Kwartaal 2 Flashcards
(165 cards)
1
Q
Watter tipe energie gebruik stelsels?
A
Menslike, meganiese, elektriese of chemiese energie
Gasse of vloeistowwe onder druk
2
Q
A
3
Q
Wat doen elke substelsel?
A
Dit verrig ‘n spesifieke funksie wat nodig is om die masjien te laat werk
4
Q
Wat word elke deel van ‘n komplekse stelsel genoem?
A
“’n Substelsel
5
Q
Wat is UITSET?
A
Uitset / beweging van die stelsel
6
Q
Wat doen MEGANISMES in ‘n stelsel?
A
Om ‘n stelsel te beheer
7
Q
Wat is die rol van INSET in ‘n meganiese stelsel?
A
Om ‘n stelsel te begin.
8
Q
Hoe word komplekse meganiese stelsels gemaak?
A
Eenvoudige meganismes word saam gebruik om komplekse meganiese stelsels te maak.”*
9
Q
Waarom is goed ontwerpte masjiene nuttig?
A
Hulle help ons om vinniger en met minder moeite te werk
10
Q
Wat is meganismes?
A
Die bewegende dele in masjiene wat energie gebruik om krag en beweging oor te dra om werk te verri
11
Q
Wat is ’n geslote hidrouliese stelsel?
A
“‘n Geslote hidrouliese stelsel: Dit bestaan uit ’n verseëlde eenheid wat twee suiers bevat wat deur die middel van ’n pyp of reservoir met mekaar verbind is.”
12
Q
A
13
Q
Wat is ’n oop hidrouliese stelsel?
A
“‘n Oop hidrouliese stelsel bevat ‘n vloeistof wat onder druk geplaas word, byvoorbeeld water en ’n tuinslang met ’n drukspuitstuk.”
14
Q
Noem twee nadele van pneumatiese stelsels.
A
- “Pneumatiese stelsels is nie geskik vir masjiene waar presiese, beheerste beweging nodig is nie.”
- “Saamgeperste lug kan baie gevaarlik wees omdat dit onvoorspelbaar is, en skopterug kan voorkom.”
15
Q
Noem een voordeel van ’n pneumatiese stelsel.
A
“Goedkoper as hidrouliese stelsels.”
16
Q
Wat gebeur wanneer jy die suier van ’n spuit ingedruk hou en die punt sluit?
A
“Dan sal jy die lug in die spuit saamper. Dit beteken dat die lugmolekules gedwing word om nader aan mekaar te beweeg.”
17
Q
Noem voorbeelde van masjiene wat ’n pneumatiese stelsel gebruik.
A
fiets pompe, motorbande
industriële gereedskap soos boorhamer
’n Tandarts se boor
lugremme van swaar voertuie soos busse, vragmotors en treine
’n pneumatiese boor
spuitkanne en spuitbottels
18
Q
Wat gebruik pneumatiese stelsels om masjiene en gereedskap te laat werk?
A
Die potensiële energie van saamgeperste lug
19
Q
Waarom kan gas deeltjies onder druk saamgepers word?
A
Omdat daar baie spasie tussen die deeltjies is
20
Q
Wat word genoem as ‘n meganiese stelsel wat meganiese voordeel verkry deur saamgeperste gas/lug te gebruik?
A
Pneumatiese stelsel
21
Q
Wat word gebruik in hidrouliese stelsels?
A
- Vloeistowwe onder druk
22
Q
Wat eord gebruik in pneumatiese stelsels?
A
- Lug onder druk
23
Q
toepassings van hidrouliese stelsels.
A
- “Hidrouliese domkragte”
- “Laaigrawe”
- “Motorremstelsels”
- Kompressiemeganismes op wipbakvragmotors
- stootskrapers
24
Q
Waarom is hidrouliese stelsels ideaal vir swaar industrie?
A
Hulle is baie kragtig en gee ’n akkurate, onmiddellike uitset
25
Gee 'n unieke eiebskap van water
Hulle het geen eie vorm nie en neem die vorm van die houer aan
26
Hoe dra vloeistowwe druk oor?
Hulle dra druk wat daarop toegepas word in alle rigtings oor en versterk werksverrigting
27
Hoekom word olie verkies bo water in hidrouliese stelsels?
