Melting Flashcards
1
Q
hvernig cnacer er ristilcancer?
A
langoftast adenocarcinoma (frá adenomatous sepum)
2
Q
verða adenomatous separ að cancer?
A
ekki oft en villous verri en tubular
3
Q
áhættuþættir ristilcancers? (8)
A
1) adenomautos separ
2) IBD (frekar CU)
3) fjölsksaga
4) litlar trefjar í mat
5) FAP
6) Turcot syndrome
7) Peutz-Jeghers
8) Lynch I eða II
4
Q
einkenni ristilcancers? (4)
A
1) járnskortsanemia
2) blóð í hægðum
3) breyting á hægðavenjum
4) kviðverkir
5
Q
einkenni æxlis ´iendaþarmi? (2)
A
1) rautt blóð
2) tenesmus (tilfinning um ókláraðar hægðir)
6
Q
hversu oft fjarmeinvörp við greiningu ristilcancers?
A
20% tilfella
7
Q
gerðir af polypum í ristli? (5)
A
1) nonneoplastic
2) hyperplastic (óþarfi að taka)
3) juvenile (teknir)
4) inflammatory (í CU)
5) adenomatous
8
Q
hvað veldur diverticulosis?
A
aukinn intraluminal þrýstingur í ristli, aðallega lágar trefjar í mataræði
9
Q
hvar í ristli kemur divertiuclosis oftast?
A
sigmoid colon
10
Q
meinmyndun í derviticultitis?
A
saur teppist í pokanum,eroision og microperforation
11
Q
einkenni diverticulitis? (2)
A
hiti og verkur í vinstri fossu
12
Q
komplikationir diverticulitis? (4)
A
1) abscess
2) fistula
3) obstruction
4) perforation
13
Q
dilateraðar venur/missmíð í submucosu í þörmum, oftast í ristilvegg?
A
angiodysplasia
14
Q
hvað er heyde syndrome?
A
angiodysplaisa í þörmum og aorta stenosa saman
15
Q
einkenni angiodysplasiu í ristli?
A
blæðing per rectum
16
Q
hvað er krónísk ischemia í görn?
A
iscemiskur verkur við mat, eins og í stabílli anginu
17
Q
hvað er Ogilvie syndrome?
A
obstruction í ristli án mekanískrar ástæðu. (kallað acute megacolon)
18
Q
tímarammi pseudomembranous colitis?
A
fljótlega - 6 vikur eftir að sýklalyf byrja
19
Q
hvar kemur volvulus í ristli oftast?
A
í sigmoid colon
20
Q
einkenni volvulus í ristli? (4)
A
1) colic verkur
2) þaninn kviður
3) hægðastopp
4) ógleði og uppköst
21
Q
rtg kviður af volvuus synir? (10)
A
1) omega loop sign fyrir sigmoid
2) coffe bean sign fyrir cecum volvulus
22
Q
orsakir skorpulifur? (10)
A
1) alkóhól
2) hep B og C
3) NASH
4) lifrartoxísk lyf (paracetamol)
5) autoimmune
6) PBC
7) hemochromotosa
8) Wilson
9) hægri hjartabilun
10) alfa-1-antitrypsin skortur
23
Q
einkenni skorpulifur? (6)
A
1) gula
2) spider nevi
3) fetor hepaticus
4) palmar erythema
5) clubbing
6) gynecomastia
24
Q
blóðprufr f skorpulifur? (3)
A
1) lifrarprufur
2) albúmín
3) INR
25
komplikationir skorpulifur? (9)
1) portal háþrýstingur
2) varicur í vélinda
3) ascites
4) hepatic encephalopathy
5) hepatorenal syndrome
6) spontaneous bacterial peritonitis
7) hyperestrinism
8) minni virkini storkukerfisins
9) lifrarkrabbamein
26
portal háþrýstingur veldur..? (5)
1) miltisstækkun
2) ascties
3) æðahnútum í vélinda
4) gyllinæð (æðahnútar í endaþarmi
5) caput medusae
27
ástæður fyrir ascites í skorpulifur? (3)
1) portal háþrýstingur
2) hypoalbuminemia
3) æðavíkkun -> RAAS -> aukin vökvasöfnun
28
einkenni á ascites
þaninn kviður og shifting dullness
29
hvað veldur hepatic encephalopathiu?
skert niðurbrot eiturefna, aðallega ammóníaks.
| Svo er oft eitthvað sem setur það af stað, t.d. slævandi lyf
30
hvað er asterixis?
flapping tremor
31
einkenni hepatic encephalopathiu? (4)
1) rugl
2) asterixis
3) hyperreflexia
4) fetor hepaticus
32
hvað er fetor hepaticus?
