madencilik Flashcards

(42 cards)

1
Q

en fazla maden bölge

A

Türkiye’de maden çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu’dur. en fazla da DOLOMİT.
Yukarı Fırat, Elazığ
Bu durumun nedeni Doğu Anadolu’daki volkanizma türü ve çeşitliliğidir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

bazı madenler neden çıkarılamıyor

A

 Maden rezerv alanının yetersiz olması
 Tenör oranının düşük olması
 Erişim maliyetlerinin düşük olması
 Pazarlama imkanlarının olmaması veya rekabet edilememesi
 Dış alımının çıkarımından daha ucuza sağlanması

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

metal halindeki madenler

A

Demir, krom, bakır gibi madenler, metal halindedir. Çeşitli tuzlar, kükürt, soda, cıva gibi madenler metal hâlde değildir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

demir işlemesindeki etkenler

A

en fazla Doğu anadolu bölgesinde.
Sivas (divriği)
malatya (hekimhan ve hasançelebi)
Balıkesir (eymir)de demir çıkarılır.
İzmir (Torbalı), Sakarya (çamdağı), Kayseri (Teke Mansurlu)
Demir’in büyük oranda çıkarıldığı yerler dışında işlenmesinde iki faktör etkilidir. Demirin eritilmesi için gerekli olan ısıyı sağlayan kaynak taş kömürüdür. Bu nedenle Karabük ve Ereğli demir çelik fabrikalarının yer seçiminde enerji kaynağına yakınlık dikkate alınmıştır. İskenderun ve İzmir demir çelik ise ulaşım avantajı nedeni ile kurulmuştur. Bu tesis ithal kömür ile çalışmaktadır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

bakırın en iyi tesisi neden samsunda

A
bakır en fazla karadenizde.
artvin (Murgul)+Rize(çayeli)
kastamonu küre --> samsunda işlenir.
diyarbakır (ergani)
Bakır’ın en önemli işleme tesisinin samsun’da olmasının nedeni gelişmiş bir limana sahip olmasıdır ( Ulaşım etkili ).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

boksit neden seydişehirde işleniyor

A

akdeniz bölgesi birinci!
akseki ve seydişehirde çıkarılır. Boksitin Seydişehir’de işlenmesi sanayi kuruluşlarının yer seçiminde etkili olan faktörlerden ham madde varlığı ile açıklanır.
Elazığ’da bulunan tesisin yer seçim nedeni ham maddeye yakınlık iken Antalya ulaşım nedeniyle seçilmiştir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

uranyum ve torum neden çıkmıyor

A

Türkiye’de uranyum ve toryum günümüzde aktif nükleer santral olmadığından çıkarılmamaktadır. eskişehir - toryum dünya ikincisi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

neden gübre ithalatı var

A

Türkiye’deki fosfat rezervlerinin çok az olması nedeniyle yoğun bir gübre ithalatı vardır. Fas ve Cezayir’den gübre alımı yapılır. Bunları işleyen tesisler genelde kıyıdadır ( Mersin, İzmit, Samsun ) nedeni ulaşımdır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

bor neden yarı işlenmiş ihraç edilir

A

dünyada 1. numara. marmara bölgesi.
Türkiye’deki bor minerallerinin büyük bölümü yarı işlenmiş olarak ihraç edilir. Bu durumun nedeni teknolojik yetersizliktir.
- balıkesir (susurluk), Eskişehir (seyitgazi), kütahya (emet), Bursa (Mustafakemal)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

trona (soda külü)

A

 Maden suyu ve şişe cam imalatında kullanılır.
 Ankara ( Kazan, Sincan ve Beypazarı ) dan çıkarılır.
 Kazan soda külü fabrikasında işlenir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

altın

A

 İlk kez 2001 yılında İzmir Bergama’da çıkarılmaya başlanmıştır.
 manisa, uşak, Artvin ve çanakkale, Gümüşhane’de yatakları bulunur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

asbest

A

 Aşırı ısıya dayanıklı itfaiyeci elbiseleri ve arabaların fren balatalarının yapımında kullanılır.
 Eskişehir, Hatay ve Erzincan illerinde bulunur.

