut ratio a furore revocarit. revocarit = revocaverit Denn du bist nicht der (“so einer; jemand”), Catilina, dass dich jemals weder die Scham vor der Schande, noch die Furcht vor der Gefahr, noch die Vernunft vom Wahnsinn zurückgehalten hat.
38
Quam ob rem, ut saepe iam dixi, proficiscere ac, si mihi inimico, ut praedicas, tuo conflare vis invidiam, recta perge in exsilium; vix feram sermones hominum, si id feceris, vix molem istius invidiae, si in exsilium iussu consuli iveris, sustinebo.
Quam ob rem, ut saepe iam dixi, proficiscere ac, si mihi inimico, ut praedicas, tuo conflare vis invidiam, recta perge in exsilium; vix feram sermones hominum, si id feceris, vix molem istius invidiae, si in exsilium iussu consuli iveris, sustinebo. Aus diesem Grund, wie ich schon oft sagte, brich auf und, wenn du, wie du vorraussagst, mir als deinem Feind Hass schüren willst, mach dich auf direktem Wege ins Exil; kaum werde ich die Reden der Menschen ertragen, wenn du das gemacht haben wirst, mit Mühe werde ich die Last des Hasses derer da ertragen, wenn du auf Befehl des Konsuls ins Exil gegangen sein wirst.
39
Sin autem servire meae laudi et gloriae mavis, egredere cum importuna sceleratorum manu, confer te ad Manlium, concita perditos civis, secerne te a bonis, infer patriae bellum, exsulta impio latrocinio, ut a me non eiectus ad alienos, sed invitatus ad tuos isse videaris.
Sin autem servire meae laudi et gloriae mavis, egredere cum importuna sceleratorum manu, confer te ad Manlium, concita perditos civis, secerne te a bonis, infer patriae bellum, exsulta impio latrocinio, ut a me non eiectus ad alienos, sed invitatus ad tuos isse videaris. Wenn du aber lieber meinem Lob und meiner Ehre dienen willst, geh hinaus mit deiner brutalen Bande von Verbrechern, begib dich zu Manlius, bring die nichtsnutzigen Bürger zusammen, trenne dich von den guten, bring der Heimat Krieg, schwelge in deiner frevelhaften Räuberei, damit es schiene, dass du nicht von mir zu den Fremden geworfen wurdest, sondern eingeladen zu den Deinen gegangen bist.
40
Quamquam quid ego te invitem, a quo iam sciam esse praemissos qui tibi ad forum Aurelium praestolarentur armati, cui sciam pactam et constitutam cum Manlio diem, a quo etiam aquilam illam argenteam quam tibi ac tuis omnibus confido perniciosam ac funestam futuram, cui domi tuae sacrarium sceleratum constitutum fuit, sciam esse praemissam?
Quamquam quid ego te invitem, a quo iam sciam esse praemissos qui tibi ad forum Aurelium praestolarentur armati, cui sciam pactam et constitutam cum Manlio diem, a quo etiam aquilam illam argenteam quam tibi ac tuis omnibus confido perniciosam ac funestam futuram, cui domi tuae sacrarium sceleratum constitutum fuit, sciam esse praemissam? Doch was lade ich dich ein, von dem ich schon weiß, dass es Vorausgeschickte gibt, die dich beim Forum Aurelius bewaffnet erwarten, von dem ich weiß, dass der Tag mit Manlius verabredet und festgelegt worden ist, von dem ich weiß, dass auch jener silberne Adler vorausgeschickt ist, von dem ich hoffe, dass er (der Adler) Dir und allen Deinigen schädlich und zukünftig todbringend ist, dem (der Adler) in deinem Haus ein Schutzheiligtum für Schandtaten zugewiesen wurde?
41
Tu ut illa carere diutius possis quam venerari ad caedem proficiscens solebas, a cuius altaribus saepe istam impiam dexteram ad necem civium transtulisti?
Kannst du diesen (Adler) länger entbehren, den du pflegtest, wenn du dich zum Mord aufmachtest, zu verehren, von dessen Altar du oft diese frevelhafte rechte Hand zum Morde an den Bürgern übertragen hast?
42
Ibis tandem aliquando quo te iam pridem tua ista cupiditas effrenata ac furiosa rapiebat; neque enim tibi haec res adfert dolorem, sed quandam incredibilem voluptatem.
