Ingenieritza genetikoa

Question 1

Zer da bioteknologia?

Answer 1

Izaki bizidunetatik edo haien substantzietatik pertsonentzat baliagarriak diren produktuak lortzeko erabiltzen diren tresnen multzoa.

Bioteknologia zientzia arlo bat da.

Question 2

Bioteknologiako aplikazio batzuk zeintzuk dira?

Answer 2

• Nekazaritza (transgenikoak)
• Abeltzaintza (enbrioien ekoizpena)
• Osasun arloa (antibiotikoak, txertoak, antigorputzak)
• Elikagai industrian (elikagai eta bitaminen ekoizpena)
• Energiaren ekoizpena (bioerregaiak)
• Ingurumen arloa (arazketak, zaborren birziklapena)

Aplikazio hauek bioteknologiaren alor desberdinetan erabiltzen dira.

Question 3

Zer da ingenieritza genetikoa?

Answer 3

Zelula edo organismo baten material genetikoa aldatzeko garatutako teknikak.

Question 4

Zer da GMO?

Answer 4

Artifizialki informazio genetikoa eraldatu zaion biziduna.

Question 5

Zer da organismo transgenikoa?

Answer 5

GMO mota bat, jatorriko genomakoa ez den gene bat txertatu zaion organismoa.

Question 6

Zer da DNA birkonbinatua?

Answer 6

DNA-sekuentzia hibridoa, jatorri desberdina duten bi DNA-sekuentziak bat egiterakoan.

Question 7

Zer egiten dute murrizte entzima batek?

Answer 7

DNA molekularen sekuentzia bat ezagutu eta espezifikoki ebakitzea katalizatzen du.

Question 8

Zer da klonazioa?

Answer 8

Genetikoki berdin-berdinak diren bi banakoen sorrera.

Question 9

Zer da zelula-kultiboa?

Answer 9

Zelula (eukarioto edo prokarioto) hazkuntza bultzatzen duen ingurunea.

Question 10

Zer da PCR?

Answer 10

DNA zati baten kopia ugari erreplikazioz lortzeko prozesua.

Question 11

Zer da azido nukleikoen sekuentziazioa?

Answer 11

DNA zati baten nukleotido sekuentzia ezagutzeko prozesua.

Question 12

Zer da CRISPR teknologia?

Answer 12

Geneen edizioa egiteko, ‘errestrikzio entzima’ oso espezializatuak erabiltzen ditu.

Question 13

Zer da terapia genetikoa?

Answer 13

Zelula/ehun gaixoei gene funtzionalak sartzea, gaixotasunak sendatzeko.

Question 14

Zer aplikazio aukerak daude terapia genetikoan?

Answer 14

• Ex-vivo: gaixoaren zelulak atera eta eraldatu
• In-vivo: bektorea egokia den genearekin odolean sartu

Ex-vivo ohikoena da.

Question 15

Zer da bioremediazioa?

Answer 15

Lurzoruaren, uraren edo airearen kutsadura ezabatzeko mikroorganismoen deskonposizio-jarduerak baliatu.

Question 16

Zer da bioerregai?

Answer 16

Landare-olioak, hiri eta elikagaien hondakinekin lortutako erregaiak.

Question 17

Zer da biohidrogenoa?

Answer 17

Hartzidura iluna, hartzidura fototrofikoa, hartzidura anaerobioa edo hartzidura mixtoa.

Question 18

Zer da bioetanola?

Answer 18

Hiri eta elikagaien hondakinekin hartzidura alkoholikoa.

Question 19

Zer da biohanditzea?

Answer 19

Ingurunearekiko arrotzak diren izaki bizidunen erabilera.

Question 20

Zer da bioestimulazioa?

Answer 20

Bertako izaki bizidunen aldaketa.

Question 21

Zer da bioinformatika?

Answer 21

Bioteknologiaren aplikazioetan informatikaren erabilera.

Question 22

Zer da etika bioteknologian?

Answer 22

Etikaren adarra, giza bizi eta osasuna, beste izaki bizidunak eta planetaren ongizatea sustatzen duena.

Question 23

Zer printzipio ditu bioetika?

Answer 23

• Autonomia printzipioa
• Ongizatearen printzipioa
• Kalterik ez egiteko printzipioa
• Justiziaren printzipioa

Printzipio hauek bioetika arautzen dituzte.

Question 24

Zer da klonazio terapeutikoa?

Answer 24

Genetikoki berdin-berdinak diren bi indibiduo lortzea transferentzia somatiko nuklear bidez.

Question 25

Giza ugaltze-klonazioa legedia zein da?

Answer 25

Debekatuta dago (Nazio batzar erakundea, 2005).

Question 26

Zer da plastikoen lisia?

Answer 26

Mikroorganismo batzuk plastikoak eta petroleoa erabili ditzakete metabolismoan.