Morfologia oraz funkcje endodontium i okołowierzchołkowych tkanek zęba Flashcards
(108 cards)
1
Q
Czym zajmuje się endodoncja?
A
Morfologią i fizjologią endodontium.
Etiologią, epidemiologią, patologią, profilaktyką i leczeniem (LEEPP) chorób endodontium i tkanek okołowierzchołkowych.
2
Q
Z czego składa się endodontium i z czego się tworzy?
A
Z miazgi i zębiny.
Tworzy się z brodawki zębowej.
3
Q
Gdzie kończy się właściwa miazga?
A
W obrębie otworu fizjologicznego.
5
Q
Co to jest otwór fizjologiczny?
W jakiej odległości się znajduje od otworu anatomicznego?
A
Jest to przewężenie powstałe na skutek wnikania cementu korzeniowego do światła kanału.
Znajduje się 0,5-2mm od otworu anatomicznego korzenia zęba.
5
Q
W co przechodzą elementy komórkowe i włókniste ozębnej w okolicy wierzchołka korzenia?
A
W utkanie miazgowe i tworzą tkankę miazgowo-ozębnową (tk mieszana)
6
Q
Gdzie znajduje się tkanka mieszana?
A
Między otworem fizjologicznym a anatomicznym
7
Q
Z czym są bezpośrednio połączone naczynia tkanki mieszanej?
A
Z naczyniami ozębnej i szpiku kostnego
8
Q
Co się dzieje po usunięciu miazgi?
A
tkanka mieszana uczynnia odontoblasty i cementoblasty, ulega ona mineralizacji i zamyka wrota z jamy ustnej do ustroju.
9
Q
w ilu procentach przypadków wierzchołek korzenia jest zwykle odchylony w stosunku do długiej osi zęba?
A
70%
10
Q
Jakiego typu tkanką jest miazga?
A
Niedojrzała tkanka łączna typu embrionalnego, bogato unerwiona i unaczyniona.
11
Q
Z czym i przez co jest w kontakcie miazga?
A
Z przyzębiem.
Przez otwór anatomiczny, kanały. boczne i komorowo- ozębnowe.
12
Q
Co to jest substancja podstawowa?
A
galaretowata substancja, w. której sie znajdują komórki, włókna, naczynia i nerwy.
13
Q
za co odpowiada substancja podstawna?
A
za wymianę substancji odżywczych i metabolitów między komórkami miazgi a naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi.
14
Q
Jakie włókna wyróżniamy w substancji podstawnej?
A
Kolagenowe i siateczkowe.
15
Q
gdzie znajduje sie najwięcej włókien siateczkowych?
A
na obwodzie miazgi
16
Q
co włókna siateczkowe tworzą w strefie Weila?
A
splot
17
Q
W jakiej postaci ze splotu w strefie Weila wychodzą włókna siateczkowe i co dalej robią?
A
Wychodzą w postaci włókna korffa i wnikają do warstwy odontoblastów. i do prezębiny.
18
Q
jak sie zmienia. miazga naprzestrzeni. lat?
A
młoda miazga ma dużo. komórek i mało włókien, a stara mało komórek a dużo włókien- jest bardziej zwłókniała.
19
Q
jakie są warstwy miazgi?
A
Warstwa środkowa właściwa
Warstwa pośrednia Weila
Warstwa obwodowa odontoblatów
20
Q
Jakie komórki wyróżniamy w. warstwie właściwej miazgi?
A
Jest to warstwa bogatokomórkowa:
- fibroblasty
- komórki. mezynchematyczne
- granulocyty
- limfocyty,
- makrofagi,
- plazmocyty
- komórki tuczne
21
Q
czym. charakteryzują siefibroblasty w warstwie właściwej miazgi?
A
wykazują dużą aktywnośc. i. wytwarzaja substancję podstawną i prokoloagen
22
Q
w co przekształcają. się. komórki mezynchematyczne?
A
w odontoblasty, poniważ mają formę przejściową - preodontoblasty.
23
Q
co przebiega przez warstwę środkową miazgi?
A
naczynia krwionośne i limfatyczne oraz naerwy, które wnikneły do miazgi przez otwór anatomiczny.
24
Q
Co to warstwa pośrednia?
A
inaczej strefa Weila,
ubogokomórkowa
25
Co znajduje się w strefie pośredniej?
```
włókna Korffa
wypustki fibroblastów
miazgowe wypustki odontoblastów
bogata sieć naczyń włosowatych
dwa sploty nerwowe
```
26
co to splot Raszkowa i gdzie sie tworzy?
Splot utworzony przez pęczki Rdzenne włókien nerwowych
| Na granicy warstwy środkowej i Weila.
27
Co to splot pododontoblastyczny?
| gdzie się tworzy?