Ibis tandem aliquando quo te iam pridem tua ista cupiditas effrenata ac furiosa rapiebat; neque enim tibi haec res adfert dolorem, sed quandam incredibilem voluptatem. Wirst du dennoch irgendwann einmal gehen, wohin dich schon längst deine wahnsinnige und wilde Begierde verführte? Denn diese Sache bringt dir keinen Schmerz, sondern irgendendeine unglaubliche Wollust.
43
Ad hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit, fortuna servavit.
Ad hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit, fortuna servavit. Die Natur brachte dich zu diesem Wahnsinn, das Verlangen bearbeitete dich, das Glück rettete dich.
44
Numquam tu non modo otium sed ne bellum quidem nisi nefarium concupisti.
Numquam tu non modo otium sed ne bellum quidem nisi nefarium concupisti. Niemals begehrtest du nicht nur Ruhe, sondern auch freilich nur einen frevelhaften Krieg.
45
Nactus es ex perditis atque ab omni non modo fortuna verum etiam spe derelictis conflatam improborum manum.
Nactus es ex perditis atque ab omni non modo fortuna verum etiam spe derelictis conflatam improborum manum. Du bekamst eine zusammengewürfelte Bande an Bösewichten von Verkommenen, und von nicht nur von allem Glück, sondern auch jeder Hoffnung Verlassenen.
46
Hic tu qua laetitia perfruere, quibus gaudiis exsultabis, quanta in voluptate bacchabere, cum in tanto numero tuorum neque audies virum bonum quemquam neque videbis!
Hic tu qua laetitia perfruere, quibus gaudiis exsultabis, quanta in voluptate bacchabere, cum in tanto numero tuorum neque audies virum bonum quemquam neque videbis! An welcher Freude wirst du dich hier laben, mit welchen Freuden wirst du prahlen, in welcher Wollust wirst du schwelgen, wenn du in einer so großen Zahl der Deinen einen guten Mann weder hören noch sehen wirst!
47
Ad huius vitae studium meditati illi sunt qui feruntur labores tui, iacere humi non solum ad obsidendum stuprum verum etiam ad facinus obeundum, vigilare non solum insidiantem somno maritorum verum etiam bonis otiosorum.
Ad huius vitae studium meditati illi sunt qui feruntur labores tui, iacere humi non solum ad obsidendum stuprum verum etiam ad facinus obeundum, vigilare non solum insidiantem somno maritorum verum etiam bonis otiosorum. Auf den Eifer deines Lebens haben dich auf folgendes Leben vorbereitet, die dich auszeichnen, nämlich sich auf den Boden zu legen nicht nur zum Lauern auf Unzucht, sondern auch um die Schandtat zu erledigen, und Nachtwache zu halten, nicht nur um dem Schlaf der Ehemänner aufzulauern, sondern auch dem dem Besitz der Müßigen.
48
Habes ubi ostentes tuam illam praeclaram patientiam famis, frigoris, inopiae rerum omnium quibus te brevi tempore confectum esse senties.
Habes ubi ostentes tuam illam praeclaram patientiam famis, frigoris, inopiae rerum omnium quibus te brevi tempore confectum esse senties. Dort hast du, wo du deine berühmte Ausdauer im Hunger, in der Kälte, in der Armut an allen Dingen zeigen kannst, durch die du spüren wirst, dass du in kurzer Zeit am erledigt sein wirst.
49
Tantum profeci, cum te a consulatu reppuli, ut exsul potius temptare quam consul vexare rem publicam posses, atque ut id quod esset a te scelerate susceptum latrocinium potius quam bellum nominaretur.
Tantum profeci, cum te a consulatu reppuli, ut exsul potius temptare quam consul vexare rem publicam posses, atque ut id quod esset a te scelerate susceptum latrocinium potius quam bellum nominaretur. So viel habe ich erreicht, indem ich dich vom Konsulat abhielt, damit du eher als Verbannter den Staat angreifen kannst als ihn als Konsul zu erschüttern, und damit dieses, was von dir frevelhaft aufgenommen wurde, eher eine Räuberei als ein Krieg genannt würde.
50
Nunc, ut a me, patres conscripti, quandam prope iustam patriae querimoniam detester ac deprecer, percipite, quaeso, diligenter quae dicam, et ea penitus animis vestris mentibusque mandate.