NOT! Asbestin aşırı kanserojen bir maden olduğu anlaşıldıktan sonra kullanımı yasaklanmaya başlanmıştır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

oltutaşı ve lületaşı

A

 Süs eşyası yapımında kullanılırlar

 Oltu taşı Erzurum’dan, lületaşı Eskişehir’den çıkarılır. dünya birincisi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

kükürt

A

 En büyük yataklar Isparta – Keçiborlu’da bulunur.
 İzmir Aliağa petrol rafinerisinde elde edilir
akdeniz bölgesi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

civa

A

 En önemli çıkarım alanları İzmir ödemiş ve Karaburun’dur.

 Konya Sarayönü kapatılmıştır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

zımpara taşı

A

 Rezervi en fazla Türkiye’dedir.
 Metal ve ahşap parlatmada kullanılır.
 Muğla, Denizli ve Aydın’da bulunur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

barit

A

 Petrol sondajlarında kullanılır.
 Antalya – Alanya’da bulunur.
 Antalya barit unu fabrikasında işlenir.
 İhraç edilir.

18
Q

tükenebilir kaynaklar (fosil)

A
	Taş kömürü
	Linyit kömürü
	Petrol
	Doğal gaz
	Asfaltit  (sinop) petrol kökenli. silopide elektrik üretiliyor. termik santral var.
19
Q

yenilenebilir kaynaklar

A

 Hidrolik enerji (su gücü)
 Güneş enerjisi
 Jeotermal kaynaklar
 Rüzgar enerjisi

20
Q

taş kömürü (maden kömürü)

A

 Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinde çıkarılır.
 Isı değeri Kalori olarak yüksek olduğu için demir – çeliğin endüstrisinin en önemli enerji kaynağıdır.
 Türkiye’nin tüketimine yetmediği için ithal edilir.
 % 100 çıkarıldığı yer Batı Karadeniz’dir. (bartın karabük kastamonu)
- I. zamana ait bir enerji kaynağıdır. (ne kadar eski, o kadar iyi)
NOT! Türkiye’de taş kömürü ile çalışan termik santral Zonguldak – Çatalağzı’nda bulunur.
ayrıca, sugözü (adana): yeni açıldı. ithal kömürle çalışıyor.

21
Q

linyit kömürü

A

 Rezervleri oldukça fazla olan III. jeolojik devirde oluşan kömür türüdür. en fazla rezerv doğu anadolu.
bu sebeple karbon değeri düşüktür. konutlarda ve termik santrallerde kullanılır.
- en büyüğü elbistan.
 Afşin – Elbistan – Kahramanmaraş, Tavşanlı, Tunçbilek, Seyitömer, Kütahya, Soma – Manisa, Yatağan – Muğla, Çeltek – Amasya, Aşkale – Erzurum, Çayırhan – Ankara, Çan – Çanakkale, Yeniköy, Kemerköy, Sivas (kangal), Bursa (orhaneli) başlıca çıkarım alanlarıdır.
 Isı gücü taş kömüründen düşüktür.
 En fazla termik santrallerde elektrik üretiminde kullanılır. Ayrıca konutların ısıtılmasında yararlanılır.
 En büyük Linyit ile çalışan termik santral Afşin – Elbistan A ve B santralleridir.

UYARI! Türkiye yurt dışından oldukça fazla linyit almaktadır. Bu durumun nedeni rezerv azlığı değil, kalorisinin düşük olmasıdır. İthal kömürler daha çok ısınmada kullanılırken yerli kömürden elektrik elde edilir.

UYARI! Linyit rezervleri % 42 ile en fazla Doğu Anadolu’dadır. Ancak en fazla linyit çıkarımı Ege’den yapılır. Bu durumun nedeni Ege’de linyite erişimin Doğu Anadolu’dan daha kolay olmasıdır ( Derinlik ).

22
Q

asfaltit

A

 katı petrol olarak bilenen bir yakıttır.
 En önemli yatakları Şırnak – Silopi’de bulunmaktadır.
 Silopi’de Türkiye’nin asfaltitle çalışan tek termik santrali kurulmuştur.

23
Q

petrol

A

en fazla güneydoğu anadolu.
 İlk olarak Raman (Batman)’da bulunmuştur. Garzan, kurtalan (Siirt), Şelmo, Ulaşlı, Kurtalan, Kâhta, diyarbakır hazro, başlıca çıkarıldığı yerlerdir.

