LDEK Flashcards
1
Q
Leczenie przewlekłego zapalenia kości
A
zależy od rozległości procesu, liczby i wielkości ognisk martwiczych oraz stanu ogólnego pacjenta.
Miejscowa implantacja antybiotyku jest podstawową metodą jego stosowania - uzyskujemy w ten sposób wysokie, stałe i długoczasowe stężenie antybiotyku w ognisku zapalnym. Ostatnio najczęściej używa się gąbki garamycynowej, w której nośnikiem antybiotyku jest wysokooczyszczony kolagen ulegający powolnej biodegradacji. Mogą wystąpić objawy wymagające zastosowania antybiotykoterapii ogólnej.
Głównym sposobem leczenia przewlekłego zapalenia kości jest postępowanie chirurgiczne - wyłyżeczkowanie zmian kostnych, usuwanie martwaków, zabiegi dekortykacji (Obwegesera)
Wskazania do zastosowania antybiotykoterapii ogólnej to:
- zaostrzenie procesu chorobowego z nasileniem objawów ogólnych i miejscowych
- zły stan ogólny chorego (choroby współistniejące)
- jako osłona w leczeniu chirurgicznym (usuwanie martwaków, dekortykacja)
2
Q
Wskazania do zastosowania antybiotykoterapii ogólnej w przypadku leczenia przewlekłego zapalenia kości to:
A
- zaostrzenie procesu chorobowego z nasileniem objawów ogólnych i miejscowych
- zły stan ogólny chorego (choroby współistniejące)
- jako osłona w leczeniu chirurgicznym (usuwanie martwaków, dekortykacja)
3
Q
Świnka (co to, objawy, leczenie)
A
Świnka to najczęściej występujące wirusowe ostre zapalenie gruczołów ślinowych. Jest to choroba wieku dziecięcego.
Objawy:
- obustronne obrzmienie ślinianek przyusznych, niekiedy również podżuchwowych i podjęzykowych z bolesnością (na początku jednostronne = asymetria twarzy)
- utrudnione rozwieranie szczęk
- suchość w jamie ustnej
- podwyższona temperatura ciała, dreszcze
Mogą wystąpić:
- dolegliwości ze strony jamy brzusznej (zapalenie trzustki)
- zapalenie jąder, jajników
- nieodwracalne uszkodzenie nerwu VII
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Leczenie:
- leki przeciwbólowe, przeciwzapalne
- w ciężkich przypadkach - steroidy i gamma-globulina
Różnice w podręcznikach: W Kryście świnka jest klasyfikowana jako zapalenie “wtórne”, a w Bartkowskim jako “ostre pierwotne”
4
Q
Wskazania do napromieniania nowotworów jamy ustnej:
A
- guzy wywodzące się z układu limfatycznego i siateczkowo-śródtkankowego
- plazmocytoma (szpiczak jednoogniskowy/mnogi)
- mięsak poprzecznie prążkowany (szczególnie typ zarodkowy wykazuje promienioczułość i chemioczułość)
- pierwotny mięsak siateczki (reticulosarcoma)
- guz Ewinga
- rak lity
- anaplastyczny rak podstawnokomórkowy (w rzadkich przypadkach nieoperacyjnych)
- nowotwory technicznie i biologicznie nieoperacyjne
W przypadku czerniaka wycięcie chirurgiczne jest leczeniem z wyboru.
5
Q
Szkliwiaki - nawrotowość:
A
- Lity/wielokomorowy (SMA) - 25-35% (metody radykalne), 50-90% (wyłuszczenie)
- Jednokomorowy (UA) - 3,6-10% (metody radykalne), 10-25% (metody agresywne), 35% (metody zachowawcze)
- Desmoplastyczny (DA) - 40% (metody radykalne)
- Szkliwiak zewnątrzkostny/obwodowy (PA) - 16-19%
6
Q
Po przewodowym podaniu artykainy mogą pojawić się utrzymujące się parestezje. Do niedoczulicy dochodzi głównie w zakresie…
A
nerwu językowego oraz w mniejszym stopniu nerwu zębodołowego dolnego
parestezje w obszarze nerwu zębodołowego górnego tylnego są raczej spowodowane obecnością dodatku adrenaliny w artykainie
7
Q
Ropień przestrzeni skroniowej - objawy
A
- szczękościsk
- odczynowy obrzęk:
> okolicy ciemieniowej
> czołowej
> przyuszniczo-żwaczowej
> jarzmowej
> powiek
8
Q
Ropień skrzydłowo-podniebienny
A
- silny ból promieniujący do skroni
- obrzęk skroni, policzka, okolicy podoczodołowej zaciskający szparę powiekową
- egzoftalmia
- szczękościsk
9
Q
Ropień dołu nadkłowego
A
- silne bóle
- wysoka temperatura ciała
- odczynem w regionalnych węzłach chłonnych
- bolesny naciek tkanek miękkich pokrywających dół nadkłowy oraz wargi górnej z wygładzeniem bruzdy nosowo-wargowej
- obrzęk policzka, okolicy podoczodołowej, powieki dolnej i przyśrodkowego kąta oka
- wewnątrzustnie spłycenie przedsionka
10
Q
Ropień przygardłowy
A
- silny ból promieniujący do skroni
- chrypka
- zaburzenia funkcji połykania, niekiedy oddychania,
- obrzęk okolicy pod- i zażuchwowej
- powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych i szyjnych
- szczękościsk (w zębopochodnych)
11
Q
Ropień przestrzeni policzkowej
A
- w przypadku ropnia wewnętrznego występuje bolesne z chełbotaniem wygórowanie błony śluzowej
- w ropniu zewnątrzustnym stwierdza się początkowo twardy, bolesny naciek i obrzęk policzka, odczynowy obrzęk wargi górnej i powieki dolnej, powodując zwężenie szpary powiekowej
12
Q
Objaw Vincenta
A
jest objawem patologicznym, charakteryzującym się trwałym porażeniem nerwu zębodołowego, najczęściej w wyniku działań jatrogennych, np. wtłoczenia korzenia zęba do kanału żuchwy.
13
Q
W trakcie znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego, dochodzi także do…
A
znieczulenia nerwu policzkowego i językowego - całość daje efekt zniesienia czucia połowy żuchwy, języka i wargi po stronie znieczulanej. Może wystąpić objaw “wyszczerbionej szklanki”, zaś pacjent po stronie znieczulanej odczuwa tylko dotyk, zaś ból zostaje zniesiony.
Przy prawidłowo znieczulonym n. zębodołowym może występować ból, ponieważ ozębna jest unerwiona od strony: zębodołu, dziąsła, nerwów wchodzących do miazgi. Dodatkowo podczas usuwania zębów trzonowych dolnych należy znieczulić nerw językowy i policzkowy.
14
Q
Izolowane złamanie wyrostka kłykciowego żuchwy
A
Podczas takiego urazu dochodzi do utraty podparcia w stawie skroniowo-żuchwowym po stronie chorej. Gałąź żuchwy pociągana jest przez mięśnie ku górze ulegając skróceniu po tej stronie. Dodatkowo jednostronne działanie m. skrzydłowego bocznego po stronie przeciwnej do złamania (po stronie złamania mięsień nie działa) przemieszcza żuchwę w stronę chorą. Powstaje asymetria twarzy. Równoczesne pociąganie żuchwy ku dołowi przez mięśnie ją obniżające upośledza kontakt pomiędzy górnym i dolnym łukiem zębowym. Pojawia się zgryz otwarty w odcinku przednim, bardziej zaznaczony po stronie zdrowej.
15
Q
Torbiel korzeniowa (RC)
A
RC przez długi czas pozostaje bezobjawowa (często wykrywana przypadkowo na RTG). W dalszych etapach wzrostu dochodzi do powstania niebolesnego wygórowania kości. Powoli postępujące wygórowanie blaszki zbitej, początkowo palpacyjnie twarde, z czasem ulega ścieńczeniu i wówczas przy dotyku pojawia się objaw chrzęstu pergaminowego (objaw Dupuytrena).
W zaawansowanych stadiach dochodzi do całkowitego zaniku części korowej kości i wówczas wyczuwalne jest chełbotanie, związane z przemieszczającą się wewnątrz torbieli przy ucisku treścią płynową. Torbiel korzeniowa nierzadko powoduje przemieszczenie sąsiednich zębów. Dolegliwości bólowe nie są częstym objawem RC, ale mogą wystąpić.
16
Q
Torbiel kanału przysiecznego (ICC)
A
Jest trzecią co do częstości występowania torbielą kości szczękowych.
Do rozwoju torbieli dochodzi najczęściej w wieku pomiędzy 30. a 50. r.ż., jednak nierzadkie są przypadki występowania w 2. i 3. dekadzie życia, a także u ludzi starszych. Incydentalnie pojawia się również u dzieci.
Etiopatogeneza:
- Reszty nabłonkowe Malasseza - zębopochodny czynnik zapalny - 50%
- Gruczoł wydzielniczy błony śluzowej jamy nosowej, zatoki szczękowej lub podniebienia - 50%
ICC niemal trzy razy częściej rozwija się u mężczyzn.
17
Q
Ibuprofen
A
- jest stosunkowo słabym i nieselektywnym inhibitorem cyklooksygenazy
- jego względne bezpieczeństwo wynika z wchłaniania w jelitach, a nie w żołądku
- ma krótki okres półtrwania wynoszący ok. 2h, stąd konieczność stosowania kilka razy na dobę
- dorośli: p.o. 200-400 mg co 4-6h, max dawka dobowa 3200mg
18
Q
Do słabych NLPZ o krótkim okresie półtrwania zaliczamy:
A
- ibuprofen
- salicylany
- kwas mefenamowy
19
Q
Do NLPZ o umiarkowanej sile działania zaliczamy:
A
naproksen
20
Q
Silne NLPZ o krótkim okresie półtrwania:
A
- diklofenak
- flurbiprofen
- ketoprofen
- indometacyna
21
Q
Silne NLPZ o długim okresie półtrwania:
A
piroksykam (do 86h)
22
Q
Normy parametrów krzepnięcia
A
- liczba płytek krwi (trombocyty) - 150-300 tys./mm3
- czas protrombinowy (PT) - 14-16s
- czas kaolinowo-kefalinowy (APTT) - 37-46s
- czas krwawienia <5min w metodzie Duke’a
i <8min w metodzie Ivy
23
Q
Najbezpieczniejsze antybiotyki stosowane w ciąży:
A
- penicyliny naturalne
- amoksycylina
- cefalosporyny
- makrolidy (z wyłączeniem klarytromycyny)
- klindamycyna
W praktyce stomatologicznej głównymi chemioterapeutykami stosowanymi u ciężarnych są:
penicyliny (amoksycylina) i cefalosporyny wszystkich generacji.
Makrolidy i klindamycyna są antybiotykami drugiego rzutu.
