Mykologia Flashcards
(122 cards)
1
Q
Co to są grzyby?
A
→organizmy eukariotyczne pozbawione plastydów
→odżywiają się poprzez absorbcję, nigdy poprzez fagocytozę
→posiadają ścianę komórkową zawierającą chitynę i β-galaktozyd
→w ich komórkach zawsze są obecne mitochondria ze wpłaszczonymi grzebieniami oddechowymi (kristami) i peroksysomy
2
Q
Z czego składa się ściana komórkowa grzybów?
A
chityna, glukan, białka
3
Q
Z czego składa się błona komórkowa grzybów?
A
ergosterol
4
Q
Skąd grzyby pozyskują energię?
A
mitochondria
5
Q
Materiał jądrowy grzybów:
A
eukariotyczny: wiele chromosomów zlokalizowanych w jądrze otoczonym podwójną błoną komórkową
6
Q
Struktura genomu grzybów:
A
→pojedyncze geny
→introny
→powtórzone DNA
7
Q
Rybosomy grzybów
A
40S+60S=80S
8
Q
DNA pozajądrowe w grzybach:
A
→mitochondrialne RNA
→dsRNA
9
Q
Co robi jednostka cukrowa mykozaminy w błonie komórkowej grzyba?
A
jest ważnym łącznikiem między AMB, a ergosterolem
10
Q
Podział grzybów ze względu na liczbę jąder komórkowych:
A
→jednojądrowce
→dwujądrowce (Dicarya)
→wielojądrowce (komórczaki, centocyty)
11
Q
Ascomycota jako dwujądrowce:
A
zwykle krótktrwałe
12
Q
Basidiomycota jako dwujądrowce:
A
zwykle dominująca forma występowania w strzępkach
13
Q
Glomeromycota jako wielojądrowce:
A
jeden z przedstawicieli może mieć do tysiąca jąder w jednej chlamidosporze
14
Q
Z czego zbudowana jest otoczka Cryptococcus neoformans?
A
z glukoronoksylomannanu
15
Q
Jak wyglądają grzyby?
A
→postać jednokomórkowa (drożdżowa)
→formy strzępek z przegrodami (strzępki septowane)
→formy strzępek bez przegród - komórczaki (strzępki cenocytyczne)
→strzępki uorganizowane w owocniki (podstawczaki, workowce)
16
Q
Pączkowanie:
A
forma rozmnażania bezpłciowego, w którym komórka potomna powstaje poprzez uwypullenie ściany komórkowej komórki rodzicielskiej
17
Q
Blastospora
A
komórka powstała w wyniku pączkowania, nazwą tą określa się również wegetatywne formy drożdży
18
Q
Artrokonidia
A
zarodniki powstałe poprzez fragmentację strzępki (w mikroskopie mają prostokątny obrys - stąd nazwa)
19
Q
Jakie może być pączkowanie drożdży?
A
→jednobiegunowe
→wielobiegunowe
20
Q
Strzępka
A
wydłużona, rurkowata struktura, składająca się z komórek grzyba
21
Q
Przegroda (septum)
A
poprzeczna ściana komórkowa w strzępce
22
Q
Cenocyt
A
komórczak powstały poprzez podział jąder bez podziału cytoplazmy
23
Q
Konidiofor
A
struktura rozmnażania bezpłciowego u grzybów strzępkowych (pleśni)
24
Q
Sporangiofor
A
struktura rozmnażania bezpłciowego u sprzężniaków, na której znajduje się sporangium z zawartymi zarodnikami
25
Głowne typy grzybów:
**Ascomycota**
**Basidiomycota**
Chytridiomycota
Glomeromycota
(?) Microsporidia
Zygomycota (już nie istnieje)
26
Większość patogennych dla człowieka grzybó jest rodzaju:
Ascomycota
27
Rodzaje grzybów atakujące skórę:
* Malassezia*
* Aspergillus*
* Penicillium*
* Arthrodermatacea*
28
Rodzaje grzybów atakujące pochwę:
* Candida*
* Saccharomyces*
29
Rodzaje grzybów atakujące jamę ustną:
* Candida*
* Cladosporium*
* Aureobasidium*
* Aspergillus*
* Fusarium*
30
Rodzaje grzybów atakujące przewód pokarmowy:
* Candida*
* Saccharomyces*
* Cladosporium*
31
Rodzaje grzybów atakujące płuca:
* Cladosporium*
* Aspergillus*
* Scedosporium*
32
Jakie konsekwencje może mieć zakażenia grzybami organizmu człowieka?
