Kolos 2 Flashcards
(350 cards)
1
Q
Żwacz (żołądek macerujący) - jak badamy
A
- Oglądanie lewego dołu głodowego - wypełnienie, ruchy
- Omacywanie - stan napięcia, konsystencja, wrażliwość, ruchy
- Opukiwanie
- Osłuchiwanie - szmery (częstość, siła, rodzaj skurczów i szmerów)
- Badania uzupełniające - treść żwacza
2
Q
Czepiec (żołądek odrzucający) - co badamy
A
Z lewej strony u dołu, za polem płucnym i stłumieniem sercowym - 6-8pmż
- Omacywanie głębokie - wrażliwość
- Opukiwanie - odgłos, reakcja bólowa
- Osłuchiwanie - szmery, bulgotania, skurcze co 40-60s w 2 fazach
- Próby bólowe czepca
- Wykrywanie ciał obcych detektorem
3
Q
Księgi (żołądek rozcierający i wywuszający) - co badamy
A
Trudno lub praktycznie niedostępne do badania. Dostępne jedynie 7-9pmż po prawej na wysokości stawu barkowego: 1. Omacywanie głębokie - wrażliwość 2. Opukiwanie 3. Osłuchiwanie - trzeszczenie Dodatkowo - punkcja w 9pmż
4
Q
Trawieniec (żołądek gruczołowy) - co badamy
A
Z prawej i lewej strony brzucha i klatki:
- Oglądanie
- Omacywanie głębokie
- Opukiwanie bólowe
- Osłuchiwanie
- Badanie dodatkowe - punkcja
5
Q
Cechy makroskopowe kału
A
- konsystencja
- kształt
- barwa
- zapach
- domieszki (krew, karma, tkanki)
6
Q
Apetyt - łacina i definicja
A
apettitus
chęć do jedzenia
7
Q
Zmniejszenie lub brak apetytu - łacina + z czego może wynikać
A
anorexia
- schorzenia gorączkowe
- bolesność pp lub innego narządu/ układu
8
Q
Żarłoczność - łacina + z czego może wynikać
A
polyphagia
- cukrzyca
- robaczyca
- fizjologicznie (np. ciąża)
9
Q
Spaczony apetyt - łacina + definicja + z czego może wynikać
A
parorexia pica
Zjadanie rzeczy naturalnie niejadalnych
- zła przemiana materii
- niedobory makro- i mikroelementów
- ciężkie schorzenia ogólne
10
Q
Pragnienie - łacina i normy
A
dipsja
- konie 20-30 l/d
- bydło 30-50 l/d
- świnie i kozy 8-12 l/d
11
Q
Brak pragnienia - łacina + z czego może wynikać
A
adipsja
- schorzenia żołądka
- gorączka
- utrata lub zaburzenia świadomości
12
Q
Wzmożone pragnienie - łacina + z czego może wynikać
A
polidipsja
- następstwo dużej utraty wody
- cukrzyca
- moczówka prosta
- ropomacicze
13
Q
Moczówka prosta - łacina + ile piją wtedy psy i konie
A
diabetes insipidus
- psy 10-15 l/d
- konie do 150 l/d
14
Q
Ziewanie - łacina + z czego wynika
A
oscitatio
- senność
- znużenie
- głód
- marskość wątroby
- nieżytowe zapalenie żołądka
15
Q
Łykawość - łacina + definicja + z czego wynika
A
aerophagia
Nawyk połykania powietrza, z podparciem i bez podparcia
- wada zwrotna
- przy podparciu starcie siekaczy
- ABRAZJA - łykawość z podparcia
16
Q
Utrudnione połykanie - łacina + przyczyny
A
dysphagia
- schorzenia j.ustnej, kości żuchwy i szczęk (utrudniona 1 faza połykania)
- choroby gardła (2 faza)
- choroby przełyku (3 faza)
17
Q
Wymioty - łacina + jakie zwierzęta łatwo wymiotują a które trudniej
A
vomitus
- mięsożerne i świnie łatwo
- trudniej przeżuwacze
- najtrudniej konie
18
Q
Wymioty - pochodzenie
A
- ośrodkowe - podrażnienie ośrodka wymiotnego w rdzeniu przedłużonym
- odruchowe - podrażnienie błony śluzowej gardła/ przełyku/ żołądka
Zawsze poprzedzone mdłościami
19
Q
Mdłości - łacina + czym się objawiają
A
nausea
- niepokój
- wyciąganie głowy
- ślinotok
- puste żucie
- puste przełykanie
20
Q
Wymioty - przyczyny
A
- fizjologiczne - po przekarmieniu, bezoary u kotów
- patologiczne:
- bezpośrednio po nakarmieniu: zapalenie lub owrzodzenie żołądka
- kilka h po nakarmieniu: zwężenie odźwiernika, bezwład żołądka
- niezwiązane z karmieniem: zatrucia, choroby układowe (mocznica, ropomacicze, zapalenie krtani, gardła)
21
Q
Wymioty - na jakie cechy patrzymy (6)
A
- ilość
- zapach
- treść (domieszki = krew)
- konsystencja
- barwa
- odczyn
22
Q
Jakie fizjologicznie pH mają wymioty zwierząt
A
- mięsożerne i konie -> kwaśne 2-3
- roślinożerne -> zasadowe (pozwala rozróżnić wymioty prawdziwe od rzekomych)
23
Q
Zapachy wymiotów + o czym mogą świadczyć
A
- typowy dla gatunku
- kałowy - niedrożność jelit cienkich
- amoniakowy - mocznica
- acetonowy - cukrzyca
24
Q
Wymioty prawdziwe vs rzekome
A
- prawdziwe (vomitus) - wydalanie treści żołądka przez usta lub nos
- rzekome (vomituratio) - zwracanie treści z przełyku
25
Czas opróżniania żołądka u zwierząt
- mięsożerne:
początek po 30min po karmieniu, nasilenie 3-4h po, po 6-8h opróżniony w znacznej części, całkowicie po 1-2 dniach
- konie i świnie:
początek po 15min, nasilenie 4-6h, całkowite po 4-5 dniach
- krowa, owca:
początek po 4-5h, zakończenie po 12-13 dniach
26
Jakie wyróżniamy wydalanie kału
- fizjologiczne
- utrudnione
- mimowolne
- rzadkie
- częste
- strzelające
- bolesne
27
Utrudnione wydalanie kału - opis + przyczyny
Zaparcia różnego tła:
- zatwardzenie,
- odwodnienie,
- porażenie jelit,
- zapalenie grr. okołoodbytowych u psów,
- włosy
28
Parcie na kał - łacina
tenesmus ani
29
Mimowolne oddawanie kału - łacina + opis + przyczyny
incontinentio alvi
Wydalanie kału bez odpowiedniego ustawienia i tłoczni brzusznej
- uszkodzenie ośrodka wydalania kału (rdzenia kręgowego i nn. obwodowych)
- porażenie m. zwieracza odbytu (np. przez zatwardzenia, biegunki, ciężkie parcie na kał, owrzodzenie okolicy odbytu)
- ziejący odbyt
30
Częste oddawanie kału - przyczyny
- biegunki
- schorzenia trzustki
- pobudzenie perystaltyki jelit
31
Rzadkie oddawanie kału - przyczyny
- zwężenie światła jelita
- zaczopowanie
- skręt jelit
32
Barwy kału + ich przyczyny
- białoszary = odbarwiony - żółtaczka mechaniczna, zatwardzenie u psów (kości, baryt)
- czerwony, czarny - krwawienia do pp (ciemny, smolisty = krwawienie z jelit cienkich, brązowy ze świeżą krwią = z jelit grubych)
33
Konsystencje kału + ich przyczyny
- rzadki - biegunki (właściwa lub rzekome)
| - gęsty - zatwardzenia, ketoza u bydła, zatkanie okrężnicy u koni
34
Biegunki rzekome - przyczyny
- wysięk zapalny
| - zatkanie jelita
35
Ślinotok - łacina + opis + przyczyny
salorrhoe
Trwały wypływ dużej ilości śliny (ciągliwej, bezwonnej, bezbarwnej, możliwie pienistej), wskutek:
- stanów zapalnych j.ustnej, gardła
- odruchowo przy schorzeniach żołądka, jelit
- zaburzenia OUN, stres, leki
36
Ślinienie - łacina + opis
salivatio
| Fizjologiczne wydzielanie wodnistej śliny lub zwisanie śluzu zmieszanego ze śliną (okresowe i w umiarkowanej ilości)
37
Błona śluzowa warg i jamy ustnej - co sprawdzamy
- zmiany w wilgotności
- barwa
- zmiany pierwotne i wtórne
38
Wykwity na błonach śluzowych + łacina (8)
- plamka (erythema)
- guzek (papula)
- pęcherzyk (vesiculum)
- krosta (pustula)
- nadżerka (erosio)
- wrzód (ulcus)
- strup (crusta)
- blizna (cicatrix)
39
Owrzodzenia - łacina
stomatitis ulcerosa
40
Zmiany zabarwienia błony śluzowej jamy ustnej
- zaczerwienienie - zapalenie/ wysiłek
- niebiesko-czerwony - choroba niebieskiego języka
- obwódka wokół zębów ciemna do czarnej - zatrucie ołowiem
41
Zmiany wilgotności błony śluzowej jamy ustnej - przyczyny
- odwodnienie
- przewodnienie
- ślinotok
42
Niezupełne przyleganie warg - przyczyny
- porażenie
- obrzęk
- zmęczenie
- wyniszczenie
- wścieklizna
43
Język - jakie możemy zobaczyć zmiany
- zwisanie lub wypadanie (zachowana ruchomość)
- porażenie (brak ruchomości)
- nalot = obłożenie
- zasinienie
- stwardnienie
- obrzęk (odczyn alergiczny)
- zanik
- guzy, guzki, wągry
44
Szarobiały nalot na języku - przyczyna
włóknikowe zapalenie jamu ustnej
45
Zasinienie języka - przyczyny
tzw blue tongue
- niewydolność oddechowa
- niewydolność krążeniowa
46
Stwardnienie języka - łacina + przyczyny
sclerosis linguae
| - u bydła w promienicy, u koni skarkosporidioza
47
Zanik języka - łacina + przyczyny
atrophia linguae
- porażenie języka
- porażenie n. podjęzykowego
48
Guzy, guzki i wągry na języku - przyczyny
- promienica
- wągrzyca
- grzybica
- nowotwory
49
Dziąsła i przyzębie - na co patrzymy?
