Kernbegrippen

Question 1

Activator

Answer 1

Een transcriptiefactor die de transcriptie van een welbepaald gen activeert door de binding van een basale transcriptiefactor en/of RNA - polymerase aan de promoter te helpen

Question 2

Amplimeren

Answer 2

Amplificatieproducten = DNA-fragmenten ontstaan door PCR

Question 3

Anticodon

Answer 3

Een basentriplet aan het uiteinde van een tRNA-molecule dat het complementaire codon op een mRNA-molecuul herkent tijdens translatie

Question 4

Antilichaam

Answer 4

Een eiwit dat door de mens en andere gewervelde dieren worden geproduceerd als reactie op antigenen of lichaamsvreemde stoffen

Question 5

cDNA

Answer 5

Copy DNA dat door reverse transcriptie uit mRNA is verkregen. Het bevat geen intronen of signaalsequenties

Question 6

Chromatine (vezel)

Answer 6

Een complex van DNA en eiwitten in de celkern van

eukaryote cellen. Het DNA zit in de vorm van een dubbele helix om vele histoneiwitten gewonden

Question 7

Chromosoom

Answer 7

Ontstaat na condensatie van een chromatinevezel tijdens de celdeling

Question 8

Codon

Answer 8

Drie opeenvolgende basen in mRNA die vertaald worden naar een aminozuur

Question 9

Copy number

Answer 9

Het aantal van een bepaald plasmide in een cel. Er bestaan high copy number en low copy number plasmiden

Question 10

Corepressor

Answer 10

Een molecule dat interageert met een repressoreiwit en verhindert dat deze kan binden aan DNA om zijn repressoractiviteit uit te voeren

Question 11

Cos - sites

Answer 11

De overhangende uiteinden van het lineair dsDNA - molecule van de λ-faag. De 5’-einden zijn overhangend en complementair en hebben een lengte van 12 nucleotiden. Deze uiteinden zijn complementair.

Question 12

Denaturatie

Answer 12

Smelten van DNA: het dubbelstrengig DNA gaat uit elkaar ter vorming van enkelstrengig DNA. Het omgekeerde heet renaturatie

Question 13

Elektroforese

Answer 13

Het proces waarbij geladen deeltjes (bv. DNA) door een medium bewegen onder invloed van een elektrisch veld

Question 14

Endonuclease

Answer 14

Een enzym dat een niet-eindstandige fosfodiësterbinding in DNA en/of RNA splitst.

Question 15

Enhancer

Answer 15

Een regulatorische regio in DNA die bindt aan een activator en veraf ligt van de promoter en het gen waarvan het de expressie induceert

Question 16

Exonuclease

Answer 16

Een enzym dat een eindstandige (5’ en/of 3’) fosfodiësterbinding in DNA en/of RNA splitst

Question 17

episoom

Answer 17

Een plasmide dat de mogelijkheid heeft zich in het chromosoom te integreren en er terug uit te komen

Question 18

Exon

Answer 18

Een stukje van een gensequentie dat overgeschreven wordt naar mRNA en vertaald naar aminozuren. Ze worden afgewisseld met introns

Question 19

Frameshift

Answer 19

Een verschuiving van het leesraam voor transcriptie doordat een of meerdere nucleotiden verwijderd of ingevoegd worden

Question 20

Fingerprint of DNA - vingerafdruk

Answer 20

Een patroon van specifieke DNA - fragmenten van een bepaald individu. Men selecteert hiertoe fragmenten
die een patroon geven die doorgaans verschillen tussen verschillende individuen

Question 21

Fosfodiësterbinding

Answer 21

De binding tussen twee opeenvolgende nucleotiden
in nucleïnezuren: een covalente binding tussen een fosfaatgroep en 2 alcoholen (vaak 2 suikerringen), via 2 esterbindingen

Question 22

Genetische code

Answer 22

Beschrijft hoe mRNA wordt gelezen om een eiwit te

vormen. Drie opeenvolgende basen vormen een codon of triplet. Een ribosoom vertaalt elk codon in een aminozuur

