Probleem 1: Stress Flashcards
(39 cards)
Wat is de HPA-as?
De HPA as zorgt ervoor dat in stressvolle situaties een gebiedje in de hersenen, de hypothalamus, een bepaald hormoon afgeeft aan het bloed (corticotrofine releasing hormoon (CRH)). Dit hormoon stimuleert de afgifte van weer een ander hormoon (adrenocorticotroop hormoon (ACTH)) door de hypofyseklier, welke vervolgens de productie van het stresshormoon cortisol door de bijnierschors in gang zet. Het stresshormoon cortisol zorgt voor het vrijmaken van onder andere glucose en cholesterol om actief te kunnen zijn in tijden van stress. Doordat cortisol als een soort thermostaat de aanmaak van de hormonen CRH en ACTH ook weer remt, komt de stressreactie van de HPA-as vanzelf weer tot rust.
Wat is het autonome zenuwstelsel (ANS)?
Het autonome zenuwstelsel (AZS) bestaat uit een sympatisch deel dat het lichaam klaar maakt voor actie door bijvoorbeeld het verhogen van de hartslag en bloeddruk, en een parasympatisch deel dat zorgt voor ontspanning en herstel door het verlagen van hartslag en bloeddruk. Als het sympatische AZS actief is, onderdrukt dit het parasympatische AZS en andersom.
Uit welke 2 componenten bestaat stress?
Fysiek, waarbij het gaat om directe materiële of lichamelijke uitdaging;
Psychologisch, waarbij het gaat om hoe individuen de omstandigheden in hun leven waarnemen.
Welke 3 benaderingen zijn er om naar stress te kijken?
Eén benadering richt zich op de omgeving: stress wordt gezien als een stimulans. (stressor)
De tweede benadering behandelt stress als een reactie en richt zich op de reacties van mensen op stressoren. (strain)
De derde benadering beschrijft stress als een proces dat stressoren en spanningen omvat, maar voegt een belangrijke dimensie toe: de relatie tussen de persoon en de omgeving. (transacties)
Wat is strain?
De psychologische en fysiologische reactie op een stressfactor.
In het Nederlands ook wel overbelasting.
Wat zijn transacties?
De voortdurende interacties en aanpassingen tussen de persoon en zijn omgeving. Deze transacties omvatten voortdurende uitwisselingen waarbij zowel het individu als de omgeving elkaar beïnvloeden.
In de context van stress verwijzen transacties dus naar de dynamische processen waarmee individuen interageren met en reageren op hun omgeving, die ze op haar beurt beïnvloedt en beïnvloedt.
Wat is de definitie van stress?
De omstandigheid waarin transacties ertoe leiden dat een persoon een discrepantie (afwijking, verschil) waarneemt tussen de fysieke of psychologische eisen van een situatie en de middelen van zijn of haar biologische, psychologische of sociale systemen.
Wat zijn resources (bronnen)?
Stress belast de bio-psycho-sociale hulpbronnen van de persoon om met moeilijke gebeurtenissen of omstandigheden om te gaan. Deze middelen zijn beperkt.
Meestal heeft een belasting invloed op alle drie de systemen; fysiek, psychologisch en sociale systemen.
Wat zijn demands (eisen)?
De uitdrukking “demands van een situatie” verwijst naar de hoeveelheid van onze middelen die de stressfactor lijkt te vereisen.
Wat is discrepantie?
Wanneer de eisen van de situatie en de hulpbronnen van de persoon slecht op elkaar zijn afgestemd, is er sprake van een discrepantie. Dit neemt meestal de vorm aan van eisen die de hulpbronnen belasten of overtreffen, maar de tegenovergestelde discrepantie komt ook voor - dat wil zeggen, onze hulpbronnen kunnen onderbenut worden - en dit kan ook stressvol zijn.
Wat is cognitive appraisal?
