madencilik Flashcards
(42 cards)
en fazla maden bölge
Türkiye’de maden çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu’dur. en fazla da DOLOMİT.
Yukarı Fırat, Elazığ
Bu durumun nedeni Doğu Anadolu’daki volkanizma türü ve çeşitliliğidir.
bazı madenler neden çıkarılamıyor
Maden rezerv alanının yetersiz olması
Tenör oranının düşük olması
Erişim maliyetlerinin düşük olması
Pazarlama imkanlarının olmaması veya rekabet edilememesi
Dış alımının çıkarımından daha ucuza sağlanması
metal halindeki madenler
Demir, krom, bakır gibi madenler, metal halindedir. Çeşitli tuzlar, kükürt, soda, cıva gibi madenler metal hâlde değildir.
demir işlemesindeki etkenler
en fazla Doğu anadolu bölgesinde.
Sivas (divriği)
malatya (hekimhan ve hasançelebi)
Balıkesir (eymir)de demir çıkarılır.
İzmir (Torbalı), Sakarya (çamdağı), Kayseri (Teke Mansurlu)
Demir’in büyük oranda çıkarıldığı yerler dışında işlenmesinde iki faktör etkilidir. Demirin eritilmesi için gerekli olan ısıyı sağlayan kaynak taş kömürüdür. Bu nedenle Karabük ve Ereğli demir çelik fabrikalarının yer seçiminde enerji kaynağına yakınlık dikkate alınmıştır. İskenderun ve İzmir demir çelik ise ulaşım avantajı nedeni ile kurulmuştur. Bu tesis ithal kömür ile çalışmaktadır.
bakırın en iyi tesisi neden samsunda
bakır en fazla karadenizde. artvin (Murgul)+Rize(çayeli) kastamonu küre --> samsunda işlenir. diyarbakır (ergani) Bakır’ın en önemli işleme tesisinin samsun’da olmasının nedeni gelişmiş bir limana sahip olmasıdır ( Ulaşım etkili ).
boksit neden seydişehirde işleniyor
akdeniz bölgesi birinci!
akseki ve seydişehirde çıkarılır. Boksitin Seydişehir’de işlenmesi sanayi kuruluşlarının yer seçiminde etkili olan faktörlerden ham madde varlığı ile açıklanır.
Elazığ’da bulunan tesisin yer seçim nedeni ham maddeye yakınlık iken Antalya ulaşım nedeniyle seçilmiştir.
uranyum ve torum neden çıkmıyor
Türkiye’de uranyum ve toryum günümüzde aktif nükleer santral olmadığından çıkarılmamaktadır. eskişehir - toryum dünya ikincisi.
neden gübre ithalatı var
Türkiye’deki fosfat rezervlerinin çok az olması nedeniyle yoğun bir gübre ithalatı vardır. Fas ve Cezayir’den gübre alımı yapılır. Bunları işleyen tesisler genelde kıyıdadır ( Mersin, İzmit, Samsun ) nedeni ulaşımdır.
bor neden yarı işlenmiş ihraç edilir
dünyada 1. numara. marmara bölgesi.
Türkiye’deki bor minerallerinin büyük bölümü yarı işlenmiş olarak ihraç edilir. Bu durumun nedeni teknolojik yetersizliktir.
- balıkesir (susurluk), Eskişehir (seyitgazi), kütahya (emet), Bursa (Mustafakemal)
trona (soda külü)
Maden suyu ve şişe cam imalatında kullanılır.
Ankara ( Kazan, Sincan ve Beypazarı ) dan çıkarılır.
Kazan soda külü fabrikasında işlenir.
altın
İlk kez 2001 yılında İzmir Bergama’da çıkarılmaya başlanmıştır.
manisa, uşak, Artvin ve çanakkale, Gümüşhane’de yatakları bulunur.
asbest
Aşırı ısıya dayanıklı itfaiyeci elbiseleri ve arabaların fren balatalarının yapımında kullanılır.
Eskişehir, Hatay ve Erzincan illerinde bulunur.
NOT! Asbestin aşırı kanserojen bir maden olduğu anlaşıldıktan sonra kullanımı yasaklanmaya başlanmıştır.
oltutaşı ve lületaşı
Süs eşyası yapımında kullanılırlar
Oltu taşı Erzurum’dan, lületaşı Eskişehir’den çıkarılır. dünya birincisi
kükürt
En büyük yataklar Isparta – Keçiborlu’da bulunur.
