Lesson 3: Ang Pagsasalita

Question 1

Ang agham ng wika na
tumatalakay sa kung paano
nagsasalita ang isang tao

Answer 1

PONETIKA

Question 2

Maaring sa pamamagitan ng pag-aaral at paglalarawan sa mga sangkap ng pananalita na ginagamit sa pagbigkas ng mga tunog.

Answer 2

ARTICULATORY

Question 3

Maaring sa pamamagitan ng pag-aaral at paglalarawan samga naririnig na alon ng mga tunog.

Answer 3

AUDITORY

Question 4

Maari rin naming sa pamamagitan ng paglalarawan
sa mga alon ng tunog na nilikha sa pagsasalita.

Answer 4

ACOUSTICS PHONETICS

Question 5

Salik upang makapagsalita ang tao

Answer 5

• PINANGGAGALINGAN NG LAKAS O ENERHIYA
• KUMAKATAL NA BAGAY O ARTIKULADOR
• PATUNUGAN O RESONADOR

Question 6

Ang _________________ na nanggagaling sa ating baga ay nagpapakatal ng _______________.

Answer 6

HANGING MAY PRESYON AT BABAGTINGANG TINIG

Question 7

At kapag kumatal ang babagtingang tinig, ito ay lumilikha ng _____________ na siyang binabago ng ating bibig o guwang ng ilong na ating naririnig sa pamamagitan ng hangin na siyang ______________

Answer 7

ALON NG TUNOG AT MIDYUM NG TUNOG

Question 8

Ito ang nag-uugnay sa laringhe at baga. Ang hanging nagbubuhat sa baga ay nagdaraan sa ___________.

Answer 8

TRAKYA

Question 9

Sa dakong itaas
ng trakya ay may isang bagay na binubuo ng mga ____________ .

Answer 9

KARTILAGO (CARTILLAGES)

Question 10

Ito ay tinatawag na __________(vocal chords). Dalawang bagting
na elastiko na nakakabit sa gawing gilid ng laringhe mula sa gawing harap
hanggang likod.

Answer 10

KWERDAS PANTINIG

Question 11

Ang __________
ang dinaraan ng hangin mula sa mga baga

Answer 11

PARINGHE (PHARYNX)

Question 12

Sa nabubuo ang mga tunog sapagkat narito ang tinatawag na
kwerdas pantinig na siyang nagsisipalag kapag nabigyan ng presyon ng
panlabas na hininga o hangin. Ito ay nakaugnay sa mga baga sa
pamamagitan ng trakya.

Answer 12

LARINGHE

Question 13

Tinatawag na
ang daraanan ng hangin sa pagitan ng dalawang kwerdas ng pantinig.

Answer 13

GLOTTIS

Question 14

Ang
glottis ay maaring isarang-isara. Kapag sarado ang glottis, walang ________ dito.

Answer 14

HANGING MAKARARAN

Question 15

Pinakamahalagang katangian ng mga kwerdas na pantinig ay ang pagiging
_________ nito

Answer 15

ELASTIKO

Question 16

Midyum o pahatiran ng mga alon ng tunog

Answer 16

HANGIN

Question 17

Nililikha ang mga tunog sa pamamagitan ng pagpasok ng hangin

Answer 17

IMPLOSIBO O PAHIGOP

Question 18

Nililikha ang mga tunog sa pamamagitan ng palabas ng hangin

Answer 18

EKSPLOSIBO O PABUGA

Question 19

Mahalagang sangkap ng pagsasalita na ang pangunahing tungkulin ay paghinga

Answer 19

BAGA

Question 20

Ang dinaraanan ng hangin sa paghinga

Answer 20

DAANANG PANTINIG (Vocal Tract)

Question 21

Nakokontrol ng nagsasalita ang _____________________ ng kanyang
tinig

Answer 21

PAGTAAS AT PAGBABA, PAGLIIT AT PAGLAKI

Question 22

“Pagkontrol sa Tono ng Tinig”
Ang dalas ng pagpalag ng mga kwerdas pantinig ay
nakokontrol sa
pamamagitan ng ________ ang pag-iiba-iba ng tensyon ng mga ito. Bumababa o kaya’y
lumalaki naman ang
tinig kapag madalang
ang pagpalag ng
ibang kwerdas pantinig.

