Organiczne składniki pokarmowe

Question 1

Czego pokarm jest źródłem?

Answer 1

• energii potrzebnej do przeprowadzania wszystkich procesów życiowych
• substancji budulcowych koniecznych do wzrostu i rozwoju
• substancji regulujących funkcjonowanie organizmu

Question 2

Co jest podstawowym źródłem energii?

Answer 2

sacharydy

Question 3

Ile procent zapotrzebowania dziennego pokrywają sacharydy

Answer 3

60%

Question 4

Jakie są rodzaje węglowodanów?

Answer 4

• przyswajalne
• nieprzyswajalnie

Question 5

Jakie są rodzaje węglowodanów przyswajalnych?

Answer 5

• monosacharydy
• disacharydy
• polisacharydy

Question 6

Co należy do monosacharydów, co jest jego źródłem i jaką daje energię?

Answer 6

• glukoza, fruktoza, galaktoza
• owoce, słodycze, miód
• bezpośrednie źródło energii dla komórek

Question 7

Co należy do disacharydów, co jest jego źródłem i jaką daje energię?

Answer 7

• sacharoza, laktoza, maltoza
• słodycze, nabiał
• szybko rozkładane do cukrów prostych, natychmiast dostarczają energii na krótki czas

Question 8

Co należy do polisacharydów, co jest jego źródłem i jaką daje energię?

Answer 8

• skrobia, glikogen
• ziemniaki, produkty zbożowe, mięso, wątroba
• źródło energii na dłuższy czas

Question 9

Czym się różnią węglowodany przyswajalne od tych nieprzyswajalnych?

Answer 9

Węglowodany przyswajalne nie wymagają trawienia lub są łatwo trawione, a następnie wchłaniane. Nieprzyswajalne nie ulegają trawieniu i nie dostarczają substancji odżywczych

Question 10

Czym jest błonnik?

Answer 10

Grupa związków nieprzyswajalnych dla organizmu człowieka. W jego skład wchodzą polisacharydy budujące ściany komórek roślinnych (celuloza, pektyna, lignina). Dostarcza mało substancji odżywczych, ale jest bardzo ważny dla zdrowia

Question 11

Funkcje błonnika?

Answer 11

• wspomaga ruch jelit, dzięki czemu przyśpiesza wędrówkę pokarmu, zapobiegając zaparciom
• chłonie dużą ilość wody i pęcznieje zapewniając uczucie sytości
• spowalnia trawienie polisacharydów, utrzymując odpowiednie stężenie glukozy we krwi
• wspomaga rozwój mikrobiomu jelit
• przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi
• wiąże jony sodu, dzięki czemu obniża ciśnienie krwi
• zmniejsza ryzyko nowotworów p=układu pokarmowego

Question 12

Jakie są źródła błonnika?

Answer 12

warzywa, owoce, kaszy, płatki owsiane, pełnoziarnista mąka

Question 13

Jakie produkty zawierają najwięcej błonnika?

Answer 13

Migdały, morele suszone, płatki jęczmienne, śliwki suszone, orzechy laskowe

Question 14

Ile procent masy ciała stanowią białka?

Answer 14

20%

Question 15

Za co odpowiadają białka?

Answer 15

• przyśpieszanie przebiegu reakcji biochemicznych
• przekazują informację w obrębie komórki i poza nią
• transport substancji do wnętrza i na zewnątrz komórek oraz w obrębie całego organizmu
• uczestniczą w procesach odpornościowych organizmu

Question 16

Jak dzielimy aminokwasy budujące białka i co je różni

Answer 16

• aminokwasy endogenne - syntetyzowane w organizmie człowieka ze związków pośrednich podstawowych szlaków metabolicznych m.in. cyklu Krebsa, glikolizy
• aminokwasy egzogenne - muszą być dostarczane z pokarmem. Są to aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach węglowych, aromatyczne (wyj. tyrozyna). siarkowe, zasadowe

Question 17

Przykłady aminokwasów endogennych

Answer 17

- alanina
- arginina
- asparagina
- asparaginian
- glutamina
- glutaminian
- glicyna
- prolina
- seryna
- tyrozyna
- cysteina

Question 18

przykłady aminokwasów egzogennych

Answer 18

• fenyloalanina
• histydyna
• izoleucyna
• leucyna
  - lizyna
• metionina
• treonina
  - tryptofan
  - walina

Question 19

Źródła aminokwasów egzogennych

Answer 19

białka zawarte w pokarmie - mięso, ryby, przetwory mleczne, nasiona zbóż i roślin strączkowych

Question 20

Podział białek ze względu na skład aminokwasów i ich proporcje

Answer 20

• białka pełnowartościowe
• białka niepełnowartościowe

Question 21

Czym się charakteryzują białka pełnowartościowe

Answer 21

• Zawierają wszystkie aminokwasy egzogenne w odpowiednich proporcjach
• należą do nich białka pochodzenia zwierzęcego występujące w np. mięsie, jajach, produktach mlecznych