- barwa błony śluzowej
- intensywność zapachu
- stwierdzenie stopnia rozwoju osadów nazębnych
- zmiany błony śluzowej
- badanie sondą peridontologiczną głębokości rowka dziąsłowego
- badanie radiologiczne
50
Furkacja - co to
= przestrzeń między korzeniami zębów
| Jej obnażenie = odsłonięcie korzeni zębów
51
Klasyfikacja Hampa - o czym nam mówi i jakie są stopnie
Mówi o ubytku tkanki kostnej w miejscu furkacji zęba
F0 - brak
F1 - ubytek furkacji do 3mm
F2 - ubytki poziome furkacji >3mm, ale nie penetrujące na wylot
F3 - ubytki przechodzące przez całą szerokość furkacji, od strony przedsionkowej aż do językowej
52
Jakie można zauważyć zmiany w uzębieniu
- zmiana zębów: mleczne -> stałe
- wypadanie zębów
- nieprawidłowy zgryz - krzyżowy, świński, karpiowaty, szczupaczy
- kamień nazębny
- parodontoza
- wadliwe ścieranie
- niedorozwój szkliwa
53
Ząb zatrzymany - łacina + podział
dens retens
- całkowicie zatrzymany - pozostał w zębodole
- częściowo zatrzymany - przedostał się przez blaszkę kostną wyrostka zębodołowego, pozostaje jednak niewidoczny i tkwi w tkankach miękkich
54
Ząb zaklinowany - opis
Gdy proces wyrzynania przebiegał do pewnego momentu prawidłowo a następnie nastąpiła przeszkoda mechaniczna spowodowana najczęściej stłoczeniem zębów
55
Ząb przemieszczony - opis
Wyrzynanie się zęba poza łukami zębów, powoduje uszkodzenie tkanek miękkich i wady zgryzu
56
Przetrwałe zęby mleczne - łacina + opis
dens decidui persistens (dentes decidui persistentes)
- bardzo rzadko u kotów, bardzo często u małych ras psów
- najczęściej kły i siekacze
- częste dwurzędowe ułożenie zębów stałych i mlecznych
- wymiana zębów powinna się zakończyć do 7 mca życia, w przeciwnym razie usunąć
57
Zmniejszona liczba zębów - przyczyny + łacina
- wrodzony brak zębów (anodontia) - brak zawiązków zębowych
- wrodzony brak niektórych zębów (hypodontia) - brak pojedynczego zawiązka zęba
- wrodzony brak wielu zębów (oligodontia) - brak wielu zawiązków zębowych
Najczęściej dotyczy przedtrzonowców u psów i kłów u kotów
58
Zwiększona liczba zębów - łacina
- zęby nadliczbowe (hyperdontia, polydontia - prawidłowo lub nieprawidłowo zbudowane. Powodują wady zgryzu i stłoczenia zębów, wymagają usunięcia
59
Zaburzenia wielkości zębów - jakie wyróżniamy + łacina
- zmniejszony rozmiar - microdontia
- zwiększony rozmiar - macrodontia
Najczęściej dotyczą zębów siecznych i powodują wady zgryzu
60
Zmiany kształtu zębów - jakie wyróżniamy (zęby blizniacze)
- zęby bliźniacze/ dwoiste (dentes geminati) - lustrzane odbicie obu jego części
- zęby złączone - widoczny duży ząb, który powstał przez złączenie się z innym w fazie rozwoju
61
Zmiany struktury i barwy zębów
- poszarpane - różnokształtne wypustki i deformacje na powierzchni, ostro zakończone
- niedorozwój szkliwa - nie widać gładkości korony + przebarwienia zębiny, możliwy przy nosówce
- niedorozwój zębiny - możliwy przy nosówce, ale rzadziej niż szkliwa
- zmiana barwy - choroby miazgi zęba, przyjmowanie tetracyklin, zatrucia ołowiem
Fizjologicznie korony zębów są wilgotne, połyskliwe, gładkie i o jasnej barwie
62
Wady zgryzu - wymienić+ łacina
- przodozgryz (brachygnatia superior)
- tyłozgryz (brachygnatia anterior)
- zgryz cęgowy
- zgryz kulisowy
- wąskie ułożenie kłów
63
Przodozgryz - opis
Żuchwa dłuższa niż szczęka, najczęściej kły i siekacze wystają do przodu. Pożądany u brachycefalicznych
64
Tyłozgryz - opis
Żuchwa krótsza niż szczęka. Predysponowane dolichocefaliczne (jamniki, ON, collie)
65
Zgryz cęgowy - opis
Siekacze stykają się końcami, zamiast nachodzić na siebie
66
Zgryz kulisowy - opis
Zęby sieczne nie są ułożone w łuku, tylko do przodu lub tyłu względem siebie
67
Wąskie ułożenie kłów - opis
Kły ułożone zbyt wąsko i uszkadzają tkanki miękkie
68
Badanie gardła i ślinianek
- bezpośrednie (oglądanie gardła przez jamę ustną)
- pośrednie (oglądanie i omacywanie okolicy)
Patrzymy czy nie ma:
- zapalenia
- ciał obcych
- ropnych nalotów na migdałkach
- nadżerek
69
Badanie przełyku
- fizjologicznie niedostępny do badania
- oglądanie i omacywanie
Czego szukamy:
- bolesność
- powiększenie (zapalenie/ niedrożność/ skurcz (spazm) - miejsce zatkania liczy się sondą od siekaczy, istotne czy jest za czy przed wpustem do klatki piersiowej)
70
Spazm przełyku vs ciało obce - jak odróżniamy?
- przy spazmie sondę można wprowadzić po kilku próbach, przy ciałach obcych najczęściej się nie udaje
71
Okolice brzucha - podział
1. przedbrzusze (regio epigastrica) - od żeber do linii poprzecznej od ostatniego żebra
- okolica zamostkowa
- podżebrze prawe i lewe
2. śródbrzusze (regio mesogastrica) - między przedbrzuszem a podbrzuszem
- okolica pępkowa
- okolica biodrowa prawa i lewa
3. podbrzusze (regio hypogastrica) - ku tyłowi od linii poprzecznej wzdłuż guza biodrowego
72
Wodobrzusze - łacina
ascites
73
Napięcie ścian brzucha - jakie wyróżniamy + przyczyny
- wzmożone = ostry brzuch - twardy, napięty, znaczna bolesność (zapalenie trzustki, otrzewnej, urazy)
- zmniejszone (wychudzenie, osłabienie, wodobrzusze, biegunki)
74
Zapalenie trzustki - łacina
pancreatitis
75
Zapalenie otrzewnej - łacina
peritonitis
76
Opukiwanie okolicy brzucha - na co patrzymy
- zmiana odgłosu opukowego nad narządami wg ich topografii (np. żwacz po lewej, jelito ślepe u koni po prawej)
- fluktuacja płynów/ gazów w jamie brzusznej
- powiększenie narządów (wypełniony pęcherz moczowy, powiększona macica - ropomacicze/ ciąża)
77
Osłuchiwanie - jakie dźwięki możemy słyszeć w pp?
- w zależności od badanego narządu fizjologiczne: szmery, rzężenia, pluskania, tarcia
- pluskania bez poddźwięku metalicznego = płyn w jamie otrzewnej
- pluskania z poddźwiękiem metalicznym = żołądek i jelita z płynem i gazem
- wzmożone dźwięki - krwotoczne lub nieżytowe zapalenie żołądka i jelit
- zmniejszone dźwięki - skręt, spazm
78
Nakłucie jamy otrzewnej - w jakim miejscu i jaką igłą?
- między pępkiem a mostkiem na zwierzęciu stojącym lub leżącym
- u Car - w linii pośrodkowej (białej)
- u koni - 2-5cm na lewo
- u bydła - 2-5cm na prawo
- u małych zwierząt igła lub wenflon
- u dużych igła Salmona - tępa igła z ostrym i krótkim trokarem
79
Jakie płyny możemy odsączyć z otrzewnej?
