Module 2: Ambagan, mga Susing Salita, at Iba pa

Question 1

Ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino (2015) ang “Proyektong Ambagan ay

Answer 1

proyekto ng FIT na ginaganap tuwing kada dalawang taon” bilang pagkilala at
pagpapatupad sa hangarin ng ispesipikong probisyong pangwika

Question 2

Konstitusyon na nagbibigay-diin sa papel ng mga wika sa Pilipinas sa pag-
unlad ng wikang pambansa:

Answer 2

Konstitusyong 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6

Question 3

iba’t ibang wikang katutubo ng Pilipinas

Answer 3

“gahum” (hegemony)
“bana”(husband),
“abyan” (close friend),
‘adi” (male friend)
“faga” (small fragmentsfrom a meteor that fell to the earth from outer space),
“himuga” (heinous crime),
“dan-aw” (small lake),
“dag-om” (rain cloud),
“xapo” (green chili)

Question 4

Ito ay nag ambag ng 12 salitang karay-a

Answer 4

“Ang Bug-at kang lamigas kag Bugas” ni Dr.
Genevieve Asenjo

Question 5

Ito ang pangalawang pag-araro para mapino ang nagungkag na tigang na lupa. Dito sinusuyod ng tao at kalabaw at araro ang mga ligaw na damo.

Answer 5

Baliskad

Question 6

ito ay palayan na naararo na at napatubigan; handa na para taniman ng
palay.

Answer 6

Binati

Question 7

Sinangag na mais. Maaaring may mantika at asin, maaring wala. Low-class o home made na popcorn.

Answer 7

Binangto

Question 8

Lupa na mabato, kung tawagin ay dalipe. Lupang bindi masustansya,

Answer 8

Hamod

Question 9

Napakaitim na lupa. Masustansya kayat mainam pagtaniman.

Answer 9

Hanalon

Question 10

Bugkos ng mga naani; komunidad ng mga naaning palay, partikular sa
kontekstong ito.

Answer 10

Inupong

Question 11

Bigas na sinangag mula sa bagong ani na palay.

Answer 11

Limbuk

Question 12

Ritwal bago ang pagbubungkal ng lupa at pagtatanim.

Answer 12

Panudlak

Question 13

Proseso ng pag-alis, paghihiwalayng lamigassa uhay nito sa pamamagitan ng pagkiskis dito ng mga paa. Sayaw ng mga paa sa palay upang
magkahiwa-hiwalay ang mga butil nito.

Answer 13

Linas

Question 14

ang mga praktikal na dahilan ng pagtala ng mga terminong wika ayon kay Ansejo;

Answer 14

1. Nariyan pa bilang mga buhay na salita, gawain, paniniwala na ginagamit ng iilan na lamang, at yaon na lamang mga matatanda.
2. Malapit ang pagkakatulad ng mga salitang ipinakilala, kung hindi man talagang katumbas ng mismo ring mga salita sa Hiligaynon at Cebuano.
3. Mapapayaman nito ang kasalukuyang kahulugan sa Tagalog.
4. Madagdagan ang mga salitang pang-agrikultura sa diksyunaryo

Question 15

Ano ang Yanggaw sa Filipinong may Timplang Bisaya sa Kamay ng makatang Tagalog na si Rebecca T. Anonuevo.”

Answer 15

Aniya, ang “yanggaw ay paraan ng mg
aswang na hawaan ang isang tao ng pagiging aswang nila. Kadalasan ay sa pamamagitan ng laway.

Question 16

Ano ang Yanggaw sa diksyonaryo ni John Kaufmann?

Answer 16

angmyanggaw “attraction, inclination, propensity; to attract, habituate, cause a liking for, make partial to, make (grow) fond of”.

Question 17

Ito ay isang kakaibang konseptong Panay na literal na kahulugan ay “kasabay”. Ito ay parang “kaluluwang kakambal” ng bawat tao.