Dominiak 85, Kaczmarzyk 272
24
Q
Śluzak zębopochodny
A
- posiada skłonność do miejscowego naciekania (brak torebki), ale nie daje przerzutów (półzłośliwy)
- wywodzi się z tkanki mezenchymalnej
- histologicznie zbudowany z komórek gwiaździstych i wrzecionowatych fibroblastów
- może dochodzić do znacznych rozmiarów
- szczyt zachorowalności przypada na między 2. a 4. dekadą życia
- nieznacznie częściej u kobiet
- najczęściej lokalizuje się w bocznym odcinku trzonu żuchwy, w okolicy zębów trzonowych i przedtrzonowych, a także w okolicy kąta żuchwy
- nowotwór może się również rozwijać w odcinkach nieuzębionych
- dość szybko pojawiają się pierwsze objawy (rozdęcie kości, asymetria twarzy)
- często obserwuje się przemieszczenie i rozchwianie zębów
- rzadko (tylko 2 przypadki!) obserwuje się transformację złośliwą w kierunku myxosarcoma (śluzakomięsak)
- obraz radiologiczny przybiera najczęściej wejrzenie “matowego szkła” imitując obecność zmiany włóknisto-kostnej (szczęka) bądź jedno-/wielokomorowy ubytek struktury kostnej z przegrodami dający obraz “napiętego sznura”, “baniek mydlanych”, “plastra miodu” (żuchwa)
25
Ryzyko wystąpienia bakteriemii w następujących procedurach:
- dekortykacja w ropnym zapaleniu kości szczękowych
- ekstrakcja zęba
- chirurgia ortognatyczna
- chirurgiczne leczenie złamań kości szczękowych
- operacja zatoki szczękowej metodą Caldwella-Lucka
- rekonstrukcje przeszczepami kostnymi
- wyłuszczenie torbieli
- resekcja kości z operacją Crile'a
- wycięcie guzów tkanek miękkich
- usunięcie płytek tytanowych po osteosyntezie
- dekortykacja w ropnym zapaleniu kości szczękowych-
58,3%
- ekstrakcja zęba - 57,9%
- chirurgia ortognatyczna - 30,3%
- chirurgiczne leczenie złamań kości szczękowych-
23,2%
- operacja zatoki szczękowej metodą Caldwella-Lucka-
22,2%
- rekonstrukcje przeszczepami kostnymi - 18,8%
- wyłuszczenie torbieli - 17,9%
- resekcja kości z operacją Crile'a - 14,3%
- wycięcie guzów tkanek miękkich - 13,3%
- usunięcie płytek tytanowych po osteosyntezie - 8,3%
26
Objawy zespołu szczeliny oczodołowej górnej:
1. Wytrzeszcz gałki ocznej
2. Porażenie mięśni gałkoruchowych (ophthalmoplegia) - zaburzenia ruchomości gałki
3. Ból głęboki w oczodole
4. Ptoza (opadnięcie powieki)
5. Ustalone rozszerzenie źrenicy
6. Zniesienie odruchu rogówkowego
7. Zaburzenia czucia w obszarze zaopatrywanym przez trzy końcowe gałęzie nerwu ocznego
27
Zespół szczytu/stożka oczodołowego
zespół szczeliny oczodołowej górnej + ślepota
28
Znieczulenie miejscowe w tkance nacieczonej zapalnie:
Ma wydłużony czas latencji.
Obniżone pH (występuje w tkankach nacieczonych zapalnie) nie pozwala na dysocjację chlorowodorków LZM i powstanie aktywnych cząstek zjonizowanych (kationowych) wpływających na przewodzenie impulsów nerwowych.
29
Molekularnym skutkiem podania miejscowo LZM jest:
zablokowanie kanału sodowego
30
Tylko postać ...... LZM jest w stanie reagować ze swoistym receptorem znajdującym się w wewnętrznej powierzchni błony komórki nerwowej.
zjonizowana
31
Przy znieczulaniu zwiększony napływ krwi do miejsca zmienionego zapalnie powoduje....
szybsze usuwanie środka znieczulającego i opóźnienie efektu znieczulającego (wydłużenie czasu latencji).
32
LZM stosowane miejscowo powinny się ...... wchłaniać a ........... rozkładać
LZM stosowane miejscowo powinny się WOLNO wchłaniać a SZYBKO rozkładać
33
Jodopowidon
- kompleks jodu z poliwinylopirolidonem
- stosowany do odkażania skóry i błon śluzowych przed zabiegami operacyjnymi, a także do przemywania zropiałych ran
- charakteryzuje się silnym iszybkim działaniem antyseptycznym, ponieważ w zetknięciu ze skórą lub błoną śluzową ulega rozpadowi uwalniając wolny jod
- jest NAJSKUTECZNIEJSZY w zapobieganiu poekstrakcyjnej bakteriemii w porównaniu z chlorheksydyną, wodą utlenioną i grupą kontrolną
- jod charakteryzuje się właściwościami bakteriobójczymi, przetrwalnikobójczymi, grzybobójczymi, wirusobójczymi, pierwotniakobójczymi
34
Izopropanol
działanie przeciwbakteryjne nie zawsze zadowalające, głównie stosowany do odkażania rąk
35
Triklosan
składnik przeciw bakteryjny mydeł, płynów odkażających, kremów, maści oraz w pastach do zębów i płukankach. Wyparty przez lepiej działającą chlorheksydynę.
36
Cetylpirydyna
wykazuje skuteczność w odkażaniu i leczeniu bakteryjnych i grzybiczych zakażeń błony śluzowej jamy ustnej i gardła.
37
Metody stosowane w leczeniu naczyniaków:
1. Zachowawcze:
- farmakologiczna - polega na podaniu hormonów sterydowych
- embolizacja selektywna - polega na zaczopowaniu naczynia perełkami szklanymi, fragmentami spongostanu itp.
2. Destrukcyjne:
- obliteracja - polega na wstrzyknięciu do naczynia preparatu Varicocid, 40 lub 60% roztworu glukozy lub wrzątku soli fizjologicznej
- elektrodysykacja - zabieg elektrokoagulacji prądem diatermicznym, ma zastosowanie głównie w małych naczyniakach jamistych
- krioterapia - niewielkie, powierzchownie położone naczyniaki ; wykorzystuje się azot o temp. od -196 stopni Celsjusza na 30-60s.
- laseroterapia - naczyniaki włosowate niszczy się laserem FLPPD
- rentgenoterapia - obecnie nie jest polecana
3. Chirurgiczne:
- śródguzowe podkłucie - najmniej obciążający i zarazem dość skuteczny sposób leczenia chirurgicznego, polega na mechanicznym zamknięciu dopływu krwi do guza
- wycięcie - przy małych naczyniakch jednoetapowe, przy dużych wieloetapowe
- podwiązanie tętnic doprowadzających krew do dużych naczyniaków - jest wykonywane na krótko przed właściwym zabiegiem doszczętnego wycięcia guza
4. skojarzone:
- w zależności od wielkości i umiejscowienia guzów naczyniowych stosowane są różne metody
38
Należy jednorazowo, na 30-60 minut przed zabiegiem chirurgicznym związanym z przerwaniem ciągłości błony śluzowej jamy ustnej lub zabiegiem wymagającym interwencji w obrębie dziąsła lub okolicy okołowierzchołkowej podać:
– amoksycylinę (bez kwasu klawulanowego) lub ampicylinę (bez sulbaktamu): u dorosłych w dawce 2000 mg p.o. lub i.v., a u dzieci - 50 mg/kg m.c. p.o. lub i.v.
W przypadku alergii na antybiotyki penicylinowe należy rozważyć jednorazowe podanie na 30-60 minut przed zabiegiem jednego z czterech leków:
– klindamycyna w dawce 600 mg p.o. lub i.v. lub 20 mg/kg m.c. p.o. lub i.v. (dzieci)
– cefaleksyna w dawce 2000 mg i.v. (dorośli) lub 50 mg/kg m.c. i.v. (dzieci) – cefazolina w dawce 1000 mg i.v. (dorośli) lub 50 mg/kg m.c. i.v. (dzieci)
– ceftriakson w dawce 1000 mg i.v. (dorośli) lub 50 mg/kg m.c. i.v. (dzieci)
– azytromycynę/klarytromycyna w dawce 500 mg p.o. (dorośli) lub 15mg/kg m.c. (dzieci)
39
Charakterystyka lidokainy:
- jest dostępna w postaci chlorowodorków o pH wahającym się pomiędzy 5,0, a 5,5
- jej pKa wynosi 7.8
- metabolizm odbywa się w wątrobie przy udziale oksydaz i amidaz
- toksyczność lidokainy jest dwukrotnie wyższa niż prokainy i bezpośrednio zależy od podanej dawki leku
- toksyczność zależy od miejsca i sposobu podania
- dodatek epinefryny hamuje wchłanianie lidokainy z miejsca podania, tym samym zmniejszają jej stężenie w osoczu i toksyczność
- toksyczność lidokainy maleje u pacjentów stosujących równocześnie benzodiazepiny, a u osób uzależnionych od alkoholu, nawet bez uszkodzenia wątroby - rośnie
- duże znaczenie ma również w kardiologii, gdzie wykorzystuje się jej zdolności do stabilizacji błony komórkowej poprzez zahamowanie trzeciej fazy repolaryzacji komórek układu przewodzącego serca
- lidokaina jest praktycznie pozbawiona właściwości uczulających bardzo rzadko powoduje uczulenia, opisano pojedyncze przypadki nadwrażliwości typu wczesnego (o charakterze nieswoistym)
- u kobiet w ciąży leczenie rekomendowane jest w II trymestrze w zależności od potrzeby do początku trzeciego trymestru
40
Torbiel kanału przysiecznego (ICC)
- jest trzecią co do częstości występowania torbielą kości szczękowych.
- miejscem rozwoju jest kanał przysieczny
Etiopatogeneza:
- Reszty nabłonkowe Malasseza - zębopochodny czynnik zapalny - 50%
- Gruczoł wydzielniczy błony śluzowej jamy nosowej, zatoki szczękowej lub podniebienia - 50%
Do rozwoju torbieli dochodzi najczęściej w wieku pomiędzy 30. a 50. r.ż., jednak nierzadkie są w przypadki występowania w 2. i 3. dekadzie życia, a także u ludzi starszych. Incydentalnie pojawia się również u dzieci.