Cognitieve beoordeling is een mentaal proces waarbij mensen twee factoren beoordelen: (1) of een vraag hun fysieke of psychologische welzijn bedreigt en (2) of de middelen beschikbaar zijn om aan de vraag te voldoen. Dit wordt primaire en secundaire beoordeling genoemd.
Wat is primary appraisal?
We krijgen als we gestrest zijn signalen van ons lichaam, zoals verhoogde hartslag en misselijkheid. Als reactie hierop gaan we onderzoeken waar dit gevoel vandaan komt.
Deze beoordeling zoekt antwoorden op vragen als: “Wat betekent dit voor mij?” en “Zal ik in orde zijn of in de problemen zitten?”.
Omstandigheden die we als stressvol beoordelen, worden verder beoordeeld op drie implicaties. Benoem deze.
Harm-loss: schadeverlies verwijst naar de hoeveelheid schade die al is aangericht. Soms zien mensen die een relatief kleine stressfactor ervaren het als een “ramp”, waardoor de persoonlijke impact wordt overdreven en hun stressgevoelens toenemen.
Threat: bedreiging heeft te maken met de verwachting van toekomstige schade - bijvoorbeeld wanneer ziekenhuispatiënten denken aan hun medische rekeningen, moeilijke revalidatie en verlies van inkomen.
Challenge: uitdaging is de kans om groei, meesterschap of winst te bereiken door meer dan routinematige middelen te gebruiken om aan een demand te voldoen.
Wat is secondary appraisal?
Secundaire beoordeling verwijst naar onze evaluatie van de middelen die we tot onze beschikking hebben om met een situatie om te gaan.
We zijn vooral bewust van deze beoordelingen wanneer we een situatie als potentieel stressvol inschatten en proberen te bepalen of onze middelen voldoende zijn om de schade, bedreiging of uitdaging waarmee we worden geconfronteerd, aan te pakken.
Wanneer ervaren we stress?
Als we onze middelen voldoende achten om aan de eisen te voldoen, ervaren we weinig of geen stress; maar als we de eisen hoger inschatten dan onze middelen, kunnen we veel stress ervaren.
Factoren die leiden tot stressvolle beoordelingen kunnen worden onderverdeeld in 2 soorten factoren. Benoem deze.
Persoonlijke Factoren: Persoonlijke factoren omvatten intellectuele, motivationele en persoonlijkheidskenmerken.
Situationele Factoren: Situationele factoren omvatten kenmerken van de gebeurtenissen zelf.
Wat zijn de biologische aspecten van stress?
Het lichaam is opgewonden en gemotiveerd om zichzelf te verdedigen, en het sympathische zenuwstelsel en het endocriene systeem veroorzaken deze opwinding.
Wat is reactiviteit?
Het fysieke aspect van de respons op een stressor noemen we reactiviteit.
- Dit wordt gekenmerkt door een staat van opwinding (bv. trillende handen, verhoogde hartslag).
- Genetische factoren hebben een invloed op de mate van reactiviteit die een persoon vertoont.
- Mensen met chronische stress hebben vaak een verhoogde reactiviteit.
Wat is het General Adaptation Syndrome (GAS)?
Hans Selye onderzocht wat er gebeurt met het lichaam wanneer hoge stressniveaus voor langere tijd aanhouden.
Hij ontdekte dat de fight-or-flight response slechts de eerste fase is van een reeks aan lichamelijke reacties is.
Hij noemde deze reeks het algemene adaptatiesyndroom (in het Engels: General Adaptation Syndrome).
Welke 3 fases heeft het General Adaptation Syndrome (GAS)?
Fase 1 - Alarmreactie: tijdens deze fase treedt de fight-or-flight respons op als een noodgeval. De functie hiervan is om energiebronnen te mobiliseren. Dit wordt op snelle wijze gedaan door het SAM-system (d.m.v. epinefrine en norepinefrine) en op iets tragere wijze door het HPA-systeem (d.m.v. cortisol);
Fase 2 - Resistentie: tijdens deze fase probeert het lichaam van een organisme om zich aan te passen aan een stressor. Het SAM systeem heeft hier een minder sterke rol, terwijl HPA-activatie juist domineert. Er is nog steeds een staat van opwinding.