Olie is ’n smeermiddel, verminder wrywing, en vries nie so maklik soos water nie
28
Wat is die uitset van 'n hidrouliese stelsel?
n Groter krag om iets te beweeg/skuif
29
Wat gebeur in die prosesfase by hidrouliese stelsels?
Die hidrouliese stelsel skakel ’n klein krag om."*
30
Wat is die inset van 'n hidrouliese stelsel?
*"’n Klein krag."*
31
Kan vloeistowwe in hidrouliese stelsels saamgepers word?
- *"Nee, hulle kan nie saamgepers word nie."*
32
Wat gebruik hidrouliese stelsels om krag oor te dra?
- *"Vloeistowwe (olie/water) onder druk."*
33
Funksie van slaafsilinder
Waarheen die krag oorgedra word, Dir uitset is merkbaar
34
Funksie van hoofsilinder
Begin die oordrag beweging in die stelsel.
35
Noem en bespreek die voordele en nadele van hidrouliese stelsels
Voordele van hidrouliese stelsels:
○’n Hidrouliese stelsel is doeltreffend aangesien die druk in die sisteem is konstant.
○Krag word direk en onmiddellik oorgedra, wat vinnige reaksie moontlik maak.
○Die stelsel is doeltreffend omdat olie wrywing verminder.
○Die werking van die stelsel word nie beïnvloed deur verandering in vraag nie.
○Dit het lae koste om te bedryf.
Nadele van hidrouliese stelsels:
○Olie lekke is morsig en kan onnet wees.
○Hidrouliese masjiene is duur om te bou weens die kompleksiteit van die komponente.
○Dele van 'n hidrouliese stelsel moet uiters sterk wees om die hoë kragte wat deur die stelsel opgewek word, te weerstaan.
36
Hoeveel keer groter sal die uitsetkrag wees as die uitsetsuier drie keer groter is as die insetsuier?
Drie keer groter
37
Wanneer is die uitsetkrag groter as die insetkrag in 'n hidrouliese stelsel?
Wanneer die suiergrootte (area) van die uitsetsuier groter is as die area van die insetsuier."
38
Wat is die eenheid van krag, en na wie is dit vernoem?
Newton (N), vernoem na Isaac Newton
39
Waar word die druk versprei in ’n geslote hidrouliese stelsel?
Regdeur die vloeistof en op die wande van die houer
40
Wat gebeur wanneer jy die insetsuier in ’n hidrouliese stelsel druk?
"Die opbou van druk veroorsaak dat die vloeistof die uitsetsuier uitstoot
41
Wat sê die Wet van Pascal oor druk in 'n hidrouliese stelsel?
Druk wat op een deel van ’n hidrouliese stelsel toegepas word, sal sonder verlies, eweredig in alle rigtings versprei word."
42
Wat toon Figuur 3.15? (bl.11)
Hoe ’n klein krag op ’n klein suier ’n groot krag op ’n groot suier produseer
43
Wanneer is daar meganiese voordeel (MA > 1) in 'n hidrouliese stelsel?
Wanneer ’n klein suier ’n groter suier aandryf, word krag vermenigvuldig
44
Hoe word die krag vermenigvuldig by suier F2? (bl.11)
Die druk word vermenigvuldig met die oppervlakte van die groot suier, wat ’n groter krag produseer
45
Wat gebeur wanneer suier F1 afgedruk word? (bl.11)
’n Krag word op die oppervlak van die vloeistof uitgeoefen, en hierdie druk word eweredig na suier F2 oorgedra."
46
Wat sê Pascal se wet oor druk in 'n geslote hidrouliese stelsel?
Wanneer ’n krag op ’n vloeistof in ’n geslote stelsel toegepas word, word die druk eweredig deur die vloeistof in alle rigtings toegepas
47
Hoe kan ons krag bereken uit druk en area?
KRAG = DRUK × OPPERVLAKTE-AREA
48
Wat gebeur met die druk as die area kleiner word?
’n Kleiner area sal ’n groter druk tot gevolg hê.
49
Hoe word druk gedefinieer?
Druk word gedefinieer as die krag wat per oppervlakte-eenheid toegepas word: DRUK = KRAG / AREA
50
Hoe skep 'n hidrouliese pers groot krag?
