Porodično pravo - vrste srodstva i oblik porodice

Question 1

Šta proučava porodično pravo u rimskom pravu?

Answer 1

Pravne odnose u porodici: između bračnih drugova i ostalih članova porodice (posebno roditelja i dece).

Question 2

Koji su osnovni instituti porodičnog prava?

Answer 2

Porodica, brak i srodstvo.

Question 3

Koja su tri oblika rimske porodice?

Answer 3

Konzorcijum, agnatska porodica i kognatska porodica.

Question 4

Koje vrste srodstva razlikuje rimsko pravo?

Answer 4

Agnatsko, kognatsko, tazbinsko i srodstvo po usvojenju.

Question 5

Na čemu se zasniva agnatsko srodstvo?

Answer 5

Na zajednici života i rada u porodici, ne na krvnoj vezi.

Question 6

Da li je u agnatskom srodstvu srodnik neko ko ne živi u istoj porodici, iako je krvni rođak?

Answer 6

Nije.

Question 7

Šta je kognatsko srodstvo?

Answer 7

Krvno srodstvo – veza između lica koja potiču jedno od drugog ili od zajedničkog pretka.

Question 8

Koja je razlika između srodstva po pravoj i po pobočnoj liniji u kognatskom srodstvu?

Answer 8

Prava linija: preci i potomci; pobočna linija: lica koja potiču od zajedničkog pretka.

Question 9

Šta je punorodno, a šta polurodno srodstvo?

Answer 9

Punorodno: oba roditelja zajednička; polurodno: jedan roditelj zajednički.

Question 10

Šta je tazbinsko srodstvo?

Answer 10

Srodstvo između jednog bračnog druga i krvnih srodnika drugog bračnog druga.

Question 11

Navedi primer tazbinskog srodstva.

Answer 11

Zet i tašta, svekar i snaja.

Question 12

Kako nastaje srodstvo po usvojenju?

Answer 12

Kao posledica usvajanja – imitira prirodno srodstvo sa sličnim pravnim posledicama.

Question 13

Šta je konzorcijum?

Answer 13

Najstariji oblik rimske porodice.

Question 14

Ko je činio konzorcijum?

Answer 14

Više braće sa ženama, decom i unucima.

Question 15

Ko je bio starešina u konzorcijumu?

Answer 15

Najstariji brat.

Question 16

Kako su se delili rad i svojina u konzorcijumu?

Answer 16

Kolektivno.

Question 17

Zašto je agnatsko srodstvo bilo važnije od krvnog u konzorcijumu?

Answer 17

Zbog imovinskih odnosa.

Question 18

Kada konzorcijum prestaje da postoji?

Answer 18

Krajem perioda republike.

Question 19

Kako nastaje agnatska porodica?

Answer 19

Deobom braće u konzorcijumu.

Question 20

Na čemu se zasniva agnatska porodica?

Answer 20

Na agnatskom srodstvu i vlasti porodičnog starešine (patria potestas).

Question 21

Ko je pater familias i kakvu vlast ima?

Answer 21

Porodični starešina sa doživotnom vlašću – imovinskom i ličnom.

Question 22

Da li punoletstvo oslobađa sina vlasti pater familiasa?

Answer 22

Ne – dobija poslovnu, ali ne i pravnu sposobnost.

Question 23

Kako se dolazilo pod vlast pater familiasa?

Answer 23

Rođenjem (u zakonitom braku), usvojenjem, brakom sa manusom, davanjem u mancipium.

Question 24

Koje su vrste usvojenja u rimskom pravu?

Answer 24

Adoptio i adrogatio.

Question 25

Šta je mancipium?

Answer 25

Kada pater familias proda člana porodice, taj član dolazi pod tuđu vlast – mancipium.

Question 26

Šta se dešava sa ukućanima nakon smrti pater familiasa?

Answer 26

Oslobađaju se njegove vlasti, sinovi postaju starešine svojih porodica.

Question 27

Da li sin koji je napustio porodicu pre očeve smrti zadržava pravo na nasleđivanje?

Answer 27

Ne – gubi svojstvo agnata i pravo na nasledstvo.

Question 28

Šta se dešava sa ženom prilikom udaje?

Answer 28

Oslobađa se vlasti oca i dolazi pod vlast muža.

Question 29

Kako se razlikuje kognatska porodica od agnatske?

Answer 29

Po unutrašnjim odnosima – kognatsko srodstvo zamenjuje agnatsko, a vlast starešine slabi.

Question 30

Šta se dešava sa autoritetom muža u kognatskoj porodici?

Answer 30

Slabi zbog promena u načinu sklapanja braka.