41
Suche, bolesne zapalenie zębodołu (ASD, AO)
- proces zapalny rozwijający się w 2-3. dobie po zabiegu wskutek zapalenia zakończeń nerwowych, zakażenia bakteryjnego wywołanego nieuformowaniem się, rozpadem lub usunięciem skrzepu
- etiologia jest wieloczynnikowa (lokalna fibrynoliza: uszkodzone tkanki zębodołu uwalniają aktywatory tkankowe (aktywator czynnika XII)
- występuje najczęściej po chirurgicznym usunięciu zęba mądrości w żuchwie
- inne czynniki predysponujące (zaburzenia krzepnięcia krwi, cukrzyca, drastyczne łyżeczkowanie, niedobory wit. B, C, D, K, nadużywanie nikotyny)
- otoczenie zębodołu nie jest zmienione zapalnie
różnicować z ropnym zapalenie zębodołu (objawy takie same; w ASD brak zmienionego zapalnie otoczenie zębodołu)
42
Torbiel korzeniowa (RC) - czynnik warunkujący rozpoczęcie procesu rozwoju, w jaki sposób rozpoczyna, fazy tworzenia, teorie powstania
Torbiel korzeniowa (RC)
1. Faza inicjacji (tworzenie ziarniniaka okołowierzchołkowego)
- czynnikiem warunkującym rozpoczęcie procesu rozwoju są endotoksyny bakteryjne uwalniane z martwiczo zmienionej miazgi wypełniającej komorę zęba i kanały korzeniowe (przed wszystkim LPS i LTA)
- aktywują układ odpornościowy poprzez receptory rozpoznające tzw. wzorce molekularne związane z patogenami (PAMP)
2. Faza tworzenia torbieli
- istotną rolę odgrywają tutaj metaloproteinazy (MMP), które odpowiadają za degradację macierzy zewnątrzkomórkowej
- jedynie w 15% zmian okołowierzchołkowych dojdzie do powstania torbieli (najprawdopodobniej jest to proces zaprogramowany genetycznie)
Faza wzrostu torbieli
wzrost rozmiarów miękkotkankowej torbieli w obrębie struktury kostnej związany jest z syntezą prostaglandyn przez komórki torbieli, która odpowiada za proces resorpcji
IL-1 i IL-6 są również odpowiedzialne za proces resorpcji
Teoria martwicy centralnej (niedożywienia):
podczas powiększania się wysp nabłonkowych komórki znajdujące się w centralnej części wyspy coraz słabiej są odżywiane, aż w końcu ulegają martwicy rozpływnej, tworząc światło torbieli
Teoria ropnia:
w obrębie okołowierzchołkowej tkanki łącznej dochodzi do powstania ropnia; tkanka nabłonkowa posiadając naturalną tendencję do pokrywania odsłoniętej tkanki łącznej, otacza ścianę ropnia tworząc torebkę
Teoria zlewających się pasm nabłonka:
pasma nabłonkowe rozrastają się we wszystkich kierunkach i zlewają się ze sobą przestrzennie tworząc strukturę kuli, zamknięta w środku tkanka łączna ulega degeneracji
43
Artropatia SSŻ
Najczęstszą przyczyną atropatii ssż jest uraz, szczególnie przewlekły, jednak pozostałymi przyczynami tego stanu mogą być :
- czynnik zapalny
- małowartościowość wrodzona i zmiany nabyte chrząstki śródstawowej
- niedostateczna regeneracja fizjologiczna w wieku starczym (inwolucja starcza struktur stawowych)
- czynniki nerwowo-mięśniowe i parafunkcje (współruchy, ruchy mimowolne)
44
Cherubizm
- występuje rodzinnie
- obraz histologiczny zmian kostnych jest identyczny jak w przypadku wewnątrzkostnej zmiany olbrzymiokomórkowej (CGCL)
- nie jest schorzeniem nowotworowym
- nie stanowi wariantu dysplazji włóknistej
- przebieg schorzenia jest swoisty (obustronne niebolesne powiększenie żuchwy i często szczęk, spowodowane przekształceniem się kości w patologiczną tkankę włóknisto-kostną
- łagodne powiększenie węzłów chłonnych
- brak zajęcia SSŻ
- występuje spontaniczne zatrzymanie postępu choroby i stopniowe jej ustępowanie
45
Nasilenie cherubizmu w zależności od okolic zajętych przez schorzenie w skali Marcka-Kudryka:
Stopień 1: Zajęcie obu gałęzi żuchwy
Stopień 2: Zajęcie obu gałęzi żuchwy i guzów obu szczęk
Stopień 3: Masywne zajęcie obu szczęk i całej żuchwy z wyjątkiem wyrostków kłykciowych
Stopień 4: Stopień 3 + zajęcie oczodołów powodujące ucisk na gałki oczne
46
Ziarniniak Wegenera
| Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (ZzZN)
- charakteryzuje się rozwojem i wzrostem ziarniny w zatokach przynosowych, jamie nosa, gardle, górnych drogach oddechowych
- ziarnina charakteryzuje się obecnością licznych, zapalnie zmienionych naczyń
- rozwinięta w kilku narządach to zespół Wegenera z zapaleniem drobnych tętnic, zwłóknieniem nerek i zapaleniem kłębuszków nerkowych, promienicą
- brak skutecznych schematów leczenia
- rozpoznanie wymaga wielospecjalistycznego postępowania
47
U pacjentów z grupy najwyższego ryzyka wystąpienia IZW, do których należą:
– pacjenci ze sztuczną zastawką serca, w tym wszczepioną przezskórnie lub pacjenci, u których do naprawy zastawki użyto sztucznego materiału
– pacjenci z wrodzoną wadą serca:
- z wrodzoną wadą siniczą
- po operacji naprawczej wady wrodzonej serca z zastosowaniem sztucznego materiału zarówno podczas zabiegu chirurgicznego, jak i z użyciem technik przezskórnych do 6 miesięcy po zabiegu (okres niezbędny do endotelializacji sztucznego materiału) lub przez całe życie, jeśli pozostał rezydualny przeciek lub niedomykalność zastawki
– pacjenci po przebytym epizodzie IZW
48
Wskazania do resekcji szczytu korzenia:
- zmiany chorobowe przy wierzchołku korzenia (ziarninak, torbiel), które nie przekracza 1/3 długości korzenia
- złamania przywierzchołkowej 1/3 części korzenia z martwą miazgą
- złamanie przywierzchołkowej 1/3 części korzenia zęba z żywą miazgą i przemieszczeniem odłamu
- przedziurawienie przyszczytowej części korzenia w czasie leczenia endodontycznego
- ciało obce nad wierzchołkiem wywołujące stan zapalny
- narzędzia pozostawione w kanale podczas leczenia
- niedopełnienie szczytu kanału korzeniowego (np. przez zwapnienie kanału w części przywierzchołkowej)
49
Zapalenie zatok
W 30% zapalenia zatoki jest ono pochodzenia odzębowego. Bezpośrednie sądziedztwo wierzchołków korzeni zębów przedtrzonowych i trzonowych z zatoką jest przyczyną szerzenia się bakterii ze zmian okołowierzchołkowych na błonę śluzową zatoki. Urazy są rzadką przyczyną ostrego zapalenia zatok. Wtłoczenie zęba lub korzenia do zatoki w czasie ekstrakcji zawsze doprowadza do powstania jej stanu zapalnego. Bakteriami patogennymi w zapaleniach zatok zwykle są paciorkowce, gronkowce, Haemophilus influenze, bakterie beztlenowe.
Objawy kliniczne:
- ból pulsujący i rozpierający
- ból promieniujący do oka i czoła
- uczucie "drętwienia" górnych zębów
- wydzielina zapalna w świetle zatoki
W czasie RTG i disfanoskopii stwierdza się przyścienne pogrubienie śluzówki (obrzęk) lub obecność płynu w świetle zatoki (poziom płynu).
50
Metody leczenia KCOT:
1. Oszczędzające (zachowawcze) (marsupializacja, wyłuszczenie, wyłyżeczkowanie, metoda dwuetapowa)
2. Agresywne:
- wyłuszczenie lub wyłyżeczkowanie guza z mechaniczną radykalizacją obwodową
- wyłuszczenie lub wyłyżeczkowanie guza z chemiczną radykalizacją obwodową
- wyłuszczenie lub wyłyżeczkowanie guza z fizyczną radykalizacją obwodową (kriodestrukcja)
- radykalne wyłuszczenie
3. Radykalne (resekcja kości)
51
Postępowanie w przypadku napadu dużego lub stanu padaczkowego polega na niezwłocznym przeprowadzeniu następujących czynności:
- Natychmiastowe przerwanie zabiegu
- Usunąć z jamy ustnej wszelkie materiały opatrunkowe i instrumenty
- Ułożyć pacjenta na boku i chronić przed dodatkowymi urazami
- Zabezpieczyć przed przygryzieniem języka poprzez umieszczenie między łukami zębowymi elastycznego zabezpieczenia (np. rolki bandaża)
- podać lek przeciwdrgawkowy, np. diazepam (lek z wyboru), fenytoinę, kwas walproinowy bądź fenobarbital (najlepiej i.v., a jeżeli to niemożliwe to i.m.)
- w dalszym postępowaniu chorego należy przetransportować do szpitala, najlepiej na specjalistyczny oddział neurologiczny
52
Współcześnie WHO wyróżnia 3 typy dysplazji włóknistej:
- monoostyczną dysplazję włóknistą (występującą w 74% przypadków)
- poliostyczną dysplazję włóknistą (około 13%)
- czaszkowo-twarzową dysplazję włóknistą (około 13%)
53
Postać monoostyczna dysplazji włóknistej (MFD)
- najczęściej w kościach szczękowych
- 3/4 przypadków obserwowanych jest w szczęce
- najczęściej rozpoznawana w 2. i 3. dekadzie życia
- nie stwierdza się predylekcji do płci
54
Postać poliostyczna dysplazji włóknistej (PFD)
- najczęściej rozpoznawana w 1. dekadzie życia
- występuje trzy razy częściej wśród kobiet
- dotyczy wielu kości (kości szczękowych zajęte są tylko w około 40%)
55
Postać czaszkowo-twarzowa dysplazji włóknistej (CFFD)
- wybitna predylekcja do płci męskiej
- najczęściej rozpoznawana w 2. i 3. dekadzie życia
- pierwotnie monoostyczna, tendencja do przechodzenia przez ciągłość na sąsiednie kości
- najczęściej rozpoczyna się w szczękach, wtórnie dochodzi do zajęcia kości jarzmowej, klinowej, potylicznej
56
Najczęstsze wskazania występują w momencie powstania dolegliwości (wskazania lecznicze)
Wskazania lecznicze do operacyjnej ekstrakcji trzecich dolnych trzonowców jest/są:
- nawracające stany zapalne (wyrzynanie dolnych zębów mądrości odbywa się bardzo powoli, ze względu na ich niewielką siłę wyrzynania, mają one w związku z tym duże trudności przebicia, dodatkowo warunki anatomiczne stwarzają trudności, co prowadzi często do zaburzeń znanych pod nazwą denticio difficilis; często występują powikłania zapalne; aż 80% jest usuwana z tego powodu)
- torbiele zawiązkowe (wokół korony niewyrzniętego zęba mogą się rozwijać te torbiele; za objaw patologiczny uważa się poszerzenie mieszka zębowego -świadczy to o degeneracji torbielowatej i formowaniu się torbieli; mogą dochodzić do dużych rozmiarów i ulegać transformacji w guzy zębopochodne; występują rzadko)
- próchnica w trzecim i drugim zębie trzonowym (rozwija się częściej niż w innych zębach ze względu na utrudnione oczyszczanie tej okolicy; należy szybko usunąć taki ząb, aby nie doszło do resorpcji korzenia dystalnego drugiego zęba trzonowego)
- bóle neuralgiczne (są spowodowane uciskiem korzeni zęba na nerw zębodołowy dolny; mają charakter neuralgiczny, promieniujący do ucha; mogą również wystąpić bóle głowy)
57
Zespół Hoigne:
- występuje rzadko
- przyczyną jest podanie donaczyniowe penicyliny prokainowej (brak aspiracji, zbyt duże ciśnienie)
- powstają mikrozatory w obrębie naczyń mózgowych i płucnych
- napad ustępuje zazwyczaj samoistnie po około 15-20min
- nie ma przeciwwskazań do ponownego podania penicyliny prokainowej
- należy różnicować ze wstrząsem anafilaktycznym
- występuje tachykardia i wzrost ciśnienia tętniczego
58
Bez względu na postać kliniczną oraz umiejscowienie gruźlicy podstawowym jej leczeniem jest ...