1) breath of death (ammoníum í lungum)
33
meðf við hepatic encepahopathiu?
lactulosi til að auka útskilnað ammoníaks
34
afh bila nýrun í lifrarbilun?
vegna skorts á blóðflæði til nýrna
35
algengasta bakt sem veldur spontaneous bacterial peritonitis?
E.coli
36
hvað skilar kopar út?
ceruloplasmin
37
hvað ser maðr í augum í wilson?
kayser-flseicher hringi
38
einkenni hemochromatosis? (7)
1) hækkuð lifrarensím
2) sykursýki
3) cardiomyopathiur
4) liðbólgur
5) hyperpigmentation í húð
6) hypothyroidismi
7) þreyta
39
hvað veldur adenoma í lifur? (3)
1) pillan
2) kynlíf
3) anabólískir sterar
40
algengustu góðkynja lifraræxlin?
cavernous hemangioma
41
3 góðkynja fyrirferðir í lifur?
1) adenoma
2) cavernous hemangioma
3) focal nodular hyperplasia
42
áhættuþættir hepatocellular carcinoma? (5)
1) skorpulifur
2) alfa-1antityrypsin skortur
3) hemochromatosis
4) wilsons
5) reykingar
43
einkenni lifrarcancers? (3)
1) kviðverkir
2) lifrarstækkun
3) cahcexia
44
hvað er gott til að skima eftir lifrarcancer?
alfa-fetóprótein (hækkar í 40-70% HCC)
45
hvað veldur NASH? (3)
1) offita
2) hyperlipidemia
3) sykursýki
46
sullaveikibandormurinn Echinococcus granulosus veldur í lifur..?
hydatid lifrarcystum
47
dökkt þvag og fituskita =
conjugeruð bilribin gula
48
ókonjugerað bilirubin ->?
MTK áhrif
49
heppileg flokkun á gulu?
hepatocellular og cholestatísk
50
Gilberts og Crigler-Najjar er?
galli í UDP glucuronyl transferasa (minnkuð upptaka inn í lifur)
(þannig ókonjugerað bilirubin->MTK)
51
hvað veldur gulu með konjugeruðu bilirubini? (8)
```
(hepatocellular)
1) lifrarbólga
2) skorpulifur
3) dubin-johnson og Rotor
4) lyf
(cholestatic)
5) PBC
6) PSC
7) Gallsteinar
8) Krabbamein í gallvegum
```
52
hvað á að mæla ef gula? (6)
1) bilirubin
2) lifrarprufur
3) albúmín
4) INR
5) haptóglóbín
6) LDH (ef hemolytisk)
53
lifrarprufu hækkanir (ABCDEFGHI)
1) Autoimmune
2) B hep
3) C hep
4) Drugs
5) Ethanol
6) Fatty liver
7) Growths (tumorar)
8) Hemodynamic
9) Iron
semsagt veirur, autoimmune, lyf, áfengi, cancer og járn
54
munur á ALP og GGT?
ALP er líka frá beinum og görn og GGT staðfestir að sé frá gallvegum
55
Bráður lifrarskaði er skilgreindur út frá..?
prothrombin tíma: INR>1,5
| alltaf að mæla INR!!
56
orsakir ALP hækkunar? (5)
1) æxli
2) gallsteinn
3) PBC, PSC
4) fyrirferð
5) lyf
57
hvað veldur bráðum lifrarskaða? (3)
1) lyf, langalgengast
2) veirur
3) autoimmune
annað sjaldgæft
58
hvað er gefið við paracetamól eiturn?
acetylcystein
59
dánarorsakri í bráðir lifrarbilun? (2)
1) heilabjúgur
| 2) sepsis
60
hvert leiðir cholelithiasis verkur?
í hægri öxl
61
gerðir af gallsteinum?
kólesteról og pigment
62
áhþættir kólesteról steina? (7)
offita, diabetes, hyperlipidemia, pillan, crohns, skorpulifur, aldur
63
hve margir með gallsteina fá cholecystitis?
10%
64
einkenni cholesystitis?
stöðugur RUQ sársauki, og pós murphys
65
hvað heita steinar í gallvegum fræðilega?
choledocholithiasis
66
einkenni á steinum í gallvegum?
oft einkennalaust en svo skyndilega cholangitis eða brisbólga
67
f. hvað er charcots tirad
cholangitis
68
hvað er reynolds pentad?
charcots + septic shock og breyttur mental status
69
horufr í gallblöðrucancer?
mjög slæmar
70
pbc eða psc í CU
psc
71
lýsa pbc
autoimmune lifrarsjúkd þar sem intrahepatic lifrargangar eyðileggjast
72
einkenni pbc? (7)
1) þreyta
2) kláði (snemma)
3) gula (seint)
4) RUQ óþægind
5) xanthoma
6) beinþynning
7) portal htn
73
hallmark fyrir pbc?