Deur vloeistof onder druk te gebruik
51
Watter komponente word in hidrouliese perse gebruik?
"Pompe, kleppe en plate."
52
Waarvoor word hidrouliese perse gebruik?
Om voorwerpe te vergruis of te kompakteer
53
Wat bepaal die Wet van Pascal?
Dat druk konstant is regdeur 'n geslote sisteem
54
Op watter wetenskaplike wet is hidrouliese perse gebaseer?
Die Wet van Pascal
55
Vir watter drie prosesse word hidrouliese perse gebruik?
Pons, buig en vorming van metale.
56
Wat voorkom dat die uitsetsuier terugval na sy oorspronklike posisie?
Die eenrigtingklep sluit en voorkom dat die hidrouliese vloeistof terugvloei in die silinder
57
Wat is die funksie van 'n eenrigtingklep?
Dit laat vloeistof net na die uitvoersuier beweeg
58
Hoe word 'n voertuig opgelig in hierdie stelsel?
Die invoersuier oefen druk uit op die vloeistof, wat die uitvoersuier laat beweeg en die voertuig oplig
59
Wat is die doel van 'n beheermeganisme in hidrouliese stelsels?
Om die vloei van vloeistof te beheer tot jou voordeel
60
Sketse op bl.18
61
Beskryf die stappe wat plaasvind in 'n hidrouliese domkrag wanneer dit 'n voertuig oplig.
1. **Inset:**
- Die operator druk die **heiboom** op en af.
- Dit aktiveer die **pomp**.
2. **Vloeistofvloei:**
- Die pomp druk **hidrouliese vloeistof** uit die **reservoir**.
- Die vloeistof beweeg deur die **eenrigtingklep** na die **silinder**.
3. **Drukopbou:**
- Die vloeistof bou **druk** op in die silinder.
- Die **eenrigtingklep** verhoed terugvloei.
4. **Uitset:**
- Die druk druk die **vertikale arm** op.
- Die arm lig die **voertuig** op.
5. **Veiligheid:**
- As die druk te hoog word, laat die **veiligheidsklep** vloeistof vry om die stelsel te beskerm.
62
Wat is die uitset van 'n hidrouliese domkrag?
Die druk in die silinder lig die vertikale arm op, wat die voertuig oplig."
63
Wat gebeur in die prosesfase by 'n hidrouliese domkrag?
Die heiboom pomp vloeistof van die reservoir na die silinder waar druk opgebou word
64
Wat is die inset van die domkragstelsel?
Die operator van die domkrag
65
Waarom word veiligheidskleppe gebruik?
Om vloeistof vry te laat as die druk te hoog word, wat verhoed dat die stelsel bars
66
Wat gebeur wanneer die werk klaar is?
Die eenrigtingklep word oopgemaak, en die gewig van die vrag dwing die vloeistof terug na die reservoir
67
Hoe kom die vloeistof in die silinder?
Deur 'n eenrigtingklep wat net toelaat dat vloeistof in een rigting beweeg
68
Waar word die hidrouliese vloeistof gestoor?
In die reservoir
69
Hoe word die pomp aangedryf?
Met die hand deur 'n heiboom op en af te druk
70
Wat is die doel van die vertikale arm?
Om die vrag op te lig deur druk van die vloeistof
71
Watter vier hoofkomponente het 'n hidrouliese domkrag?
1. *"Pomp"*
2. *"Reservoir"*
3. *"Silinder"*
4. *"Eenrigtingklep"*
en Vertikale arm
72
Hoe verbeter die ontwerp van 'n domkrag deur ergonomie?
1. *"Lang staaf met rubberhandvatsel beskerm die operateur se hand."*
2. *"Wiele bespoedig beweging."*
3. *"Ligte samestelling verminder ongemak."*
73
Wat is die doel van estetika in 'n domkrag?
Om dit aantreklik te laat lyk
74
Hoekom is koste-effektiwiteit belangrik?
Om mededingend te wees in die mark
75
Watter materiaal is die beste vir 'n domkrag
Sterk materiaal soos metaal om stevigheid te verseker
76
Waarom is kleiner domkragte geskik vir hul doel?