Question 31

Koja su dva osnovna područja pravnih odnosa kojima se bavi porodično pravo u rimskom pravu?

Answer 31

Porodično pravo u rimskom pravu bavi se pravnim odnosima između: Bračnih drugova Ostalih članova porodice, pre svega odnosa između roditelja i dece.

Question 32

Koji su osnovni instituti porodičnog prava u rimskom pravu?

Answer 32

Osnovni instituti porodičnog prava su: porodica, brak i srodstvo.

Question 33

Koja su tri osnovna oblika rimske porodice i kojim vrstama srodstva su odgovarali?

Answer 33

Tri osnovna oblika rimske porodice su: Konzorcijum – krvno srodstvo Agnatska porodica – agnatsko srodstvo Kognatska porodica – kognatsko (krvno) srodstvo

Question 34

Objasni pojam agnatskog srodstva u rimskom pravu.

Answer 34

Agnatsko srodstvo je zasnovano na zajedničkom životu i radu u porodici. Srodnik je samo onaj koji živi i radi unutar iste porodice, dok se oni koji žive van nje ne smatraju agnatima, bez obzira na krvnu vezu.

Question 35

Šta predstavlja kognatsko srodstvo i kako se deli?

Answer 35

Kognatsko (krvno) srodstvo predstavlja vezu između dva lica koja potiču jedno od drugog ili od zajedničkog pretka. Deli se na: Prava linija (pretci i potomci) Pobočna linija (lica koja potiču od zajedničkog pretka) Može biti punorodno (oba roditelja zajednička) ili polurodno (jedan roditelj zajednički).

Question 36

Šta je srodstvo po tazbini i navedi primer?

Answer 36

Srodstvo po tazbini je odnos između jednog bračnog druga i krvnih srodnika drugog bračnog druga, npr. između zeta i tašte ili između svekra i snaje.

Question 37

Kako je nastajalo srodstvo po usvojenju u rimskom pravu i kakve je pravne posledice imalo?

Answer 37

Srodstvo po usvojenju nastajalo je usvajanjem i imitira prirodno srodstvo. Usvajanjem se stvarao odnos nalik onom između roditelja i dece, s približno istim pravnim posledicama.

Question 38

Koje su glavne karakteristike konzorcijuma kao najstarijeg oblika rimske porodice?

Answer 38

Obuhvata više braće sa ženama, decom i unucima Kolektivni rad i imovina Porodični starešina je najstariji brat Krvno srodstvo je prepreka za brak Agnatsko srodstvo je važno za imovinske odnose Nestao krajem republike

Question 39

Šta je agnatska porodica i koja je njena ključna osobina?

Answer 39

Agnatska porodica nastaje deobom braće iz konzorcijuma. Zasnovana je na agnatskom srodstvu i snažnoj vlasti porodičnog starešine (patria potestas).

Question 40

Objasni pojam patria potestas i njegov značaj u agnatskoj porodici.

Answer 40

Patria potestas je doživotna vlast porodičnog starešine nad ukućanima, koja je obuhvatala imovinska i lična ovlašćenja. Podrazumevala je čak pravo života i smrti, kao i prodaju ukućana, iako su moralne i religijske norme ublažavale njeno sprovođenje.

Question 41

Kako se dolazilo pod vlast oca u agnatskoj porodici?

Answer 41

Pod patria potestas se dolazilo: Rođenjem iz zakonitog braka i uz priznanje pater familiasa Usvojenjem (adoptio i adrogatio) Brakom sa manusom Davanjem u mancipijum

Question 42

Šta je mancipijum u rimskom pravu?

Answer 42

Mancipijum nastaje kada pater familijas proda nekog ukućana, koji tada dolazi pod tuđu vlast – mancipijum, što je oblik zavisnosti nalik ropstvu, ali s mogućnošću oslobađanja.

Question 43

Kako se završavala vlast porodičnog starešine nad ukućanima?

Answer 43

Vlast porodičnog starešine prestajala je njegovom smrću, nakon čega su sinovi postajali starešine svojih porodica, ali su zadržavali status agnata.

Question 44

Kako je udaja uticala na ženin pravni položaj u porodici?

Answer 44

Udajom je žena izlazila iz svoje prvobitne porodice, gubila vlast svog oca i dolazila pod vlast svog muža (ako je brak sklopljen sa manusom).

Question 45

Koje su osnovne razlike između agnatske i kognatske porodice u rimskom pravu?

Answer 45

U agnatskoj porodici srodstvo je pravno i zasniva se na patria potestas. U kognatskoj porodici akcenat je na krvnom srodstvu, a vlast starešine je oslabljena. Promene u braku i društvu su dodatno uticale na jačanje kognatskih odnosa i slabljenje muške vlasti.