privacy Flashcards
(104 cards)
Toets EVRM
- Is er een inmenging
- Is de inmenging voorzienbaar bij wet?
a. Voorzienbaar
b. Toegankelijk - Is de inmenging noodzakelijk in een democratische samenleving?
a. Is die inmenging proportioneel?
b. Is die inmenging subsidiair?
Toets grondwet
- Doelcriteria (vaak) - staan bij recht zelf
- Procedurevoorschriften (soms) - op welke wijze kan
beperkt worden? - Competentievoorschriften (altijd)
a. Bij wet - wet in formele zin
b. Bij of krachtens wet - kán gedelegeerde wetgevingsbevoegdheid zijn (APV - wel specifiek!)
Persoonlijke belangen die onder recht van privacy bescherming bieden?
Wat valt er allemaal onder privacy (het koepelbegrip)?
Persoonlijke belangen die onder recht van privacy bescherming bieden?
Zelfstandigheid van de individu, bewegingsvrijheid, ongestoord leven, vrij blijven van stigmatisering, vrij blijven van manipulatie, eigenwaarde, gelijkheid, integratie en autonomie.
= bescherming privéleven, maar dat voelt voor iedereen anders.
Wat valt er allemaal onder privacy (het koepelbegrip)?
Relaties, ruimtes, lichaam, informatie > informationele privacy// gegevensbescherming
- Wanneer wordt alleen privacy aangetast?
- Wanneer worden privacy en persoonsgegevens aangetast?
- Wanneer worden alleen persoonsgegevens aangetast?
- Wanneer wordt alleen privacy aangetast?
Bijv. aanranding van je lichaam, art. 8 EVRM - Wanneer worden privacy en persoonsgegevens aangetast?
Naaktfoto op het internet. art. 8 EVRM en AVG e.a. regelingen - Wanneer worden alleen persoonsgegevens aangetast?
Bijv. naam, e-mail, tel etc ligt op straat, AVG.
Gellert & Gutwirth: hoe gaat de EU rechter om met die privacytoets van 8 EVRM?
- Niet altijd duidelijk: er zit een verschil van toepassing, wat dan?
Verschil van toepassing:
- Lenient: vrij losse afweging van fundamentele belangen ‘het laten prevaleren van een belang boven het andere, gaat altijd gepaard met een zekere verzwakking/inbreuk van het recht van de ander’ -> het is dus een afweging, de ene wordt zwakkeer en de andere sterker. Dit ziet meer (en eigenlijk alleen) op het proportionaliteitsbeginsel (niet echt op subsidiariteit, daarom losser).
- Strict: hoe kan zo min mogelijk inbreuk gemaakt worden op beiden rechten? Meer aandacht voor subsidiariteit: ‘er zijn andere opties’ zodat we uitkomen dat het past in democratie. We accepteren hier niet dat één recht prevaleert. Hier wordt ook eerst gekeken naar proportionaliteit, maar daarna ook subsidiariteit.
Wanneer vertoont gegevensbescherming een link met privacy volgens Gellert & Gutwirth?
- Aard van de gegevens - als de data als zodanig privacygevoelig zijn voor de persoon. Voorbeeld: medische gegevens, financiële gegevens, godsdienst, seksuele geaardheid, etnische afkomst, politieke voorkeur: gegevens die we gevoelig vinden en zo komen ze in de privacy. ‘Instrinsically linked tot the privacy of a person’
- Duur van de verwerking - als het lang duurt dan zie je een patroon van leven ‘are data systematically stored’
Waarom is privacy breder, en waarom is privacy smaller dan gegevensverwerking?
Breder:
Privacy ziet óók op dingen die niet met data hebben te maken (huis, lijf, relaties)
Smaller:
Privacy bestaat in relatie tot privéleven (terwijl regels over persoonsgegevens altijd gelden op het moment dat je ze verwerkt, of dat nu raakt aan privéleven of niet)
Discussie: had gegevensbescherming als zodanig wel verheven moeten worden tot fundamenteel recht?
Waarom wel, waarom niet?
Wel: wij zijn zelf niet in staat om ons te beschermen tegen alles wat fout kan gaan als gegevens worden verwerkt.
Niet: we mogen niet afwijken van fundamentele rechten, we mogen daar niet van afwijken in privaatrechtelijke contracten. Maar soms willen we onze gegevens eigenlijk gewoon gebruiken als handelswaar. Dat is niet meer toegestaan, want we mogen er contractueel geen afstand van doen.