ogólna farmakoterapia lekami przeciwprątkowymi oraz leczenie wzmacniające
59
Tuberkulostatyki dzieli sie na:
- podstawowe (ryfampicyna, izoniazyd, pirazynamid)
| - zastępcze (streptomycyna i etambutol)
60
Leczenie chirurgiczne gruźlicy:
Leczenie chirurgiczne wskazane jest w:
- gruźlicy rozpływnej w celu opróżnienia "zimnych ropni"
- przewlekłej odosobnionej postaci gruźlicy węzłów chłonnych - polega na ich usunięciu.
- Kolejnym wskazaniem jest gruźlicze zapalenie kości. Należy wyłyżeczkować ograniczone zmiany i usunąć martwaki.
Wszystkie zabiegi wykonuje się w osłonie leków przeciwprątkowych.
W leczeniu miejscowym obowiązuje ponadto wykonanie sanacji jamy ustnej.
61
Szkliwiaki
Grupa szkliwiaków:
```
lity/wielokomorowy (SMA)
jednokomorowy (UA)
desmoplastyczny (DA)
zewnątrzkostny/obwodowy (PA)
złośliwy/przerzutujący (MA)
```
Leczenie szkliwiaków jest niemal wyłącznie chirurgiczne. Postępowaniem z wyboru większości postaci szkliwiaków w obrębie kości jest odcinkowa resekcja z zachowaniem co najmniej 0,5-1cm marginesu. Sposób postępowania powinien być każdorazowo ustalany indywidualnie.
Szkliwiaki jednokomorowe, których przebieg jest z reguły mniej agresywny mogą być leczone z zastosowaniem resekcji brzeżnej zachowującej ciągłość kości. Część autorów zaleca, aby w każdym przypadku rozpoznania śródściennego typu UA przeprowadzić postępowanie radykalne, gdyż wariant ten jest związany ze znacznie wyższą nawrotowością, niż luminalny czy intraluminalny. Rozpoznanie typu luminalnego bądź intraluminalnego upoważnia tylko do wyłuszczenia zmiany i systematycznej kontroli pacjenta, kiedy występuje nienaruszona blaszka korowa.
Szkliwiak desmoplastyczny rośnie w sposób naciekający i cechuje sie stosunkowo wysoką aktywnością osteoklastyczną. Ma wysoką tendencję do wznowy, dlatego leczenie chirurgiczne powinno mieć charakter radykalny.
Rogowaciejąco-torbielowaty guz zębopochodny typ ortokeratotyczny należy do nowotworów agresywnych miejscowo, ponieważ wzrasta w sposób naciekający, niszczy warstwę korową kości, a następnie penetruje w obręb tkanek miękkich. Z drugiej strony wzrost KCOT jest powolny i procesy niszczenia kości występują dość późno. W związku z tym stosowanie w każdym przypadku leczenia radykalnego jest niepotrzebne.
62
Klasyfikacja ubytków kostnych wg Harrisa:
- stopień I - proste ubytki, które charakteryzują się dostateczną ilością kości do wykonania zabiegu implantacji
- stopień II - zaawansowane ubytki, które charakteryzują się dostateczną ilością kości, lecz złą jej jakością oraz ubytki z niewystarczającą ilością tkanki kostnej do implantacji
- stopień III - złożone ubytki z dostateczną lub niedostateczną ilością tkanki kostnej do wykonania implantacji, ale zlokalizowane w przednim odcinku szczęki o bardzo wysokich wymaganiach estetycznych
63
Zespół Sjögrena
jest zaliczany do sialoz reumatycznych, w którego powstawaniu wskazuje się na silny udział czynników autoimmunizacyjnych, reagujących z cytoplazmą komórek wydzielniczych ślinianek.
tworzenie nacieków limfocytarnych wewnątrz gruczołu (komórkami limfoidalnymi i plazmacytarnymi), co prowadzi do nieodwracalnego zniszczenia miąższu.
występuje zwykle u kobiet w okresie przekwitania i charakteryzuje się zmianami chorobowymi dotykającymi wiele narządów
64
Zespół Sjögrena - objawy
- ogólne osłabienie
- suchość w jamie ustnej i gardle
- wysychanie, pieczenie spojówek
- stany podgorączkowe
- wzrost liczby limfocytów we krwi
- zanikowe zapalenie bł. śluzowej jamy ustnej, gardła, nosa
- skórne: zanikanie gruczołów skóry, zmniejszone wydzielanie potu
- oczne: suche zapalenie spojówki i rogówki, zmniejszone wydzielanie łez
- stawowe: przewlekłe zapalenie wielostawowe
65
Zespół Sjögrena pierwotny
Gdy występuje tylko typowa triada objawów to zespół Sjögrena określany jest jako pierwotny: kserostomia, kseroftalmia, zapalenie tkanki łącznej
66
Zespół Sjögrena rozpoznanie
w rozpoznaniu najważniejsze są występowanie typowych objawów trwające powyżej 3 miesiące oraz pozytywne wyniki badań histologicznych i serologicznych (OB, czynnik, reumatoidalny, przeciwciała przeciwjądrowe)
67
Zespół Sjögrena - ślinianki
w 75% przypadków pierwotnego zespołu Sjögrena dochodzi do obrzęku obu ślinianek przyusznych, a we wtórnym występuje u ok. 40% pacjentów
68
Wtórny zespół Sjögrena
Wtórny zespół Sjögrena oprócz wyżej wymienionych objawów współistnieje z innymi chorobami autoimmunologicznymi: choroba reumatyczna, toczeń rumieniowaty układowy, skleroderma, pierwotna marskość wątroby
69
Łyżeczkowania nie wykonuje się:
1. Przy usunięciu zęba z żywą miazgą (brak ziarniny)
2. Przy usunięciu zęba mlecznego (możliwość uszkodzenia lub usunięcia zawiązka zęba stałego)
3. Przy ropnym zapaleniu ozębnej
W atraumatycznej eksodoncji tradycyjne wyłyżeczkowanie jest wykonywane tylko wtedy na zdjęciu RTG jest widoczna zmiana okołowierzchołkowa.
Łyżeczkowanie zdrowych ścian zębodołu jest nie tylko zbędne, ale wręcz szkodliwe. Prowadzi do uszkodzenia blaszki zbitej, która jest bogata w osteoblasty wytwarzające kolagen potrzebny do tworzenia blizny kostnej (zbitej) w zębodole. Usuwa ponadto pozostałe po ekstrakcji, wychodzące z kości włókna ozębnej, które stanowią rusztowanie dla tworzącego się skrzepu.
70
Podział zabiegów chirurgicznych ze względu na ryzyko zakażeń pooperacyjnych:
- Operacje "czyste" (<3%) - operacje w obrębie głowy i szyi niezwiązane z nacięciem błony śluzowej jamy ustnej/gardła, operacje kardiochirurgiczne, operacje naczyniowe, operacje ortopedyczne związane z wszczepieniem protez lub implantów
- Operacje "czyste skażone" (4-87%) - operacje w obrębie głowy i szyi związane z nacięciem błony śluzowej jamy ustnej/gardła, operacje gastroenterologiczne, operacje na drogach żółciowych, operacje urologiczne, operacje ginekologiczne, powtarzane operacje czyste
- Operacje "skażone" (>97%) - zabiegi związane z chirurgicznym zaopatrzeniem otwartych złamań kości, zabiegi związane z zaopatrzeniem ran penetrujących w głąb jamy brzusznej
71
Torbiel tętniakowata (ABC)
przypuszczalnie powstaje na tle miejscowych zaburzeń hemodynamicznych (np. podwyższone ciśnienie żylne, prowadzące do wylewów krwawych wewnątrz kości) lub uprzednio istniejących zmian patologicznych (np. CGCL). Dotyczy częściej żuchwy niż szczęki (3x), zazwyczaj pozostaje niezauważona i wykrywana jest przypadkowo - może w pewnym etapie rozwoju dawać objawy w postaci rozdęcia kości szczęk ze współistniejącymi dolegliwościami bólowymi i parestezjami (charakterystyczny "tętniący" lub "pulsujący ból") oraz objawem chrzęstu pergaminowego, a następnie chełbotania.