Hulle kan tot drie ton optel met min moeite
77
Watter vrae moet 'n ingenieur stel wanneer hy 'n domkrag ontwerp?
1. *"Vir wie is dit?"*
2. *"Waarvoor is dit?"*
3. *"Sal dit die werk doen?"*
4. *"Waarvan moet dit gemaak word?"*
5. *"Wat moet dit kos?"*
78
Wat is die voordeel van 'n katrolstelsel?
Dit verminder die moeite nodig om swaar vragte op te lig.
79
Hoe maak katrolle werk makliker?
Hulle laat jou toe om krag op 'n meer doeltreffende manier te gebruik
80
Waar word katrolle dikwels gebruik?
In hysbakke en hyskrane.
81
Noem drie gebruike van katrolstelsels.
1. *"Om vragte op te lig"*
2. *"Om krag oor te dra"*
3. *"Om die rigting van die krag te verander"*
82
Hoe werk 'n katrol?
Die vrag word aan die tou vasgemaak, wat om die katrol beweeg. As jy aan die een kant trek, draai die wiel en beweeg die tou in die teenoorgestelde rigting
83
Wat is 'n katrol?
"'n Gegroefde wiel met 'n tou, ketting, staalkabel of gordel wat in die groef lê
84
Vergelyking van Katrolle
| **Tipe Katrol** | **Meganiese Voordeel** | **Kragvermindering** | **Rigtingverandering** |
|-----------------------|-----------------------|----------------------|------------------------|
| Vaste katrol | Geen (MA = 1) | Nee | Ja |
| Beweegbare katrol | MA = 2 | Ja (halveer) | Nee |
| Blok-en-takel | MA ≥ 2 | Ja (afhanklik van katrolle) | Ja |
85
Hoe beïnvloed meer katrolle die benodigde krag in saamgestelde katrolle?
"Hoe meer katrolle, hoe minder krag nodig is (bv. 2 katrolle verminder krag met helfte).
86
Wat is 'n blok-en-takel stelsel?
"'n Kombinasie van vaste en beweegbare katrolle (stelsel van toue en katrollw) wat saamwerk om swaar vragte op te lig.
87
Waarom is dit doeltreffender as 'n vaste katrol?
Omdat dit die vrag direk ondersteun en die (hoeveelheid krag wat nodig is) inspanning verminder.
88
Wat is die meganiese voordeel van 'n beweegbare katrol?
Dit verminder die krag nodig om die vrag op te lig.
89
Hoe werk 'n beweegbare katrol?
Die katrol beweeg saam met die vrag, en die tou is aan 'n vaste punt vasgemaak. (bestaan uit 'n tou wat aan 'n raam vasgemaak word en die wiel/katrol beweeg vrylik op die tou.)
90
91
Wat is die voordeel van 'n vaste katrol?
Dit maak dit makliker om op te lig deur die rigting van die krag te verander (bv. afwaarts trek om op te lig).
92
Verminder 'n vaste katrol die krag nodig om 'n vrag op te lig?
Nee, die krag bly dieselfde as die gewig van die vrag (geen meganiese voordeel nie).
93
Wat is 'n vaste katrol?
'n Enkelwiel katrol vasgemaak aan 'n balk of raam, wat slegs die rigting van die krag verander.
94
Wat is 1 Newton (N)?
Die krag wat op 100 g (0.1 kg) uitgeoefen word onder gravitasie
95
Wat is die verband tussen krag en afstand?
"Krag × afstand bly konstant (werk bly dieselfde)."
Daar is altyd óf 'n kragsvoordeel of 'n afstandvoordeel, m.a.w. as die benodigde krag verminder word sal die afstand vermeerder.
96
Wat gebeur met die afstand wat jy moet trek as die krag verminder?
Die afstand vergroot (bv. 2× minder krag = 2× langer tou om te trek).
97
Hoe beïnvloed die aantal katrolle die benodigde krag?
Elke ekstra katrol verdeel die krag (bv. 2 katrolle = helfte krag)
Wanneer jy 'n saamgestelde katrol gebruik, is die krag wat nodig is om die vrag op te lig die gewig van die voorwerp gedeel deur die aantal katrolle
98
Hoe bereken jy meganiese voordeel van 'n saamgestelde katrol?