Gellert & Gutwirth
Human Enhancement Technologies en toestemming. Dit zijn biomedische technologieën die niet zien op genezen of voorkomen, maar op verbeteren (langer leven, slimmer leven, gelukkiger (anti-depressiva, plastische chirurgie)).
Als je dit toepast om gebreken te herstellen, maak je mensen meer als gelijke.
Als je het toepast om mensen nog beter te maken, krijg je straks twee soorten mensen (die het zich kunnen veroorloven, en zij die het niet kunnen).
Het artikel gaat over toestemming voor human enhancement technologies. Zij maken onderscheid tussen 2 zaken. Leg uit.
- Privacy: onder dit fundamentele recht met privacy toets, dan is het makkelijk om daar toestemming voor te geven.
- Gegevensbescherming: art. 6 AVG geeft aan wanneer rechtmatig kan worden verwerkt. Grond F houdt in dat het commercieel belang van gegevensbescherming minder zwaar weegt dan het belang van privacy van een individu. Als er verder geen grond is, is er: sub a ‘toestemming’. Die toestemming moet wel VRIJ zijn. Als de producent van HET jou alleen wil verschaffen als jij toestemming geeft dat hij jou gegevens voor commerciële doeleinden mag gebruiken, dan is er sprake van een machtsrelatie, niet vrij. Overweging 42.
Er zijn dus situaties waarin het fundamentele recht tegen je kan werken: in hoeverre moeten we privaatrechtelijke zeggenschap hebben over onze eigen keuzes. Zouden wij deze vrijheid gewoon moeten hebben (contractuele verhouding) of moeten wij door de overheid beschermd worden tegen onze eigen domme keuzes? Visies:
- Recht op zelfbeschikking, autonomie, we hebben ook garanties in het contractenrecht
- Paternalisme, remedies als het misgaat?
Gellert & Gutwirth zeggen: oké gegevensbescherming is een fundamenteel recht. Maar: probleem: het recht wordt op verschillende manieren toegepast door de rechter. Zij onderscheiden:
- Ondergeschikt/instrumenteel (accessoir)
Ten behoeve van de bescherming van andere fundamentele rechten, zoals privacy, maar ook bijv. non-discriminatie en een recht op een eerlijk proces. (strikte proportionaliteits-test: ander recht zo min mogelijk schenden) - Autonoom
Het recht op gegevensbescherming staat de verwerking van persoonsgegevens toe (dus geen benadering vanuit het perspectief van schending van een recht) als gegevens verwerkt worden die (minder strikte proportionaliteitstest) ‘adequate, relevant and not excessive in relation tot the purpose of collection’ zijn.
Beide varianten zie je in rechtspraak: er is dus niet een eenduidig beeld van hoe we om moeten gaan met privacy in relatie tot gegevensbescherming. Je zult je dus moeten relativeren dat BEIDE kaders mogelijk gebruikt moeten worden.
Voorbeeld:
EU Richtlijn: lidstaten moeten energie sparen, waarbij slimme energiemeters als een mogelijkheid genoemd worden. Toen kwam wetsvoorstel; verplichte uitrol slimme energiemeters voor alle NL’ers; weigeren niet toegestaan, economisch delict, dus boete; de meter registreert ieder kwartier elektriciteitswaarden en ieder uur gaswaarden.
Is dit in strijd met de verwerking van persoonsgegevens: conclusie de meter is acceptabel, mits aan deze voorwaarden (o.a. toestemming). Maar ook in lijn met privacy? Toets aan art. 8 EVRM.
Toets aan art. 8 EVRM:
- Maakt het inbreuk op de privacy? JA - je kunt hele levenspatronen eruit halen
- Voorzienbaar bij wet? NEE: we hadden niet uit ‘energie besparing richtlijn’ kunnen afleiden dat dit zou gebeuren.
- In een van de belangen genoemd in art. 8 lid 2 EVRM?
JA, economisch welzijn. - Noodzaak in een democratische samenleving? NEE. er was niet eens bewijs dat de meters bij zouden dragen aan energiebesparing - niet proportioneel misschien. Subsidiair? Misschien minder data verzamelen, of niet verplicht stellen.
Waarom zoveel aandacht voor gegevensbescherming?
- Gegevens zijn waardevolle handelswaar
- Hoever mag politie gaan met opsporing i.h.k.v. persoonsgegevens, denk aan gezondheidsapp op afstand uitlezen, pacemaker.