- wysięk
- przesięk
- chłonka (mleczowata)
- krew
- treść pokarmowa
- mocz
- ropa
80
Typy czynności wydzielniczej żołądka + łacina
1. z normalną kwasowością (typus isosecretorius normalicus)
2. z nadkwasowością (typus isosecretorius hyperacidus)
3. z niedokwasowością (typus isosecretorius hypoacidus)
4. niedomagający - wyczerpliwy (typus asthenicus) - wydzielanie po drugim podaniu karmy jest słabe
5. typ bezwładny/ opieszały (typus inser) - wydzielanie maksymalne większe od wydzielania na pierwszy bodziec, przypada na drugie podanie
6. typ spowolniały (typus torpidus) - nie odpowiada ani na pierwszą ani drugą porcję karmy
81
Badanie czynności wydzielniczej żołądka - jak przeprowadzić
Założenie sondy -> dwukrotne podanie karmy (śniadania) w odstępie 1h -> ocena, pobranie treści żołądka sondą
82
Badanie zawartości żołądka - na co patrzymy
- ilość
- barwa
- woń
- zawartość
- rozdrobnienie
- pH
83
Badanie chemiczne zawartości żołądka - co obejmuje
- odczyn pH
- kwas solny związany i wolny
- żółć, krew, śluz
84
Badanie biologiczne zawartości żołądka - co obejmuje?
- pepsyna
- podpuszczka
- trypsyna
85
Badanie mikrobiologiczne zawartości żołądka - co obejmuje?
- zawartość elementów morfotycznych
86
Badanie jelit cienkich
- niedostępne lub słabo dostępne do badania
| - dostępne i często bolesne w stanie chorobowym (w formie powrózków)
87
Badanie jelita grubego
- końcowa część dostępna do badania
| - u małych zwierząt łatwo wyczuwalne masy kałowe w prostnicy
88
Biegunka - łacina + rodzaje + przyczyny
diarrhoea
1. Biegunka osmotyczna - zaburzenia wchłaniania
2. Biegunka sekrecyjna - nadmierne wydzielanie
3. Biegunka wysiękowa - zaburzenia przepuszczalności błony śluzowej
4. Biegunka z zaburzeń motoryki (przyspieszenia/ spowolnienia)
89
Biegunka osmotyczna - mechanizm
zmniejszenie wchłaniania (głównie węglowodanów) przez błonę śluzową jelit -> obecność niewchłoniętych substancji -> zwiększenie ciśnienia osmotycznego -> bierne przechodzenie wody do światła jelita -> przeładowanie jelit -> obfita pienista biegunka
Dobrze sprawdza się dieta restrykcyjna
Przyczyny - za dużo cukrów prostych w diecie, zaburzenia w trawieniu
90
Biegunka sekrecyjna - mechanizm
nadmierne wydzielanie przy zachowanym wchłanianiu jelitowym -> stolce z dużą ilością wody, ale też sodu, potasu i dwuwęglanów.
Przyczyny - endotoksyny bakteryjne, serotonina, olej rycynowy
91
Biegunka wysiękowa - mechanizm
zwiększona przepuszczalność błony śluzowej jelit + zwiększenie ciśnienia hydrostatycznego przy błonie śluzowej -> powiększenie porów jelitowych -> bierne przechodzenie płynu bogatego w białko (enteropatie białkogubne) a nawet krwinek czerwonych -> biegunka krwotoczna
Przyczyny: zapalenie błony śluzowej ze zwiększoną przepuszczalnością naczyń, wzrostem ciśnienia, utrudniony odpływ chłonki
92
Biegunka z jelit cienkich
- duża ilość kału
- wodnista lub papkowata
- jasna, rzadka zawartość krwi
- niekiedy pienista
- może być tłusta, o nieprzyjemnym, gnilnym zapachu (podwyższona ilość tłuszczu)
- może zawierać resztki pokarmu
- brak skurczów
- obecne gazy
93
Biegunka z jelit grubych
- ilość kału mała lub prawidłowa, ale częste wypróżnienia
- stolec papkowaty/ galaretowaty, ze śluzem
- skurcze
- brak gazów
- częsta zawartość krwi
- prawidłowa ilość tłuszczu
- brak cząstek niestrawionych
94
Zasięg wątroby u psa
- z prawej wzdłuż tylnej granicy płuc, w 7-9 pmż przekracza łuk żebrowy i wystaje na odległość 0,5-4cm i przechodzi na przeciwną stronę
- z lewej 7-9 pmż za tylną granicą płuc
- powiększona wystaje w całości za łuk żebrowy
95
Badanie śledziony u małych zwierząt
- fizjologicznie niedostępna do badania, całkowicie schowana pod łukiem żebrowym
- dostępna powiększona, poniżej łuku żebrowego
- w powiększeniu przewlekłym twarda, w ostrym miękka
96
Przeżuwanie - łacina + kiedy występuje + ile trwa przeżucie kęsa u poszczególnych zwierząt
ruminatio
- występuje 30-90min po nakarmieniu
- krowa 1 kęs przeżuwa przez 40-70 (50-55) ruchów żuchwą - 55s
- owca 50-90 ruchów - 60s
- koza 50-70 ruchów - 70s
- całość 25-35min u udomowionych, u dzikich 10-15min
- 5-15 okresów w ciągu doby
97
Przeżuwanie - wymień zaburzenia
- niechętne
- leniwe (zwolnione) - krótszy czas, mniej ruchów, słabsze
- przerywane
- rzadkie
- zanik
98
Zaburzenia przeżuwania - przyczyny
Schorzenia przedżołądków:
- zrosty z otrzewną
- zapiaszczenie
- wzdęcie
- przepełnienie
- ciała obce
- zapalenie
Schorzenia ogólne i narządowe:
- zapalenie macicy
- odmiedniczkowe zapalenie nerek
- gorączka
99
Odbijanie - łacina + opis+ normy
ructatio, eructatio
Odruchowe wydalenie gazu z żołądka (przedżołądków), przy udziale żołądka i tłoczni brzusznej, w czasie drugiego skurczu worka brzusznego żwacza.
- istotne u przeżuwaczy -> usuwanie gazów fermentacyjnych z przedżołądków
- u mięsożernych zawsze objaw chorobowy
Krowy 17-20/h
Owce 9-11/h
Kozy 9-10/h
100
Wymień gazy fermentacyjne przedżołądków
według malejącej zawartości:
- CO2 - 66%
- CH4 - 26%
- N2 - 6%
- H2S - 0,1%
- O2 <1%
101
Zaburzenia odbijania - wymień + przyczyny
- częste, silne i obfite - wzmożona fermentacja, wzdęcie, niedrożność otworu czepcowo-żwaczowego
- rzadkie i słabe - wysuszenie treści pokarmowej, zwężenie przełyku
- zanik - niedrożność ujścia czepcowo-żwaczowego (ciała obce, zatkanie przełyku)
102
Odłykanie - opis
Odruch stymulowany karmą grubowłóknistą, poprzedzany dodatkowym skurczem czepca -> otwarcie wpustu przełyku i jego rozszerzenie -> wessanie zawartości żwacza
103
Cykl żwaczowo - czepcowy - przebieg
1. Pobranie pokarmu
2. Pokarm niezbyt dokładnie przeżuty i obficie naśliniony połykany do grzbietowego worka żwacza
3. Rozpuszczenie substancji w żwaczu, cięższe i nierozpuszczalne opadają na dno
4. Dwufazowy skurcz czepca:
4'. 1 Faza skurczu - 2s słabszego skurczu, następnie 2s przerwy i nieznaczne rozluźnienie mięśniówki - odłykanie
4''. 2 Faza skurczu - nieco dłuższy, gwałtowny skurcz do wielkości pięści - wtłoczenie całej zawartości czepca do żwacza
5. Skurcz żwacza - skurcz przedniej części -> płynna zawartość cofa się do czepca -> rynienką jest wessana przez księgi -> fala skurczu przesuwa się ku tyłowi worka grzbietowego -> przechodzi na worek brzuszny, w którym idzie do przodu w stronę czepca -> z powrotem do przedniej części worka grzbietowego (tak się kurczą naprzemiennie, macerując pokarm)
6. Słabszy skurcz żwacza, z którym łączy się odbijanie (ructus)
104
Który moment sprzyja wbiciu się ciał obcych w ścianę czepca?