AMA (anti mitochondrial antibody) nánast alltaf pos.
74
skorpulifur vegna langvarandi gallvegaobsturciotn kallast
secondary biliary cirrhosis
75
3 týpur af cholangiocarcinoma
1) prox þriðj: = klatskin tumor, slæmar horfur
2) distal utan lifrar(oftast skurðtækt)
3) innan lifrar (sjaldgæft)
76
áhættuþættir cholangiocarcinoma? (3)
1) PSC og CU
2) cystur í choledochus
3) sníkjudýrs sýking
77
hvað er biliary dyskinesia?
dysfunction í sphincter of Oddi (þ.e. gallkólík án gallsteina)
78
hvað er carcinoid æxli. 3 punktar
1) frá neuroendocrine frumum
2) seyta serotonin
3) oftast í botnlanga
79
hvað er carcinoid syndrome
of mikil serotonin seytun ->roði á húð, niðurgangur, mæði
80
meðferð við krónískri brisbólgu? (5)
1) verkjalyf,
2) brisensím og H2 blokkar til að hindra niðurbrot ensímanna
3) insúlín
4) lágfitumataræði
5) skurðaðgerð
81
kompliaktionrir krónískrar brisbólgu? (5)
1) sykursýki
2) b12 skortur
3) lokun á choledochus
4) ascites
5) briscancer
82
áhættuþættir briskrabbameins? (5)
1) reykingar
2) áfengi
3) krónískur pancreatitis
4) sykursýki
5) alkóhólismi
83
efri blæðing orsakir? (8)
1) ætisár
2) krabbamein
3) GERD
4) varicur í vélinda eða maga
5) mallory-weiss
6) NSAIDS
7) blóðþynning
8) angiodysplasia
84
blóðug uppköst heita?
hematemesis
85
hvað þýðir ef kaffikorgslituð uppköst?
minni blæðing
86
hvað hækkar í UGI blæðingu?
urea
87
meðferð við h.pylori?
amixicillin+clarithromycin
88
diffdx fyrir blæðingu frá neðri meltingarvegi? (6)
1) diverticulosis
2) angiodysplasia
3) ischemiskur colit
4) IBD
5) ristilcancer
6) gyllinæð eða anal fissura
89
hvað heitir rautt blóð um endaþarm?
hematochezia
90
meðferð við neðri blæðingu? (2)
1) sjúkl stabíll (súrefni, vökvi, blóð)
| 2) ristilspeglun, taka polypa eða brenna og sprauta inn vasocnostrictors
91
orsakir GERD? (4)
1) LES slakar þegar á ekki að slaka (algengast)
2) skertur samdráttur í vélinda
3) obstruction í maga
4) hiatus hernia
92
gullstandar greining á GERD?
24 klst pH mæling
93
hvað er NERD?
non erosive reflux diesase, endoscopy neg en samt með bakflæði (svarar verr PPI)
94
tvær gerðir af vélindakrabbameini?
1) squamouc cell carcinoma
| 2) adenocarcinoma
95
áhættuþættir vélindacancers eftir gerðum? (5)
-Flöguþekju
1) áfengi
2 tóbak og
3) HPV
4) achalasia
-Adeno
5) bakflæði
96
einkenni vélindacancers? (7)
1) dyspahgia
2) þyngdratp
3) odynophagia (verkur við kyngingu)
4) blóðug uppköst
5) hæsi
6) aspirationlungnabólgur
7) brjóstverkur
97
eiknenni eosinophilic esophagitis? (3)
1) ung börn fá uppköst
fullorðnir fá
2) dyspagiu
3) brjóstverk
98
er eosinophilia í eosinophilic esophagitis?
sjaldan
99
orsakir achalasiu (3)
1) oftast idiophatilskt
2) magakrabbamein
3) chagas sjkd.
100
hvernig er dyspahgia ólík í vélindacancer og achalasiu?
cancer: auðveldara að kyngja vatni
achalasia: jafn erfitt að kyngja öllu
101
mefð við achaliasu
sprauta botulinum toxin í vélinda
102
lyf við dreifðum spasma í vélinda?
nítröt, Ca ganga blokkar, TCA
103
2 týpur af hiatus hernia
1) sliding, 90%, maga-vélindamótin hernia
| 2) paraesophageal, sjadlgæft, maginn herniar bara, hætulegt
104
einkenni hiatus herniu? (3)
1) brjóstsviðið
2) brjóstverkur
3) dysphagia
105
hverjir fá boerhaave?
alkóhólistar og búlimúsjúklingar
| rof á vélinda bara ef uppköst eru orsökin
106
einkenni rofs á vélinda? (9)
1) sársauki í brjósti/öxl
2) tachycardia
3) hypotension
4) tachypnea
5) mæði
6) hiti
7) Hamman (brak í mediastinum við hartslátt)
8) pneumothorax
9) fleiðruvökvi
107
meðfer við rofi á vélinda?
fasta, h2 blokkar, sýklalyf og vökvi (eða aðgerð ef óstabíll)
108
lýsa plummer-vinson syndrome (3)
1) esophagial webs (þunnar himnur úr normal vef) valda dyspahgiu og sársauka.