→grzybice
→alergie
→mykotoksykozy i zatrucia
33
Co to jest grzybica (mykoza)?
każde zakażenie lub choroba wywołana przez grzyby
34
Co to jest zakażenie?
wtargnięcie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych
35
Jak dzielimy grzyby patogenne?
* **drożdże**
→workowe (Candida sp., Saccharomyces)
→podstawkowe (Cryptococcus, Malassezia, Trichosporon)
* **pleśnie**
→Apsergillus, Fusarium
→Zygomycota (Rhizopus, Mucor)
* dermatofity
→Trichophyton, Epidermophyton, Microsporum
* grzyby ciemnopigmentowe
* grzyby dimorficzne
36
Klasyfikacja grzybic ze względu na czynniki etiologiczne:
**Drożdżyce**
→kandydoza
→kryptokokoza
→łupież pstry
**Dermatofitozy**
→grzybice
→skóry
→grzybice skóry owłosionej i włosów
→grzybice paznokci
**Pleśnice**
→Faeohyfomykoza
→Hialohyfomykoza
* Aspergilloza
→Chromoblastomykoza
→Zygomykoza
**Grzybice tropikalne**
→kokcidioidomykoza
→histoplazmoza etc.
37
Klasyfikacja grzybic ze względu na źródło zakażenia:
→egzogenne
→endogenne
38
Co jest przyczyną endogennych zakażeń grzybiczych?
drobnoustroje należące do **naturalnej mikrobioty skóry i błon śluzowych**
39
Drogi grzybiczych zakażen endogennych:
→wnikanie do organizmu poprzez **otwarte wrota zakażenia** - wejścia naczyniowe, operacje
→**osłabienie bariery błon śluzowych** - leki cytostatyczne
→**translokacja drobnoustrojów** - czynniki behawioralne (przewód pokarmowy ⇒ drogi rodne)
40
Jakie jest źródło grzybiczych zakażeń egzogennych?
zakażenie następuje grzybami pochodzącymi ze środowiska
41
Drogi egzogennych zakażeń grzybiczych:
→**wziewna** – wdychanie zarodników, następnie rozsiew drogą łożyska naczyniowego (*Aspergillus, Cryptococcus*)
→**kontakt bezpośredni z drobnoustrojem** (zakażony człowiek, zwierzę, skażona gleba - dermatofity)
→**poprzez urazy** – ukłucia, skażone urządzenia medyczne
42
Klasyfikacja grzybic ze względu na ich umiejscowienie:
**Grzybice powierzchniowe**
* **Grzybice skóry**
* **Grzybice błon śluzowych**
Grzybice podskórne
**Grzybice inwazyjne**
* narządowe
* uogólnione
43
Grzybice powierzchniowe:
**czarna piedra** (*Piedra hortae*) – czarne guzki na łodygach włosa
**biała piedra** (*Trichosporon beigelii*) – miękkie, kruche, beżowe guzki na bokach łodygi włosa
**tinea nigra** (*Phaeoannelomyces werneckii*) – brązowe do czarnych (jak po poplamieniu skory azotanem srebra) plamy na skórze dłoni i podeszew
**łupież pstry** (*Malassezia* spp.) - dotyczy powierzchniowej warstwa keratynocytów
44
Łupież pstry:
* Zmiany na skórze typu
→hipo- lub hiperpigmentacji,
→złuszczające się
→czasem swędzące
→zlokalizowane głównie na klatce piersiowej i szyi.
* **Zakażenie endogenne** bytującymi na skórze grzybami *Malassezia (M. globosa)*
Łupież pstry w klimacie umiarkowanym dotyka mniej niż 5% populacji.
Znacznie częściej występuje w rejonach tropikalnych w klimacie wilgotnym.
Choroba cechuje się dużą nawrotowością.
45
Czynniki predysponujące do łupieżu pstrego:
* aplikacja oliwek i tłustych kremów - substrat dla wzrostu grzybów
* ekspozycja na słonce - zmiana metabolizmu grzybów, które produkują kwas azelajowy
* stosowanie kortykosteroidów - stymulują namnażanie się grzybów
* predyspozycje genetyczne - sugerowane na podstawie obserwacji bliźniaków
* niedożywienie - niektórzy kwestionują ten czynnik
* nadmierna potliwość - częściej związana z hipochromicznymi zmianami w naturalnych załamkach skóry
46
*Malassezia:*
* Czynnikiem etiologicznym łupieżu pstrego są grzyby z rodzaju *Malassezia*.