- Steeds meer koppelingen
- Gebrek aan transparantie, wat gebeurt er nadat je toestemming geeft?
- Meer gegevens kunnen herleid worden tot personen
- Function creep: steeds meer gegevens worden verzameld voor één doel, en worden later gebruikt voor een ander doel.
- Angst voor boete in AVG?
Waarom is bescherming persoonsgegevens belangrijk?
- grote impact op leven individuen: identiteitsdiefstal - wie is verantwoordelijk voor gegevens in systemen, sexting problematiek, geen stijl vs. majesteit - super moeilijk om data voorgoed te verwijderen.
- Vertrouwen van klanten in bedrijven
- Negatieve publiciteit en schadeclaims voorkomen
- Gebruik, misbruik gevoelige gegevens
- marktwerking en consumentenbescherming (colette zegt dat mededingingsrecht wel eens kan meespelen - bedirjven fuseren met als doel meer gegevens)
- Je hebt toch niets te verbergen?
- Social media en steeds ontwikkelende technologie
Waarom is bescherming van privacy/gegevens lastig?
- Boeit de inbreuk op privacy ons echt of het gevolg? Inbreuk zelf boeit vaak niet, maar soms vormt daardoor een inbreuk op vrijheid, financiën, gezondheid, relaties etc.
- Wat is de prijs van privacy? Hoe schat je dat dan in, hoe kleed je die claim in?
- Als je iets privé wil houden, moet je dan een zaak aanspannen? Levert aandacht op
- Snelle tech ontwikkelingen, kunnen we dingen nog wel privé houden?
- Discrepantie theorie en praktijk (alles wat in praktijk gebeurt, kunnen we theoretisch niet bijhouden.
Waarom is de richtlijn nog steeds relevant?
De AVG is een update. opinies over de richtlijn zijn nog steeds relevant. Bijv. uitspraken over de richtlijn, die gelden nog steeds.
Overeenkomsten AVG en richtlijn?
- Van toepassing op alle maatschappelijke sectoren: publiek en privaat (wel specifieke richtlijn van politie en justitie)
- Verhouding tot andere wetten: algemeen wettelijk kader, andere wetten kunnen meer specifieke rdingen bevatten
- Publiekrechtelijk rechtmatigheidsregime: alleen verwerking toegestaan die aan alle voorwaarden van de wet voldoen.
- Gelaagde structuur (algemeen, bijzonder, .. )
Maar: ook verschillen. Niet meer enkele compliance check achteraf, maar….
- Accountability: het voldoen aan en kunnen aantonen dat er is voldaan aan de wettelijke vereisten.
- Risico inventarisatie vooraf (gedocumenteerd/DPIA - NL terminologie)
Art. 35: gegevensbeschermingseffectbeoordeling, maar niet alleen over de risico’s denken, maar:
Maatregelen om de risico’s te mitigeren: - Technisch (een drempel op de weg i.p.v. snelheidsborden)
- Organisatorisch (wachtwoorden voor databases voor werknemers)
- Juridisch
Privacy by design/default (NL terminologie: art. 25, gegevensbescherming door ontwerp en door standaardinstellingen)
Big data - net olie
- Het is een grondstof - kunnen waarde creeren daaruit: onuitputtelijke grondstof.
- Wat is er dan nieuw? Makkelijk verspreid worden + het is massaler
- Technologie als drijfveer voor maatschappelijke verandering; door ontwikkeling, hebben we meer data, kunnen we daar meer mee doen.
Onvoorstelbare ontdekkingen:
- Medisch domein: nieuw type diabetes ontdekt door algoritme dus betere behandeling
- Google kan ebola /griep uitbraak voorspellen
- Algemene kennis: IBM Watson hebben ze ingezet bij een spelprogramma om te kijken of hij slimmer was - waarom wordt hij dan niet onze dokter? Vertrouwen we dat? Of niet?
Risico’s
- Vertrouwen we onze data?
- Wat doen we ermee?
- Is data neutraal?
- Wat doen die algoritmen met ons?
- Wat betekent dat voor onze autonomie?
- Correlatie en causatie?
- Vertrouwen we onze data?
Is de huisarts of dr. Watson beter te hacken? En wat dacht je van patient dossiers van care.data - die op werden geslagen op de google server. Probleem? Die server zit in Amerika, en Engelsen willen hun eigen overheid wel vertrouwen, maar niet de Amerikaanse. - Wat doen we ermee?
