Onderwerp 3 Kwartaal 1

Question 1

Ekonomiese stelsel:

Answer 1

• Die metode wat deur lande gebruik word om hul hulpbronne toe te deel
• Belangrikste rede waarom lande bepaalde eko stelsel volg:
  o Regeringstelsel van land
  o Ontwikkelstadium van land
  o Voorkeure van inwoners van land
  o Taal, kultuur, smake, gewoontes, omgewingsfaktore soos watter gewasse gekweek kan word

Question 2

Onsigbare hand teorie:

Answer 2

• Markte reguleer self, niemand hoef doelbewus in te meng nie
• Vraag verander, aanbod pas aan oor tyd vice versa

Question 3

voorbeelde van lande ekonomiese stelsels

Answer 3

Vryemark – VSA
Sentraalbeplan – Noord-Korea
Gemengde – Suid-Afrika

Question 4

Vryemarkekonomie:

Answer 4

• Markeokonomie
• Kapitalisme
• Stelsel waar meeste g/d wat in aanvraag is, deur private winsstrewende ondernemings verskaf word
• Vraag en aanbod (markkragte) is kern dryfkrag
• Markkragte beantwoord vrae
  o Wat, hoe en vie wie g/d produseer moet word

Question 5

Ekonomiese bedrywighede word gereguleer deur:

Answer 5

• Pryse van g/d
• Besluite/optrede van verbruiker
• Besluite/optrede van verskaffer
• Winste wat gemaak kan word uit verkoop van g/d

Question 6

Kenmerke/voordele/nadele van markekonomie:

Answer 6

• Nadeel: geen regeringsinmenging nie, reg voorsien gewoonlik basiese dienste, daar sal dus markmislukkings wees in bv. vullisverwydering. Daar sal ook geen beperkings of sondebelasting op skadelike produkte soos sigarette wees nie
• Voordeel: vryheid van toetrede tot markte, mededinging, nie uitbuiting deur sakeondernemings wat domineer nie
• Winste wat maak kan gebruik word om persoonlike welvaart te verbeter

Question 7

Sentraalbeplande ekonomie:

Answer 7

• Kommunisme/sosialisme
• Ekonomiese stelsel waarin produskiefaktore as gemeenskaplike besit beskou word
• Eiendom en produksiemiddele deur staat besit
• Burgers deel in gemeenskaplike rykdom
• Karl Marx (marxisme) / Vladimir Lenin (leninisme)
• Regerign bepaal wat, hoe en vir wie prod word
• Volle regeringsinmenging

Question 8

SB ekonomie Kenmerke/voordele/nadele:

Answer 8

• Skep burokrasie
• Nadeel: private inisitaief en vrye keuses van individu is beperk of bestaan glad nie en lei tot lae produktiwiteit en dit beïnvloed algehele ekonomiese groeikoers
• Beperkte verskeidenheid produkte
• Voordeel: staat werk hard om gelyke verdeling van inkomste en hulpbronne te verseker

Question 9

Gemengde ekonomie:

Answer 9

• Gebalanseerde ekonomie
• ‘n ekonomiese stelsel wat elemente van private en staatsbeheer bevat
• Bevat karakteristieke van beide kapitalistiese en sentraalbeplande
• SA, voordele van beide stelsels kombineer
• Prod faktore in privaat besit, reg beheer dit

Question 10

Historiese erflatings wat die kenmerke van ons ekonomie beïnvloed:

Answer 10

• Vroeë ruilhandelstels tussen oorsrponklike inwoners
• Vroee handelsvorme deur koloniste bekend gestel
• Uitbreiding van landbou
• Oorheersing van kapitalisme veral tydens negentiende en twintigste eeu met ontwikkeling van mynbou
• Werkreservering vir wit mense
• Trekarbeid
• In SA is staats in prod proses betrokke as entre, organiseerder en wetgewer

Question 11

Gemengde ekonomie kenmerke/voordele/nadele

Answer 11

• Voordele: Staat sal inmeng om noodsaaklike dienste soos openbare g/d te verskaf, wat nie sou gebeur het tydens vryemark nie
• Individue het vryheid van keuse en koop wat hulle wil hê
• Eienaarskap van besittings is oordraagbaar
• M
• Nadele: belasting hoog om openbare g/d te vreskaf
• Ekonomie belemmer deur te veel reg inmenging en staatsregulasie: kan lei tot afgradering na rommelstatus
• Markmislukkings kan plaasvind as skaars hulpbronne verkwis of uitgebuit word