 Türkiye’de tüketilen petrolün %10’u yerli kaynaktan sağlanabilmekteyken % 90 dışa bağımlılık vardır.

24
Q

petrol işlenen tesisler

A

Petrol işleyen tesisler şunlardır:

 İzmit ( İpraş ) : Pazarlama ve ulaşım
 İzmir ( Aliağa ): Pazarlama ve ulaşım
 Kırıkkale ( Orta Anadolu ): İç tüketim
 Batman ( Batman ): Ham madde varlığı

UYARI! Mersin’de bulunan Ataş rafinerisi 2005 yılından sonra petrol arıtımını durdurmuştur. Yabancı ortaklı bir şirket olan ataş bu tarihten sonra sadece bir depo olarak çalışmaktadır.

NOT! Türkiye petrol ihtiyacını iki önemli boru hattıyla karşılamaktadır.

25
doğal gaz
en fazla marmarada çıkarılır. kent: tekirdağ. • Türkiye’de Hamitabat ( Kırklareli ), Çamurlu ( Mardin ) ve Akçakoca ( Düzce ), sakarya. çıkarılmaktadır. • Termik santrallerde elektrik üretiminde ve konut ısıtmada kullanımı hızla yaygınlaşmaktadır.
26
doğalgazla elektrik üreten tesisler
```  Ambarlı ( İstanbul)  Hamitabat ( Kırklareli) – Ham madde  Ovaakça ( Bursa)  Bandırma ( Balıkesir )  Aliağa ( İzmir ) en büyük: Adapazarı - Gebze. UYARI! Türkiye’nin doğal gazda dışa bağımlığı oldukça yüksektir. En fazla elektrik üretimi doğal gazdan yapılmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus Türkiye doğal gaza bağımlılığı en fazla elektrik üretmek amacıyla oluşturmadı. Doğal gaz kullanılsa da kullanılmasa da parası ödenir. Bu nedenle tesislerde elektrik üretilmesi düşünülmüştür. NOT! Tuz Gölü altına doğal gaz depolama tesisi yapılmaktadır. Alınan fazla gaz bu alanda depolanacak ve ihtiyaç dahilinde kullanılacaktır. ```
27
nükleer enerji
 Türkiye’de Manisa – Salihli, Yozgat – Sorgun’da uranyum, Eskişehir – Sivrihisar’da toryum yatakları vardır.  Türkiye’de ilk nükleer santral Mersin – Akkuyu’da kurulmaya başlanmış, Sinop’ta da kurulması için çalışmalar yapılmaktadır. yapımı devam eden: 1) mersin akkuyu: rusya 2) sinop inceburun : Japonya - Fransa 3) Kırklareli: teklif aşamasında. buralarda çünkü deprem riski az. UYARI! Nükleer santrallerin yer seçiminde iki önemli faktör vardır. Bunlardan birincisi deprem riskinin düşük olmasıdır. Deprem nedeniyle reaktörlerin zarar görmesi geri dönüşü olmayan bir radyoaktif kirlilik yaratır. İkincisi ise soğutma suyu olarak bol miktarda deniz suyu çekilecek olmasıdır. Mersin ve Sinop iki faktörü de sağlamaktadır.
28
hidroelektrik enerji (su gücü)
 Türkiye’nin ortalama yükseltinin fazla olması hidroelektrik enerji üretimi açısından en önemli faktör olmuştur.  Akarsularının debilerinin az olmasına rağmen yatak eğimlerinin fazla olması potansiyelin fazla olmasını sağlamıştır.  Yükseltinin ve debinin yüksek olduğu Doğu Anadolu’da hidroelektrik enerji potansiyeli en yüksektir.  Yükseltinin ve debinin düşük olduğu Marmara’da hidroelektrik enerji potansiyeli ve üretimi en düşüktür.  Hidroelektrik üretimde birinci sırada olan bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir.  Türkiye’de üretilen toplam elektriğinde yaklaşık % 25’i su gücünden karşılanmaktadır.  Türkiye’nin en büyük hidroelektrik santralleri ve enerji üretimleri şu şekildedir:
29
baraj gölleri (sırayla)