72
Torbiel tętniakowata - diagnostyka
- scyntygrafia i angiografia radionuklidowa- wychwyt znacznika Tc-99m
- w angiografii widoczne są liczne nieprawidłowe rozgałęzienia naczyniowe
- na RTG widać balonowate rozdęcie kości szczękowej o dobrze zaznaczonych brzegach
- na CT widoczne częściowo torbielowato-siatkowaty ubytek z widocznymi przegrodami kostnymi
- w MR ma wygląd "plastra miodu" oraz "baniek mydlanych"
73
Nowotwór złośliwy
- ma kształt nieregularny (brak torebki)
- atypia komórkowa
- intensywny, niekontrolowany wzrost
- wykazuje histologiczną niedojrzałość
- typ wzrostu naciekający w głąb (endofityczny) lub ponad powierzchnię (egzofityczny)
- ze skłonnością do owrzodzeń
- może występować wieloogniskowo
- powoduje powstanie przerzutów
74
Metoda Partsch I (marsupializacja, cystotomia)
- jest to metoda jednoetapowa
- przekształcenie jamy torbieli, bądź torbielowatego guza, w dodatkowy uchyłek jamy ustnej
- głównie dotyczy torbieli kostnych
- należy do najbardziej zachowawczych metod leczenia torbieli
- nagminnie mylona z określeniem "dekompresja" (odbarczenie), która jest jedynie pierwszą fazą leczenia dwuetapowego, podczas gdy marsupializacja stanowi ostateczną formę terapii
- obecnie nie jest stosowana, ponieważ występuje brak możliwości oceny histopatologicznej całej wyściółki torbieli, ponadto część zostawionej tkanki może być przyczyna wznowy
- powstały uchyłek często jest miejscem retencji i może być przyczyną zaburzeń w prawidłowej rezonacji głosu
- jednoetapowa operacja wyłuszczenia torbieli to metoda Partsch II
75
Powikłania po usunięciu zatrzymanego dolnego zęba trzonowego:
- suchy zębodół (10% ze wskazań leczniczych, 0.5% ze wskazań profilaktycznych)
- uszkodzenie nerwu zębodołowego dolnego (1.5% ze wskazań leczniczych, NIE WYSTĘPUJE PO PROFILAKTYCZNYM USUNIĘCIU )
- uszkodzenie nerwu językowego (0.7% ze wskazań leczniczych, 1.1% ze wskazań profilaktycznych)
- złamanie żuchwy
- powikłania zapalne szerzące się do przestrzeni okołoszczękowych (0.2% ze wskazań leczniczych)
76
Ropień podżuchwowy - cięcie
cięcie równolegle 2 cm poniżej dolnej krawędzi żuchwy
77
Ropień podżwaczowy - cięcie
cięcie przebiega 2 cm poniżej kąta żuchwy
78
Ropień podskroniowy - cięcie
cięcie wykonuje się nad lub pod łukiem jarzmowym (równolegle do przebiegu nerwu VII)
79
Torbiel zastoinowa zatoki szczękowej (RTC):
- często występująca, bezobjawowa
- rozwija się w wyniku zablokowania przewodu wyprowadzającego drobnego gruczołu błony śluzowej zatoki szczękowej
- zwykle jednostronna
- wykrywana przypadkowo
- ma bardzo charakterystyczny obraz na RTG: półokrągłe, kopułowate lub stożkowate przejaśnienie, zwykle powyżej dna zatoki szczękowej; "objaw zachodzącego słońca"; obrys zmiany jest gładki i regularny, a struktura wewnętrzna jest jednorodna
- sąsiadujące zęby mają zwykle żywą miazgę
- Obraz radiologiczny RTC jest nierozróżnialny z pseudotorbielą (PC) oraz odosobnionym polipem błony śluzowej oraz śluzowiakiem.
RTC może rozwinąć się w innych obszarach zatoki niż jej dno, ale PC powstaje zawsze na dolnej ścianie zatoki szczękowej.
80
Ostre zapalenie kości:
- przebiega gwałtownie, z nasilonymi objawami ogólnymi i miejscowymi
- występuje silny, samoistny ból zajętej kości
- objawom towarzyszy przyspieszone tętno, a w badaniach dodatkowych obserwuje się wysoką leukocytozę, znacznie podwyższone wartości OB, obecność białka w moczu i zmiany w zakresie odporności humoralnej i komórkowej
- w badaniu wewnątrzustnym stwierdza się rozpulchnienie i zaczerwienienie błony śluzowej w obrębie zmienionej kości,
- w miarę rozwoju tworzą się ropnie podokostnowe i podśluzówkowe, czasem międzypowięziowe lub ropowica
- w objętym zapaleniem odcinku kości zęby są rozchwiane, wykazują objawy ostrego zapalenia ozębnej z obniżeniem lub brakiem reakcji na prąd faradyczny
- w RTG zmiany są uchwytne dopiero po 10-14 dniach i występują pod postacią zatarcia struktury kostnej
- przesunięcie obrazu Schillinga w lewo (stan zapalny)
- wzrost poziomu CPR (nieswoisty marker stanu zapalnego)
81
Uchwycenie kleszczy sposobem Scheffa:
Polega na uchwycenie kleszczy od dołu, dłoń w pozycji supinacji, palec wskazujący i 3. obejmują jedno ramię, kciuk- drugie ramię a jego opuszka znajduje się między ramionami kleszczy w pobliżu zamka, palec 4.i 5. wnikają między ramiona kleszczy i rozwierają je.
82
Uchwycenie kleszczy sposobem Partscha:
Polega na uchwyceniu kleszczy od góry w pronacyjnym ustawieniu przedramienia. Ramię bliższe kleszczy należy objąć kciukiem i palcem wskazującym, podczas gdy koniec opiera się o podstawę kciuka. Reszta palców obejmuje drugie ramię, które jest ruchome.
83
Sposoby uchwytu dla kleszczy typu Bertena:
Dla kleszczy typu Bertena istnieją 2 sposoby uchwytu Scheffa i Partscha. Uchwyt kleszczy typu Meissnera jest modyfikacją Partscha.
84
Metody zamknięcia przetoki ustno-zatokowej:
1. Operacja plastyczna sposobem Wassmunda-Borusiewicza
2. Metoda Zangego
3. Płat przesunięty z policzka
4. Płat skórno-mięśniowy policzkowy
5. Płat podniebienny arterializowany
6. Płat mostowy
7. Płat językowy
8. Ciało tłuszczowe Bichata
9. Dwuwarstwowe zamknięcie
10. Obturator
Rzadko również jest stosowana metoda Lautenschlaegera, która umożliwia zamknięcie połączenia jamy ustnej z zatoką szczękową kością wyrostka zębodołowego.
85
Zabieg Skalouda i Dominika są stosowane w:
chirurgicznym leczeniu zębów zatrzymanych
86
Włókniakozębiniak szkliwiakowy (AFD):
- jest to wariant włókniaka szkliwiakowego (AF), który zawiera tkankę zębinopodobną
- wywodzi się z zębopochodnej ektomezenchymy
- niezwykle rzadki nowotwór zębopochodny
- najczęściej umiejscawia się w bocznych odcinkach żuchwy (75% przypadków)
- przebieg kliniczny jest niemal identyczny jako AF
- na RTG przedstawia się jako dobrze odgraniczony, zwykle jednokomorowy ubytek kości; guzowi często towarzyszy zatrzymany ząb, co bywa powodem błędnego rozpoznania torbieli zawiązkowej
- leczeniem z wyboru jest wyłuszczenie guza z następowym wyłyżeczkowaniem kości z otoczenia ubytku
- histogeneza, obraz kliniczny i radiologiczny AFD jest bardzo zbliżony do AF (cechą różniącą obie jednostki jest brak skłonności do nawrotów charakterystyczny dla AFD)
87
Szczękościsk
przemijające ograniczenie rozwarcia szczęk spowodowane odruchowym przykurczem mięśni unoszących żuchwę. Stopień nasilenia można mierzyć linijką lub za pomocą oceny w stopniach od I do III przez wprowadzenie przez chorego 1-3 palców do jamy ustnej. Oba pomiary wykonuje się w stosunku do linii pośrodkowej
88
Stopnie szczękościsku:
- I stopień - trudność wprowadzenia przez chorego trzech palców między zęby sieczne górne i dolne
- II stopień - niemożność wprowadzenia dwóch palców
- III stopień - niemożność wprowadzenia jednego palca
badanie szczękościsku przeprowadza pacjent a nie lekarz.
89
Zespół Hornera
Powikłanie oczne, które może wystąpić po znieczuleniu przewodowym.
LZM penetruje w obręb zwoju rzęskowego (poprzez dół skrzydłowo-podniebienny i oczodół), dochodzi do porażenia zakończeń współczulnych i występują opisane wyżej objawy.
Powikłania oczne najczęściej występują po znieczuleniu na guz szczęki w celu znieczulenia nerwów zębodołowych górnych tylnych.
90
Klasycznymi objawami zespołu Hornera to:
- zapadnięcie gałki ocznej (enophthalamus)
- zwężenie źrenicy (miosis)
- opadnięcie powieki (ptosis)
91
Zespół Hornera jest niekiedy objawem patognomonicznym (charakterystycznym) dla:
guza Pancoasta
92
Powikłaniem po znieczuleniu nerwu podoczodołowego może być:
porażenie nerwów ruchowych zaopatrujących mięśnie gałki ocznej.
93
Złotym standardem dotyczącym materiałów kostnych i kościozastępczych jest:
Przeszczep autogenny (autoprzeszczep, tzw. złoty standard) jest najkorzystniejszym materiałem bioaktywnym do augmentacji. Pozyskiwany jest od tego samego osobnika w postaci wiórów kostnych lub bloczków. Ma on właściwości osteoproliferacyjne, osteoindukcyjne i osteokondukcyjne. Przy delikatnym pobraniu zachowane są żywe komórki, nie występuje bariera immunologiczna, ulega stopniowej resorpcji i jest zastępowany przez kość.
94
Przeszczep autogenny może być pobrany:
1. zewnątrzustnie:
- grzebień talerza biodrowego,
- żebra
- rzadko kość piszczelowa
- kości sklepienia czaszki
2. wewnątrzustnie:
- okolica trójkąta zatrzonowcowego
- kresa skośna zewnętrzna
- bródka
- bezzębne odcinki szczęk
- guz szczęki
- okolica zabiegowa
95
Torbiel nosowo-wargowa (NLC):
- surowiczo-śluzowa torbiel zaliczana do rozwojowych, niezębopochodnych, tworząca się z nabłonkowych wysepek ektodermy
- rośnie powoli, tworząc miękkie, niebolesne wygórowanie w dnie przedsionka nosa
- wypełniona płynem o charakterze śluzowym, bez kryształków cholesterolu
- dla ustalenia właściwego rozpoznania histopatologicznego konieczna jest znajomość danych klinicznych, a szczególnie obrazu radiologicznego badanej zmiany
- badaniem z wyboru jest tomografia komputerowa
- na zdjęciach zgryzowych NLC po stronie zmiany obrys otworu gruszkowatego jest wypukły w stronę przeciwną, co powoduje wystąpienie asymetrii - to obraz patognomoniczny
- ściana torbieli wysłana cylindrycznym nabłonkiem
wymaga różnicowania z czyrakiem lub ropniem zębopochodnym (w przypadku zropienia)
- leczenie chirurgiczne (wyłuszczenie)
- wynik punkcji aspiracyjnej jest zwykle niecharakterystyczny
- alternatywną metodą leczenia jest marsupializacja torbieli z dostępu przeznosowego
- wykazuje predylekcje do płci żeńskiej
96
Przyczyny ropnia podbródkowego:
- ostre procesy zapalne toczące się w obrębie zębów siecznych, czasem kłów dolnych
- postępujący proces zapalny przestrzeni podjęzykowej
- zapalenie węzłów chłonnych podżuchwowych
97
Leczenie ropnia podbródkowego:
W znieczuleniu ogólnym otwiera się przez wykonanie poziomego cięcia w bruździe podbródkowej. Rozwarstwia się tkanki docierając do jamy ropnia.