→składnik naturalnej mikrobioty skóry człowieka i zwierząt
→zakażenie oportunistyczne.
* Znanych jest 14 gatunków
→wszystkie są lipidofilne.
→13 l**ipidozależnych - wymagają specjalnych podłoży** wzbogaconych w tłuszcze lub suplementacji podłoża Sabourauda oliwą z oliwek
→1 lipidoniezależny (u zwierząt).
47
Chorobotwórczość *Malassezia*:
*Malassezia* jest czynnikiem etiologicznym:
→łupieżu pstrego
→zapalenia mieszków włosowych
→zakażeń uogólnionych u pacjentów z żywieniem pozajelitowym
może nasilać objawy (_ale nie powoduje tych chorób!!!!_):
→atopowego zapalenia skóry (AZS)
→łojotokowego zapalenia skóry
→łuszczycy
48
Patomechanizm zakażem *Malassezia*:
1. w warunkach stresowych grzyby zmieniają swój metabolizm
2. produkują bioaktywne indole, które oddziałują poprzez receptory arylwodorowęglanowe (AhR)
3. zmiana funkcji melanocytów - zmiany pigmentacji bez stanu zapalnego
4. zapalenie z tworzeniem Ab łojotokowe zapalenie skóry, łupież - inny skład łoju niż u zdrowych
5. indukcja swoistej odpowiedzi immunologicznej (AZS)
6. zajęcie i zapalenie mieszków włosowych - zmiana metabolizmu NaCl, kwas mlekowy
49
Jakie wyróżniamy grzybice skóry?
* Dermatofitozy
* Drożdżyce skóry
→Kandydozy
→Pierwotna kryptokokoza
* inne
→Pleśnice paznokci
50
Jakie wyróżniamy dermatofitozy:
* Grzybica skóry owłosionej głowy i brody
* Grzybica skóry gładkiej
* Grzybica paznokci
51
Grzybica skóry stóp (zmiany i lokalizacja):
Zmiany i lokalizacja:
● przestrzeni międzypalcowych (najczęściej zmiany rumieniowozłuszczające)
● i/lub skóry podeszew (zmiany rumieniowo-złuszczające i zmiany potnicowe)
52
Grzybica skóry stóp (czynniki etiologiczne):
Czynniki etiologiczne najczęściej dermatofity:
*Trichophyton rubrum* i *T. interdigitale*
53
Czynniki predysponujące do grzybicy stóp:
● chodzenie boso po skażonych powierzchniach (używanie wspólnych pryszniców, skoszarowanie)
● okluzyjne obuwie – warunki wzrostu grzybów (ciepło i wilgotno)
● nadpotliwość (wtórna do ciepłego klimatu)
● starszy wiek – mniejsza higiena stóp
54
Grzybica skóry tułowia (zmiany i lokalizacja):
Zmiany i lokalizacja:
● Ogniskowe zmiany rumieniowo-złuszczające
● o różnej wielkości i liczbie
● nasilenie stanu zapalnego na obwodzie zmiany i wygaszanie w środkowej części – postać pierścienia (ang. ringworm)
● silnie swędzące
55
Grzybica skóry tułowia (czynniki etiologiczne):
● mogą być wszystkie rodzaje dermartofitów
● głownie antropofilny ***Trichophyton rubrum***, ale także, zwłaszcza **u dzieci**, zoofilny ***Microsporum canis***
56
Czynniki predysponujące do grzybicy skóry tułowia:
● kontaktowe sporty walki - tinea gladiatorum
● kontakt ze zwierzętami (koty)
57
Jakie wyróżniamy grzybice owłosionej skóry głowy?