Składa sie z bezrdzennych włókien nerwowych.
| Tworzy sie pod obwodową warstwą odontoblastów miazgi
28
Gdzie wnikają włókna nerwowe odchodzące od splotu pododontoblastycznego?
do kanalików zebinowych
29
jakie są najbardziej zróżnicowane komórki miazgi?
odontoblasty
30
jak się rozmnażaja odontoblasty?
poprzez stadium preodontoblastyczne z mniej zróżnicowanych komórek mezynchematycznych miazgi i młodych fibroblastów.
31
jak się rozmnażaja odontoblasty?
poprzez stadium preodontoblastyczne z mniej zróżnicowanych komórek mezynchematycznych miazgi i młodych fibroblastów.
32
Jak wygląda powstawanie odontoblastów?
Powstaja tylko gdy dojdzie do uszkodzenia pierwotnych odontoblastów przez np próchnicę, nastepnie powstałe preodontoblasty migrują sobie w stronę zębiny i wypełniaja ubytki.
33
Kiedy kończy się żywotność odontoblastów?
Gdy kończy się żywotność miazgi
34
jakie wypustki oddaje odontoblast?
wypustka dłuższa- Włókno Tomesa- wnikają do kanalików zębinowych
wypustka krótsza- wypustka miazgowa- przchodzi przez strefę Weila i kończy się w miazdze.
35
za co odpowiadają odontoblasty?
tworzenie organicznego zrębu zębiny i jej mineralizacja
36
czy włókna Tomesa maja swoje organella?
Nie nie mają. Drobne ziarnistości i pęcherzyki zawierajace produkty odżywcze przedostają sie do podstaowej substancji zębiny okołowierzchołkowej przez mikrokanaliki wypustek.
37
co i przez co wnikają naczynia do miazgi?
Gałązki zębowe odchodzące od tętnic zębodołowych przez otwór wierzchołkowy i i kanały boczne.
38
jakie wyróżniamy naczynia włosowate w miazdze?
a no wyróżniamy:
- ze błoną podstawną ciągłą
- z błoną podstawną z okienkami (te są przy odontoblastach, żeby je dobrze odżywiać).
39
jakie zespolenia naczyniowe wyróżniamy w miazdze?
tętniczo-tętnicze, tętniczo- żylne, żylno-żylne
40
gdzie znajduje się największa sieć naczyń limfatycznych?
w strefie pododontoblastycznej.
41
gdzie są większe naczynia limfatyczne w miazdze?
w strefie środkowej, następnie opuszczają przez otwór wierzchołkowy
42
gdzie naczynia limfatyczne miazgi oddają chłonkę?
Do naczyń ozębnej, kości, węzłów podżuchwowych i szyjnych
43
Co się dzieje, gdy nacz limf się uszkodzą? i jaka może być przyczyna?
uszkodzą sie jak ciśnienie zacznie wzrastać, następnie będzie hamowane odprowadzanie produktów zapalnych
44
Jak wyglada unerwienie miazgi?
- unerwienie czuciowe (rdzenne) - druga i trzecia gałąź nerwu trójdzielnego
- włókna naczynio-ruchowe (bezrdzenne) należące do układu wegetetywnego
45
za co odpowiada poszczególne unerwienie?
czuciowe za odczuwanie bodźców bólowych
| wegetatywne za dostosowywanie średnicy naczyń i przepływu krwi
46
jak brzmi teoria przenoszenia bólu z zębiny na miazge?
Hydrodynamiczna teoria wrażliwości zębiny:
- włókna Tomesa zajmują tylko 1/3 długości kanalika zębinowego
- 2/3 kanalika zajmuje płyn tkankowy
- ruchy płynu stymulują wrażliwość zakończeń nerwowych
47
co to zebina?
Zmineralizowana tkanka łączna o strukturze kanalikowej
jest twardsza od kości zbitej
wykazuje pewną elastyczność i sprężystośc
zębina zawiera 30% sub org + woda i 70% nieorg
48
Z czego składa się macierz zębiny?
Z
Kolagenu
Białka
Wody
49
Z jakich włókien składa się sub organiczna zębiny?
Z włókien kolagenowych (Ebnera)
| Z włókien siateczkowych, srebrnochłonne (włókna Korffa)
50
Ile zajmują procent włókna w zębinie?
90%
51
Co zajmuje 10% w zębinie i jakie pełni funkcje?
Fosfoproteiny
| Połączone są one wiązaniami chemicznymi z kolagenem- mają zdolność wiązania wapnia
52
Gdzie występują włókna kolagenowe (Ebnera)?
W zębinie okołomiazgowej i w środkowych jej warstwach.
53
Gdzie znajdują się włókna Korffa?
