Kafli 2 Flashcards
Hvernig eru lífbelti flokkuð?
Ríkjandi gróðri og einkennast af loftslagsgerðum
Hvernig mótast lífbelti?
Aðallega af hita og úrkomu - og sveiflum þessara þátta (árstíðum)
Hvaða lífbelti tilheyrir Ísland?
Túndru (hálendi) og barrskógabeltinu (láglendi)
Dæmi af orkuflæði í eyðimörk
Orkan flyst frá gróðri (frumframleiðendum) yfir í grasbíta og rándýr, og til rotvera (síðframleiðendur eða neytendur) - Grunnurinn að þessu er orka sólarinnar, sem er virkjuð af gróðri
Hnattlag jarðar og möndulhalli valda:
ójafnri hitun yfirborðsins
Áhrif fjalla á dreifingu úrkomu:
- Meginvindátt ber rakt loft af hafi
- Þegar loftið lyftist fellur loftþrýstingur, rakinn þéttist og fellur til jarðar sem úrkoma
- Hlémegin við fjallið er loftið þurrara og úrkoma minni
- Þetta hefur mjög mikil áhrif á gróður
- Áhrif landslags ofl. sem veldur frávikum í hita og raka nefnist nærviðri
Grunnþættir lífbelta?
Landfræðilegar og árstíðarbundnar sveiflur í hita og úrkomu
Regnskógar hitabeltisins
- Eru aðallega innan 10° breiddar frá miðbaug
- Lítill hitamunur mánaða 25-27°c
- Ársúrkoma nokkuð jafndreifð yfir árið
- Mikil fjölbreytni lífvera
- Margar nytja- og lækningaplöntur upprunar á þessum svæðum
- Nýting og eyðing regnskóga eykst hratt
Þurrskógar hitabeltisins
- Aðallega á milli 10° og 25° breiddar
- Meiri árstíðir en í regnskógum hitabeltisins
- Jarðvegur venjulega ríkari af næringarefnum en í regnskógum en er rofgjarnari
- Margar sömu dýra- og plöntutegundir eru í regnskógum
- Mjög mótuð af búsetu manna - skógur ruddur til landbúnaðar
Trjágresjur hitabeltisins
- Eru aðallega norður og suður af þurrskógum, innan 10° og 20° frá miðbaug
- Regn- og þurrktímabil skiptast á (á þurrktímum leiða eldingar til gróðurelda)
- Ógegndræp jarðvegslög varna því að jarðvegur þorni á þurrum svæðum
- Upprunasvæði mannkyns og hefur mótast af athöfnum manna í tugþúsundir ára
Eyðimerkur
- Aðallega við 30° breidd og þekja um 20% af landyfirborði jarðar
- Vatnstap er yfirleitt meira en úrkoma
- Jarðvegur inniheldur lítið lífrænt efni
- Lítil gróðurþekja
- Dýr óalgeng en fjölbreytni getur verið mikil
- Áhrif manna hafa víða verið mikil og fara vaxandi
Vetrarregnskógar og kjarr
- Finnast á öllum meginlöndunum nema Suðurskautslandinu
- Svalt og rakt á veturna, en hlýtt og þurrt á sumrin
- Viðkvæmur jarðvegur en sæmilega frjór
- Tré og runnar yfirleitt sígræn
- Vistkerfi lagað að árstíðabundnum gróðureldum
- Löng saga áhrifa manna
Laufskógabeltið (Skógar í tempruðu loftslagi)
- Eru aðallega á 40-50°breidd
- Ársúrkoma 650-3000mm
- Frjór jarðvegur - sumargrænn gróður - sígræn barrtré
- Mikil lífmassaframleiðsla
- Fjölmennar þjóðir byggja þetta loftslagssvæði
Barrskógarbeltið
- Finnast bara á norðurhveli jarðar
- Oft þunnur, súr og ófrjór jarðvegur
- Sígræn barrtré yfirleitt ríkjandi
- Tiltölulega mikill þéttleiki dýra
- Lítil áhrif manna í gegnum tíðina (nýting fer vaxandi)
Túndra
- Þekur mest allt norðan heimskautsbaugs
- Loftslag yfirleitt svalt og þurrt, stutt sumur
- Hægur rotnunarhraði
- Nokkuð mikið um villt dýr
- Lítil áhrif manna í gegnum tíðina, en nýting auðlinda fer vaxandi