* **grzybica drobnozarodnikowa**
* **grzybica strzygąca**
* **grzybica woszczynowa**
58
Grzybica drobnozarodnikowa (owłosionej skóry głowy):
● ogniska złuszczające o nieznacznym stanie zapalnym, z równo ułamanymi włosami
● w Polsce najczęściej zakażenie u dzieci zoofilnym *M. canis*
59
Grzybica strzygąca(owłosionej skóry głowy):
drobne i liczne ogniska o złuszczającej się otrębiasto powierzchni, z nierówno ułamanymi, szarawymi włosami i licznymi czarnymi punkcikami (pieńki włosów tkwiące w skórze)
● *T. violaceum, T. tonsurans*
60
Grzybica woszczynowa (owłosionej skóry głowy):
● ogniska charakteryzują się obecnością tarczek woszczynowych, tj. zagłębionych, żółtych strupów i bliznowaceniem z towarzyszącym wyłysieniem
● *T. schoenleinii* - obecnie bardzo rzadka postać na terenie polski
61
Czynniki predysponujące do grzybicy owłosionej skóry głowy:
●bezpośredni kontakt z zakażonymi osobami
● np. zakażenie od imigrantów z rejonów endemicznych,
●lub zwierzętami
● w Polsce dominuje *M. canis*
●przeludnienie
●niska higiena osobista - współdzielenie przyborów do pielęgnacji włosów (
62
Co to jest onychomykoza?
grzybica paznokci
63
Przez co może być wywołana onychomykoza (grzybica paznokci)?
* dermatofity 70-90% (tinea unguium) najczęstsze czynniki etiolog.: *Trichophyton rubrum, T. mentagrophytes* w przypadku dermatofitów zakażenie najczęściej zaczyna się od wolnego brzegu paznokcia (DLSO)
* drożdże 10-20% (*Candida albicans*) – głównie grzybica paznokci rąk (dominuje u kobiet)
w przypadku zakażenia drożdżami proces postępuje najczęściej od strony wału paznokciowego (z jego zapaleniem)
* pleśnie 2-15% (*Aspergillus, Scopulariopsis*) - w celu potwierdzenia należy izolować daną pleśń kilkukrotnie w odstępach czasowych
64
Patomechanizm omychomykozy:
**Adherencja do keratynocytów (ok. 3-12h)**
* osłabienie bariery bariery warstwy rogowej naskórka (UV, temperatura, maceracja, okluzja, urazy skóry, ciepły i wilgotny klimat)
* współzawodnictwo z normalną florą
* sfingozyna i kwasy tłuszczowe wydzielane przez keratynocyty
**Rozrost i inwazja grzybni** w głębsze warstwy naskórka (72h)
* poprzez keratynocyty jak i między nimi
* wydzielanie przez dermatofity enzymów proteolitycznych (zależne od pH) - keratynazy, ceramidazy, fungalizyny, metalloproteazy, dioksygenaza cysteiny i pompa siarczynowa pozwala na rozbicie mostków disiarczkowych
* wtórne metabolity - interakcje z keratynocytami
65
Powinowactwo *Trichophyton* do skóry
atakuje skórę, włosy i paznokcie
66
Powinowactwo *Microsprum* do skóry:
atakuje skórę i włosy
67
Powinowactwo *Epidermophyton* do skóry:
atakuje skórę i paznokcie
68
Co to są dermatofity?
**keratynofilne (i keratynolityczne)** grzyby wywołujące grzybice u ludzi i/lub zwierząt
69
Jakie wyróżniamy rodzaje dermatofitów?
* Trichophyton,*
* Microsporum,*
* Epidermophyton*
70
Klasyfikacja dermatofitów według "siedliska":
1. Dermatofity **antropofilne**
zakażenie dotyczy głównie ludzi i przenoszone są z człowieka na człowieka np. *T. rubrum*
2. Dermatofity **zoofilne**
pierwotne pasożyty skóry zwierząt, zakażenie następuje przez kontakt ze zwierzętami np. *M. canis*
3. Dermatofity **geofilne**
występują w glebie, zakażenie następuje przez kontakt ze skażoną glebą np. *M. gypseum*
71
*Candida albicans:*
Komensal błon śluzowych przewodu pokarmowego i dróg rodnych człowieka i zwierząt stałocieplnych.
**Oportunistyczny patogen** odpowiedzialny za różne grzybice – od zakażeń skóry i błon śluzowych po fungemię i zakażenia narządów głębokich.
Wykazuje **dymorfizm strzępkowo-drożdżowy**.
Na podłożach zubożonych w warunkach mikroaerofilnych tworzy przetrwalniki – **chlamydospory**.