Question 23

Gyrase

Answer 23

Een topo - isomerase enzym dat de DNA-helix ontwindt tijdens DNA-replicatie

Question 24

Hairpin of haarspeldbus

Answer 24

Een lus die ontstaat door intra moleculaire basenparing in ssDNA of ssRNA

Question 25

Helicasen

Answer 25

Een groep van enzymen die zich kunnen voortbewegen langs de DNA dubbele helix om de waterstofbruggen tussen de complementaire strengen te verbreken en de helix ‘open te ritsen’. Zo kan de aanmaak van nieuwe dochterstrengen plaats vinden tijdens DNA-replicatie

Question 26

Histon

Answer 26

Een eiwit waarrond de DNA-dubbele helix gewonden wordt ter vorming van een chromatinevezel

Question 27

Hybridisatie

Answer 27

Het aan elkaar verbinden van twee complementaire DNA (of RNA) strengen.

Question 28

Inducer

Answer 28

Een molecule dat interageert met een repressoreiwit en zorgt dat deze kan binden aan DNA en zijn repressoractiviteit kan uitvoeren

Question 29

Intron

Answer 29

Een stukje van een gensequentie dat uit het pre-mRNA gespliced wordt voor het mRNA vertaald wordt naar aminozuren. Ze worden afgewisseld met exons

Question 30

Insert

Answer 30

Een ingebouwd DNA-fragment in een vector

Question 31

Isoschizomeren

Answer 31

Restrictie-enzymen met dezelfde herkenningsplaats, | geïsoleerd uit verschillende bacteriën

Question 32

Lagging strand

Answer 32

De streng waarop de discontinue synthese gebeurt door de aanmaak van Okazaki-fragmenten tijdens de DNA-replicatie

Question 33

Leading strand

Answer 33

De streng waarop de continue synthese door DNA - polymerase gebeurt tijdens DNA-replicatie

Question 34

Leesraam of reading frame

Answer 34

Een manier om de nucleotidensequenties in opeenvolgende, niet-overlappende triplets te verdelen

Question 35

Ligase

Answer 35

Een enzym dat een fosfodiësterbinding vormt tussen twee nucleotiden waardoor deze verbonden worden. Er wordt steeds een verbinding gevormd tussen 3’OH van het voorgaande en 5’fosfaat van het volgende nucleotide

Question 36

Linkage number (L - waarde)

Answer 36

Het aantal keer dat een streng rond een andere gewonden is, bijvoorbeeld in een DNA-dubbele helix

Question 37

Matrijs

Answer 37

OF template Één van de twee oorspronkelijke DNA-strengen die moet worden vermenigvuldigd en waartegen complementaire basen gesynthetiseerd worden

Question 38

Mesosoom

Answer 38

Een instulping in het celmembraan waarmee DNA interageert en die als anker dient om tijdens de celdeling de dochterchromosomen te splitsen over de twee dochtercellen

Question 39

Messenger RNA

Answer 39

Boodschapper RNA dat afgeschreven wordt van een | gensequentie en waarvan de nucleotiden in groepjes van drie vertaald worden naar aminozuren

Question 40

Multiple cloning site (MCS) of polylinker

Answer 40

Een regio met knipplaatsen voor restrictie-enzymen die vlak bij elkaar liggen in een vector

Question 41

Nuclease

Answer 41

een enzym dat de fosfodiësterbinding tussen 2 nucleotiden verbreekt in DNA (DNase) en/of RNA (RNase)

Question 42

Nucleoïde

Answer 42

De regio waarin het DNA zit, samen met een kleine hoeveelheid RNA en eiwitten, in een prokaryote cel

Question 43

Nucleoside

Answer 43

Een nucleotide zonder fosfaatgroep: een pentosesuiker gekoppeld aan een base

Question 44

Nucleosoom

Answer 44

Een complex van DNA opgerold rond een octameer van histoneiwitten in de chromatineketen. De mate van opvouwing reguleert de genexpressie

Question 45

Nucleotide

Answer 45

De basisbouwsteen van RNA en DNA, bestaande uit een base, suiker- en fosfaatmolecule

Question 46

Okazaki - fragment

Answer 46

Een DNA-fragment op de lagging strand van een dubbele helix tijdens de replicatie op discontinue wijze

Question 47

Open leesraam

Answer 47

Het gedeelte vanaf het start- tot en met het stopcodon voor translatie

Question 48

Operon

Answer 48

Genen onder controle van één promoter. Vaak zijn deze genen betrokken in eenzelfde metabolisch proces

Question 49

Origin of replication (ori)

Answer 49

De startplaats van DNA-replicatie.