``` Atatürk/Fırat/Adıyaman, Şanlıurfa 8900 Karakaya /Fırat/Malatya, Elazığ 7354 Keban/Fırat/Elazığ 6000 Deriner/Çoruh/Artvin 2117 Altınkaya/Kızılırmak/Samsun 1632 Oymapınar/Manavgat/Antalya 1620 Hasan Uğurlu/Yeşilırmak/Samsun 1217 Aslantaş/Ceyhan/Adana/569 Gökçekaya/Sakarya/Eskişehir562 Hirfanlı/Kızılırmak/Kırşehir400 ```
30
güneş enerjisi neden çok kullanılmıyor
%0.59 Türkiye’de güneş enerjisi potansiyeli oldukça fazla olmasına rağmen Türkiye’nin elektrik üretimine dahil olmuş bir üretim yoktur. Şanlıurfa Birecik’te deneme amaçlı güneş tarlası mevcuttur (sonra afyon, konya, ankara). Türkiye’nin enerji üretiminde kullanıldığında bu potansiyelin en fazla olduğu bölge Güneydoğu Anadolu en az olduğu bölge Karadeniz’dir ( Doğu Karadeniz Bölümü ). kullanım birincisi akdeniz bölgesi.
31
rüzgar enerjisi
%4 marmara, boğazlar.  Temiz enerji kaynaklarından biri olan rüzgar enerjisi üretimi güneş enerjine göre daha yaygın bir üretime sahiptir.  İlk rüzgar üretimi 1998 yılında başlamıştır.  İlk rüzgar türbini İzmir – Çeşme Alaçatı’daki santraldir.  Günümüzde Çanakkale, Balıkesir, İzmir, aydın, Muğla, Adana, Hatay, Afyon, Eskişehir, Kırşehir, Kayseri ve Amasya illerinde santraller mevcuttur.  Üretiminde birinci sırada Ege, İkinci sırada Marmara, üçüncü sırada Akdeniz gelir. NOT! Rüzgar enerjisi üretiminde en büyük sorun kuşların göç yolları üzerine denk gelmesi ve gürültü kirliliğini artırmasıdır. Üretim ise iklim koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu da enerjinin sürekliliği açısından sorunlara neden olur.
32
jeotermal enerji
 Türkiye kırıklı arazi yapısının yaygın olması nedeniyle jeotermal enerji potansiyeli açısından zengin bir ülkedir.  Ege ve Marmara bu potansiyelin daha yüksek olduğu bölgelerdir.  Fay sularına bağlı elektrik üretimi yapan tesisler Aydın – Germencik, Denizli – Sarayköy ve Çanakkale – Tuzla’dır.  İç Anadolu’nun güneyi, Akdeniz’in batısı, Marmara’nın batısı, Karadeniz’in kuzeyi ve Güneydoğu Anadolu’nun güneyi dışındaki alanlarda potansiyel yüksektir. en fazla konut ısıtması için. sonra sağlık, sera, kültür balıkçılığı. NOT! Fosil kaynaklar olarak bilinene yenilenemeyen enerji kaynaklarından tamamı hava kirliliğine neden olur. Ancak bunlar içinde yine en temiz enerji doğal gazdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının hava kirliliği üzerinde belirgin bir etkisi yoktur. Yenilenebilir kaynaklar içinde üretimi iklimden etkilenmeyen tek kaynak jeotermaldir.
33
volfram
bursa / uludağ
34
magnezyum
demir çelik - bursa bilecik kütahya eskişehir | erzincan erzurum
35
krom
1. doğu anadolu bölgesi elazığ gulemanda çıkarılır. antalyada işlenir.
36
kurşun
kayseri, yahyalı, keban (elazığ),
37
pomza taşı
inşaat sektöründe kullanılır. ankara nevşehir kayseri
38
perlit
izmir, manisa, bayburt, erzurum
39
mermer
marmara, balıkesir
40
manganez
artvin, borçka, zonguldak, denizli - tavaş
41
petrol rafinerileri
 İlk petrol rafinerisi Batman’da kurulmuştur. Türkiye’nin ham maddeye bağlı kurulan ve en küçük petrol rafinerisidir. en büyük tüpraş (ipraş)-izmit. izmir aliağa, star (azeriler - en büyük olacak) mersin ataş - artık depolama tesisi.
42
elektrik üretimi yüzdeleri
%48 doğalgaz. %28,4 kömür, sonra diğerleri.