72
Drożdżyca skóry - postacie:
* **Drożdżyca wyprzeniowa fałdów skórnych**
→najczęstsza postać drożdżycy skóry lokalizacja w fałdach pachwinowych, podsutkowych, brzucha
* **Wyprzenie drożdżakowe nadżerkowe międzypalcowe**
→najczęściej między III a IV palcem ręki
→związane z pracą w warunkach wilgoci: cukiernicy, sprzątaczki, pracownicy zakładów przetwórstwa owocowego
* **Drożdżyca paznokci i wałów paznokciowych**
→obrzęk wałów paznokciowych z bolesnością
→Najczęstszym czynnikiem etiologicznym jest ***Candida albicans***
73
Jakie wyróżniamy kandydozy błon śluzowych?
* Kandydoza jamy ustnej (OC)
* Kandydoza przełyku
* Kandydoza dróg rodnych (VVC)
* ??Kandydoza jelit
74
Najczęstsza postać kandydozy jamy ustnej?
rzekomobłoniasta
– białawe naloty po zdjęciu odsłaniające żywoczerwone tło
– może być obecne pieczenie i bolesność
– zajęte są język i bł. śluzowa policzków
– dotyczy niemowląt, dzieci i dorosłych z załamaną odpornością
75
Czynniki etiologiczne powodujące kandydozę jamy ustnej:
* Candida albicans,*
* Candida glabrata*
76
Gdzie występuje kandydoza jamy ustnej?
na całym świecie
77
Endogenne czynniki predysponujące do kandydozy jamy ustnej:
* Ekstrema wiekowe
→noworodki
→osoby starsze
* Ciąża
* Zaburzenia endokrynologiczne
→cukrzyca
* Niedobory odporności
→HIV/AIDS
* Choroba refluksowa
78
Egzogenne czynniki predysponujące do kandydozy jamy ustnej:
* Leki
→antybiotyki
→chemioterapeutyki
→kortykosterydy
→ogólne lub wziewne
* Ciała obce w j.u.
→źle dopasowane protezy
* Uszkodzenia bariery bł. śluzowej
→urazy
→oparzenia
79
Kandydoza narządów rodnych u kobiet:
bł. śluzowa warg sromowych i pochwy jest zaczerwieniona i obrzęknięta, z białymi nalotami
silny świąd, pieczenie
upławy – serowate (cottage cheese - twarożek ziarnisty)
80
Kandydoza narządów rodnych u mężczyzn:
bardzo rzadko występuje zakażenie objawowe
zapalenie żołędzi i napletka objawia się zaczerwienieniem z obecnością pęcherzyków i płytkich nadżerek.
może pojawić się swędząca wysypka na penisie
81
Źródła zakażenia kandydozy narządów rodnych:
**przewód pokarmowy** _(zak. endogenne)_
jednakże terapia doustna nystatyną zmniejszająca kolonizację pp Candida albicans nie zapobiegała nawrotom VVC
**transmisja drogą seksualną** _(zak. egzogenne)_
mężczyźni są bezobjawowymi nosicielami 4-razy częściej u zainfekowanych kobiet
u 1/5 partnerów kobiet z nawracającą kandydozą stwierdzano grzyby na penisie
transmisja anogenitalna i orogenitalna
**pochwa – nawrotowa postacie** _(zak. endogenne)_
20-25% kobiet może nastąpić nawrót po miesiącu od wyleczenia (nie stwierdzane grzyby po zakończeniu leczenia)
82
Czynniki etiologiczne kandydozy dróg rodnych:
85-95% izolowanych grzybów należy do gatunku ***Candida albicans***
10-20% ***C. glabrata***
ponadto: *C. parapsilosis, C. tropicalis, C. krusei, Saccharomyces cerevisiae*
klinicznie zakażenie jest nierozróżnialne
83
Co może być powodem kandydozy?
1. uszkodzenie błony śluzowej
2. antybiotykoterapia (zmiany w naturalnej mikroflorze)
3. niedobory odporności
84
Patomechanizm
1. adhezja
2. dimorfizm
3. zmiana fnotypu
4. formowanie biofilmów
5. zmiana metabolizmu
85
Co to jest dymorfizm?
faza mycelialna konieczna do inwazji i przylegania, faza drożdżowa do rozsiewu
86
Co powoduje zmienność fenotypowa grzybów?
Konwersję do formy bardziej patogennej:
* wzmożona produkcja proteaz
* zwiększona zdolność przylegania
* ucieczka przed odpowiedzią immunologiczną gospodarza
87
Jakie wyróżniamy grzybice podskórne?