MV = Aantal toutakels wat die gewig ondersteun.
*Formule:*
- `Insetkrag = Las / MV`
- `Las = Insetkrag × MV
Of
Afstand wat die tou beweeg÷ afstand wat die vrag beweeg
99
Wat is meganiese voordeel by katrolle?
Die vermindering in benodigde krag deur die aantal toutakels wat die vrag ondersteun
100
Hoe bepaal mens die afstand wat die tou getrek moet word?
Afstand wat dit gelig is × die hoeveelheid afwaartse tou takels
101
Beskryf hoe ’n sperrat-en-klink stelsel werk aan die hand van die drie belangrikste stappe.
1. Wanneer die sperrat in een rigting gedraai word, gly die klink oor die geboë rand van die tande sonder om vas te haak.
2. Soos die klink oor die punt van elke tand beweeg, val dit teen die plat rand van die tand af in die dip en klik dit vas in ’n sluitposisie.
3. Die sperrat kan nie agteruit gly nie, aangesien die reguit rand en die veerbelaaide klink die beweging van die rat blokkeer. Rotasie word dus slegs toegelaat in die regte rigting.
102
Klink / Ratpal
’n Veerbelaaide hefboom wat in die tandopening haak.
103
Sperrat
’n Ratwiel met skuins tande, geboë aan een kant en reguit aan die ander kant.
104
Noem 3 toestelle wat sperrat-en-klink stelsels gebruik.
1. *"Meganiese domkragte"*
2. *"Waterput-wenas"*
3. *"Bergklimtoerusting"*
4. *"Veiligheidsgordels"*
5. Tuimeltreine
105
Wat is 'n sperrat-en-klink stelsel?
'n Toestel wat beweging in een rigting toelaat, maar beweging in die teenoorgestelde rigting voorkom
106
Beskryf hoe ’n skyfremstelsel werk in vier stappe soos verduidelik in die leerwerk.
1. Wanneer die bestuurder die rempedaal druk, oefen dit ’n klein inset op die pedaal uit wat druk op die remvloeistof in die hele stelsel plaas.
2. Die remvloeistof van die hoofsilinder forseer ’n gelyke druk deur die hele stelsel tot by die suiers op elke wiel.
3. Die suier druk op sy beurt twee remskoene wat op die kalipers gemonteer is, teen die skyf wat aan die wiel geheg is.
4. Wrywing tussen die kussings en die skyf vertraag die motor, wat veroorsaak dat die wiele stadiger draai, en die motor uiteindelik stop.
107
Wat is 'n skyfremstelsel?
’n Remstelsel wat motor se spoed verminder deur wrywing van 'n skyf in die wiel.
108
Wat is die doel van remme op al vier wiele?
Om die voertuig meer doeltreffend te laat stop.
109
Waaruit bestaan 'n remskyf?
'n passer/kaliper, remskoene en hidrouliese inset-en uitsetsilinders
110
'n Voertuig se remstelsel is 'n kombinasie van....
'n meganiese-, elektriese- en hidrouliese stelsel
111
Noem drie spesifieke gebruike van nokklampe
1. *"Om toue aan bindings vas te maak"*
2. *"Om veiligheidstouse op seilskepe te beheer"*
3. *"Om toue op bergklimtoerusting vas te maak
112
Wat is 'n nokklamp en wat is sy primêre funksie?
n Nokklamp is 'n veiligheidstoestel wat gebruik word om die beweging van 'n tou in 'n katrolstelsel te beheer. Dit maak 'n tou vas deur dit tussen twee stukke metaal of plastiek vas te knyp of te stuit."*
113
Wat is die voordele van randremme op fiets?
Randremme is goedkoop, maklik om te onderhou en meganies eenvoudig, maar hulle bied steeds 'n baie doeltreffende beheerstelsel
114
Verduidelik stap-vir-stap hoe 'n tipiese fietsremstelsel werk.
1. *"Wanneer die remhandvatsel na die stuurstang getrek word, span die remkabel aan."*
2. *"Die remblokkies of -pads trek saam en klem vas op die velg van die voorwiel."*
3. *"Hierdie aksie beperk die wiel se draaivermoë en bring die fiets tot stilstand."*
115
Wat is die primêre funksie van fietstremme en waarom is dit belangrik vir veiligheid?