Powierzchowna warstwa zębiny (zębina płaszczowa), sąsiadują z połączeniem szkliwno-zębinowym
54
Jak biegną włókna kolagenowe (Ebnera) a jak siateczkowe (Korffa)?
Kolagenowe (Ebnera) biegną równolegle do długiej osi zęba i prostopadle do kanalików zębinowych
Siateczkowe (Korffa) biegną prostopadle do granicy szkliwno-zębinowej
55
Podsumowując z czego składa się zębina?
Z substancji organicznej:
- kolagen
- białka
- woda
- włokna kolagenowe
- włókna siateczkowe
- fosfoproteiny
Z substancji nieorganicznej:
- hydroksyapatyty
56
Dlaczego próchnica może się szerzyć wzdłóż połączenia szkliwno-zębinowego?
Ze względu na włókna Korffa w warstwie płaszczowej zębiny, przez które jest ona mniej zmineralizowana.
57
Czemu sprzyja „esowaty” kształt kanalików zębinowych?
Równomiernemu rozprowadzeniu soków tkankowych dostarczanych przez miazgę.
58
W której części zęba zębina może być pozbawiona kanalików zębinowych?
W przywierzchołkowej
59
Cosię znajduje w kanalikach zębinowych?
1. Włókna Tomesa,
2. Bezmielinowe włókna nerwowe
3. Niezmineralizowane włókna kolagenowe
4. Zmineralizowane złogi
60
Która zębina jest twardsza i dlaczego?
Okokanalikowa jest twardsza (żeby kanalik nie pękł XD), dlatego że jest silnie zmineralozowana
61
Jakie rodzaje zębiny wyróżniamy?
1. Pierwotna (tworzy się do całkowitego ukształtowania zęba)
2. Wtórna (tworzy się przez całe zycie po ukształtowaniu zęba)
3. Wtórna patologiczna (w odpowiedzi na bodźce: bakteria, czynniki mechaniczne, chemiczne)
62
Jak odróżnić zębinę pierwotną od wtórnej?
Przede wszystkim te zębiny są odzielone ciemną linią,
| Wtórna zaiwera nieprawidłowo ukształtowane i rozmieszczone kanaliki zębinowe.
63
Jak dzielimy zębiniaki?
Ze względu na:
- budowę
- topografię
64
Jakie wyróżniamy zębiniaki pod względem budowy?
1. Prawdziwe
- wysokozróżnicowane
- budowa zębiny
- z pofałdowania ścianki brodawki zębowej lub oderwanych odontoblastów
2. Rzekome
- niezróżnicowane
- zbudowane z blaszek WAPNIOWYCH
65
Jakie wyróżniamy zębiniaki ze względu na topografię?
1. Wolne- w miazdze
2. Przylegające
3. Śródmiąższowe (śródzębinowe)
66
w jakiej ilości występują zębiniaki?
jako pojedyncze lub mnogie
67
jakie zachodzą zmiany w endodontium wraz z wiekiem?
- odkłada sie zebin wtórna- zmniejsza sie jama
- zanikają odontoblasty
- zmniejsza sie ilosć komórek
- zwiększa sie ilość elementów włóknistych
- zwapniałe nerwy i naczynia
- czasem cała jama ulega zwapnieniu
68
jak postępuje mineralizacja kanalików zębinowych?
od wierzchołka w stronę korony
69
co sie zmniejsza wraz z żywotnością miazgi?
funkcje obronne i regeneracyjne
70
jakie funkcje pełni endodontium?
odżywianie zęba,
funkcja czuciowa,
tworzenie zębiny,
funkcja obronna
71
który splot w dostqarczaniu składników pokarmowych jest najważniejszy?
pododontoblastyczny
72
jak odżywiana jest zębina i szkliwo?
poprzez odontoblasty które pobierają sub odżywcze z naczyń miazgi i dostarczają je za pomocą włókien Tomesa w kanalikach
73
jak jest tworzona zębina?
odontoblasty tworzą prokolagen, a ten jest przekształcany we włókna kolagenowe
Tworzą również fosfoproteiny i glikoproteiny wiążące wapń
Następnie odkładane są hydroksyapatyty
74
Jak przebiega proces mineralizacji zebiny?
w rytmie dobowym,
uwidacznia sie to w postali lini przyrostu Ebnera lub konturów Owena
- maja przebieg prostopadły do kanalików zębinowych
75
Kiedy powstaje zębina reparacyjna (naprawcza)?
w odpowiedzi na lekki odontotropowe.