Answer 22

ISANG
NAGSASALITA

Question 23

Apat na bahaging mahalaga sa pagbigkas ng mga tunog.

Answer 23

• DILA AT PANGA (sa ibaba)
• NGIPIN AT LABI (sa unahan)
• MATIGAS NA NGALANGALA (sa itaas)
• MALAMBOT NA NGALANGALA (sa likod)

Question 24

Ayon kay _________ang pangunahing tungkulin ng _______ ay sa pagkain at
hindi sa pagsasalita.

Answer 24

ALFONSO O. SANTIAGO AT DILA

Question 25

Pangalawang tungkulin lamang dila ang tungkol sa pagsasalita, ang dila ay __________________________________ sa ngipin o sa ngalangala, naikukukob, naililiyad o naiaarko ayon sa tunog na gustong bigkasin.

Answer 25

NAPAPAHABA, NAPAPAIKLI, NAPAPALAPAD, NAPAPAPALAG, NAITUTUKOD

Question 26

Nababago rin ang _____________ sa loob ng bibig dahil sa panga at dila na kapuwa malayang naigagalaw.

Answer 26

HUGIS AT LAKI NG ESPASYO

Question 27

"Punto ng Artikulasyon" Ang ibabang labi at labing itaas at naglalapat. Ginagamit ang labi sa pagbigkas ng mga katinig na /p, b,m,w/.

Answer 27

PANLABI

Question 28

"Punto ng Artikulasyon" Ang dulo ng dila ay dumudikit sa loob o sa likod ng ngiping itaas /t, d,n/.

Answer 28

PANGNGIPIN

Question 29

"Punto ng Artikulasyon" Ang punong galagid ay nilalapatan ng ibabaw ng dulo ng dila /s.l.r/

Answer 29

PANGGILAGID

Question 30

"Punto ng Artikulasyon" Dumidiit sa matigas na bahagi ng ngalangala ang ibabaw na puno ng dila. /y/

Answer 30

PALATAL O PANGALANGALA

Question 31

"Punto ng Artikulasyon" Ang velum o malambot na bahagi ng ngalangala ay dinidiitan ng ibabaw ng punong dila /k,g,ng/

Answer 31

VELAR (Pangalangala)

Question 32

"Punto ng Artikulasyon" Ang pagitan ng dalawang babagtingang tinig na tinatawag na glottis ay bahagyang nakabukas upang ang hangin sa lalamunan ay makadaan /h/

Answer 32

PANLALAMUNAN

Question 33

"Punto ng Artikulasyon" Ang presyur ng papalabas na hangin o hininga ay nahaharang sa pamamagitan ng pagdidiit ng babagtingang tinig at ang nalilikha ay paimpit o pasutsot na tunog /?/

Answer 33

GLOTTAL

Question 34

"Paraan ng Artikulasyon" Hinaharangan ang daanan ng hangin /p,t,k,/,b,d,g/

Answer 34

PASARA

Question 35

"Paraan ng Artikulasyon" Ang hangin ay lumalabas sa makipot na pagitan ng dila at ng ngalngala o kaya ay ng mga babagtingang tinig lumalabas ang hangin / s,h/

Answer 35

PASUTSOT

Question 36

"Paraan ng Artikulasyon" Dahil sa ang dulo ng dla ay nakadikit sa punong gilagid, sa mga gilid ng dila lumalabas ang hangin /l/

Answer 36

PAGILID/ PANGGILAGID

Question 37

"Paraan ng Artikulasyon" Dahil sa ang dulo ng nakaarkong dila ay pumapalag, ang hangin sa loob ng bibig ay paiba-iba ng direksyon at ito ay nahaharang /r/

Answer 37

PAKATAL

Question 38

"Paraan ng Artikulasyon" Kapag malapatinig ang ponema ang galaw ng labi o dila ay mula sa isang pusisyon patungo sa ibang pusisyon / w, y/

Answer 38

MALAPATINIG