Fase 3 - Een uitputtingsfase: de effecten van het herhaaldelijk aanpassen van het lichaam aan stressoren die zich in de loop van de tijd ophopen, worden allostatische belasting (in het Engels: allostatic load) genoemd.Mogelijke effecten zijn een verzwakt immuunsysteem, ziekte en schade aan organen.
Het General Adaptation Syndrome (GAS) is afhankelijk van 4 factoren. Benoem deze.
Hoeveelheid blootstelling: wanneer we te maken hebben met stressoren die frequenter, intenser of langduriger optreden, dan volgt een sterke lichaamsreactie;
Mate van reactiviteit: individuen verschillen van nature in de mate van reactiviteit - ofwel hoe heftig hun lichaam reageert op een bepaalde stressor;
Tempo van herstel: een staat van opwinding keert snel terug naar een rusttoestand bij sommigen individuen, terwijl dit bij andere een langere tijd kan duren;
Herstel van hulpbronnen: de energiebronnen die vereist zin voor fysiologische spanning kunnen worden aangevuld door verschillende activiteiten, zoals slaap. Een slaaptekort kan dus bijvoorbeeld leiden tot een sterkere lichamelijke reactie op stress.
Er zijn 2 fysiologische manieren om stress te meten. Benoem deze.
Polygraaf: Stress veroorzaakt fysiologische opwinding, die zich weerspiegelt in de werking van veel van onze lichaamssystemen. Een manier om opwinding te beoordelen is door elektrische/mechanische apparatuur te gebruiken om metingen te doen van bloeddruk, hartslag, ademhalingsfrequentie of galvanische huidreactie (GSR). Elk van deze indicatoren van opwinding kan afzonderlijk worden gemeten, of ze kunnen allemaal gelijktijdig worden gemeten en geregistreerd door één apparaat dat de polygraaf wordt genoemd.
Biochemische analyses: Een andere manier om opwinding te meten is door biochemische analyses van bloed-, urine- of speekselmonsters uit te voeren om het niveau van hormonen te beoordelen die de bijnieren afscheiden tijdens stress. Met behulp van deze aanpak kunnen onderzoekers twee klassen hormonen testen: corticosteroïden, waarvan cortisol de belangrijkste is, en catecholamines, waaronder epinefrine en norepinefrine.
Wat zijn de voor- en nadelen van fysiologische meetmanieren?
Fysiologische metingen zijn redelijk direct en objectief, vrij betrouwbaar en gemakkelijk kwantificeerbaar.
Maar er zijn ook nadelen. Het beoordelen van fysiologische opwinding kan duur zijn, en de meettechniek zelf kan stressvol zijn voor sommige mensen, zoals kan gebeuren wanneer bloed wordt afgenomen of wanneer elektrische sensoren en andere opnameapparaten aan het lichaam worden bevestigd. Ten slotte worden metingen van fysiologische opwinding beïnvloed door het geslacht van de persoon, lichaamsgewicht, activiteit voorafgaand aan of tijdens de meting, en consumptie van verschillende stoffen, zoals cafeïne.
Stress kan ook gemeten worden a.d.h.v. life events. Op welke 2 manieren kan dit?
Zelfrapportagemethoden voor stressmeting: Als je wilt weten of mensen stress ervaren, kun je ze eenvoudigweg vragen.
SRRS: Een methode voor stressmeting: Deze schaal kent waarden toe aan levensgebeurtenissen op basis van hun stressvolheid, variërend van het overlijden van een echtgenoot tot kleine overtredingen van de wet. Gemeten over afgelopen 24 maanden.