2) Í proximal vélinda
3) stórauknar líkur á cancer í munni, pharynx eða vélinda
109
munur á verk við maga og skeifugarnarsár?
skefiugarnarsár hverfur við að borða.
| magasár hverfur ekki við að borða
110
greining á h.pylori?
biopsy eða urea breath test
111
orsakir f. akút magabólgu? (6)
1) nsaids
2) h.pylori
3) áfengi
4) reykingar
5) koffín
6) lost
112
orsakir f. krónískum gastrit? (2)
oftast h.pylori, einnig autoimmune (->pernicious anemia)
113
algengasti staður fyrir primer lymphoa í meltingarvegi?
magi (maltoma)
114
einkenni iðraólgu? (5)
1) niðurgangur eða hægðatregða
2) krampakenndur diffuse kviðverkur sem lagast vð hægðir amk 1x í viku síðustu 3 mánuði
3) þunglyndi og kvíði
4) verstir á morgnana
5) uppþemba, þaninn kviður, vindgangur
115
rauð flögg í kviðverk? (9)
1) abnormal líkamsskoðun
2) hiti
3) jákvætt hemoccult
4) þyngdartap
5) eldri sjúkl
6) vaknar á nóttunni
7) hbk hækkun
8) anemia
9) bólguparametrar
116
genabreytingar í celiacs? (2)
1) HLA-DQ2
| 2) HLA-DQ8
117
hvaða sjúdómum tnegist celiacs? (5)
1) microscopic colit
2) IgA skorti
3) hepatitis
4) arhtirits
5) GERD
118
hvaða krabbameinum er aukin áhætta hjá celiac sjúklingum? (3)
1) lymphoma
2) meltingarvegs krabbamein
3) lifrarcancer
119
meltingarvegs einkenni celicacs? (9)
1) osmótískur niðurgangur
2) fituskita
3) þyngdartap
4) þaninn kviður
5) slappleiki
6) kviðarónot
7) apthoid stomatitis
8) lélegur tannglerungur
9) mjólkuróþol
120
malabsorption einkenni celiacs? (3)
1) beinþynning (d-vít)
2) blæðingar (k-vít)
3) macrocytic anemia (b12 og fólat)
121
önnur einkenni celiacs? (5))
1) dermatitis herpetiformis útbort (mjög spesifíks en sjaldgæf)
2) þreyta (algengt)
3) ófrjósemi
4) ataxia (viljastýrðu)
5) hækkun á transaminösum (alat og asat)
122
blóðpr í celiacs? (6)
1) anemia
2) lækkað járn
3) lækkað fólat
4) lækkað b12
5) lækkað calcium
6) lækkuð vítamín
123
hvar er tekin bíopsía í celiacs?
úr proximal smágirni
124
hvað sér maður í bíopsíu í celiacs? (4)
1) brotthvarf villi
2) bólgufrumu-infiltration
3) cryptu hyperplasia
4) intraepithelial lymphocytar
125
þættir í greiningu á celiacs?
1) blóðpr
2) bíopsía
3) erfðarannsóknir
126
meðferð við ceilacs? (2)
1) glúteinfrítt fæði
| 2) leiðrétta vannæringu
127
hvernig lýsir hveitiofnæmi sér?
neikvæð glútein blóðrannsókn og biopsiur en jákvætt IgE er til
128
hvernig lýsir non-celiac glutein sensitivity sér?
Öll próf eru neikvæð en einhver einkenni eru við neyslu glúteins. (kannski IBS í gangi)
129
hvað veldur Whipple sjúkdómi?
trophyrema whipplei sýking
130
hvað er að gerast í whipple?
bólga sem skemmir villi í smágirni
131
greining á whipple?
bíopsía - PAS jákvæðir macrophagar í lamina propria með gram pos stöfum
132
meðferð við whipple?
sýklalyf í 1-2 ár
133
hvað veldur tropical sprue?
óþekkt orsök, eitthvað pathogen í hitabeltinu
134
einkneni tropical sprue?
svipuð celiacs (ng, þyngdartap, krampar, þreyta, malabsorption)
135
greining á tropical sprue?
flöt villi í makroscopiu
136
erum tropical sprue, whipple og celiacs allir með svipaða meinmyndun og svipuð einkenni?
já