2 faza skurczu czepca
105
Pomniejszenie żwacza - przyczyny
- skarmianie pasz treściwych przy niedostatku objętościowych
106
Pluskanie w żwaczu - przyczyny
- lewostronne przemieszczenie trawieńca
107
Zespół Hoflunda - co to
grzmiący łoskot :) w żwaczu
108
Odgłos słyszalny nad żwaczem
- bębenkowy, przytłumiony do mocno przytłumionego
109
Powiększenie żwacza z nasileniem odgłosów - przyczyna
wzdęcia
110
Zmniejszenie żwacza z przytłumieniem oddźwięku - przyczyna
przeładowanie żwacza, rzadko zapiaszczenie
111
Ocena ruchliwości żwacza - jakie elementy obejmuje + prawidłowe wartości
oglądanie + omacywanie + osłuchiwanie
- bydło 10-14 ruchów żwacza / 5 min
- owce 8-16
- kozy 7-14
112
Zmniejszenie liczby ruchów żwacza + ich osłabienie + nieregularność - przyczyny
- fizjologicznie po 1/2h ruchu, w ciąży
- długotrwała głodówka
- schorzenia przedżołądków
- niestrawność
- karma bogata w białko
- za mała ilość pasz objętościowych
- choroby bolesne dla jamy brzusznej
113
Wzdęcie żwacza - łacina + podział
(meteorismus ruminis) tympania ruminis acuta/ chronica recidivaria
- ostre - szybkie i nadmierne gromadzenie gazów fermentacyjnych (grubobańkowe) lub piany (drobnobańkowe), silne rozszerzenie żwacza
- przewlekłe - nawracające lub utrzymujące się wzdęcie grubo- lub drobnobańkowe
114
Wzdęcie grubobańkowe - przyczyny
- zaburzenia usuwania gazów, przerwanie odbijania (uszkodzenie n.błędnego)
- nadmierna fermentacja w żwaczu
- wysokie pH
- zniesienie skurczów żwacza
115
Wzdęcie drobnobańkowe - przyczyny
Tworzenie piany w procesie trawienia wskutek:
- diety łatwo fermentującej
- nadmiaru paszy treściwej
- niedoboru włókna
- złego rozdrobnienia karmy
- trawienia w przedżołądkach
116
Wzdęcie przewlekłe - przyczyny
- ucisk na przełyk
- osłabienie motoryki przedżołądków
- urazowe zapalenie czepca i otrzewnej
- niestrawności
- wrzód trawieńca
- zespół Hoflanda
- gruźlica, białaczka
- zapiaszczenie
- ketoza
- niedobory
117
Odgłos słyszalny nad czepcem
z lewej strony u dołu, za polem płucnym i stłumieniem sercowym 6-8pmż - stłumiony
118
Chrząkanie czepcowe - czemu towarzyszy (łacina) + co to
reticulitis traumatica - urazowe zapalenie czepca
| Postękiwanie podczas skurczów czepca, wskutek urazowego zapalenia
119
Urazowe zapalenie czepca i otrzewnej
reticuloperitonitis traumatica
120
Urazowe zapalenie otrzewnej - łacina
peritonitis traumatica
121
Urazowe zapalenie czepca, otrzewnej i osierdzia - łacina
reticulopericarditis traumatica et peritonitis traumatica
122
Sposoby diagnostyki urazowego zapalenia czepca
1. Próby strefowe Heada wg Kalchschmidta (tzw. pseudobólowe)
2. Próby bólowe wg Liessa (szczególnie w polu rzutu czepca na klatkę
3. RTG
4. Badanie krwi
5. Badanie moczu
6. Próba farmakologiczna
7. Próba elektroakustyczna
8. EKG
9. Przyspieszenie tętna
123
3 strefy Heada
Umożliwiają wykazanie przeczulicy na skórze z lewej strony
1. duża (piersiowo-lędźwiowa) - między Th1 a L1-3, do linii białej - bolesność w pierwszych dniach choroby/ przy nawrocie/ zapaleniu osierdzia/ rozlanym zapaleniu otrzewnej
- > możliwość leczenia (po wykluczeniu zap. osierdzia i otrzewnej)
2. średnia (piersiowa) - Th1-13 do wysokości serca lub linii białej - bolesność kilkudniowa, po pierwszym ataku
- > ważne badanie serca w celu ustalenia rokowania, możliwość silnego uszkodzenia nerwów
3. mała (kłębowa) - Th6-8 do połowy wysokości klatki piersiowej - proces przewlekły, bez uszkodzenia narządów
- > możliwość leczenia operacyjnego (po wykluczeniu peritonitis)
124
Krawędzie pola rzutu czepca na klatkę piersiową (do prób Liessa)
- górnie - tylna krawędź pola płucnego
- przednio - linia łącząca guz łokciowy z nasadą chrząstki wyrostka mieczykowatego
- tylnie - linia od pępka do przecięcia tylnej krawędzi pola płucnego z poziomą przechodzącą przez staw barkowy (lewa) i poziomą na szerokość dłoni poniżej stawu barkowego (prawa)
125
Odgłos opukowy nad księgami
przytłumiony, trudno odgraniczony od wątroby, trawieńca i jelit
126
Powiększenie pola stłumienia i wzrost intensywności wypuku nad księgami - przyczyna
niedowład
127
Punkcja ksiąg - w którym miejscu
w 9 p.m.ż po prawej
128
Choroba krótkiej sieczki - objawy
kał sypki, pokryty śluzem lub krwią
129
Lokalizacja trawieńca
- część denna - za czepcem, w okolicy wyrostka mieczykowatego ku tyłowi na prawo i lewo od linii białej do 12 żebra
- część odźwiernikowa na prawej stronie za łukiem żebrowym
130
Punkcja trawieńca - w którym miejscu
nieco przed środkiem odcinka między wyrostkiem mieczykowatym a pępkiem, treść pH 2-4 płynna
131
Przemieszczenie trawieńca - jak sprawdzamy
Opukiwanie lewej lub prawej strony jamy brzusznej + jednocześnie osłuchujemy stetoskopem -> słyszymy odłos "ping" w okolicy podżebrowej. Rzadko wykracza poza ten obszar
132
Jelita - dostępność do badania
- fizjologicznie niedostępne (jedynie prostnica)
133
Lokalizacja wątroby u przeżuwaczy
- przednia granica - 11-12pmż w 1 linii opukowej
- dolna - 11pmż, na szerokość dłoni poniżej 1 linii opukowej
- tylna - u noworodków do połowy dołu głodowego, u 6mies poza łukiem żebrowym, u 8miec zlewa się z ostatnim żebrem
134
Odgłos wypukowy nad wątrobą przeżuwaczy
Bębenkowy za ostatnim żebrem (od jelit)
| Stłumienie na górnej granicy (nerkowe)
135
Śledziona przeżuwaczy - dostępność do badania
Fizjologicznie niedostępna, nawet przy znacznych powiększeniach
136
Topografia narządów pp konia
Z lewej strony:
- 1/3 górna - okrężnica mała
- 1/3 środkowa - jelita cienkie
- 1/3 dolna - okrężnica duża
Z prawej:
- 1/3 górna - głowa jelita ślepego
- 1/3 środkowa - trzon jelita ślepego
- 1/3 dolna - koniec jelita ślepego + prawy pokład okrężnicy
137
Osłuchiwanie morzyska u koni - fizjologiczna ilość szmerów
8-12 szmerów / min
138
Żołądek konia - dostępność do badania
- fizjologicznie bardzo słabo dostępny, jedynie w badaniu rektalnym u małych koni
- lepiej wyczuwalny w ostrym i przewlekłym rozszerzeniu żołądka
- badamy sondą!