98
Nasilenie cherubizmu w zależności od okolic zajętych przez schorzenie w skali Marcka-Kudryka:
Stopień 1: Zajęcie obu gałęzi żuchwy
Stopień 2: Zajęcie obu gałęzi żuchwy i guzów obu szczęk
Stopień 3: Masywne zajęcie obu szczęk i całej żuchwy z wyjątkiem wyrostków kłykciowych
Stopień 4: Stopień 3 + zajęcie oczodołów powodujące ucisk na gałki oczne
99
Ostre zapalenie kości:
- stan chorego jest ciężki (wysoka temperatura ciała, dreszcze, brak łaknienia, ogólne osłabienie)
- występują bóle samoistne kości zajętej procesem zapalnym
- przyspieszone tętno, podwyższone OB
- obrzęk i naciek tkanek miękkich w rzucie kości
- objawy ostrego zapalenia węzłów chłonnych
- rozpulchnienie i zaczerwienienie błony śluzowej w obrębie zmienionej zapalnie kości
- tworzą się ropnie podokostnowe i podśluzówkowe, czasem międzypowięziowe lub ropowica
- zęby są rozchwiane, wykazują objaw ostrego zapalenia ozębnej z obniżeniem lub brakiem reakcji na prąd faradyczny
- mrowienie z niedoczulicą wargi (objaw Vincenta)->TYLKO W ŻUCHWIE
- w kieszonkach dziąsłowych obecna treść ropna
100
Leczenie torbieli erupcyjnej:
Jest ono wyłącznie chirurgiczne i polega na marsupializacji, czyli wycięciu miękkotkankowej kopuły pokrywającej koronę wyrzynającego się zęba.
Znaczna część zmian ulega samoistnemu wygojeniu bez podejmowania leczenia, stąd niektórzy autorzy zalecają tylko obserwację i okresowe kontrole kliniczne.
101
Zabieg dekortykacji to inaczej
zabieg Obewesegera
102
Zabieg Traunera
Pod jedną nazwą ,,zabiegu Traunera'' kryją się 2 definicje.
1.
polega na nawierceniu wiertłem poprzez błonę śluzową, okostną i blaszkę istoty zbitej kości w rzucie wierzchołka korzenia zęba w celu uzyskania możliwości odpływu treści ropnej przez "chirurgicznie wykonaną przetokę".
Wykonuje się go w przypadku stwierdzenia ropnia śródkostnego, którego zębem przyczynowym jest ząb jednokorzeniowy (ekstrakcja w przypadku zęba wielokorzeniowego)
Zabieg ten wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Jednocześnie należy rozważyć wprowadzenie antybiotyku, w przypadku gdy stwierdza się rozległy naciek zapalny miejscowy lub wymaga tego stan ogólny pacjenta.
2.
jest to rodzaj zabiegów chirurgicznych przygotowujących do leczenia protetycznego. Polega on na przesunięciu, a dokładniej na obniżeniu przyczepów mięśniowych. Cięcie śluzówki prowadzone jest u podstawy wyrostka zębodołowego od strony dna jamy ustnej od zęba 8- do -8. Pierwszym etapem jest odtłuszczenie śluzówki w kierunki języka, następuje odsłonięcie górnej powierzchni mięśnia żuchwowo-gnykowego oraz odcięcie jego przyczepu od żuchwy, odsuwając luźną tkankę leżącą pod nim. Brzeg śluzówki zostaje zaopatrzony w szwy materacowe. W celu utrzymania wytworzonych pozabiegowych warunków, należy bezpośrednio po zabiegu założyć protezę natychmiastową.
103
Rak wargi:
- jest to zwykle rak płaskonabłonkowy o wysokim (G1) lub średnim (G2) stopniu zróżnicowania
- przerzuty występują późno i zwykle do węzłów podżuchwowych i podbródkowych (zwykle u 10% chorych i dlatego nie wykonuje się selektywnego wycinania węzłów chłonnych
- dotyczy zwykle wargi dolnej
- stanowi 3% nowotworów u mężczyzn i jest dziewiąty nowotworem pod względem występowania
- umiejscowienie raka w kącie ust nie stanowi przeciwwskazania do brachyterapii i (lub) teleterapii, ale naciekanie kąta żuchwy tak
104
Leczenie raka wargi:
Ti.s.- zamrożenie zmiany o wielkości do 2cm, wycięcie czerwieni wargowej, jeżeli zmiana obejmuje więcej niż połowę wargi,
T1- wycięcie "V" z rekonstrukcją lub brachyterapia, zamrożenie, jeżeli zmiana nie nacieka w głąb i ma wymiar <0,5cm,
T2- wycięcie (rekonstrukcja, jeżeli wycięto więcej niż 1/3 wargi) lub brachyterapia,
T3- resekcja i rekonstrukcja sposobem Bernarda lub Webstera,
T4- resekcja i rekonstrukcja, jeżeli nieoperacyjna zmiana- przedoperacyjne lub paliatywne napromienianie
105
Rak wargi - rekonstrukcje
- przy zmianach małych stosuje się plastykę V-Y, W, metodę Mc Intosha.
- w przypadkach rozległych zmian stosowane są różne odmiany zabiegów odtwórczych np.: operacja Webstera, Gilliesa, Abbe-Estlandera, Brunsa-Szymanowskiego, Karapandzica, płat językowy
106
Zespół Gorlina-Goltza - co potrzebne do rozpoznania?
Aby rozpoznać zespół należy stwierdzić co najmniej 2 kryteria główne, bądź jeden główny i 2 poboczne
107
Zespół Gorlina-Goltza kryteria główne:
- co najmniej 3 ogniska BCC skóry (w przypadku pacjenta poniżej 20. r.ż. co najmniej 1 ognisko)
- co najmniej jedno ognisko KCOT kości szczękowych
- co najmniej 3 zagłębienia w obrębie dłoniowej powierzchni rąk lub podeszwowej powierzchni stóp
- zwapnienia w obrębie sierpa mózgu obejmujące obie jego blaszki
- rozszczepione, zlane bądź szeroko rozstawione żebra
- pokrewieństwo pierwszego stopnia z pacjentem, u którego rozpoznano zespół Gorlina- Goltza
108
Zespół Gorlina-Goltza kryteria poboczne:
- wielkogłowie
- jedna z wrodzonych malformacji rozwojowych: rozszczep wargi lub podniebienia, uwypuklenie kości czołowej, hiperteloryzm
- inne anomalie szkieletu (deformacja Sprengla, wyraźnie zaznaczona deformacja klatki piersiowej, syndaktylia)
- medulloblastoma
- włókniak jajnika
- anomalie ujawnione badaniem radiologicznym: most siodła tureckiego, zlane wydłużone trzony kręgów, defekt ukształtowania dłoni i stóp o kształcie płomienia
109
Antybiotyki penicylinowe - cechy wspólne
- cechą wspólną tej grupy jest pierścień β-laktamowy połączony z tiazolidyną, tworzący tzw. penam
- Wszystkie aminopenicyliny, w tym także amoksycylina, są wrażliwe na β-laktamazy.
110
Podział antybiotyków penicylinowych:
1. Penicyliny naturalne
2. Penicyliny przeciwgronkowcowe (penicyliny izoksazolilowe)
3. Penicyliny o szerokim spektrum działania
- aminopenicyliny
- karboksypenicyliny
- ureidopenicyliny
111
Penicyliny naturalne:
- są produkowane drogą biosyntezy
- posiadają wąskie spektrum działania
- są w pełni wrażliwe na β-laktamazy
- przykładem jest benzylopenicylina (penicylina G), która jest stosowana tylko parenteralnie ze względu na wrażliwość na sok żołądkowy
112
Penicylina prokainowa powstaje z połączenia....
benzylopenicyliny i prokainy, co opóźnia jej wydalanie z organizmu i wydłuża jej czas działania terapeutycznego.
113
Każdorazowo dobór terapii leczenia KCOT powinien być całkowicie zindywidualizowany i powinien uwzględniać w pierwszej kolejności ........................................... Jego wyznacznikiem, kluczowym dla wyboru metody leczenia, jest ..........................................., który należy każdorazowo ocenić na podstawie badania .......................
W przypadkach zmian mało zaawansowanych, z nienaruszoną okoliczną warstwą korową kości, stosowanie wyłącznie prostego wyłuszczenia wydaje się być ............................., ponieważ .....................................
Wiele ekspertów zaleca, aby w tej sytuacji zawsze dokonywać ............................. po zastosowaniu ....................................................
Umiejscowienie SMA w szczęce jest zawsze wskazaniem do .................. lub ............................ w zależności od zaawansowania procesu nowotworowego.
W przypadku lokalizacji w żuchwie postępowaniem z wyboru jest ............................, jeżeli doszło do nacieku blaszki korowej. Jedynie bardzo niewielkie i mało zaawansowane zmiany mogą być leczone z zastosowaniem ..........................................
W przypadku rozpoznania UA typu śródściennego należy przeprowadzić postępowanie ........................, ponieważ wariant ten związany jest ze znacznie ..................... nawrotowością, niż luminalny czy intraluminalny. Można odstąpić od postępowania ........................., gdy po wyłuszczeniu UA śródściennego badanie histopatologiczne wykaże .................................................. w obręb torebki torbielowatego guza (zmiany do 3 cm średnicy).
Każdorazowo dobór terapii leczenia KCOT powinien być całkowicie zindywidualizowany i powinien uwzględniać w pierwszej kolejności stopień zaawansowania klinicznego procesu nowotworowego. Jego wyznacznikiem, kluczowym dla wyboru metody leczenia, jest stan warstwy korowej kości w otoczeniu guza, który należy każdorazowo ocenić na podstawie badania CT.
W przypadkach zmian mało zaawansowanych, z nienaruszoną okoliczną warstwą korową kości, stosowanie wyłącznie prostego wyłuszczenia wydaje się być niewystarczające, ponieważ nierzadko prowadzi do nawrotu guza.
Wiele ekspertów zaleca, aby w tej sytuacji zawsze dokonywać tzw. radykalizacji obwodu guza po zastosowaniu oszczędzającej metody leczenia.
Umiejscowienie SMA w szczęce jest zawsze wskazaniem do częściowej lub całkowitej jej resekcji w zależności od zaawansowania procesu nowotworowego.
W przypadku lokalizacji w żuchwie postępowaniem z wyboru jest odcinkowa resekcja, jeżeli doszło do nacieku blaszki korowej. Jedynie bardzo niewielkie i mało zaawansowane zmiany mogą być leczone z zastosowaniem resekcji brzeżnej.
W przypadku rozpoznania UA typu śródściennego należy przeprowadzić postępowanie radykalne, ponieważ wariant ten związany jest ze znacznie wyższą nawrotowością, niż luminalny czy intraluminalny. Można odstąpić od postępowania radykalnego, gdy po wyłuszczeniu UA śródściennego badanie histopatologiczne wykaże niewielką proliferację nabłonka ameloblastycznego w obręb torebki torbielowatego guza (zmiany do 3 cm średnicy).