Nunc, ut a me, patres conscripti, quandam prope iustam patriae querimoniam detester ac deprecer, percipite, quaeso, diligenter quae dicam, et ea penitus animis vestris mentibusque mandate. Nun zu mir, Senatoren, ich möchte mich gegen eine gewisse, beinahe gerechte Klage der Heimat wenden und durch Gebete abwenden, ich ersuche euch, hört mir zu, ich werde gewissenhaft darüber sprechen, und prägt diese (Dinge) tief in eure Geister und Gedanken.
51
Etenim si mecum patria, quae mihi vita mea multo est carior, si cuncta Italia, si omnis res publica loquatur: “M. Tulli, quid agis? Tune eum quem esse hostem comperisti, quem ducem belli futurum vides, quem exspectari imperatorem in castris hostium sentis, auctorem sceleris, principem coniurationis, evocatorem servorum et civium perditorum, exire patiere, ut abs te non emissus ex urbe, sed immissus in urbem esse videatur?
Etenim si mecum patria, quae mihi vita mea multo est carior, si cuncta Italia, si omnis res publica loquatur: “M. Tulli, quid agis? Tune eum quem esse hostem comperisti, quem ducem belli futurum vides, quem exspectari imperatorem in castris hostium sentis, auctorem sceleris, principem coniurationis, evocatorem servorum et civium perditorum, exire patiere, ut abs te non emissus ex urbe, sed immissus in urbem esse videatur? Denn wenn mit mir das Vaterland, das mir viel wertvoller ist als mein Leben, wenn ganz Italien, wenn der ganze Staat so mit mir spräche: „Marcus Tullius, was machst du? Wirst du erdulden, dass dieser, den du als Feind ertapptest, den du als künftiger Führer von Kriegen siehst, von dem du wahrnimmst, dass er als Feldherr im Lager der Feinde erwartet wird, den Urheber des Verbrechens, den Kopf der Verschwörung, den Aufwiegler der Sklaven und der verdorbenen Bürger, hinausgeht, sodass es scheint, dass er von dir nicht aus der Stadt geschickt, sondern in die Stadt hereingelassen wurde?
52
Nonne hunc in vincla duci, non ad mortem rapi, non summo supplicio mactari imperabis? Quid tandem te impedit? Mosne maiorum? At persaepe etiam privati in hac re publica perniciosos civis morte multarunt.
Nonne hunc in vincla duci, non ad mortem rapi, non summo supplicio mactari imperabis? Quid tandem te impedit? Mosne maiorum? At persaepe etiam privati in hac re publica perniciosos civis morte multarunt. Wirst du nicht befehlen, dass der da ins Gefängnis geführt wird, zum Tode geschleppt wird, mit der härtesten Strafe abgeschlachtet? Was hält dich denn auf? Die Sitte der Vorfahren? Aber sehr oft bestraften auch Privatleute in unserem Staat verbrecherische Bürger mit dem Tod.
53
An leges quae de civium Romanorum supplicio rogatae sunt? At numquam in hac urbe qui a re publica defecerunt civium iura tenuerunt.
An leges quae de civium Romanorum supplicio rogatae sunt? At numquam in hac urbe qui a re publica defecerunt civium iura tenuerunt. Oder etwa die Gesetze, die über die Todesstrafe der römischen Bürger beschlossen wurden? Aber niemals in dieser Stadt behielten die, die vom Staat abfielen, die Rechte der Bürger.
54
An invidiam posteritas times? Praeclaram vero populo Romano refers gratiam qui te, hominem per te cognitum, nulla commendatione maiorum tam mature ad summum imperium per omnis honorum gradus extulit, si propter invidiam aut alicuius periculi metum salutem civium tuorum neglegis.
An invidiam posteritas times? Praeclaram vero populo Romano refers gratiam qui te, hominem per te cognitum, nulla commendatione maiorum tam mature ad summum imperium per omnis honorum gradus extulit, si propter invidiam aut alicuius periculi metum salutem civium tuorum neglegis. Oder fürchtest du den Hass der Nachwelt? Du erweist dem römischen Volk einen herrlichen Dank, das dich, einen Menschen, durch dich selbst bekannt, ohne Empfehlung der Ahnen so rechtzeitig zur höchsten Befehlsgewalt durch alle Ehrenämter hervorhob, wenn du wegen Hass oder der Furcht vor einer anderen Gefahr das Heil deiner Bürger vernachlässigst.
55
Sed si quis est invidiae metus, non est vehementius severitatis ac fortitudinis invidia quam inertiae ac nequitiae pertimescenda.