İzmir Aliağa petrol rafinerisinde elde edilir
akdeniz bölgesi.
civa
En önemli çıkarım alanları İzmir ödemiş ve Karaburun’dur.
Konya Sarayönü kapatılmıştır.
zımpara taşı
Rezervi en fazla Türkiye’dedir.
Metal ve ahşap parlatmada kullanılır.
Muğla, Denizli ve Aydın’da bulunur.
barit
Petrol sondajlarında kullanılır.
Antalya – Alanya’da bulunur.
Antalya barit unu fabrikasında işlenir.
İhraç edilir.
tükenebilir kaynaklar (fosil)
Taş kömürü Linyit kömürü Petrol Doğal gaz Asfaltit (sinop) petrol kökenli. silopide elektrik üretiliyor. termik santral var.
yenilenebilir kaynaklar
Hidrolik enerji (su gücü)
Güneş enerjisi
Jeotermal kaynaklar
Rüzgar enerjisi
taş kömürü (maden kömürü)
Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinde çıkarılır.
Isı değeri Kalori olarak yüksek olduğu için demir – çeliğin endüstrisinin en önemli enerji kaynağıdır.
Türkiye’nin tüketimine yetmediği için ithal edilir.
% 100 çıkarıldığı yer Batı Karadeniz’dir. (bartın karabük kastamonu)
- I. zamana ait bir enerji kaynağıdır. (ne kadar eski, o kadar iyi)
NOT! Türkiye’de taş kömürü ile çalışan termik santral Zonguldak – Çatalağzı’nda bulunur.
ayrıca, sugözü (adana): yeni açıldı. ithal kömürle çalışıyor.
linyit kömürü
Rezervleri oldukça fazla olan III. jeolojik devirde oluşan kömür türüdür. en fazla rezerv doğu anadolu.
bu sebeple karbon değeri düşüktür. konutlarda ve termik santrallerde kullanılır.
- en büyüğü elbistan.
Afşin – Elbistan – Kahramanmaraş, Tavşanlı, Tunçbilek, Seyitömer, Kütahya, Soma – Manisa, Yatağan – Muğla, Çeltek – Amasya, Aşkale – Erzurum, Çayırhan – Ankara, Çan – Çanakkale, Yeniköy, Kemerköy, Sivas (kangal), Bursa (orhaneli) başlıca çıkarım alanlarıdır.
Isı gücü taş kömüründen düşüktür.
En fazla termik santrallerde elektrik üretiminde kullanılır. Ayrıca konutların ısıtılmasında yararlanılır.
En büyük Linyit ile çalışan termik santral Afşin – Elbistan A ve B santralleridir.
UYARI! Türkiye yurt dışından oldukça fazla linyit almaktadır. Bu durumun nedeni rezerv azlığı değil, kalorisinin düşük olmasıdır. İthal kömürler daha çok ısınmada kullanılırken yerli kömürden elektrik elde edilir.
UYARI! Linyit rezervleri % 42 ile en fazla Doğu Anadolu’dadır. Ancak en fazla linyit çıkarımı Ege’den yapılır. Bu durumun nedeni Ege’de linyite erişimin Doğu Anadolu’dan daha kolay olmasıdır ( Derinlik ).
asfaltit
katı petrol olarak bilenen bir yakıttır.
En önemli yatakları Şırnak – Silopi’de bulunmaktadır.
Silopi’de Türkiye’nin asfaltitle çalışan tek termik santrali kurulmuştur.
petrol
en fazla güneydoğu anadolu.
İlk olarak Raman (Batman)’da bulunmuştur. Garzan, kurtalan (Siirt), Şelmo, Ulaşlı, Kurtalan, Kâhta, diyarbakır hazro, başlıca çıkarıldığı yerlerdir.
Türkiye’de tüketilen petrolün %10’u yerli kaynaktan sağlanabilmekteyken % 90 dışa bağımlılık vardır.
petrol işlenen tesisler
Petrol işleyen tesisler şunlardır:
İzmit ( İpraş ) : Pazarlama ve ulaşım
İzmir ( Aliağa ): Pazarlama ve ulaşım
Kırıkkale ( Orta Anadolu ): İç tüketim
Batman ( Batman ): Ham madde varlığı
UYARI! Mersin’de bulunan Ataş rafinerisi 2005 yılından sonra petrol arıtımını durdurmuştur. Yabancı ortaklı bir şirket olan ataş bu tarihten sonra sadece bir depo olarak çalışmaktadır.
NOT! Türkiye petrol ihtiyacını iki önemli boru hattıyla karşılamaktadır.