Konstytucja i demokracja Flashcards
(22 cards)
Definicja konstytucji
Najważniejszy akt prawny w państwie, określa ustrój państwa, prawa, wolności i obowiązki obywateli oraz sposób powoływania i kompetencje organów władzy
Uchwalenie konstytucji RP
Uchwalona 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe. Zatwierdzona w referendum. Weszła w życie 16 października 1997 roku
Różnice konstytucji i innych aktów
Szczególna treść, zawiera zasady funkcjonowania państwa, szczególną moc prawna - najważniejszy akt prawny, szczególna forma - jedyny akt o nazwie konstytucja
Republikańska forma państwa
Obywatele wybierają przedstawicieli do władzy na określony czas
Zwierzchnictwo/Suwerenność narodu
Władza w państwie należy do narodu
Pluralizm
W państwie może istnieć wiele partii
Podział i równowaga władz
Władza w państwie dzieli się na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą
Gwarancja praw i wolności jednostki
Każdemu obywatelowi przysługują określone prawa i wolności
Decentralizacja i samorządność
Władze centralne przekazują samorządom niektóre zadania oraz prawo do samodzielnego podejmowania decyzji
Unitarna forma państwa
Państwo ma charakter jednolity, a jego podział na mniejsze jednostki ma charakter administracyjny
Preambuła
Wstęp do Konstytucji, który odnosi się do wartości, ważnych wydarzeń historycznych i celów, które stawia sobie konstytucja
Zasady ustrojowe
demokratyczne państwo prawne, unitarna forma państwa, zwierzchnictwo narodu, gwarancja praw i wolności jednostki, konstytucjonizm, podział i równowaga władz, republikańska forma rządu, pluralizm, decentralizacja i samorządność, społeczna gospodarka rynkowa
Demokracja
Władza należy do ludu, forma ustroju państwa, gdzie obywatele w sposób bezpośredni lub pośredni mają wpływ na to, co się dzieje w państwie
Demokracja pośrednia
Obywatele wybierają przedstawicieli w wyborach
Czynne prawo wyborcze
Możliwość głosowania pełnoletnich obywateli, poza osobami bez praw wyborczych
Bierne prawo wyborcze
Możliwość kandydowania niekaranych obywateli na stanowiska
Wieki potrzebne, by kandydować
Radny - 18 lat
poseł, europoseł - 21 lat
Prezydent miasta, burmistrz, wójt - 25 lat
Senator - 30 lat
Prezydent państwa - 35 lat
Zasady wyborcze
Powszechne (głosować może każdy z prawem wyborczym)
Bezpośrednie (głosujemy osobiście)
Równe (każdy ma 1 głos)
Tajne (anonimowe wybory
Demokracja bezpośrednia
Inicjatywa obywatelska (możliwość zgłoszenia własnego projektu ustawy po uzyskaniu 100 tys podpisów. Parlament musi rozpatrzyć projekt, nie musi uchwalać
Referendum
Powszechnie głosowanie tak lub nie, wyróżniamy referenda ogólnokrajowe i lokalne. Mają charakter fakultatywny - nie ma potrzeby ich przeprowadzania
Referendum ogólnokrajowe
Z inicjatywy prezydenta, sejmu lub co najmniej 500 tyś osób, musi wziąść udział 50% obywateli, wiążące jeżeli za danym rozwiązaniem było ponad 50% głosów
Referendum lokalne
Z inicjatywy 10% mieszkańców gminy lub powiatu lub 5% mieszkańców województwa, musi wziąść udział 50% obywateli, wiążące jeżeli za danym rozwiązaniem było ponad 50% głosów