Insulinoterapia

Question 1

Co to insulina?

Answer 1

hormon anaboliczny produkowany przez komórki β wysp trzustkowych

Question 2

Metabolizm czego reguluje insulina?

Answer 2

węglowodanów, białek, tłuszczów
w
wątrobie, tk. tłuszczowej, mięśniach

Question 3

Jak jest uwalniana insulina?

Answer 3

• stale (wydzielanie podstawowe): ok 40%; 24-48j./d
• w odpowiedzi na wzrost stężenia glukozy we krwi: w 2 fazach (najpierw szybkiej, potem opóźnionej; tej pierwszej brakuje w cukrzycy t.2)

Question 4

Co robi insulina na poziomie komórkowym?

Answer 4

Zwiększa transport:
-glukozy
-aminokwasów
-K+
do komórek

Question 5

Działanie insuliny w wątrobie na glukozę, białka, tłuszcze

Answer 5

Glukoza:
↑ glikogenogenezy, glikolizy
↓ glukoneogenezy i uwalniania glukozy

Białka:
↑ syntezy
↓ rozpadu

Tłuszcze:
↓ ketogenezy, lipolizy

Question 6

Działanie insuliny w tk tłuszczowej na glukozę i tłuszcze

Answer 6

Glukoza:
↑ wychwytu

Tłuszcze:
↑ syntezy kw. tłuszczowych, TG, glicerolu
aktywacja LPL (lipaza lipoproteinowa; stymuluje wychwyt WKT, stymuluje enzymy do syntezy lipidów)
↓ lipolizy

Question 7

Działanie insuliny w mięśniach na glukozę, białka, tłuszcze

Answer 7

Glukoza:
↑ wychwytu glukozy, glikogenogenezy

Białka:
↑ syntezy
↓ katabolizmu i uwalniania aminokwasów glukoneogenicznych

Tłuszcze:
↑ wychwytu ketonów

Question 8

Rodzaje insulin - 2 grube grupy

Answer 8

Ludzkie i analogi insulin

Question 9

Insuliny ludzkie - rodzaje

Answer 9

Krótko działąjące: insulina neutralna (początek 30min, max 1-3h, czas działania 6-8h)
Średnio długo działąjące: insulina izofanowa (NPH) (początek 30-90min, max 4-12h, czas działania 18-20h)

Question 10

Analogi insulin - rodzaje

Answer 10

Szybko działające (początek po 10-20min., max po 1-3h, czas działania 3-5h) :

• aspart
• fast aspart (ultraszybki)
• glulizyna
• lispro (ona ma max po 40-60min)

Długo działające (początek działania 1,5-2h):

• detemir (max 3-14h, czas działania <24h)
• glargine (bezszczytowa, czas działania 24h)
• degludec (ultradługi) (bezszczytowa, czas działania 48-72h)

Question 11

Jak podaje się insulinę? (gdzie)

Answer 11

s. c.
i. v. np w ostrych powikłaniach cukrzycy
i. m. wyjątkowo

Question 12

Ile zwykle wynosi dobowe zapotrzebowanie na insulinę?

Answer 12

0,5-1j./kg mc.

Question 13

Insuliny doposiłkowe - jakie rodzaje stosujemy?

Answer 13

Ludzkie krótko działające i szybko działające analogi

Question 14

Insuliny doposiłkowe - jak podawane?

Answer 14

s.c. w okolicę brzucha

mogą być i.v.

Question 15

Insuliny doposiłkowe - kiedy podawane?

Answer 15

Bolusy zwykle 3xd do głównych posiłków

Krótkodziałająca - 30min. przed posiłkiem

Analogi insuliny: 15 min. przed, w trakcie lub po zakończeniu posiłku

Question 16

Jakie insuliny doposiłkowe są preferowane w pompach?

Answer 16

analogi szybko działające

Question 17

Insuliny bazalne - jakie rodzaje?

Answer 17

insulina izofanowa (NPH) i długo działające analogi

Question 18

Insuliny bazalne - jak stosowane?

Answer 18

s.c. w tkankę podskórną uda

1-2x/d, zapewniają podstawowe wydzielanie insuliny

Question 19

Mieszanki insulinowe - co mają?

Answer 19

Insulina bazowa+doposiłkowa:

• krótko działająca + izofanowa
• analog szybko działający+ analog ultradługo/długo działający
• analog szybko działający + zawiesina protaminowa tego analogi

Question 20

Mieszanki insulinowe - jak działają

Answer 20

Po 1 wstrzyknięciu są 2 szczyty insuliny - trzeba spożywać posiłki o stałych porach, przed każdym szczytem :(

Question 21

Mieszanki insulinowe - jak stosowane i u kogo

Answer 21

s.c. brzuch 1-2x/d

u starszych z cukrzycą t.2, u których nie jest wymagane idealne wyrównanie metaboliczne

Question 22

Zalety analogów insuliny szybko działających:

Answer 22

• szybsze wchłanianie i początek działania - można podawać przed, w trakcie i po posiłku + lepsza kontrola glikemii poposiłkowej
• krócej działają - można jeść mniejszą liczbę posiłków
• redukcja poposiłkowego wzrostu glikemii

Question 23

Zalety analogów insuliny długo działających:

Answer 23

• mniejszy przyrost m.c.
• mniej epizodów hipoglikemii nocnych i ciężkich; mniej epizodów hiperglikemii porannej
• lepsze metaboliczne wyrównanie cukrzycy

Question 24

Kiedy stosujemy insulinoterapię?