139
Punkcja żołądka konia - w jakim miejscu
- z lewej w 17pmż na wysokości guza biodrowego, igła w prawo ku dołowi
140
Badanie przez prostnicę u konia - co badamy
- okrężnica duża
- nerka lewa
- śledziona
- krezka
- jelito ślepe
- tętno
- pęcherz moczowy
- szyjka macicy, macica, jajniki
141
Zaleganie kału - łacina
obstipatio
142
Przemieszczenia jelit - wymienić + łacina (6)
(dyslocatio) :
- skręt (torsio)
- zgięcie (flexio)
- zawęźlenie (volvulus)
- uwięźnięcie (incaceratio)
- odsznurowanie, zaciśnięcie, omotanie (strangulatio, trangulatio)
- wpochwienie, wgłobienie (invaginatio)
143
Przemieszczenia prawdziwe jelit vs rzekome
Prawdziwe - jelita zmieniają położenie na skutek nierównej perystaltyki/ powiększenia objętości/ zatkania i natrafiają na nieprzesuwalny narząd -> zwężenie światła jelita -> zastój krwi i martwica ściany jelita
Rzekome - w wyniku skrętu prawdziwego
144
Kamienie jelitowe - wymienić
- prawdziwe = fosforany amonowo - magnezowe (gładkie, twarde)
- rzekome (nierówne, kruche)
- guzy robacze = skupiska glist (dają się dzielić i rozrywać)
- powrozy w jamie brzusznej = taśmy i kieszonki j.grubego/ powrózki/ napięcia
- zmiany w krezce = po skręcie lub przemieszczeniu
- ropnie, tętniaki, nowotwory
145
Taśmy i kieszonki okrężnicy w badaniu rektalnym
4 rzędy kieszonek i 4 taśmy - j. grube i dolny pokład okrężnicy grubej
3 taśmy i 3 kieszonki - górny pokład
2 taśmy i 2 kieszonki - okrężnica mała
146
Błoniaste twory w badaniu per rectum u konia - przyczyna
Włóknikowe zapalenie i dyfteroidalne jelit
147
Przyleganie cuchnących mas do rękawiczki w badaniu p.r. u konia - przyczyna
Przewlekłe zapalenie jelita ślepego z biegunką rzekomą/ zapalenie prostnicy/ przemieszczenia prawdziwe
148
Nie możemy włożyć ręki przez prostnicę u konia + brudnoczerwona cuchnąca wydzielina - przyczyna
skręt colon parvum
149
Wiotki ogon konia, nadmierne wypełnienie prostnicy kałem - przyczyna
porażenie zwieracza odbytu
150
Brak kału w prostnicy konia - przyczyna
niedrożność jelita
151
Kulisty plastyczny lub wzdęty twór wyczuwalny w prostnicy, wielkości 20-30 cm - przyczyny
- zgięcie flexura pelvina
- skręt lewego pokładu colon magnum
- zgięcie lub wzdęcie lewej okrężnicy
152
Z gładkiej powierzchni prostnicy wyczuwalne taśmy i kieszonki pokładu dolnego konia - przyczyna
skręt częściowy 180st
153
Pętle jelita ślepego silnie wypełnione, fragment jelita cienkiego wyczuwalny po zewnętrznej stronie kości łonowej - przyczyna
przepuklina pachwinowa (tylko samce)
154
Twór pod prawą nerką, 6x6cm, bolesny
uwięźnięcie jelita cienkiego nad prawą nerką
155
Bolesny powróz w płaszczyźnie lewej nerki pod kręgosłupem
Skręt jelita cienkiego wokół korzenia krezki
156
Twór podłużny, kiełbasowaty, różne umiejscowienie
wpochwienie
157
Zrosty jelita z otrzewną w badaniu p.r. - przyczyna
zgięcie
158
Twój okręcony dookoła jelita pozostający w łączności z innym narządem
zawęźlenie
159
Walcowaty gładkościenny twór grubości ramienia, od tylnego końca lewej nerki w dół, niekiedy poziomo, nieprzesuwalny
Zatkanie jelita biodrowego
160
Pofałdowany twór u wejścia do jamy miednicznej, wypełnia całą prawą stronę jamy brzusznej
Wzdęcie jelita ślepego
161
Pod lewą nerką olbrzymi plastyczny twór, sięgający do brzucha i niekiedy miednicy
Przewlekłe rozszerzenia żołądka
162
Na prawo i ku górze kulisty twór oporny w dotyku, przesuwający się wraz z ruchami oddechowymi
Zaleganie kału w rozszerzeniu żołądkowatym
163
Objawy kolkowe ze zmianą w klatce piersiowej. Przy bólach kolkowych zwierzę leży na grzbiecie i opiera nogi o stałe przedmioty. Zgięcie przeponowe nieosiągalne w badaniu
"Pusta" jama brzuszna = przepuklina przeponowa/ niedrożność zgięcia przeponowego
164
Wątroba - lokalizacja u konia
- cała przykryta przez płuca
- stłumienie względne z prawej, w 15pmż
- stłumienie bezwzględne -> zawsze powiększenie wątroby, sięga w 1 linii 17pmż, w 2 - 15pmż, w 3 - 10pmż
- z lewej 8-10pmż, wąski pasek poniżej granicy płuc
165
Nakłucie wątroby u konia - gdzie
- prawa strona, 13pmż w 1 linii wypukowej (na wysokości guza biodrowego lub na szerokość 1/2 palców przed tylną granicą płuc) -> przebija się płuco i przeponę i nakłuwa wątrobę
166
Śledziona - dostępność do badania u konia
- dostępna w badaniu rektalnym tylko podstawa śledziony
- górny brzeg bocznie od lewej nerki
- tylny brzeg równo z łukiem żebrowym
167
Próby bólowe czepca - wymień (10)
1. Ugniatanie czepca
2. Ugniatanie grzbietu (chwyt grzbietowy)
3. Ugniatanie dolnych części powłok brzusznych za pomocą drążka (niebezpieczne)
4. Opukiwanie okolicy chrząstki mieczykowatej i czepca pięścią lub gumowym młotkiem
5. Próba ruchu - przepędzanie w górę i w dół
6. Próba obracania w miejscu
7. Opukiwanie wzdłuż przyczepów przepony (wzdłuż 5 żebra między linią stawu barkowego a łokciowego)
8. Wdmuchiwanie powietrza do przedżołądków
9. Próba drążkowa - drążek pod tułowiem i ucisk na ciało od wyrostka mieczykowatego ku tyłowi co 10-15cm
10. Niskie ustawienie przodu zwierzęcia lub wysokie zadu
168
Wypływ z nosa - łacina + na co patrzymy
dejectio nasalis
1. symetria
2. ilość
3. konsystencja
4. barwa
5. zapach
6. domieszki
169
Okolica otworów nosowych - na co patrzymy
1. wypływ z nosa
2. gra skrzydełek nosowych
3. wydychane powietrze
170
Wydychane powietrze - na co patrzymy
1. Siła
2. Równomierność (symetria)
3. Ciepłota
4. Woń
171
Zatoki szczękowe i czołowa - badanie
1. Oglądanie (kształt, symetria, zmiany)
2. Omacywanie (ciepłota, wrażliwość, konsystencja)
3. Opukiwanie (odgłos pudełkowy)
172
Worki powietrzne konia - badanie
1. Oglądanie - wielkość, kształt, symetria, wykwity skórne
2. Omacywanie - ciepłota, wrażliwość, konsystencja
3. Opukiwanie
173
Krtań - na co patrzymy
- kształt
- symetria
- ciepłota
- wrażliwość
- drżenie
- szmery krtaniowe
- badanie wewnętrzne - u małych bezpośrednie, u dużych pośrednie:
- barwa błony śluzowej
- struny głosowe - ruchomość
- chrząstki
174
Kaszel spontaniczny i reakcyjny - na co patrzymy
- częstość
- wilgotność
- bolesność
- siła
- czas trwania (krótki zazwyczaj przy bolesnym)
- wielkość
- głośność
- dźwięczność
BEZ NATĘŻENIA!
175
Tchawica - na co patrzymy
- kształt
- ułożenie
- ciepłota
- wrażliwość
- wyczuwalne drżenie
- szmery tchawicze
176
Tarczyca - na co patrzymy
takie cechy jak przy ww.chłonnych:
- wielkość
- kształt
- budowa powierzchni
- konsystencja
- ciepłota
- wrażliwość
- przesuwalność względem podłoża i skóry
177
Oglądanie klatki piersiowej - na co patrzymy
- budowa, kształt, symetria
- ruchy oddechowe
- duszność i jej rodzaje
178
Ruchy oddechowe - na co patrzymy
- częstość
- typ
- rytm
- jakość
179
Duszność - łacina + podział
dyspnoe
- wdechowa - dyspnoe inspiratoria
- wydechowa - dyspnoe respiratoria
- mieszana - dyspnoe mixta
180
Omacywanie klatki piersiowej - na co patrzymy
- ciepłota
- wrażliwość
- wyczuwalne drżenie
181
Kichanie - łacina + na co patrzymy
sternutatio
- częstość
- siła
- bolesność
182
Wypływ z nosa - jaki jest fizjologiczny
- skąpy
- surowiczy lub surowiczo-śluzowy
- klarowny
- bez domieszek
- symetryczny lub nie
- zapach fizjologiczny
183
Chrapanie - łacina + co odpowiada za dźwięk
sterior
| - słyszymy drgania podniebienia miękkiego
184
Sapanie - o czym świadczy?
o zwężonych drogach oddechowych
185
Charczenie - o czym świadczy?
o płynnym wysięku w drogach oddechowych
186
Czkawka - łacina
singultus
187
Tętno brzuszne - łacina + u kogo występuje i co to jest
pulsus abdominalis
- u koni
- rytmiczne skurcze mm. brzusznych, nie pokrywające się z tętnem
188
Świst - łacina + podział
stridor
- nosowy (stridor nasalis)
- krtaniowy (stridor laryngealis)
- oskrzelowy (stridor bronchalis)
189
Jakie zatoki badamy u jakich zwierząt?
- zatoki szczękowe (sinus mandibularis) - konie, bydło, świnie - dostęp stanowi trójkąt: krawędź oka + grzebień twarzowy + grzbiet nosa
- zatoka czołowa (sinus frontalis) - wszystkie - od wewnętrznych kącików oka do 1/2 wysokości czoła (u krowy do rogów)
190
Śluzowa degeneracja muszli nosowych - łacina + co to
myxomalacia concharum
| - u rocznych źrebiąt cysty śluzowe wypełniające nozdrza + uwypuklenia kości + wypływ z nosa
191
Jakie schorzenia można wykryć omacując kości?
- zwyrodnienie włókniste (osteodystrophia fibrosa)
- zrzeszotnienie kości (osteoporosis)
- łomikost (osteomalacia)
- krzywica (rahitis)
- śluzowa degeneracja muszli nosowych (myxomalacia concharum)
192
Jaki wypuk fizjologicznie nad zatokami?
pudełkowy
193
Worki powietrzne - łacina
sacci aerofori
194
Odgłosy nad workami powietrznymi
- bębenkowy - gdy w worku zgromadzony gaz
| - stłumiony - gdy w worku zgromadzony włóknik/ gzy
195
Tarczyca - lokalizacja
w dolnej części szyi, często przy wpuście do klatki piersiowej
- trzon na powierzchni tchawicy
- płaty bocznie
196
Wole - łacina + przyczyny
struma
- niedoczynność/ nadczynność tarczycy
- guzy
- niedobór jodu
197
Triada merseburska - co to
wole (struma ex hyperfunctionale) + wytrzeszcz gałek ocznych + przyspieszenie tętna
- towarzyszy nadczynności tarczycy
- dodatkowo możliwe: pobudzenie serca, wychudzenie, drżenie mięśni, słaba kondycja
198
Kaszel - skąd może pochodzić?