"Fietstremme word gebruik om die fiets tot stilstand te bring of sy spoed te verminder, wat 'n kritieke veiligheidsfunksie vervul. Hulle werk deur druk op die wiel uit te oefen, wat die wiel deel van die remstelsel maak
116
**Inkamming:**
Tande van twee ratte wat in mekaar pas.
117
Wat is die gevolg van teenrotasie?
Dit verander die rigting van beweging sonder om krag te verloor."*
118
119
Waarom is ratstelle nuttig?
Hulle laat toe om spoed en krag aan te pas vir verskillende toepassings (bv. fietse, motors)
120
Hoe bereken jy meganiese voordeel (MV) vir ratte?
MV = Aantal tande op gedrewe rat ÷ Aantal tande op dryfrat"*
*OF*
*"MV = Omtrek van gedrewe rat ÷ Omtrek van dryfrat"*
121
Wanneer gebruik jy 'n tussentrat
Wanneer die dryfrat en gedrewe rat in dieselfde rigting moet draai
122
Wat is die verskil tussen 'n dryfrat en 'n gedrewe rat?
- *"Dryfrat (INSET): Die rat wat krag toedien."*
- *"Gedrewe rat (UITSET): Die rat wat aangedryf word."*
123
Wat gebeur wanneer twee ratte ingekam is?
Hulle vorm 'n ratstel en draai in teenoorgestelde rigtings (teenrotasie)
124
Wat is die definisie van 'n rat?
n Rat is 'n getande wiel waarvan die rand bestaan uit gelyk gespasieerde tande
125
Noem drie hooffunksies van ratte.
1. *"Spoed verhoog of verminder"*
2. *"Die rigting van beweging verander"*
3. *"Wringkrag vermenigvuldig of verhoog"*
126
Wat beteken RPM?
Dit dui die revolusies per minuut aan.
127
Wat is die formule om die spoedverhouding tussen twee tandratte te bepaal?
SV = (aantal tande op GEDREWE RAT) / (aantal tande op DRYFRAT)
128
Wat word die verhouding tussen die spoed van twee tandratte genoem?
Dit word die spoedverhouding (SV) genoem.
129
Watter rat het meer tande: 'n groot rat of 'n klein rat?
'n Groot rat het meer tande as 'n klein rat
130
Waarvan hang die verskil in spoed tussen twee tandratte van ongelyke grootte af?
Dit hang af van die aantal tande op elke rat
131
Wat gebeur wanneer twee tandratte van ongelyke grootte in mekaar kam?
Hulle draai in teenoorgestelde rigtings, maar teen verskillende spoed, met die kleiner rat wat vinniger draai.
132
Wat gebeur wanneer twee ewe groot tandratte in mekaar kam?
Hulle draai in teenoorgestelde rigtings (teenrotasie) en teen dieselfde spoed of rpm
133
Waarvoor word REGUIT TANDRATTE in industriële meganismes gebruik?
Om meganiese beweging oor te dra, asook om spoed en wringkrag te beheer.
134
Wat is 'n REGUIT TANDRAITE?
Dit is die eenvoudigste en mees algemene soort ratie met reguit tande wat parallel met die as georiënteer is.
135
Waar hang spoedverhouding van af?
Dit word bepaal deur die grootte en aantal tande van die gedrewe rat en dryfrat
136
Wat word bedoel met "raiverhouding"?
Die aantal omwentelingsvan een rat in verhouding tot 'n ander rat. Het betrekking op twee verskillende ratgroottes
137
Wat is die formule om ratverhouding (RV) te bereken?
*RV = (aantal tande op gedrewe rat) / (aantal tande op dryfrat)**
138
Wat gebeur as die dryfrat minder tande het as die gedrewe rat?
Die gedrewe rat draai stadiger, maar met meer wringkrag.
139
Wat gebeur as die dryfrat meer tande het as die gedrewe rat?
Die gedrewe rat draai vinniger, maar met minder wringkrag.
140
Wat beïnvloed die grootte van die wringkrag by 'n rat?
Die afstand van die as na die omtrek van die wiel (groter afstand = groter wringkrag).
Dit word oprat genoem
141
Wanneer kan wringkrag verhoog word?