Answer 17

Dengan

Question 17

Siya ay isang mananaliksik at dating direktor ng
ng KWF, mayroong pagsusuri sa varayti ng Tagalog sa Binangonan, Rizal,

Answer 17

Roberto Anonuevo

Question 17

Uri ng pitak-pitak na kulungan ng mga isda na nababakuran ng lambat

Answer 17

Baklad

Question 18

Uri ng lambat na ginagamit na pangaladkad sa ilalim ng tubigan at panghuhuli ng ayungin at
tilapya

Answer 18

Panti

Question 19

Buho o anumang pahabang sisidlang pinapainan ng darak o sapal ng niyog na pambitag ng hipon

Answer 19

Bubo

Question 20

Lambat na may pabigat at ikinakahig wari sa ilalim ng tubig sa tulong ng mga bangka para hulihin ang mga biya, suso, at katulad

Answer 20

Pangahig (pang+kahig) o
galadgad

Question 21

uri ng bitag na panghuli ng hipon

Answer 21

sakag

Question 21

uri ng pangingisdang
ginagamitan ng serye ng mga tansi at bawat linya ng tansing tinatawag na
leting ay may pain ang kawil,

Answer 21

Kitang

Question 21

Uri ng lambat na panghuli ng dalag o biya

Answer 21

{Paluway

Question 22

uri ng malaking lambat na inihagis sa laot

Answer 22

Pukot

Question 23

pabilog na lambat na may pabigat ang mga gilid at ginagamit na panghul ng dalag o kanduli

Answer 23

Dala

Question 24

Tungkol saan ang mga terminong itinala ni Anonuevo (2009) “habang nakikipaghuntahan sa ilang matatandang taga- Binangonan, at hindi matatagpuan sa mga opisyal na diksyonaryo o tesawro sa kasalukuyan”.

Answer 24

1. Hinggil sa pagkain 2. Hinggil sa Tao 3. Hinggil sa hanapbuhay

Question 24

hilaw na sinaing, o kulang sa tubig na sinaing. Sa ilonggo tinatawag itong lagdos. 2: sa patalinghagang paraan, hindi pa ganap ang pagkakasanay sa talento, kumbaga sa tao,

Answer 24

Alibutdan

Question 25

taguri sa tao, hayop, ibon, isda o anumang bagay na napakaliit

Answer 25

Balinggiyot

Question 26

hipong ibinilad sa araw para patuyuin:

Answer 26

Gango

Question 27

Mangunguha o manghihingi ng isda o anumang bagay doon sa palengke o baybayin

Answer 27

Mambabakaw

Question 28

Taguri sa binti na malaki ang masel na parang atleta, at ikinakabit sa tao na mahusay umakyat ng bundok.

Answer 28

Barangkong

Question 29

Paniniwalang dinadalaw ng kaluluwa o multo ang isang tao guni- guni hinggil sa isang bagay na animoy namamalikmata ang tumitingin.

Answer 29

Guararap

Question 30

Uri ng larong pambata na pinahuhulaan kung sino sa mga batang nakahanay at pawang nakatikom ang mga palad ang nagtatago ng buto

Answer 30

Halugaygay

Question 31

Sa Binangonan, tumutukoy sa pinakabao ng tuhod:

Answer 31

Tulatod

Question 32

Paraan ng pagtali na paagapay sa dalawang pinagdurugtong na kahoy o kawayan, gaya sa katig ng bangka

Answer 32

Bangkis

Question 33

Bawiin ang isang bagay na ibinigay sa ibang tao: sa sugal, bawiin o kunin sa kalaban ang pustang salaping natalo-

Answer 33

Baoy

Question 34

Ito ang unang pambansang palihan sa wika na nakatuon sa pagbuo ng kaalaman gamit ang mga konseptong nakapaloob sa isang susing salita na hango sa anumang wika sa Pilipinas.

Answer 34

Ang proyektong “Mga Susing Salita” ng Sentro ng Wikang Filipino ng UP-Diliman

Question 35

Ano ang pinagkaiba ng Proyektong Ambagan at ng Proyektong mga Susing Salita.

Answer 35

Interdisiplinaring dulog din ang direksyon ng dalawang proyekto ang kaibahan lamang ay ang mga Susi ng Salita ay nakatuon sa isang tiyak na salita na lunsaran ng mas malawak na pagtalakay sa iba’t ibang magkakaugnay na usapin ang mga lahok sa proyektong Mga Susing Salita, habang ang Ambagan naman ay nakapokus sa maramihang pag-aambag ng mga terminong magkakaugnay.

Question 36

Ito ay pinaikling salita sa Ingles na independent at kadalasang ginagamit na katawagan sa mga pelikulang iba ang linya ng pagkukuwento kung saan “hindi siya masayahing kuwento.

Answer 36

Indie

Question 37

Sa sanaysay na ito ay dinadalumat ang konsepto ng pagtatahip bilang lunsaran ng pagtalakay sa isyung pang-edukasyon.

Answer 37

“Ang Teorya ng Pagtatahip sa Edukasyon”