Question 50

Palindroom

Answer 50

Twee sequenties in dsDNA, de ene op de ene streng en de andere een aantal nucleotiden verder op de andere streng, die elkaars spiegelbeeld vormen. Op één streng ontstaan zo sequenties die elkaars reverse complement zijn en een hairpin loop kunnen vormen

Question 51

PCR

Answer 51

OF polymerase chain reaction Een amplificatiereactie voor dsDNA bestaande uit drie fasen (initiatie, annealing en elongatie) die 30-40 keer herhaald worden

Question 52

Plasmide

Answer 52

Een klein, circulair dubbelstrengig DNA-molecule dat bestaat uit enkele duizenden basenparen en onafhankelijk van het hoofdchromosoom kan repliceren. Ze worden veelvuldig gebruikt als vector in de biotechnologie

Question 53

Poly - A staart

Answer 53

Een reeks adenosine-nucleotiden (A) die aan het 3’-uiteinde van pre-mRNA wordt aangehecht na de transcriptie

Question 54

Polymerase

Answer 54

Een enzym dat instaat voor de DNA of RNA-synthese. Het koppelt aan elk nucleotide het complementaire nucleotide

Question 55

Polymorfisme

Answer 55

Een wijdverspreide mutatie die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Polymorfismen maken het mogelijk om familiebanden, genetische afstand, … tussen organismen te bepalen

Question 56

Pre - mRNA of primair mRNA

Answer 56

Een RNA-molecule dat in de kern overgeschreven wordt van DNA en nog geen post - transcriptionele modificaties onderging

Question 57

Primase

Answer 57

Een enzym dat instaat voor de synthese van korte RNA moleculen die dienstdoen als primer voor de nucleotide - additie door DNA polymerase

Question 58

Primer

Answer 58

Een klein stukje (ongeveer 20 nucleotiden) DNA of RNA met een vrij 3’-OH-uiteinde dat complementair is aan een deel van de matrijs bij DNA-replicatie. Deze primer kan door het polymerase worden verlengd waardoor de replicatie kan starten.

Question 59

Probe

Answer 59

Een kort gekend DNA-fragment dat gelabeld of gemerkt is en gebruikt wordt bij hybridisatie om een complementair DNA-fragment zichtbaar te maken

Question 60

Promoter

Answer 60

Een kort gekend DNA-fragment dat gelabeld of gemerkt is en gebruikt wordt bij hybridisatie om een complementair DNA-fragment zichtbaar te maken

Question 61

Proofreading

Answer 61

De 3’ → 5’ exonuclease activiteit van polymerase. Wanneer DNA-polymerase tijdens synthese een foutief basenpaar herkent, wordt de mismatched base uitgeknipt en vervangen door de correcte base

Question 62

Purine

Answer 62

Een heterocyclische verbinding met als basis een pyrimidine-ring gekoppeld aan een imidazoolring. Afgeleiden zijn adenine en guanine in DNA

Question 63

Pyrimidine

Answer 63

Een organische base die bestaat uit een heterocyclische aromatische ring met twee stikstofatomen. Derivaten zijn cytosine, thymine en uracil in nucleïnezuren

Question 64

Recognition site of herkenningsplaats

Answer 64

Plaats in DNA die herkent wordt door een restrictie-enzym en aangeeft waar het enzym zal knippen

Question 65

Recombinant

Answer 65

Duidt op de aanwezigheid van een vreemd stuk DNA

Question 66

Replicatie

Answer 66

Verdubbeling van dsDNA

Question 67

Repressor

Answer 67

Een transcriptiefactor die de transcriptie van een welbepaald gen inhibeert door bijvoorbeeld de binding van een basale transcriptiefactor en/of RNA-polymerase aan de promoter te verhinderen

Question 68

Restrictie - enzym

Answer 68

Een nuclease dat een fosfodiësterbinding verbreekt tussen twee welbepaalde nucleotiden in een consensussequentie.