- z krtani
- tchawicy
- oskrzeli
- płuc
- opłucnej
199
Sposoby wywołania kaszlu reakcyjnego - bydło i konie
- chwycenie tchawicy i potrząśnięcie
- szczelne zamknięcie nozdrzy i jamy ustnej na ok.1,5min
- uciśnięcie tchawicy
- opukiwanie tchawicy (unikać)
200
Sposoby wywołania kaszlu reakcyjnego - owce i kozy
- uciśnięcie tchawicy na kilka sekund
201
Sposoby wywoływania kaszlu reakcyjnego - psy i koty
- uciśnięcie pierwszych pierścieni tchawiczych
- chwycenie i potrząsanie tchawicy
- delikatne uderzanie w tchawicę
- silne i szybkie uciśnięcie klatki piersiowej z obu stron za pomocą płasko złożonych dłoni
- oklepywanie klatki piersiowej
202
Typy oddychania
- piersiowo-brzuszny (typus costoabdominalis) - fizjologiczny
- brzuszny (typus abdominalis) - słabe ruchy żeber, silna praca tłoczni brzusznej
- piersiowy (typus costalis/ pectoralis) - słaba praca tłoczni brzusznej
203
Proporcje wdechu i wydechu u zwierząt
- bydło - 1 : 1,3
- konie - 1 : 1,8
- owca - 1 : 1
- pies - 1 : 1,6
204
Skrócenie wdechu - czego może być objawem
- przewlekła rozedma
- nieżyt oskrzeli
- obturacja oskrzeli i płuc (DOLNYCH d.o.)
- bolesność klatki piersiowej
205
Skrócenie wydechu - czego może być objawem?
- zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej
| - obturacja GÓRNYCH dróg oddechowych
206
Oddech podwójny/ potrójny - czego może być objawem?
bardzo silnej bolesności
207
Oddech Cheyne-Stokesa - opis
oddechy najpierw wolne i płytkie, stopniowo coraz głębsze i częstsze, zanikające do bezdechu
- przy guzach mózgu, zatruciu moczem, zapaleniu płuc, zatruciach
208
Oddech Biota - opis
Oddechy powierzchowne lub głębokie, częste lub wolne, z okresami bezdechu
- przy niewydolności ośrodka oddechowego, migotaniu przedsionków
- rytm agonalny = płytkie powierzchowne oddechy poprzedzone bezdechem
209
Oddech Kussmaula (wielkie oddychanie kwasicowe, oddech gonionego psa) - opis
Zwiększenie siły oddechów, liczba oddechów normalna lub nasilona
- przy pobudzeniu CUN przez nadmiar jonów wodorowych i wzmożone wydalanie CO2
210
Oddech synkoptyczny - opis
Silne oddechy do płytkich, z bezdechem
211
Przyspieszenie oddychania - łacina + przyczyny
tachypnoe
- gorączka
- niedokrwistość
- mocznica
- przekrwienie płuc
- niewydolność krążenia
- rozedma płuc
- zapalenia oskrzeli i płuc
- złamania żeber
- zapalenie opłucnej
212
Spowolnienie oddychania - łacina + przyczyny
bradypnoe
- guzy mózgu
- wodogłowie
- zatrucia
213
Duszność mieszana - kiedy się pojawia
Przy zastoinowym niedoborze tlenu (niewydolność prawo- i lewokomorowa), niedostateczne pobieranie tlenu w pęcherzykach płucnych (zapalenie płuc)
214
Duszność wdechowa - przyczyny + objawy
Przyczyny: przeszkoda w górnych d.o., obrzęk krtani, zwężenie nosa, przewodów nosowych, porażenie n.krtaniowego
Objawy:
- wydatne ruchy żeber
- uniesienie kręgosłupa + przesunięcie tułowia ku przodowi
- wydatna gra skrzydełek nosowych (konie, psy)
- oddychanie ustami
- odchylenie łokci (bydło)
- pogłębienie oddechów typu piersiowego
- zapadanie przestrzeni międzyżebrowych
- podkasanie brzucha
- przedłużenie fazy wydechu
215
Duszność wydechowa - przyczyny + objawy
Przyczyny: utrudnione wydychanie powietrza, przeszkoda w DOLNYCH d.o., zapalenie oskrzeli/ płuc, rozedma, astma, niedodma
Objawy:
- brzuszny typ oddychania
- wyginanie grzbietu do góry
- wypychanie odbytu, dołów głodowych i brzucha
- wydymanie policzkó
216
Drżenia wyczuwalne na klatce piersiowej
Drżenia (fremitus):
- opłucnej (fremitus pleuralis) - suche zapalenie opłucnej
- oskrzelowe (f. bronchialis) - suche zapalenie oskrzeli
- tchawicowe i krtaniowe (f. trachealis et laryngealis) - suche zapalenie krtani i tchawicy
- piersiowe (f. pectoralis)
- jelitowe (f. intestinalis) - przepuklina przeponowa
- koci mruk - zwężenie lewego ujścia żylnego i inne zwężenia w sercu
217
Cechy odgłosu opukowego (6)
- natężenie (siła)
- czas trwania
- wysokość dźwięku
- barwa (czystość)
- częstość
- rytm (powtarzalność)
218
Rodzaje odgłosów wypukowych
- stłumiony (względny = przytłumiony lub bezwzględny) - cichy, krótki, wysoki, czysty - nad mięśniami i wątrobą
- jawny - głośny, długi, niski, czysty - nad płucami i klatką piersiową
- zajawny - głośniejszy i silniejszy od jawnego - przy zmniejszonej grubości klatki, odmie, rozedmie, wodopiersiu
- bębenkowy - głośniejszy i silniejszy od zajawnego - fizjologicznie nad narządami gazowymi (żwacz, tchawica, j.ślepe), patologicznie przy odmie, rozedmie (jamowy), nacieczeniu płuc (przytłumiony)
219
Jaki odgłos nad płucami?
Jawny - bębenkowy lub niebębenkowy, w zależności od cech własnych zwierzęcia
- u konia z lewej strony przechodzi w stłumiony (wątroba), z prawej w bębenkowy (jelito ślepe)
220
Wyznaczanie pola opukowego płuc u konia
4 linie:
- górna - szerokość dwóch palców od grzbietu do ostatniej pmż
- przednia - tylna krawędź łopatki
- dolna - wzdłuż mostka na szerokość dłoni powyżej mostka
- tylna - wyznaczona przez 3 linie:
- > tylny koniec łopatki - guz biodrowy - 16pmż
- > 1/2 łopatki - guz kulszowy - 14pmż
- > staw barkowy - staw kolanowy - 10pmż
221
Wyznaczanie pola opukowego u bydła
4 linie:
- górna jak u konia - 2 palce od grzbietu do 12 pmż
- przednia - (tylko u bydła mamy pole wypukowe PRZEDŁOPATKOWE) - 2 palce przed przednią krawędzią łopatki, powyżej stawu barkowego do połowy łopatki
- dolna - 4pmż, w odległości 7-10cm od górnej
- tylna - 3 linie:
- > tylny kąt łopatki - guz biodrowy - 11pmż
- > połowa łopatki (równolegle do pozostałych) - 10pmż
- > staw barkowy - kolano - 8pmż
222
Tylna granica płuc u świni
- > górna krawędź łopatki - guz biodrowy - 11pmż
- > połowa łopatki - guz kulszowy - 9pmż
- > staw barkowy - kolano - 7pmż
223
Tylna granica płuc u psa
jak u bydła:
- > tylny kąt łopatki - guz biodrowy - 11pmż
- > połowa łopatki (równolegle do pozostałych) - 10pmż
- > staw barkowy - kolano - 8pmż
224
Przesunięcie pola opukowego - przyczyny
- > przesunięcie tylnej granicy w tył - rozedma płuc (emphysema pulmonum), dodatkowo zanika STŁUMIENIE SERCOWE
- > przesunięcie tylnej granicy wprzód - wzdęcie, wodobrzusze, powiększenie wątroby, skręt żołądka
- > przesunięcie przedniej granicy wprzód - guzy, ropnie śródpiersiowe
225
Niedodma płuc - łacina + co to
atelectasis
| - pęcherzyki płucne stają się bezpowietrzne i ściany zapadają się
226
O czym świadczy wypuk stłumiony nad klatką piersiową
1. zwiększenie grubości ściany klatki piersiowej - otyłość
2. bezpowietrzność miąższu płucnego
3. nowotwory śródpiersia
4. niedodma płuc (atelectasis)
5. płyny w jamie opłucnej - wodopiersie, wysiękowe zapalenie
227
Odgłos czerepowy - łacina + mechanizm powstawania
= odgłos pękniętego garnka (olla rupta)
- przy silnym opukiwaniu gaz w przestrzeni wydostaje się przez wąski otwór (np w miejscach połączenia z wąskim oskrzelem)
228
Słyszalność wysłuchu oskrzelowego i pęcherzykowego u różnych zwierząt
- bydło: Oskrzelowy - dobrze słyszalny (zarówno przed jak i za łopatką); Pęcherzykowy - słabo słyszalny