76
jak inaczej nazywa sie zębina patologiczna?
trzeciorzędowa lub obronna
77
Co wchodzi w skaład przyzebia?
dziąsło,
ozebna,
cement,
kość
78
Co to przyzębie okołowierzchołkowe?
cement korzeniowy,
ozębna,
kość wyrostka zębodołowego szczęki ulb żuchwy
79
jaka jest najmniej twarda zmineralizowana tkanka?
cement
80
Z czego składa się cement?
65% to sub nieorganiczna:
- fosforany wapniowe CaPO4
- fosforany magnezu MgPO4
- węglany wapnia CaCO3
- fluorki wapnia CaF2
23% to sub organiczna:
- kolagen
- białka niekolagenowe
- woda
81
Jak dzielimy cement?
Na:
- pierwotny (bezkomórkowy)
- wtórny (komórkowy)
82
Do kiedy kształtuje się cement pierwotny?
Do czasu ukształtowania się korzenia, przed wyrżnięciem zęba.
83
Co wydzielają cementoblasty i co dzięki temu się dzieje?
Macierz pozakomórkową z białkami i czynnikami wzrostu, które mogą regenerować ozębną i sam cement.
84
Co znajduje się w macierzy organicznej wydzielanej przed cementoblasty?
Kolagen typu I
85
Jak się nazywają włókna kolagenowe wychodzące poza cement?
Włókna Sherpeya
86
W czym biorą udział włókna Sherpeya?
W umocowaniu zęba w zębodole
87
W co się przekształcają cementoblasty po utracie aktywności?
W cementocyty—> cement komórkowy
88
Czym się różni cement bezkomórkowy (pierwotny) od komórkowego (wtórnego)?
Cement wtórny ma cementocyty
| I Nawarstwia się szybcjie
89
czym jest przykryty cement od strony ozębnowej?
Precementem
90
Jakie są warstwy cementu od zębiny?
Cement pierwotny, cement wtórny, precement
91
czy cement jest unaczyniony i unerwiony?
Nie nie jest, jest odżywiany jest przez miazgę za pośrednictwem zębiny i ozębnej
92
co się stanie po zniszczeniu ozębnej?
Cement obumrze i ulegnie resorpcji
93
Kiedy dochodzi do hipercementozy?
- Gdy dochodzi do narażenia zęba na silne i długotrwałe urazy
- w przypadku wyłączenia zęba ze zgryzu
- w odpowiedzi na zakażenia miazgi
94
jakie są funkcje cementu?
1. Utrzymanie zęba w zębodole
2. Ochrona zębiny przed szkodliwymi czynnikami
3. Naprawcza
4. Utrzymanie prawidłowej szerokości szpary ozębnej
95
Co się znajduje w szparze ozębnej?
Ozęban XD
96
co to ozębna?
Niezmineralizowana tkanka łączna
97
od czefo zależy szerokość szpary ozebnej?
Od funkcji zęba i od wieku pacjenta
98
ile wynosi średnio szerokość szpary ozębnej?
0,17-0,36mm
99
Co powstaje z komórek mezynchematycznych woreczka zębowego?
- endodontium (miazga i zębina)
- cement
- ozębna
100
z czego składa się ozęban?
Z tkanki upostaciowionej (zbitej)- aparat więzadłowy
Z tkanki łącznej, właściwej, wiotkiej- zawira naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy i komórki ozębanej
101
czy ozębna pozwala na nieewielki ruch zębom?
Tak jak najbardziej!
102
Jakie komórki znajdziemy w ozębnej?
- osteoblasty,
- osteoklasty,
- cementoblasty
- fibroblasty
- niezróżnicowane komórki mezynchematyczne
- makrofagi
- komórki tuczne
- komórki nabłonkowe
103
jakie kómórki głównie występują w ozębnej i za co są odpowiedzialne?
Fibroblasty
| Tworzą one włókna i istotę podstawową tkanki więzadła ozębnowego
104
czy makrofagi występują w zdrowej ozębnej?
O dziwo tak
105
Od czego pochodzi unaczynienie ozębnej?
Od:
- tęniz zębowych
- tętnic wyrostka zębodołowefo
- tęnic dziąsłowych
106
jakie są funkcje ozębnej?
- mechaniczna
- ochronna bariera
- obronna (makrofagi, komórki tuczne)
- tkankotwórcza (ostoblaty, cementoblasty, fibroblasty)
- resorpcyjna (osteoklasty, cementoklasty, fibroblasty)
- odżywcza (dla cementu)
- czuciowa
107
Co się znajduje w kości zbitej a co w kości gąbczastej?
W kości zbitej mamy osteocyty zaropiome w lakunach i kanalikach
W kości gąbczastej mamy osteoidy i osteoblasty (tworzące kość)
108
co to jest odczyn okostnowy?
To moment gdy pod wpływem zapalenia lub nowotworu kości okostna nabiera aktywności kościotwórczj.