Sed si quis est invidiae metus, non est vehementius severitatis ac fortitudinis invidia quam inertiae ac nequitiae pertimescenda. Aber wenn einer (ein Grund) die Furcht vor dem Hass ist, darf man nicht durch den Hass in größere Furcht vor dem Ernst und der Stärke geraten als vor der Untätigkeit und Nichtsnutzigkeit.
56
An, cum bello vastabitur Italia, vexabuntur urbes, tecta ardebunt, tum te non existimas invidiae incendio conflagraturum?”
An, cum bello vastabitur Italia, vexabuntur urbes, tecta ardebunt, tum te non existimas invidiae incendio conflagraturum?” Oder, wenn Italien im Krieg verwüstet werden wird, die Städte gequält werden (werden), die Dächer brennen werden, dann meinst du nicht, dass du durch den Brand des Hasses verbrannt werden wirst?”
57
His ego sanctissimis rei publicae vocibus et eorum hominum qui hoc idem sentiunt mentibus pauca respondebo.
His ego sanctissimis rei publicae vocibus et eorum hominum qui hoc idem sentiunt mentibus pauca respondebo. Diesen hochheiligsten Stimmen des Staates und den Gedanken der Menschen, die dasselbe meinen, werde ich mit wenig (Worten) antworten.
58
Ego, si hoc optimum factu iudicarem, patres conscripti, Catilinam morte multari, unius usuram horae gladioatori isti ad vivendum non dedissem.
Ego, si hoc optimum factu iudicarem, patres conscripti, Catilinam morte multari, unius usuram horae gladioatori isti ad vivendum non dedissem. Ich, wenn ich dies als das Beste zu tun beurteilte, Senatoren, dass Catilina mit dem Tod bestraft wird, hätte diesem Gladiator da nicht die Nutzung einer Stunde gegeben, um zu leben.
59
Etenim si summi viri et clarissimi cives Saturnini et Gracchorum et Flacci et superiorum complurium sanguine non modo se non contaminarunt sed etiam honestarunt, certe verendum mihi non erat ne quid hoc parricida civium interfecto invidiae mihi in posteritatem redundaret.
Etenim si summi viri et clarissimi cives Saturnini et Gracchorum et Flacci et superiorum complurium sanguine non modo se non contaminarunt sed etiam honestarunt, certe verendum mihi non erat ne quid hoc parricida civium interfecto invidiae mihi in posteritatem redundaret. contaminarunt = contaminaverunt, honestarunt = honestaverunt. Denn wenn sich die höchsten Männer und berühmtesten Bürger durch das Blut des Saturninus, der Gracchen, des Flaccus und mehrerer aus früheren Zeiten nicht nur befleckten, sondern sich auch ehrten, musste ich mich sicherlich nicht fürchten, dass dies, nach der Hinrichtung des Mörders an den Bürgern, in der Nachwelt dem Hass übertrat.
60
Quod si ea mihi maxime impenderet, tamen hoc animo fui semper ut invidiam virtute partam gloriam, non invidiam putarem.
Quod si ea mihi maxime impenderet, tamen hoc animo fui semper ut invidiam virtute partam gloriam, non invidiam putarem. Wenn dies mir also am ehesten bevorstand, befand ich mich dennoch immer in der Gesinnung, dass ich erworbenen Hass aus Tugend als Ehre ansah, nicht als Hass.
61
Quamquam non nulli sunt in hoc ordine qui aut ea quae imminent non videant aut ea quae vident dissimulent; qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo conroboraverunt; quorum auctoritate multi non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie factum esse dicerent.
Quamquam non nulli sunt in hoc ordine qui aut ea quae imminent non videant aut ea quae vident dissimulent; qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo conroboraverunt; quorum auctoritate multi non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie factum esse dicerent. Doch es gibt einige in diesem Stand, die entweder das, was bevorsteht, nicht sehen, oder das, was sie sehen, verleugnen; diese nährten die Hoffnung Catilinas mit milden Urteilen und stärkten die Verschwörung in der Entstehung durch Unglauben; wenn ich diesen bestraft hätte, würde man nach dem Urteil vieler nicht nur Schlechter sondern auch Unerfahrener sagen, dass es grausaum und königlich geschehen sei.
62
Nunc intellego, si iste, quo intendit, in Manliana castra pervenerit, neminem tam stultum fore qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum qui non fateatur.