Answer 24

• cukrzyca t.1 i wolno rozwijająca się cukrzyca autoimmunologiczna u dorosłych
• cukrzyca t.2
• cukrzyca zw. z mukowiscydozą
• cukrzyca w ciąży
• przy uzasadnionej chęci chorego

Question 25

Insulinoterapia w cukrzycy t.2 - kiedy zaczynamy?

Answer 25

- świeżo rozpoznana 2. z objawami hiperglikemii przy stężeniu glukozy ≥300mg/dl - jak farma nieskuteczna (docelowe HbA1c nieosiągnięte) lub p/wskazania do leków p.o. - czasowo: - przy GKS i w ostrych chorobach towarzyszących (np. udar mózgu, OZW, stan zapalny, uraz) - podczas operacji bądź PCI

Question 26

Bezwzględne wskazania do insuliny (3)

Answer 26

t.1 wolno rozwijająca się cukrzyca autoimmunologiczna u dorosłych w ciąży

Question 27

Modele insulinoterapii (3)

Answer 27

- prosta - złożona - intensywna funkcjonalna insulinoterapia (FIT)

Question 28

Insulinoterapia prosta - jak wygląda?

Answer 28

Insulina bazowa 1xdz (rano lub wieczór) - rano gdy hiperglikemia w dzień i prawidłowa glikemia na czczo - wieczorem gdy hiperglikemia na czczo +Leki doustne Czasami wystarcza sama insulina doposiłkowa Można wybrać mieszankę insulin 1xdz Jak to nie pomaga to przejść do insulinoterapii złożonej

Question 29

Insulinoterapia złożona - jak wygląda?

Answer 29

Insulina bazowa 2xdz. LUB Mieszanka insulin 2xdz. LUB Wielokrotne wstrzyknięcia (intensywna insulinoterapia) - 2 modele: - baza-plus: bazowa + doposiłkowa przed głównym posiłkiem (1xdz.) - baza-bolus: bazowa + doposiłkowa przed posiłkami (3xdz.)

Question 30

Intensywna funkcjonalna insulinoterapia (FIT) - w jakiej cukrzycy jest preferowanym modelem leczenia?

Answer 30

t.1

Question 31

Intensywna funkcjonalna insulinoterapia (FIT) - jak wygląda?

Answer 31

Wielokrotne wstrzyknięcia LUB Osobista pompa insulinowa Pacjent sam modyfikuje dawki insuliny w oparciu o stęż. glukozy przed posiłkiem, zaw. węgli w posiłkach, porę posiłku, planowaną aktywność fizyczną

Question 32

Intensywna funkcjonalna insulinoterapia (FIT) - co pomocne w redukcji ryzyka hipoglikemii?

Answer 32

Systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM) i systemy skanujące (FGM)

Question 33

Wskazania do osobistej pompy insulinowej:

Answer 33

- gdy trzeba dawkować małe ilości insulin np. u dzieci - kiedy pacjent nie czuje hipoglikemii lub ma powtarzające się, nieprzewidywalne epizody hipoglikemii - nieregularne posiłki, praca na zmiany, wyczynowe sporty - hiperglikemia we wczesnych godzinach rannych i przed śniadaniem (zjawisko "brzasku" - zw. z hormonami...) - trudności w wyrównaniu glikemii za pomocą wstrzyknięć u pacjentek z cukrzycą przedciążową

Question 34

Powikłania stosowania insuliny:

Answer 34

1. Hipoglikemia (analogi mają mniejsze ryzyko) 2. Hiperglikemia 3. Przyrost m.c. 4. Powikł immunologiczne: - lipodystrofia - reakcje alergiczne miejscowe i uogólnione - powstanie p/c przeciwko insulinie (immunologiczna insulinooporność) 5. Zakażenie w mscu wkłucia 6. Hipotensja ortostatyczna (rozszerza naczynia; większe ryzyko przy neuropatii układu autonomicznego)

Question 35

Które leki zmniejszą zapotrzebowanie na insulinę?

Answer 35

- doustne leki p/cukrzycowe - β-blokery - ACEI - salicylany, ASA - inh. MAO - alkohol

Question 36

Które leki zwiększą zapotrzebowanie na insulinę?

Answer 36

- doustne antykoncepcyjne - tiazydy - GKS - hormony tarczycy - hormon wzrostu - związki litu - sympatykomimetyki