* chromoblastomykoza
* mycetoma
* sporotrichoza
88
Co to jest zakażenie inwazyjne?
takie zakażenie, w którym szczep drobnoustroju izoluje się z fizjologicznie jałowych miejsc organizmu - krwi, płynu mózgowo-rdzeniowego lub innych
89
Gdzie występuje grzybica (zakażenie) pierwotna?
występuje u immunokompetentnych osobników – g. tropikalne, kryptokokoza
90
Gdzie występuje grzybica (zakażenie) oportunistyczna?
zakażenie następuje przy niedomogach organizmu - immunosupresja o różnej etiologii – kandydoza, aspergiloza, kryptokokoza
91
Skąd pochodzi 90% uogólnionej kandydozy?
**z przewodu pokarmowego** (endogenne) **i z wejść naczyniowych** (endo- i egzogenne)
92
Jak może objawiać się zakażenie krwi przez *Candida*?
może być bezobjawowe lub związane z gorączką, niedotlenieniem, rozwojem sepsy i okazjonalnie wysypką.
W bezobjawowej kandydozie, ze względu na niespecyficzność objawów, zajęcie organów (wątroby, nerek śledziony) **zostaje nierozpoznane aż do wykonania biopsji.**
93
Czynniki predysponujące do kandydozy inwazyjnej:
●wcześniactwo (zwłaszcza o niskiej masie urodzeniowej)
●chemioterapia
●neutropenia
●OIT
●zapalenie trzustki
●poważne urazy
●oparzenia
●antybiotykoterapia
●dializy
●dysfunkcja nerek
●CVC
94
Co to jest kryptokokoza?
Kryptokokoza to grzybica wywołana przez grzyby z rodzaju *Cryptococcus* (najczęściej *C. neoformans*)
95
Jakich organów może dotyczyć kryptokokoza i gdzie się zaczyna?
Może dotyczyć każdego organu – zakażenie rozpoczyna się w płucach – grzyb wykazuje predylekcję **do OUN** (ZOMR)
96
Jakie wyrózniamy postacie kryptokokozy?
* Kryptokokoza płuc
* Kryptokokoza rozsiana i narządowa
* Kryptokokowe ZOMR
* Pierwotna kryptokokoza skóry
97
Czynniki ryzyka kryptokokozy:
* **immunosupresja związana HIV**
* **Czynniki ryzyka kryptokokozy u pacjentow HIV (-)**
* nowotwory
* biorcy przeszczepów (!nerek, wątroby)
* choroby autoimmunologiczne
* sarkoidoza
* terapia kortykosterydami
* kontakt z ptakami
98
Patomechanizm kryptokokozy:
1. spory dostają się do płuc
2. wchłanianie w pęcherzykach płucnych
3. przejście do OUN
99
Z czego jest zbudowana otoczka polisacharydowa kryptokoków i jaka jest jej funkcja?
* glukuronoksylomannani
* inhibicja fagocytozy
* ochrona przed wybuchem tlenowym neutrofilów
100
Determinanty patogenności kryptokoków:
* **melanina**
* zapobieganie uszkodzeniom oksydacyjnym
* chroni przed promieniowaniem UV
* **mannitol**
* zmiatanie wolnych rodników
* **kwaśne** proteinazy
* wnikanie do tkanek, rozsiew
* **fosfolipazy**
* wnikanie do tkanek, adhezja
* **ureaza**
* rozkład mocznika, regulacja pH
101
Co to jest aspergiloza?
Aspergiloza (łac. *aspergillosis*) jest zakażeniem lub reakcją alergiczną wywoływaną przez grzyby z rodzaju *Aspergillus*
102
Jakie wyróżniamy aspergilozy?