Question 22

Czym się charakteryzują białka niepełnowartościowe

Answer 22

• wykazują jakościowe lub ilościowe braki aminokwasów
• są to białka pochodzenia roślinnego

Question 23

Źródła białek dla organizmu

Answer 23

• nasiona roślin strączkowych (fasoli, grochu, soczewicy, soi). Cechują się wysoką zawartością dobrze przyswajalnych białek o składzie aminokwasowym zbliżonych do białek zwierzęcych
• nabiał, zwiera białka o wzorcowym składzie aminokwasów egzogennych (sery podpuszczkowe mają do 40% zawartości białka )
• mięso, podstawowe źródło pełnowartościowych, dobrze przyswajalnych białek. Najzdrowsze uznaje się chude mięso drobiowe
• ryby, jedno z najważniejszych dobrze przyswajanych białek. Łosoś ok. 20% białka
• jaja, zawierają białka o wzorcowym składzie aminokwasów egzogennych. Żółtko ok 15%, białko 11%
• orzechy, zawierają znaczną ilość białka. Pistacje, nerkowe, migdały ok. 20%

Question 24

Co jest najbardziej skoncentrowanym źródłem energii w pokarmie

Answer 24

Lipidy/tłuszcze właściwe

Question 25

Funkcje tłuszczy właściwych

Answer 25

- funkcje strukturalne - źródłem lub nośnikiem wielu substancji biologicznie czynnych np. Witamin A, D, E, K - biorą udział w syntezie niektórych hormonów - wchodzą w skład podskórnej i wokółnarządowej tkanki tłuszczowej mającej funkcję ochronną, podporową, termoizolacyjną

Question 26

źródła tłuszczów

Answer 26

nasycone kwasy tłuszczowe - słonina, boczek, łój, smalec nienasycone kwasy tłuszczowe - oleje rybne, trany

Question 27

niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe

Answer 27

- omega- 6, np. kwas linolowy - omega - 3, np. kwas linolenowy

Question 28

Czy NNKT są syntetyzowane w organizmie człowieka?

Answer 28

Nie, należą one do związków egzogennych pobieranych razem z pokarmem. Ich za duża ilość może działać niekorzystnie (zaburzać proces krzepnięcia krwi, osłabiać działanie układu odpornościowego. Stosunek omega-6 do omega-3 powinien wynosić 5:1

Question 29

Gdzie znajdują się kwasy omega-6 i jak wpływają na organizm?

Answer 29

- oleje słonecznikowe, kukurydziane, sojowe, z pestek winogron - Zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi

Question 30

Gdzie znajdują się kwasy omega-3 i jak wpływają na organizm?

Answer 30

- tłuszcze ryb, ssaków morskich, jajach, orzechach, olejach rzepakowym, lnianym, sojowym - zmniejsza stężenie triglicerydów, hamują powstawanie zakrzepów, obniża ciśnienie krwi, zapobiega arytmii serca, działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe

Question 31

Czym jest cholesterol?

Answer 31

lipid z grupy steroidów wchodzący w skład zwierzęcych błon biologicznych i osłonek otaczających włókna nerwowe. Jest także substancją wyjściową do syntezy kwasów żółciowych, hormonów steroidowych i witaminy D3

Question 32

Źródła cholesterolu

Answer 32

- część jest wytwarzana w wątrobie z acetylo-CoA - część jest pobierana z pokarmem zwierzęcym - mięso, tłuszcze zwierzęce, żółtka jaj

Question 33

Jak jest transportowany cholesterol?

Answer 33

Za pośrednictwem krwi w formie lipoprotein, czyli kompleksów z białkami

Question 34

Jakie są dwie frakcje lipoprotein?

Answer 34

- LDL - o małej gęstości - HDL - o dużej gęstości

Question 35

Cechy LDL

Answer 35

- przenoszą ok. 60% cholesterolu - w połączeniu z innymi związkami może odkładać się na ścianach tętnic - prowadzi to do rozwoju miażdżycy - chorób serca, udar mózgu

Question 36

Cechy HDL

Answer 36

- przenoszą ok. 20% cholesterolu - w ich skład wchodzi lecytyna - fosfolipid rozpuszczający cholesterol odłożony w ścianach tętnic i transportuje go do wątroby

Question 37

Co powoduje niedobór białka?

Answer 37

zahamowanie wzrostu i rozwoju w skrajnych przypadkach prowadzi do śmierci

Question 38

Co powoduje nadmiar białka?

Answer 38

upośledzenie czynności nerek i wątroby

Question 39

Co powoduje nadmiar tłuszczów?

Answer 39

otyłość, choroby układu krążenia