Nunc intellego, si iste, quo intendit, in Manliana castra pervenerit, neminem tam stultum fore qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum qui non fateatur. Nun bin ich überzeugt, wenn sich dieser ins Lager des Manlius begibt - wohin er strebt -, dass es niemand so dummes geben wird, der nicht sähe, dass eine Verschwörung gemacht wurde, dass niemand so schlechtes geben wird, der das nicht zugäbe.
63
Hoc autem uno interfecto intellego hanc rei publicae pestem paulisper reprimi, non in perpetuum comprimi posse.
Hoc autem uno interfecto intellego hanc rei publicae pestem paulisper reprimi, non in perpetuum comprimi posse. Nachdem dieser aber als einziger hingerichtet worden ist, weiß ich, dass diese Pest für den Staat für ein Weilchen zurückgehalten, (aber) nicht für immer unterdrückt werden kann.
64
Quod si sese eiecerit secumque suos eduxerit et eodem ceteros undiqui conlectos naufragos adgregarit, exstinguetur atque delebitur non modo haec tam adulta rei publicae pestis verum etiam stirps ac semen malorum omnium.
Quod si sese eiecerit secumque suos eduxerit et eodem ceteros undiqui conlectos naufragos adgregarit, exstinguetur atque delebitur non modo haec tam adulta rei publicae pestis verum etiam stirps ac semen malorum omnium. Wenn er sich selbst verbannt haben wird und die Seinen mit sich herausgeführt haben wird, und die übrigen, von allen Seiten aufgelesenen Schiffbrüchigen eben dorthin versammelt haben wird, wird nicht nur diese so ausgewachsene Pest für den Staat, sondern auch die Wurzel und der Samen allen Übels ausgelöscht und zerstört werden.
65
Etenim iam diu, patres conscripti, in his periculis coniurationis insidiisque versamur, sed nescio quo pacto omnium scelerum ac veteris furoris et audaciae maturitas in nostri consulatus tempus erupit.
Etenim iam diu, patres conscripti, in his periculis coniurationis insidiisque versamur, sed nescio quo pacto omnium scelerum ac veteris furoris et audaciae maturitas in nostri consulatus tempus erupit. Denn schon lange, Senatoren, befinden wir uns in diesen Gefahren der Verschwörung und des Hinterhalt, aber ich weiß nicht, durch welchen Pakt der Höhepunkt dieser Verbrechen sowie der alten Raserei und Frechheit unter unserem Konsulat ausbrach.
66
Nunc si ex tanto latrocinio iste unus tolletur, videbimur fortassee ad breve quoddam tempus cura et metu esse relevati, periculum autem residebit et erit inclusum penitus in venis atque in visceribus rei publicae.
Nunc si ex tanto latrocinio iste unus tolletur, videbimur fortassee ad breve quoddam tempus cura et metu esse relevati, periculum autem residebit et erit inclusum penitus in venis atque in visceribus rei publicae. Wenn der da als einziger aus der so großen Räuberei beseitigt werden wird, wird es scheinen, dass wir möglicherweise für eine kurze Zeit von der Sorge und Furcht erleichtert sind, allerdings wird die Gefahr zurückbleiben und tief eingeschlossen sein in den Adern und Eingeweiden des Staates.
67
Ut saepe homines aegri morbo gravi, cum aestu febrique iactantur, si aquam gelidam biberunt, primo relevari videntur, deinde multo gravius vehementiusque adflictantur, sic hic morbus qui est in re publica relevatus istius poena vehementius reliquis vivis ingravescet.
Ut saepe homines aegri morbo gravi, cum aestu febrique iactantur, si aquam gelidam biberunt, primo relevari videntur, deinde multo gravius vehementiusque adflictantur, sic hic morbus qui est in re publica relevatus istius poena vehementius reliquis vivis ingravescet. Wie es oft scheint, dass in einer Krankheit schwer leidende Menschen, bei der sie durch Hitze und Fieber geschüttelt werden, wenn sie kaltes Wasser getrunken haben, zuerst erleichtert werden, sich dann noch schwerer und heftiger quälen (dann viel schwerer und heftiger gequält werden), so wird sich diese Krankheit für die übrigen Lebenden verschlimmern, die in unserem Staat durch dessen Bestrafung da erleichtert wurde.
68
Qua re secedant improbi, secernant se a bonis, unum in locum congregentur, muro denique, quod saepe iam dixi, secernatur a nobis; desinant insidiari domi suae consuli, circumstare tribunal praetoris urbani, obsidere cum gladiis curiam, malleolos et faces ad inflammandam urbem comparare; sit denique inscriptum in fronte unius cuiusque quid de re publica sentiat.