**aspergiloza płuc**
* śródmiąższowe zapalenie płuc
* alergiczna aspergiloza pęcherzykowo-płucna (ABPA)
* grzybniak kropidlakowy (aspergilloma)
**aspergiloza rozsiana**
* fungemia
* aspergiloza wątrobowo-śledzionowe
* inne
**aspergiloza powierzchniowa**
* zapalenie rogówki
* grzybica paznokci
* otomykoza grzybica skóry (po oparzeniach)
103
Czynniki predysponujące występowania aspergilozy:
* długotrwała neutropenia wtórna do chemioterapii (biorcy szpiku, leczenie nowotworów)
* biorcy organów litych – zakażenia okołooperacyjne
* leki immunosupresyjne szczególnie kortykosteroidy
* zakażenia CMV i wirusami układu oddechowego
* zwiększone zatrzymywanie żelaza w szpiku związane z powtarzającymi się transfuzjami
* terapia kortykosteroidowa astma
104
Czynniki etiologiczne aspergilozy:
* Aspergillus fumigatus*
* Aspergillus flavus*
* Aspergillus terreus*
* Aspergillus niger*
105
Patomechanizm zakażenia aspergilozą:
**Zarodniki *Aspergillus* penetruja stosunkowo głęboko do drzewa oskrzelowego**
**adhezyny** - wiązanie zarodników do tkanki płuc
**rozmiar zarodników 2-3 µm** - „ucieczka” z układu nabłonkowo-rzęskowego
**niektóre szczepy wytwarzają elastazy** - zasadowa proteinaza serynowa; degradacja elastyny w płucach
**oraz inne enzymy np. fosfolipaza** - uszkodzenie tkanek, penetracja
posiadają również system obrony przed układem immunologicznym - **katalaza, dysmutaza ponadtlenkowa, gliotoksyna, syderofor**
106
Scharakteryzuj zygomykozy:
* Zakażenia różnymi grzybami z typu Zygomycota - *Rhizopus, Mucor, Lichtheimia*
* Zakażenia bardzo rzadkie ale o bardzo ostrym przebiegu.
* Grzyby te wykazują predylekcję do naczyń krwionośnych
* Zakażenia mają charakter ostry i szybko się rozwijają u wyniszczonych pacjentów:
* kwasica cukrzycowa, niedożywione dzieci, ciężko oparzeni pacjenci, białaczki, chłoniaki, AIDS, terapia immunosupresyjna, kortykosterydoterapia
107
Postacie zygomykozy
* nosowomózgowa – zwykle dotyczy pacjentów z kwasicą cukrzycową
* płucna – dotyczy pacjentów z neutropenią
* przewodu pokarmowego – pacjenci ciężkim niedożywieniem
* skórna – po niewielkich urazach, ukąszeniach owadów, rany i oparzenia
* inne: serca, kości, nerek, pęcherza itd.
108
Scharakteryzuj Histoplazmozę:
* czynnik etiologiczny – ***Histoplasma capsulatum***
* naturalne siedlisko: gleby, zwłaszcza zanieczyszczone odchodami ptaków lub nietoperzy
* drogi zakażenia: wziewna
**• BSL-3**
* występuje prawie na całym świecie (endemicznie w USA, Ameryka Środkowa i Południowa, Afryka, Azja, Australia)
* chorują różne zwierzęta (także ludzie!)
109
Objawy histoplasmozy:
**Pacjenci immunokomeptentni**
* Bezobjawowe lub umiarkowane samoograniczające się pierwotne zakażenie płuc
* 95% przypadków, objawy grypopodobne
* Pierwotne objawowe zapalenie płuc
* gorączka, osłabienie, bóle mięśniowe, nocne poty, suchy kaszel, duszność, bóle w klatce piersiowej
* Przewlekłe zapalenie płuc - ok 10% ostrych przechodzi w przewlekłe, podobne do gruźlicy, mężczyźni rasy kaukaskiej, palacze,50+,
* Postać rozsiana - najcześciej pacjenci z immunosupresją,
110
Przez co zachodzi zakażenie *Histoplasma*:
płuca
111
Co to blastomykoza?
Blastomykoza (drożdżyca, choroba Gilchrista, blastomykoza północnoamerykańska) - przewlekła choroba ropna i ziarniniakowa wywoływana przez *Blastomyces dermatitidis*, występująca endemicznie w południowo-wschodniej i południowo-środkowej części USA, ale notowano także przypadki w Europie, Azji i Afryce.
112
Postacie blastomykozy:
**Blastomykoza płucna**
* ostra - gorączka, produktywny kaszel z lub bez krwioplucia - nierozróżnialna z bakteryjnym zapaleniem płuc, może ulegać samowyleczeniu
* przewlekła - 2-6mies., utrata masy ciała, gorączka, nocne poty, kaszel z odkrztuszaniem plwociny, ból w klatce piersiowej - mylona z gruźlicą, przewlekłą histoplazmozą lub nowotworami
* bezobjawowe - zmiany RTG
**Blastomykoza skórna**
* 40-80 % przypadków, dwie formy brodawkowata ub wrzodziejąca
**Blastomykoza kości**
* 6-48% przypadków, (75% pacjentów ma równoczasowo b. płuc)
**Blastomykoza moczowo-płciowa** - głównie u mężczyzn, zapalenie gruczołu krokowego, jąder, najądrzy
**Zakażenie OUN**
113
Droga zakażenia blastomykoza:
płuca
114
Scharakteryzuj kokcydioidomykozę
Czynniki etiologiczne: *Coccidioides immitis i C. posadasi* - fenotypowo nierozróżnialne, spektrum chorobowe wydaje się być takie samo, c. immitis ma ograniczone występowanie do rejonu Kalifornii.