114
Wskazania do antybiotykoterapii ogólnej:
1. promienica
2. gruźlica
3. ostre zapalenie węzłów chłonnych
4. ostre zapalenie kości
5. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
6. zapalenie śródpiersia
7. posocznica
8. zakrzep zatoki jamistej
9. powikłania oczodołowe ropni
10. zakrzepowe zapalenie żył
11. ropowica
12. ropnie zewnątrzustne
13. ropień dołu nadkłowego
115
Zespół Moebiusa
- porażenie mięśni twarzy od urodzenia, zwykle - obustronnie (dolna część twarzy zwykle prawidłowa)
- porażenie mięśni prostych bocznych gałki ocznej
- zniekształcenie stóp, niedorozwój mięśni piersiowych i oddechowych
- porażenie innych nerwów czaszkowych (III, IX-XII)
116
Zespół Gullaina-Barrego (polineuropatia)
- parestezje i bóle stóp
- niedowłady mięśni gałkoruchowych
- obwodowy, obustronny niedowład mięśni twarzy
- zaburzenia rytmu serca
117
Zespół Arnolda-Chiariego
- niewyraźna mowa
- zaburzenia równowagi
- zawroty głowy
- spadek siły mięśniowej
- porażenie nerwu podjęzykowego (XII)
118
Zespół Melkerssona-Rozenthala
- obrzęk twarzy (najczęściej jednostronny)
- obwodowe porażenie nerwu twarzowego
- pobruzdowany lub pofałdowany język
119
Leczenie naczyniaków:
1. Zachowawcze (farmakologiczne, embolizacja selektywna, ucisk)
2. Destrukcyjne (obliteracja, elektrodysykacja, krioterapia, laseroterapia, rentgenoterapia)
3. Chirurgiczne (śródguzowe podkłucie, podwiązanie tętnic, wycięcie)
4. Skojarzone
120
Embolizacja selektywna
polega na zaczopowaniu naczyń zaopatrujących naczyniaka "perełkami" szklanymi, fragmentami spongostanu, mięśni lub powięzi chorego. Postępowanie to nie powinno być stosowane jako metoda samodzielna, lecz winno poprzedzać zabieg wycięcia naczyniaka dla zmniejszenia utraty krwi podczas zabiegu operacyjnego.
121
Złamanie izolowane dna oczodołu (ZIDO)
Występuje gdy uraz pada bezpośrednio na dolny brzeg oczodołu.
Klasyczna triada patologicznych objawów:
- podwójne widzenie (najważniejszy patognomoniczny objaw)
- enophthalmus
- zaburzenie czucia w obszarze zaopatrywanym przez nerw podoczodołowy
Dodatkowym dowodem potwierdzającym złamanie dna oczodołu jest objaw "spadającej kropli" na radiogramie. Obraz ten nie występuje stale.
122
Złamania jarzmowo-szczękowo-oczodołowego ZJSO objawy:
- złamanie dna oczodołu odróżnia je od złamania jarzmowo-oczodołowego ZJO
- podwójne widzenie
- zapadnięcie gałki ocznej w głąb oczodołu (enophthalmus)
- często dochodzić może do pourazowych zewnątrz- i wewnątrzgałkowych uszkodzeń
- niejednokrotnie dochodzi do wyłamania i przemieszczenia wyrostka zębodołowego szczęki, co pociąga za sobą nieprawidłowości zgryzowe.
123
Objawy zespołu szczeliny oczodołowej górnej:
1. wytrzeszcz gałki ocznej
2. porażenie mięśni gałkoruchowych (ophthalmoplegia)
3. ból głęboki w oczodole
4. ptoza (opadnięcie powieki)
5. rozszerzenie źrenicy
6. zniesienie odruchu rogówkowego
7. zaburzenia czucia w obszarze zaopatrywanym przez trzy końcowe gałęzie nerwu ocznego.
124
Miejscowe przyczyny krwawienia po ekstrakcji:
1. uszkodzenie śluzówki i naczyń krwionośnych,
2. pozostawiona w zębodole ziarnina,
3. krwawienie atoniczne,
4. anomalnie rozwojowe naczyń,
5. torbiel krwotoczna
125
Ogólne przyczyny krwawienia po ekstrakcji:
1. skazy krwotoczne: osoczowe, płytkowe, naczyniowe; 2. choroby wątroby
3. nadciśnienie,
4. miażdżyca,
5. cukrzyca,
6. miesiączka,
7. niedokrwistość
126
leki z grupy gatranów
Leki z grupy gatran to bezpośrednie inhibitory trombiny (leki przeciwkrzepliwe), które są wykorzystywane w profilaktyce i leczeniu powikłań zakrzepowo-zatorowych. Powodują one wydłużenie APTT i wzrost INR (większe ryzyko krwawienia).
127
Choroba Rendu-Oslera-Webera
Choroba zaliczana do wrodzonych skaz krwotocznych naczyniowych.
128
Martwica popromienna:
- następstwo leczenia nowotworów złośliwych promieniowaniem jonizującym
- obraz histopatologiczny: zapalenie, przekrwienie tkanek, zmniejszenie liczby naczyń krwionośnych, hialinizacja, zakrzepica wewnątrznaczyniowa, zmniejszenie liczby komórek i zwłóknienie podłoża
- uniemożliwia regenerację tkanek
- wyróżniamy martwicę septyczną i aseptyczną
- w martwicy aseptycznej zmiany dotyczą obrazu radiologicznego, a w septycznej manifestuje się zarówno objawami klinicznymi, jak i radiologicznymi
- objawy: szczękościsk, ból, złamania patologiczne, przetoki dziąsłowe i skórno-ustne
- leczenie: ciągłe przepłukiwania obnażonych kości i tkanek martwiczych roztworami 3%H2O2, 0,9% NaCl, 0,12% CHX lub 2% NaI; hiperbaryczna terapia tlenowa; leczenie chirurgiczne w ostateczności
W leczeniu martwicy popromiennej nie stosuje się antybiotyków, ponieważ na tkankach martwiczych występują bakterie saprofitujące, typowe dla flory jamy ustnej oraz nie występuje ukrwienie tego obszaru.
Celowość podawania antybiotyków jest uzasadniona w przypadku współistnienia odczynu zapalnego.
129
Kiedy zaleca się, a kiedy nie zaleca się profilaktyki antybiotykowej?
ZALECA SIĘ u pacjentów z grupy najwyższego ryzyka wystąpienia IZW, do których należą:
– pacjenci ze sztuczną zastawką serca, w tym wszczepioną przezskórnie lub pacjenci, u których do naprawy zastawki użyto sztucznego materiału
– pacjenci z wrodzoną wadą serca:
- z wrodzoną wadą siniczą
- po operacji naprawczej wady wrodzonej serca z zastosowaniem sztucznego materiału zarówno podczas zabiegu chirurgicznego, jak i z użyciem technik przezskórnych do 6 miesięcy po zabiegu (okres niezbędny do endotelializacji sztucznego materiału) lub przez całe życie, jeśli pozostał rezydualny przeciek lub niedomykalność zastawki – pacjenci po przebytym epizodzie IZW
NIE ZALECA SIĘ wdrażania profilaktyki antybiotykowej w żadnej innej wadzie zastawkowej czy wrodzonej wadzie serca, jak również u pacjentów po przebytym zawale mięśnia sercowego czy udarze mózgu, po zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego (tzw. by-pass) oraz z wszczepionym rozrusznikiem serca.
130
Technika zewnątrzustna znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego według Jarząba:
- wkłuwamy igłę za tylnym brzegiem gałęzi żuchwy, w połowie jej wysokości
- kierunek pogłębienia to linia łącząca kąt ust z punktem wkłucia
- igłę prowadzimy po wewnętrznej powierzchni gałęzi żuchwy na 2cm co powinno odpowiadać połowie szerokości gałęzi żuchwy
- aspirujemy i deponujemy 1-1,5 ml środka znieczulającego, znieczulając nerw zębodołowy dolny
- pogłębiając wkłucie o 1 cm zdeponować 0,5 ml środka znieczulającego, znieczulając nerw językowy
131
Przeciwwskazania bezwzględne do ekstrakcji zęba
Istnieje tylko jedno przeciwwskazanie bezwzględne do ekstrakcji zęba i jest to ząb tkwiący w guzie nowotworowym lub jego sąsiedztwie.
132
Przeciwwskazania względne do ekstrakcji zęba:
1. Ogólne
```
choroby krwi i skazy krwotoczne
choroby serca i naczyń w okresie niewydolności krążenia
przebyty zawał serca
niewyrównane nadciśnienie tętnicze
choroby serca i naczyń leczone lekami przeciwkrzepliwymi
niewyrównana cukrzyca
choroby wątroby
choroby nerek
padaczka
miesiączka
ciąża
ostre choroby zakaźne
```
2. Miejscowe:
szczękościsk III stopnia
wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
zęby w napromienianych tkankach
133
Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych:
- odczynowe w odpowiedzi na antygen (bakteryjny, wirusowy, grzybiczy, pierwotniaków, Chlamydii, w robaczycach, odczynowa hiperplazja w odpowiedzi na antygen nowotworowy)
- choroby układowe z powiększeniem węzłów (autoimmunologiczne, przeszczep przeciwko gospodarzowi, choroby alergiczne, limfadenopatia silikonowa, choroby metaboliczne i spichrzeniowe)
- powiększenie potencjalnie nowotworowe (limfadenopatia angloimmunoblastyczna Rappaporta, guz Castlemana)
- w chorobach nowotworowych (choroby rozrostowe układu limfoblastycznego, białaczki, histiocytoza z komórek Langerhansa, przerzuty do węzłów, Myelofibrosis)
- inne (endokrynopatie, sarkoidoza, zespół Kawasaki, choroba Kikushi-Fujimoto, Dermatopathic lymphadenitis, przewlekła choroba ziarniniakowa, powiększenie fizjologiczne, przerost bliznowaty, zwapnienie lub hialinizacja)
- powiększenie z przyczyn jatrogennych (poszczepienne, choroba posurowicza, polekowe reakcje niepożądane)
134
Co unerwia nerw bródkowy i kiedy jest wskazane jego znieczulenie?
Nerw bródkowy unerwia skórę oraz błonę śluzową wargi dolnej i bródki.
Znieczulenie okolicy nerwu bródkowego jest wskazane przed zabiegami w obrębie pierwszego zęba przedtrzonowego i kła, a znieczulenie obu nerwów bródkowych przy mnogiej ekstrakcji siekaczy. Oprócz tego stosuje się je w czasie zabiegu w obrębie wargi dolnej, bródki oraz wykonywania blokad tego nerwu w nerwobólach
135
Kleszcze bagnetowate
Służą do usuwania korzeni - posiadają oś dziobów i ramion dwukrotnie wygięte pod kątem prostym. Można nimi również usuwać dolne zęby przednie tzw. "chwytem z góry".