Question 69

Reverse transcriptase

Answer 69

Een enzym dat RNA in cDNA kan omzetten.

Question 70

Ribosomaal (r) DNA

Answer 70

Een RNA-molecule dat een onderdeel uitmaakt van het ribosoom, met een functie in de ketenverlenging tijdens de eiwitsynthese

Question 71

Silencer

Answer 71

Een regulatorische regio in het DNA die bindt aan een repressor en veraf ligt van de promoter en het gen waarvan het de expressie inhibeert

Question 72

Smelttemperatuur

Answer 72

OF Tm | De temperatuur waarbij de helft van het dsDNA overgegaan is in ssDNA

Question 73

Sticky ends

Answer 73

De overhangende uiteinden in een lineair dsDNA (of RNA) molecule doordat het 3’ uiteinde van de ene streng, langer is dan het 5’ uiteinde van de andere streng (of omgekeerd). Een lineair dsDNA (of RNA) molecule zonder overhangende uiteinden noemt men blunt - ended

Question 74

Startcodon

Answer 74

Het codon dat de start van de translatie aangeeft. Het bestaat uit de nucleotiden AUG en codeert altijd voor methionine in eukaryoten en N - formylmethionine in prokaryoten

Question 75

Steractiviteit

Answer 75

Een vermindering in specificiteit van een restrictie-enzymen wat betreft de herkenningsplaats

Question 76

Stopcodon

Answer 76

Een codon dat de terminatie van de translatie aangeeft en dus zelf niet vertaald wordt naar een aminozuur. De algemene stopcodons in DNA zijn TAA, TAG en TGA

Question 77

Supercoiling

Answer 77

De over- of onderwinding van DNA in een helix. Men spreekt van een positieve of negatieve superhelix als de windingen van de superhelix in respectievelijk dezelfde of de tegengestelde richting draaien als de helixstructuur

Question 78

Terminator

Answer 78

Een DNA-sequentie die aangeeft dat het RNA - | polymerase moet stoppen met transcriptie

Question 79

Topoisomerase

Answer 79

Een enzym dat het aantal windingen in het DNA kan wijzigen door een knip aan te brengen in ds of ss, lineair of circulair DNA. Hierdoor kan het supercoiled DNA omzetten in relaxed DNA en omgekeerd

Question 80

Transcriptie

Answer 80

Het overschrijven van de DNA-moleculen in RNA

Question 81

Transcriptiefactor

Answer 81

Een regulatorisch eiwit dat bindt aan een specifieke DNA-sequentie, waardoor de transcriptie van een of meerdere genen verhoogd of verlaagd wordt

Question 82

Transductie

Answer 82

Het overdragen door virussen van genen van de ene naar de andere bacterie zonder direct contact tussen de bacteriën zelf

Question 83

Transfer (t) RNA

Answer 83

Heeft een anticodon en een bindingsplaats voor één van de aminozuren. Het bindt mRNA met het overeenkomstig codon en levert op deze manier de juiste aminozuren aan tijdens de eiwitsynthese. Het is een ribozyme of RNA-molecule met enzymatische activiteit

Question 84

Transformatie

Answer 84

Het proces waarbij bacteriën DNA-fragmenten opnemen vanuit een medium

Question 85

Translatie

Answer 85

Het vertalen van mRNA in eiwitten

Question 86

Transposable element

Answer 86

Een DNA-sequentie die zijn eigen positie in het genoom kan veranderen

Question 87

Vector

Answer 87

Een DNA-molecule dat gebruikt wordt als dragermolecule om artificieel genetisch materiaal in een cel te brengen, waar het gerepliceerd en/of tot expressie gebracht kan worden