Forma strzępkowa - rozpadająca się na artrokonidia, w tkankach tworzy sferule z ednosporami (podobnie do sporangium)
CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE:
wiek
ciąża
immunosupresja włączając AIDS, SOT
wpływ predyspozycji genetycznej na ciężkość zakażenia
115
Postacie kliniczne kokcydioidomykozy:
**Ostra pierwotna kokcydioidomykoza płuc**
* przypomina objawami poza-szpitalne zapalenie płuc lub grypę
* przebieg 4-6 tyg. samoograniczający się
**Przewlekła postać płucna**
* 5%, nacieki i cienkościenne jamy, związana z cukrzycą typu 2, zwłoknienie płuc związane z paleniem
**Przewlekła skórna kokcydioidomykoza**
* w wyniku rozsiewu zakażenia
**Kokcydioidomykoza kostno-stawowa ZOMR**
116
Parakokcydioidomykoza to:
Parakokcydioidomikoza, choroba Lutza, drożdżyca brazylijska, blastomykoza południowoamerykańska - rzadka, przewlekła grzybica układowa wywoływana przez *Paracoccidioides brasiliensis*, występująca głównie u mężczyzn w Ameryce Południowej i Środkowej.
117
Postacie parakocydioidomykozy
**Ostra i przewlekła parakokcydioidomykoza płuc**
* najczęściej bezobjawowy przebieg,
* zwykle postać przewlekła (ostra u pacjentów z niedoborami odporności) - w wyniku reaktywacji
* produktywny kaszel, ból w klatce piersiowej, skrócenie oddechu, gorączka, utrata masy ciała
**Przewlekła skórno-śluzówkowa parakokcydioidiomykoza**
* mężczyźni 29-50 lat
**Rozsiana postać - rzadka**
118
Choroby alergiczne związane z grzybami:
* **Alergiczny nieżyt nosa** (*allergic rhinitis*) typ I
* **Astma alergiczna** (*allergic asthma*) typ I
* **Atopowe zapalenie skóry** (*atopic dermatitis*) typ I
* **Alergiczna grzybica pęcherzykowo płucna** (*allergic bronchopulmonary mycoses* ABPM, *allergic bronchpulmonary aspergillosis* ABPA) typ I, III, IV
* **Alergiczne grzybicze zapalenie zatok i nosa** (*allergic fungal sinusitis* AFS, *allergic fungal rhinosinusitis* AFRS) typ I, III, IV
* **Allergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych** (*hypersensitivity pneumonitis, extrinsic allergic alveolitis*) typ III/IV
* **Alergia kontaktowa**
* **Alergie pokarmowe**
119
Jakie rodzaje grzybów powodują reakcje typu I (alergie)?
**Workowce:**
* Alternaria alternata,*
* Aspergillus fumigatus,*
* Bipolaris,*
* Candida,*
* Cladosporium herbarum,*
* Epicoccum nigrum,*
* Phoma*
* *Podstawczaki:**
* Calvatia,*
* Coprinus,*
* Ganoderma,*
* Pleurotus,*
* Psilocybe*
120
Scharakteryzuj *Alternaria alternata*
* występuje gównie **w środowisku zewnętrznym**
* uczulenie na antygeny *A. alternata* występuje u ok 4-13% populacji ogólnej
* u atopików uczulenie na *A. alternata* występuje u ok. 3-66% populacji w zależności od strefy klimatycznej i badanej populacji
* istnieje korelacja między uczuleniem na Alternaria a ciężkością astmy (uczulenie na *Aternaria* w wieku 6-11 zwiększa ryzyko rozwoju astmy w dzieciństwie
* duże zarodniki 20-60 x 10-20 µm
121
Ile jest znanych alergenów *Alternaria alternata*?
znanych jest ponad 13 antygenów A. alternata (uczulają też inne gatunki)
122