- konie: Oskrzelowy - brak; Pęcherzykowy - słaby
- owce i kozy, mięsożerne: Oskrzelowy i Pęcherzykowy dobrze słyszalne nad całym polem osłuchowym
229
Wzmożenie szmerów u młodych zwierząt - łacina
respiratio iuvenilis
230
Podział szmerów wysłuchowych
1. Oskrzelowy: - nad oskrzelami
- stenotyczny (krtaniowy)
- przepływowy (tchawiczy)
2. Pęcherzykowy - nad pęcherzykami
231
Brak szmeru - łacina + przyczyny
respiratio nulla
- niedrożność oskrzeli
- zapalenie płuc
- przekrwienie płuc
- niedodma płuc
- płyn w opłucnej
232
Szmery dodatkowe - podział (5)
1. Rzężenia - rhonchi
- suche - rhonchi sonori/ sibilas
- wilgotne - rhonchi humidi
2. Trzeszczenia - crepitationes
3. Tarcia opłucnowe - affrictus pleurae
4. Szmer spadającej kropli - gutta cadens
5. Pluskanie - succusio Hippocratis
233
Rzężenia - rodzaje
ze względu na konsystencję wydzieliny:
- suche - śluzowa, gęsta wydzielina
- wilgotne - surowicza wydzielina
ze względu na pochodzenie:
- grubobańkowe - zapalenie tchawicy i oskrzeli
- średniobańkowe - zapalenie oskrzeli
- drobnobańkowe - zapalenie płuc, rozstrzeń
234
Trzeszczenia płucne - łacina+ mechanizm powstawania
crepitationes
- rozerwanie sklejonych ścian pęcherzyków płucnych
- najlepiej słyszalne przy wdechu
235
Tarcia opłucnowe - łacina + mechanizm powstawania
affrictus pleurae
| - ocieranie listków opłucnowych
236
Pluskania - łacina + mechanizm powstawania
succusio Hippocratis
| - gdy we wnętrzu opłucnej poza płynem znajduje się gaz -> przy wdechu płyn uderza o ściany
237
Punkcja klatki piersiowej - łacina + gdzie wykonujemy
thoracocentesis
- konie - 6pmż z lewej, 5pmż z prawej
- Ru, świnie - 5pmż z lewej i prawej
- mięsożerne - 6-7pmż lub w kącie między stłumieniem sercowym a tylną granicą płuc
238
Przesięk - łacina
transsudat
239
Wysięk - łacina
exsudat
240
Przesięk vs wysięk
Przesięk - mało białka, przezroczysty, mało elementów komórkowych, niezapalny
Wysięk - dużo białka, gęsty, dużo komórek, zapalny, zawiera skrzepy
241
Badanie okolicy serca
1. Oglądanie - uderzenia boczne i koniuszkowe
2. Omacywanie - uderzenia, ciepłota, wrażliwość, drżenie
3. Opukiwanie - pole stłumienia sercowego, odgłos opukowy
4. Osłuchiwanie - w punktach głównych - tony serca
242
Tony serca - na co patrzymy
- częstość
- siła
- barwa
- rytm
243
Tętno tętnicze - na co patrzymy
- częstość
- miarowość (regularność)
- jakość: wypełnienie, napięcie, siła, chybkość, równość
244
Badanie żył - na co patrzymy
- wypełnienie
- tętno żylne - dodatnie i ujemne
- falowanie żylne
245
Ułożenie orientacyjne serca u zwierząt
- psy - poziomo, część przykryta przez płuca (4-6pmż)
- koty - poziomo, całość przykryta (4-6pmż)
- konie - pionowo, większość przykryta (3-5pmż)
- bydło - poziomo, całość przykryta (3-4pmż)
- świnie - (2-4pmż)
246
Uderzenia boczne i koniuszkowe - jakie u jakiego zwierzęcia?
- boczne - krowy, konie
| - koniuszkowe - psy, koty
247
Zwiększenie siły uderzeń serca (kołatanie serca) - łacina + przyczyny
kołatanie serca (palpitatio m. cordis)
- zapalenia osierdzia, wsierdzia
- rozstrzeń serca
- przerost serca
- nadczynność tarczycy
248
Określanie pola stłumienia sercowego
Trójkąt prostokątny:
- prostopadła do łokcia
- równoległa na wysokości wyrostka łokciowego
- końce połączone łukowato
Przy wysunięciu kończyny do przodu trójkąt staje się równoramienny
249
Pole stłumienia sercowego - konie
- linia pionowa - 4pmż
- pozioma - równoległa przez wyrostek łokciowy
- skośna - łącząca poprzednie łukowato
250
Konie - odgłos nad polem stłumienia sercowego
- stłumienie względne
| - stłumienie bezwzględne (na szerokość dłoni od pośrodkowej linii podpiersia, tam nieokryte przez płuca)
251
Bydło - odgłos nad polem stłumienia sercowego
- stłumienie względne (przytłumienie), bo płuca w całości przykryte płucami
252
Kąt powietrzny - co to
Kąt między stłumieniem sercowym a przeponą
253
Psy - odgłos nad polem stłumienia sercowego
- stłumienie bezwzględne - 4,5,6pmż
- bez wyraźnej granicy przechodzi w stłumienie wątrobowe
- nie wykracza poza połączenia chrzęstno-stawowe
254
Tony serca - jakie są i z czego wynikają
1. Skurczowy = systoliczny - wynika ze skurczu komór, głośniejszy nad zastawką trójdzielną i mitralną
2. Rozkurczowy = diastoliczny - wynika z rozkurczu komór, głośniejszy nad zastawkami półksiężycowatymi
255
Co składa się na powstanie tonu serca?
- ton mięśniowy - z napięcia mięśnia sercowego
- ton zastawkowy - z drgania zastawek
- drganie nitek ścięgnistych
256
Puncta maxima - koń
- t.płucnej - 3pmż tuż nad mostkiem
- aorty - 4pmż 2 palce poniżej linii stawu barkowego
- dwudzielna - 5pmż na szerokość dłoni poniżej stawu barkowego
- trójdzielna - po prawej, 3pmż tuż nad mostkiem
257
Puncta maxima - przeżuwacze
z lewej strony:
- t.płucnej - 3pmż tuż nad mostkiem
- aorty - 4pmż, 2 palce poniżej linii stawu barkowego
- dwudzielna - 4pmż na szerokość dłoni poniżej stawu barkowego
z prawej:
- trójdzielna - 3pmż tuż nad mostkiem
258
Puncta maxima - mięsożerne
z lewej strony:
- t.płucnej - 3pmż tuż nad mostkiem
- aorty - 4pmż tuż poniżej linii stawu barkowego
- dwudzielna - 5pmż, w górnej połowie dolnej 1/3 klatki piersiowej
- trójdzielna - z prawej, 4pmż tuż nad mostkiem
259
Puncta maxima - świnia
z lewej:
- t.płucnej - 2/3pmż tuż nad mostkiem
- aorty - 3pmż tuż nas linią stawu barkowego
- dwudzielna - 4pmż poniżej linii stawu barkowego
- trójdzielna - po prawej, 3pmż tuż nad mostkiem
260
Akcentacja obu tonów serca - przyczyna
czynnościowy przerost serca, zwyrodnienie m.sercowego
261
Akcentacja 1 tonu serca - przyczyna
tzw ton kłapiący (!), równoznaczny z osłabieniem 2 tonu
- obniżone wypełnianie się krwią lewej komory -> większe drganie nitek ścięgnistych i większa głośność
- łączy się ze spadkiem ciśnienia krwi na obwodzie
262
Akcentacja 2 tonu serca - przyczyny
- nad aortą - nadciśnienie w aorcie (przerost serca, nadciśnienie, zapalenie nerek, arterioskleroza, zwężenie aorty)
- nad t. płucną - nadciśnienie w t. płucnej (rozedma płuc, zapalenie płuc, niedomykalność zastawki mitralnej)
263
Osłabienie obu tonów serca - przyczyny
- osłabienie serca
- otłuszczenie
- zapalenie osierdzia, osierdzia
- wodopiersie
264
Osłabienie 1 tonu serca - przyczyny
- zwyrodnienie, zwiotczenie serca
- zapalenie wsierdzia
- niedomykalność zastawki przedsionkowo-komorowej i aorty
265
Osłabienie 2 tonu serca - przyczyny
- nad aortą - (zawsze towarzyszy akcentacja 1 tonu) - spadek ciśnienia krwi w krążeniu dużym, spadek objętości wyrzutowej lewej komory
- nad t. płucną - spadek ciśnienia w t. płucnej, zwężenie prawego ujścia żylnego
266
Rozdwojenie 1 tonu serca
= nierównomierny skurcz komór, przy niejednoczesnym napięciu obu zastawek przedsionkowo-komorowych
267
Rozdwojenie 2 tonu serca
= niezupełne wypełnienie się lewej komory, na skutek zatrzymania krwi w rozszerzających się płucach
- fizjologicznie występuje na szczycie wdechu
- przy nadciśnieniu w t. płucnej lub aorcie
268
Rytm cwałowy - łacina + podział
gallop rhytmus
- Trzeci, nadliczbowy ton serca