Wanneer die gedrewe rat groter is as die dryfrat – dit draai dan stadiger maar met meer wringkrag
142
Wat gebeur met die wringkrag as 'n rat vinniger draai?
Hoe vinniger die rat draai, hoe minder krag dra dit oor.
143
Wat is die spoedverhouding as die gedrewe rat 12 tande het en die dryfrat 24 tande?
*SV = 12 / 24 = 0.5** Verhouding= 1:2
(Dit beteken die gedrewe rat draai twee keer vir elke draai van die dryfrat.)
144
Watter twee voordele bied keëlratte?
1. Meganiese voordeel.
2. Groter spoedverhouding.
145
Hoe is die tande van keëlratte gevorm?
Hulle is skuinsvormig en teen ’n 45°-hoek gesny.
146
Watter hoek vorm die rotasie-asse van twee keëlratte wat in mekaar kam?
90° (een vertikaal, een horisontaal).
147
Wat is die hoofdoel van keëlratte?
Om rotasie deur ’n 90° hoek te bewerkstellig (bv. van horisontaal na vertikaal).
148
Waarom is hierdie stelsel geskik vir toepassings soos hekke?
Omdat dit effektief rotasie (van ’n motor) omskep in ’n reguit beweging (bv. om ’n hek oop te skuif).
149
Wat dryf die kleinrat aan in hierdie stelsel?
’n Motor met ’n draaiende as, wat aan die kleinrat gekoppel is
150
Noem 'n voorbeeld waar hierdie stelsel gebruik
By elektriese hekke of 'n kurktrekker/bottelopmaker.
151
Hoe werk die kleinrat-en-tandstang-stelsel?
Die kleinrat draai en beweeg op en af langs die vaste tandstang(reguit tandrat).
- Dit verander rotasie in lineêre beweging.
152
Wat is die hoofdoel van 'n kleinrat-en-tandstang-stelsel?
Om rotasiebeweging om te sit in reguit (lineêre) beweging.
153
Noem twee voorbeelde waar keëlratte gebruik
1. Handboor
2. Voedselmenger
154
Wanneer word wringkrag verhoog in 'n keëlratstelsel?
Wanneer die gedrewe rat groter is – dit draai stadiger, maar met meer wringkrag.
155
Wat gebeur met die wringkrag as die kleiner rat vinniger draai (keëlratstelsel)?
Die kleiner rat dra meer krag oor, maar met minder wringkrag.
156
Hoe beïnvloed die grootteverskil die meganiese voordeel (keëlratstelsel)?
Die kleiner rat draai meer as een keer per rotasie van die groot rat, wat meganiese voordeel bied.
157
Wat gebeur met die spoed wanneer keëlratte van verskillende groottes in mekaar kam?
Die kleiner rat draai vinniger as die groter rat.
158
Wat is die verhouding tussen wurmrat-omwentelings en wurmwiel-beweging
- 1 volle omwenteling van die wurmrat = beweging van 1 tand op die wurmwiel.
159
Waarom word wurmratte in elektriese motors van speelgoed gebruik?
Om hoë motorspoed te vertraag en groter wringkrag te lewer
160
Noem ’n algemene gebruik van ’n wurmratstelsel.
Bobbejaanspanner of speelgoed motortjies
161
Hoekom is die wurmrat altyd die dryfrat?
Omdat die stelsel nie terugwerkend kan draai nie (die wurmwiel kan nie die wurmrat aandryf nie).
162
Wat gebeur met die spoed en wringkrag in ’n wurmratstelsel?
- Die spoed word **vertraag**.
- Die wringkrag word **verhoog**.
163
Watter hoek vorm die rotasierigtings van die wurmrat en wurmwiel?
90° (regte hoek).
164
Wat is 'n wurmrat?
'n Aaneenlopende skroefdraad/silinder
165
Beskryf hoe 'n mini-laaimasjien werk
Dit het 'n bak voor wat die bestuurder in 'n hoop rommel/afval kan indruk.
Dan hys die arms van die laaimasjien die vrag in die lug op.
Dit gebruik diesel as 'n energiebron. Die enjin draai 'n kragtige pomp wat hidrouliese olie deir die rubberslange en suiers pomp.