Wat we ermee doen kan indruisen tegen etnische gronden: op FB kan je instellen welke achtergrond je hebt. Op basis van variabelen mensen in - en uitsluiten; dat is soms geoorloofd en soms niet. - Is data neutraal?
Waarom wel niet/ Ja data zijn als zodanig mogelijk neutraal: is het feit of mening: dat weet je niet. en ook de manier: hoe zijn ze verzameld? door wat voor filtermogelijkheden? - Wat doen die algoritmen met ons?
Wat is de filterbubbel: als de systemen aanbieden waar we om vragen, dan krijgen we geen breder scala aan ideeen, maar steeds smaller. We komen dus in een beperkte filterbubbel: we gaan ook echt niet op zoek naar afwijkende meningen of ideeen: je gaat zoeken naar gelijkgestemden - denk aan radicalisering. - Wat betekent dat voor onze autonomie?
Privacy moet ons beschermen. Technologisch determinisme: technologie kiest wat we zien. - Correlatie en causatie?
Causaal verband = oorzaak gevolg, correlatie = verband. Bij data science gaat het om vinden van correlaties, en niet om het vinden van oorzaak - gevolg: niet om feiten! Correlation does not imply causation.
Data = correlatie
Recht = causatie
- Functionaris voor gegevensbescherming
- Toezichthoudende autoriteit
- European Data Protection Supervisor
- Functionaris voor gegevensbescherming
De FG is ervoor verantwoordelijkd at binnen de organisatie regels omtrent gegevensbescherming worden nageleefd en is primare aanspraekpunt voor vragen over de AVG naar buiten toe (klacht bijv. of onderzoek door overheid): deze wordt aangesteld door het bedrijf (en betaald) maar is toch onafhankelijk (bedrijfsarts), art. 37 e.v. AVG. - Toezichthoudende autoriteit
In NL is dat de AP: per land is die een, verenigd in art. 29 Werkgroep: deze gaf juridisch niet-bindende maar invloedrijke adviezen af - wordt in nieuwe AVG vervangen door European data Protection Board / Europees Comité voor Gegevensbescherming = deze krijgt sterkere positie en meer bevoegdheden dan de art. 29 Werkgroep had. - European Data Protection Supervisor is een adviesorgaan gelijk aan art. 29 werkgroep, maar dan voor gegevensverwerking door de Europese Unie zelf (bijv. voor EMA) - AVG n.v.t. maar andere verordening. Ook de adviezen van deze supervisor zijn vet belangrijk.
Europees Handvest?
Maakt onderscheid in deze twee rechten: art. 7 en 8 Handvest. Handhavende organisatie (AP) is er niet voor privacy, wel voor gegevensbescherming. Waarom niet? Privacy is echt een mensenrecht/grondrecht + dit raakt de commerciële markt niet.
Korte schets ontwikkeling, vanaf jaren ‘70 (toen kwam fenomeen data op)
- Toegenomen reikwijdte (wat is een ‘gegeven’) is opgerekt)
- Meer rechten
- Meer plichten
- Meer handhaving
- Meer tekst
- Op een hoger niveau geregeld (gegevensbescherming is recht op zich, en is geregeld in verordening - niet in een richtlijn)
Kenprincipes bleven echter redelijk gelijk. Gegevensbescherming is niet meer een sub recht van privacy, maar is een recht op zichzelf.
Waarom is gekozen voor een verordening?
Een verordening heeft ‘direct effect’. Nuancering: sommige richtlijn bepalingen hebben TOCH direct effect en sommige verordening bepalingen worden TOCH per land nader uitgelegd (zoals verwerken van gevoelige / bijzondere persoonsgegevens (overweging 10). Waarom een verordening???
- Groot verschil in implementatie van richtlijn (denk aan Ierland);
- Handhaving werd landelijk georganiseerd; (is het grootste verschil);
- Weinig mogelijkheden tot sanctionering - daardoor zagen veel organisaties regels niet zo nauw;
- Nu wordt handhaving en controle niet meer enkel vanuit overheid geregeld - als eerste is de functionaris gegevensbescherming aan zet, en DAN pas de AP; (in 1995 was kernidee dat verwerking een afgebakende markt was, en gecontroleerd kon worden door enkel overheid - nu ook medische sector - andere manier van toezicht was gewenst)
- In richtlijn maar klein aantal rechten van datasubjecten.
Uitvoeringswet AVG
Hierin staan dingen bepaald die lidstaten zelf mochten beslissen, zoals hoe ze om mogen gaan met ‘bijzondere persoonsgegevens’ = ras, geaardheid etc.