- Dwa rodzaje:
- > rytm cwałowy przedskurczowy (przedsionkowy, telediastoliczny) - na końcu rozkurczu, przed 1 tonem, przy niewydolności lewokomorowej i zaleganiu krwi w lewym przedsionku
- > rytm cwałowy komorowy (protodiastoliczny) - tuż po tonie rozkurczowym, na początku rozkurczu komór, drgania komór pod wpływem napływającej krwi
269
Rodzaje szmerów serca
1. Wewnątrzsercowe (endokardialne):
- organiczne: skurczowe, rozkurczowe
- nieorganiczne (czynnościowe) - skurczowe, rozkurczowe
- przygodne
2. Zewnątrzsercowe (perikardialne)
270
Tętno - łacina + cechy fizjologiczne
pulsus
- równe (pulsus aequalus)
- regularne (p. regularis), miarowe (p. rythmicus)
- jakość: dobrze wypełnione, dobrze napięte, silne, chybkie, równe
271
Przyspieszenie tętna - łacina
pulsus frequens = tachycardia
272
Zwolnienie tętna - łacina
pulsus rarus = bradycardia
273
Wdechowa bradykardia i wydechowa tachykardia - co to
Niemiarowość oddechowa (pulsus respiratoriae irregularis)
| *fizjologicznie na odwrót - tachykardia przy wdechu i brady przy wydechu
274
Tętno bliźniacze - łacina
pulsus bigeminus
275
Tętno trojacze - łacina
pulsus trigeminus
276
Tętno czworacze - łacina
pulsus quadrigeminus
277
Tętno pełne (duże) - łacina + cechy
pulsus magnus
| - tętnica na przekroju okrągła
278
Tętno próżne - łacina + cechy
pulsus parvus
| - tętnica na przekroju owalna
279
Tętno nitkowate - łacina + cechy
pulsus filiformis
- próżne
- bardzo małe
- bardzo słabe
280
Tętno niewyczuwalne - łacina
pulsus insensibilis
281
Tętno drżące - łacina
pulsus tremulus
282
Tętno twarde - łacina
pulsus durus
283
Tętno drutowate - łacina + cechy
pulsus contractus
| - skrajna postać twardego
284
Tętno miękkie - łacina
pulsus mollis
285
Tętno silne - łacina
pulsus altus/ fortis
286
Tętno słabe - łacina
pulsus debilis
287
Tętno chybkie - łacina + cechy
pulsus celer
| - ściany tętnic szybko się wznoszą i szybko opadają
288
Tętno leniwe - łacina + cechy
pulsus tardus
| - ściany tętnic wolno się wznoszą i wolno opadają
289
Tętno naprzemienne - łacina
pulsus alternas
290
Tętno rzekomo-naprzemienne - łacina
pulsus pseudoalternas
291
Tętno przepuszczające - łacina
pulsus intermittens
292
Tętno brakujące - łacina
pulsus deficiens
293
Tętno dziwaczne - łacina
pulsus paradoxus
294
Wzrost ciśnienia skurczowego i rozkurczowego -przyczyna
niewydolność nerek
295
Obniżenie ciśnienia rozkurczowego i skurczowego - przyczyna
osłabienie mięśnia sercowego, niewydolność lewokomorowa, zapaść
296
Wzrost ciśnienia skurczowego i spadek rozkurczowego - przyczyna
Niedomykalność zastawki aorty
297
Spadek ciśnienia skurczowego i wzrost rozkurczowego - przyczyna
niewyrównane nadciśnienie
298
Nawrót kapilarny (CRT) - fizjologiczny czas
do 2s
299
Falowanie żył - łacina + co to
undulatio
- piętrzenie krwi w żyłach, synchroniczne do ruchów oddechowych
- fizjologiczne u bydła, patologicznie przy trudnościach w oddychaniu
300
Tętno żylne ujemne - kiedy występuje
fizjologiczne:
- wzrost ciśnienia w żyłach odpowiada spadkowi ciśnienia w tętnicach
- żyły zapadają się w czasie skurczów komór a nabrzmiewają w czasie rozkurczu komór
patologicznie:
- zastój na obwodzie (niewydolność prawokomorowa)
301
Tętno żylne dodatnie - kiedy występuje
- wzrost ciśnienia w żyłach odpowiada wzrostowi ciśnienia w tętnicach
- np przez niedomykalność zastawki trójdzielnej
302
Wymień 12 odprowadzeń EKG
- 3 dwubiegunowe kończynowe Einthovena (I, II, III)
- 3 jednobiegunowe kończynowe wzmocnione Goldbergera (aVR, aVL, aVF)
- 6 jednobiegunowych przedsercowych Wilsona (v1-v6)
303
Elektrody w odprowadzeniu Einthovena
1. Czerwona - prawa ręka
2. Żółta - lewa ręka
3. Zielona - lewa goleń
4. Czarna - prawa goleń (uziemienie)
* 5. Brązowa - mostek
304
Odprowadzenia dwubiegunowe Einthovena
I - różnica potencjałów między elektrodą LA - RA
II - różnica potencjałów między elektrodą LF - RA
III - różnica potencjałów między elektrodą LF - LA
305
Mała kratka i duża kratka EKG - czas trwania
Mała kratka = 0,04s
| Duża kratka = 0,2s
306
Oś elektryczna serca
wypadkowa wektorów
| - suma załamków dodatnich i ujemnych QRS w odprowadzeniu I i III
307
Cechy prawidłowego EKG
- mogą nie występować załamki Q i S
- załamek T zwykle dluzszy i wyższy niż P
- P zawsze poprzedza QRS
- odstęp P-Q zawsze jednakowy
- załamki P maja taki sam kształt
- załamek dodatkowy U u psów mega rzadko
308
Fizjologiczny zakres osi serca psa
40-100 stopni
309
Fizjologiczny zakres osi serca - koty
0-160 stopni
310
Blok przedsionkowo - komorowy I stopnia
przedłużenie czasu przewodzenia między przedsionkami a komorami
- wydłużenie odstępu PQ
311
Blok przedsionkowo-komorowy II stopnia - Mobitz I (Wenckebach)
Wydłużanie odstępu PQ przy każdym kolejnym pobudzeniu, aż do wypadnięcia zespołu QRS
312
Blok przedsionkowo komorowy II stopnia - Mobitz II
Po kilku regularnych odstępach PQ następuje wypadnięcie zespołu QRS
313
Blok przedsionkowo- komorowy III stopnia
żadne z pobudzen powstałych w węźle zatokowo - przedsionkowym nie dociera do komór
- niezależna praca przedsionków i komór
314
Zalamek P - pochodzenie
wynika z depolaryzacji mięśnia przedsionków
315
Zespół QRS - pochodzenie
Wynika z depolaryzacji mięśnia komór
316
Załamek T - pochodzenie
repolaryzacja komór
317
Załamek U - pochodzenie
późna repolaryzacja mięśni brodawkowatych
318
włókninowe zapalenie opłucnej - łacina
pleuritis fibrosa
319
wysiękowe zapalenie osierdzia - łacina
pericarditis exsudativa
320
odma płuc - łacina
pneumothorax
321
Szmery - na co patrzymy
Siła, rytm, czestosc, czystosc
322
undulatio?
falowanie żył
323
pulsus intermittens?
tętno przepuszczające
324
pulsus alternas?
tętno naprzemienne
325
tachypnoe?
przyspieszenie oddychania
326
pulsus paradoxus?
tętno dziwaczne
327
succusio Hippocratis?
pluskania
328
pulsus durus?
tętno twarde
329
pulsus contractus?
tętno drutowate
330
pulsus respiratoriae inrregularis?
niemiarowość oddechowa tętna
331
pulsus parvus?
tętno próżne
332
pericarditis exsudativa?
wysiękowe zapalenie osierdzia
333
pulsus tardus?
tętno leniwe
334
pulsus filiformis - cechy
- próżne
- bardzo małe
- bardzo słabe
335
ton kłapiący?
akcentacja 1 tonu serca, przez obniżone wypełnianie lewej komory
-> większe drganie nitek ścięgnistych oraz spadek objętości wyrzutowej serca i ciśnienia krwi na obwodzie
336
rhonchi sonori?
rzężenia suche
337
crepitationes?
trzeszczenia
338
affrictus pleurae
tarcia opłucnowe
339
gutta cadens
szmer spadającej kropli
340
fizjologicznie przy wdechu co występuje w sercu?
rozdwojenie 2 tonu serca
341
pulsus deficiens
tętno brakujące
342
gallop rhytmus?
rytm cwałowy
343
rytm cwałowy telediastoliczny
przedskurczowy = przedsionkowy
344
rytm cwałowy protodiastoliczny
komorowy
345
sternutatio?
kichanie
346
sterior
chrapanie
347
myxomalacio concharum?
śluzowa degeneracja muszli nosowych
348
olla rupta?
odgłos pękniętego garnka = odgłos czerepowy
349
fremitus pleuralis?
drżenia opłucnowe
350
W jakim miejscu nakłucie osierdzia u psa
Z prawej w 5pmż