Qua re secedant improbi, secernant se a bonis, unum in locum congregentur, muro denique, quod saepe iam dixi, secernatur a nobis; desinant insidiari domi suae consuli, circumstare tribunal praetoris urbani, obsidere cum gladiis curiam, malleolos et faces ad inflammandam urbem comparare; sit denique inscriptum in fronte unius cuiusque quid de re publica sentiat. Deshalb sollen sich die Schlechten zurückziehen, sie sollen sich trennen von den Guten, sie sollen sich an einem Ort versammeln, durch eine Mauer schließlich, das was ich schon oft sagte, sollen sie von uns getrennt werden; sie sollen aufhören, dem Konsul in seinem Haus nachzustellen, den Richterstuhl des Prätors zu umstellen, die Kurie mit Schwerten zu belagern, die Brandpfeile und Fackeln zur Inbrandsetzung der Stadt zu beschaffen; schließlich soll es auf die Stirn jedes einzelnen geschrieben sein, was er über diesen Staat denkt.
69
Polliceor hoc vobis, patres conscripti, tantam in nobis consulibus fore diligentiam, tantam in vobis auctoritatem, tantam in equitibus Romanis virtutem, tantam in omnibus bonis consensionem ut Catilinae profectione omnia patefacta, inlustrata, oppressa, vindicata esse videatis.
Polliceor hoc vobis, patres conscripti, tantam in nobis consulibus fore diligentiam, tantam in vobis auctoritatem, tantam in equitibus Romanis virtutem, tantam in omnibus bonis consensionem ut Catilinae profectione omnia patefacta, inlustrata, oppressa, vindicata esse videatis. Ich verspreche euch dies, versammelte Väter, dass eine so große Sorgfalt bei uns Konsuln sein wird, eine so große Autorität bei euch, eine so große Tapferkeit bei den römischen Rittern, eine so große Einstimmigkeit bei allen Guten, sodass euch durch den Aufbruch Catilinas alles offengelegt, erleuchtet, niedergeschlagen und geahndet worden zu sein scheinen wird.
70
Hisce ominibus, Catilina, cum summa rei publicae salute, cum tua peste ac pernicie cumque eorum exitio qui se tecum omni scelere parricidioque iunxerunt, proficiscere ad impium bellum ac nefarium.
Hisce ominibus, Catilina, cum summa rei publicae salute, cum tua peste ac pernicie cumque eorum exitio qui se tecum omni scelere parricidioque iunxerunt, proficiscere ad impium bellum ac nefarium. Unter diesen Vorzeichen da, Catilina, zum höchsten Heil des Staates, zu deinem Verderben und Niedergang samt dem Niedergang derer, die sich mit dir im ganzen Verbrechen und Hochverrat verbunden haben, brich auf zum frevelhaften und niederträchtigen Krieg.
71
Tu, Iuppiter, qui isdem quibus haec urbs auspiciis a Romulo es constitutus, quem Statorem huius urbis atque imperi vere nominamus, hunc et huius socios a tuis ceterisque templis, a tectis urbis ac moenibus, a vita fortunisque civium omnium arcebis et homines bonorum inimicos, hostis patriae, latrones Italiae scelerum foedere inter se ac nefaria societate coniunctos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis.
Tu, Iuppiter, qui isdem quibus haec urbs auspiciis a Romulo es constitutus, quem Statorem huius urbis atque imperi vere nominamus, hunc et huius socios a tuis ceterisque templis, a tectis urbis ac moenibus, a vita fortunisque civium omnium arcebis et homines bonorum inimicos, hostis patriae, latrones Italiae scelerum foedere inter se ac nefaria societate coniunctos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis. Du, Juppiter, der du bei denselben Auspizien wie dieses Stadt von Romulus gegründet wurdest, den wir wahrlich Erhalter dieser Stadt und dieses Imperiums nennen, du wirst den da und seine Gefährten von deinen und anderen Tempeln, von den Dächern der Stadt und ihren Mauern, vom Leben und den Vermögen aller Bürger fernhalten und die Menschen, die den Guten feindlich gesinnt sind, die lebenden und toten Feinde der Heimat, die Räuber Italiens, die durch ein Bündnis der Verbrechen unter sich und eine niederträchtige Gemeinschaft verbunden sind, mit ewigen Strafen heimsuchen.