136
Padaczka - leki i dawki
1. Diazepam:
dorośli: 10-20 mg w powolnej iniekcji dożylnej bądź domięśniowej (zbyt szybkie podanie grozi depresją oddechową) w razie potrzeby powtórzyć po 30 min
2. Fenytoina:
dorośli i dzieci: 10-15 mg/kg m.c. w powolnej iniekcji dożylnej
3. Kwas walproinowy:
dorośli i młodzież: 15 mg/kg m.c. w powolnej iniekcji dożylnej trwającej ok 3 min
4. Fenobarbital
dorośli i młodzież: 50-200 mg iniekcji dożylnej
5. Klonazepam
dorośli i młodzież: 2-4 mg i.v.
137
W przebiegu utrudnionego wyrzynania dolnego zęba mądrości często spotkać się można z powikłaniami takimi jak:
1) wrzodziejące zapalenie dziąseł lub jamy ustnej;
2) zapalenie kości;
3) ropnie wewnątrz – i zewnątrzustne;
4) zapalenie węzłów chłonnych;
5) ropowica
6) bóle samoistne i w czasie połykania, promieniujące do ucha
7) szczękościsk
138
Rodzaje implantacji (w zależności od czasu implantacji)
- natychmiastowa - bezpośrednio lub do 8. dnia po ekstrakcji, co wymaga odpowiedniego preparowania zębodołu i dobrania implantu o odpowiedniej średnicy
- odroczona - w 2-12 tygodniu po ekstrakcji zęba; tak wprowadzone implanty powinny być przykryte płatem śluzówkowo-okostnowym na czas wgajania
- późna - po uzyskaniu całkowitej odbudowy kostnej w miejscu usuniętego zęba, zwykle w czasie 6-9 miesięcy od ekstrakcji
139
Wskazania do usunięcia zębów mądrości bezobjawowych klinicznie i radiologicznie po oszacowaniu miejscowego ryzyka operacyjnego:
1. profilaktyczne usunięcie (np. niedostateczna dostępność opieki medycznej w miejscu pobytu, nieprzydatność czynnościowa, itd.)
2. podczas znieczulenia ogólnego z innych przyczyn, tak by uniknąć kolejnego znieczulenia
3. przy planowaniu uzupełnienia protetycznego, gdy można oczekiwać wtórnego wyrzynania z powodu dalszej atrofii wyrostka zębodołowego lub obciążenia ruchomym uzupełnieniem protetycznym
4. w celu ułatwienia ortodontycznego ruchu zębów i/lub w retencji ortodontycznej
5. w przypadku zmian rozwojowych zęba (nieprawidłowa budowa korony)
140
Śluzak zębopochodny:
- posiada skłonność do miejscowego naciekania (brak torebki), ale nie daje przerzutów (półzłośliwy)
- często dochodzi do perforacji blaszki zbitej kości i nacieku przyległych tkanek miękkich, co jest szczególnie często obserwowane przy umiejscowieniu w szczęce
- wywodzi się z tkanki mezenchymalnej
- histologicznie zbudowany z komórek gwiaździstych i wrzecionowatych fibroblastów
- może dochodzić do znacznych rozmiarów
- szczyt zachorowalności przypada na 2. a 4. dekadą życia (rzadko u młodocianych)
- nieznacznie częściej u kobiet
- najczęściej lokalizuje się w bocznym odcinku trzonu żuchwy, w okolicy zębów trzonowych i przedtrzonowych, a także w okolicy kąta żuchwy
- nowotwór może się również rozwijać w odcinkach nieuzębionych
- dość szybko pojawiają się pierwsze objawy (rozdęcie kości, asymetria twarzy)
- często obserwuje się przemieszczenie i rozchwianie zębów (imitując periodontopatie)
- rzadko obserwuje się przypadki transformacji złośliwej w kierunku myxosarcoma (śluzakomięsak)
- obraz radiologiczny przybiera najczęściej wejrzenie "matowego szkła" imitując obecność zmiany włóknisto-kostnej
- leczony poprzez wyłuszczenie z następowym wyłyżeczkowaniem kości
141
Cięcie Partscha
Półkoliste z podstawą w sklepieniu przedsionka, a wypukłością w kierunku łuku zębowego, przy czym najniższy jego punkt znajduje się zwykle w odległości około 5mm od brzegu wyrostka zębodołowego.
Szeroka podstawa zapewnia dobre ukrwienie płata i gojenie rany.
Ma zastosowanie w zabiegu resekcji szczytu korzenia zęba, wyłuszczenia torbieli (cystektomia), usuwaniu zatrzymanego zęba.
Cystotomię z równoczesną resekcją szczytu korzenia można wykonać z cięcia Pichlera.
142
Guz Stewarta (rak śluzowo-naskórkowy)
nowotwór złośliwy ślinianek; źle odgraniczony od otoczenia, wzrasta naciekająco, w obrębie guza stwierdza się torbiele wypełnione śluzem
143
Guz Kuttnera
przewlekłe, twardniejące zapalenie ślinianki podżuchwowej; w badaniu mikroskopowym dominują cechy od przewlekłego zapalenia do marskości ślinianki
144
Guz brunatny
występuje w kościach, nie jest guzem ślinianek
145
Defekt Stafnego
jednostronne przejaśnienie w dolnej części trzonu żuchwy, odpowiadające zagłębieniu w językowej powierzchni warstwy korowej; rozwija się na skutek nacisku wywieranego przez przebudowany płat ślinianki
146
Guzy zawierające nabłonek zębotwórczy i zębopochodną ektomezenchymę, mogące tworzyć twarde struktury tkankowe to:
- włókniak szkliwiakowy
- włókniakozębiniak szkliwiakowy
- włókniakozębiak szkliwiakowy
- grupa zębiaków (zębiak złożony, zestawny)
- zębiakoszkliwiak
- guzy zębopochodne zawierające komórki-cienie (wapniejący torbielowaty guz zębopochodny, zębinopochodny guz zawierający komórki-cienie)
147
Podział biomateriałów:
1. Materiały augmentacyjne o krótkim okresie resorpcji, do których zalicza się materiały autogenne i allogenne.
2. Materiały augmentacyjne o średnim okresie resorpcji, do których należy większość materiałów ksenogennych i allogennych, w tym hydroksyapatyty porowate.
3. Materiały o długim okresie resorpcji; są to materiały ulegające bardzo powolnej resorpcji, które w niewielkim zakresie są zastępowane nową tkanką kostną, zalicza się do nich lite hydroksyapatyty.
148
Zabiegi o małym ryzyku krwawienia:
- znieczulenie nasiękowe
- założenie prostego wypełnienia
- usunięcie złogów naddziąsłowych
149
Zabiegi o pośrednim ryzyku krwawienia:
- znieczulenie przewodowe
- założenie wypełnienia z zasięgiem poddziąsłowym
- standardowe leczenie kanałowe
- usunięcie kamienia poddziąsłowego
- szlifowanie jednego zęba
- niepowikłana ekstrakcja jednego zęba
150
Zabiegi o dużym ryzyku krwawienia:
- rozległe zabiegi periodontologiczne
- szlifowanie >2 zębów
- zabiegi implantologiczne
- ekstrakcje mnogie
- ekstrakcje chirurgiczne
- zabiegi w zakresie wierzchołka korzenia
- rozległe operacje rekonstrukcyjne
151
Rogowaciejąco-torbielowaty guz zębopochodny (KCOT):
- cechuje go agresywny i naciekający wzrost
- o budowie najczęściej torbielowatej, wyścielony nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, który ulega rogowaceniu
- najczęściej lokalizuje się w żuchwie (65-83%), przy czym w tej kości najczęściej w bocznym odcinku i okolicy kąta
- w szczęce występuje rzadziej i najczęściej w okolicy zębów trzonowych (szybko penetruje w obręb zatoki szczękowej)
- niewielkie ogniska KCOT zwykle dają obraz jednokomorowego ubytku osteolitycznego często z dość wyraźną otoczką osteosklerotyczną
- model rogowacenia wyściółki torbieli jest parakeratotyczny lub ortokeratotyczny
- wywodzi się z nabłonka zębotwórczego
- może powstawać z komórek nabłonka warstwy podstawnej
- wieloogniskowe występowanie KCOT jest jedną ze składowych występowania zespołu Gorlina-Goltza
152
Artykaina
- aminoamid o unikalnej budowie (zamiast pierścienia benzenowego posiada tiofenowy)
- ulega dwustopniowemu procesowi rozkładu (w osoczu i w wątrobie)
- charakteryzuje się niską toksycznością, bardzo rzadko wywołuje reakcje alergiczne
- wykazuje wysoki stopień wiązania z białkami (bezpieczna dla kobiet w ciąży)
- wykazuje pewien stopień działania kardiodepresyjnego
- cechuje ją wyjątkowo dobra penetracja tkanki kostnej
153
Resekcja kości wskazana jest w przypadku:
- torbieli tętniakowatej (ABC)
- torbieli gruczołowej (GOC)
- torbieli groniastej (BOC)
- szkliwiak lity/wielokomorowy (SMA)
- szkliwiak jednokomorowy o typie śródściennym (UA)
- szkliwiak desmoplastyczny (DA)
154
Objawy, które mogą wystąpić przy względnym przedawkowaniu LZM:
```
zblednięcie twarzy
duszność
zazwyczaj szybkie tętno
niepokój
drętwienie warg i języka
zawroty głowy
szum w uszach
zaburzenia widzenia
zaburzenia mowy
kurcze mięśniowe
uogólnione drgawki
możliwe omdlenie
```
155
Wadą znieczulenia śródwięzadłowego jest to, że podanie zbyt dużej ilości środka znieczulającego do szpary ozębnej może spowodować
rozchwianie zęba,
ból przy nagryzaniu,
a w skrajnych przypadkach nawet utratę zęba.
156
Przeciwwskazania miejscowe do znieczulenia śródwięzadłowego
zły stan higieny jamy ustnej,
stan zapalny przyzębia,
głębokie kieszonki przyzębne,
zęby mleczne i z nieukończonym rozwojem wierzchołka
157
Osteoproliferacja
(inaczej osteogeneza) jest to zdolność materiału do samoistnego wytwarzania tkanki kostnej. Tą cechę mają tylko przeszczepy autogenne zawierające żywe osteoblasty
158
Przeszczep autogenny jest najkorzystniejszym materiałem bioaktywnym do augumentacji. Ma on właściwości
osteoproliferacyjne,
osteoindukcyjne (osteostymulacyjne)
i osteokondukcyjne.
159
Przeszczep autogenny może być pobrany:
1. zewnątrzustnie:
grzebień talerza biodrowego,
żebra
rzadko kość piszczelowa
kości sklepienia czaszki
2. wewnątrzustnie:
```
okolica trójkąta zatrzonowcowego
kresa skośna zewnętrzna
bródka
bezzębne odcinki szczęk
guz szczęki
okolica zabiegowa
```
