problemy pani beaty Flashcards

(31 cards)

1
Q

antropologia społeczna

A

naturalna historia rodzaju ludzkiego i rozwoju jego kultury
* wsparcie dla kolonializmu, rozwoju nowych terenów
* według ostatnich trendów antropologia społeczna nie zakłada wznoszenia się ponad inne kultury
* według Edwarda Tylora społeczeństwa rozwijają się nierównomiernie, a
najwcześniejsze etapy rozwoju to dzikość i barbarzyństwo
* Biały człowiek jest rakiem ziemi – Susan Sonntag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

komunitaryzm

A
  • nurt , polemiczny wobec
    teorii sprawiedliwości Rawllsa
  • przedstawiciele: Michael Sandel, Michael Walzer, Alasdair MacIntyre, Charles Taylor
  • krytykowali przesadny indywidualizm Rawllsa, podejście antyspołeczne
  • społeczność to wspólnota!
  • „cypher” – nikt, zero, człowiek Rawlssa
  • Zwolennicy państwa perfekcjonistycznego – należy mieć wizję perfekcyjnego państwa i do niej zmierzać, a Rawlls uważał, że państwo
    neutralne,
  • Komunitarianizm = multikulturalizm
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Michael Sandel

A
  • skupienie na duties (celach, których nie wybieramy) bardziej niż na rights, na których skupia się głownie właśnie Rawlls
  • community, wspólnotowość
  • „Życie społeczne jest źródłem tożsamości jednostki i jej koncepcji dobra.”
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Rawlls

A

Teoria sprawiedliwości:
* Sprawiedliwość dystrybutywna, rozdzielająca, redystrybucja, państwo socjalne, dobrobyt, redystrybucja dochodów
- maksymalizacja szczęścia
* Idea umowy społecznej (social contract), której rdzeniem jest fairness (bezstronność)

  • Na fairness składa się zasłona niewiedzy
  • Co by było gdyby ludzie za zasłoną niewiedzy (veil of ignorance) mieliby
    dokonać fair wyboru? Do tego potrzebne jest pozbawienie ich
    świadomości pewnych faktów takich jak na przykład to gdzie się urodzili, jakie są ich talenty, siła fizyczna itp.
  • Przekonanie, ze nikt nie zna własnej pozycji społecznej, przynależności
    do generacji, talentów, sił fizycznych i ta zasłona niewiedzy ma wzbudzić w ludziach bezstronność

-państwo powinno być neutralne!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

6 warunków by spuścić zasłonę niewiedzy

A

o Original position
o Circumstances of justice (okoliczność sprawiedliwości) – strony umowy wiedzą, że społeczna współpraca jest konieczna
o Racjonalność – strony kontraktu są racjonalne – dbają o swój interes i korzyści
o Poczucie sprawiedliwości
o Warunki formalne – za zasłoną niewiedzy strony formułują
zasady sprawiedliwości (ogólne, powszechne, publiczne,
porządkujące zgłaszane roszczenia, finalne, ostateczne)
o Równość – strony umowy są na równej pozycji, mogą zabierać tak
samo głos, uczestniczyć w dyskusjach z tych samych pozycji itp.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

zasada różnicy Rawllsa

A

dotyczy równości, mechanizmy
społeczne powinny działać tak, że nierówności mają przysparzać
korzyści tym, którzy są najbardziej upośledzeni społecznie czy ekonomiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

postmodernizm

A

-odrzuca metanaraacje
* Przedstawiciele: Michael Foucault, Jacques Derrida, Richard Rorty

  • Chcieli uratować świat od dyktatury rozumu
  • Nacisk na wielość i różnorodność, , fascynacja
    wielokulturowością
  • Eklektyzm, kolaż, pastige
  • Rozwój jest plątaniną trendów (czasem regres czasem progres)
  • Tendencja do globalizacji (globalny rynek, globalne komunikowanie się),
    ale też dążenie do dyferencjacji
    -relatywizm
  • Świat przypomina BAZAR, na którym są różni ludzie, posługujący się różnymi językami i wyznający różne wierzenia
  • Myśliciel powinien przyjąć rolę interpretatora rzeczywistości, który proponuje twórcze rozwiązania
  • NIE: klub angielskich dżentelmenów, którzy myślą tak samo (Rorty_
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

ewolucjonizm - Tylor

A

Edward Tylor:
* uważał, że przeżytki kulturowe odtwarzają kulturę
* wyznawca europocentryzmu
* Etnocentryzm
-, „badacz gabinetowy”
* kultura rozwija się przez naturalne procesy
* „zjawiska kulturowe są bezpośrednimi produktami ludzkiego umysłu”
* „podobna praca umysłu ludzkiego w podobnych warunkach prowadzi
do podobnych form rozwojowych” – uniwersalność i zbieżność kultury,
zapożyczenia z innych kultur mogą przyspieszyć proces rozwojowy
* survival – przeżytek kulturowy, w każdej kulturze znajdują się jakieś elementy starej, minionej kultury, które budują folklor, są kopalnią wiedzy o przeszłości
* Konwergencja – zbieżna ewolucja ludzkości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ewolujconizm- Levis Morgan

A
  • prawnik badający kulturę Irokezów, stał się nawet jednym z nich, otrzymując przydomek Seneka
  • według niego okres cywilizacji zaczyna się od wynalezienia pisma, a najważniejszym zadaniem antropologa jest odkrycie faz wcześniejszych
    *uważa, że między rasami
    biologicznymi nie ma różnic, a rasy wyższe kulturowo powinny pomóc tym niższym – uzasadniał tak KOLONIALIZM
    -badacz terenowy
  • „historia rodu ludzkiego jedną jest w swym początku, jedno w
    doświadczeniu i jedno w postępie”
  • sformułował elementy antropologii społecznej, do których zaliczył:
    Ø teza o jedności natury ludzkiej – tożsamość umysłu ludzkiego
    Ø uniwersalizm rozwoju kulturowego – każdy się rozwija, ale w różnym tempie
    Ø jednokierunkowy proces rozwoju – w kierunku postępu
    Ø dyferencyjny charakter zmiany kulturowej – od form prostych do złożonych
    Ø kultura rozwija się tak samo w długich okresach (rozwój jest
    unilinearny)
    Ø do badania zjawisk służą metody porównawcze
    Ø przeżytki kulturowe odgrywają kluczową rolę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

dyfuzjonizm

A
  • nurt opozycyjny wobec ewolucjonizmu, późniejszy, któremu zarzucano
    zbyt duże uproszczenia
  • w wyniku rozwoju kultury w różnych kierunkach dochodzi do dyfuzji, a kręgi kulturowe nakładają się na siebie, wspierany przez kraje zachodnie
  • proces zmiany nie musi być jednokierunkowy, czasem nowe zmiany mogą powodować regres a nie progres
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

dyfuzjonizm Thora Heyerdahla

A
  • pochodził ze Skandynawii
  • podróż szlakiem starożytnych podróżników
  • o zmianie nie decyduje jednotorowy proces, ale różne zapożyczenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Historycyzm Franza Boasa

A

niemiecki fizyk
* uważał, że antropologia jest nauką empiryczną (główny nacisk na badania)
* zajmował się kulturą Indian
* prowadził badania w terenie i badał język, gramatykę, muzykę ludów indiańskich
* pierwszy użył pojęcia kultura w liczbie mnogiej (historyzm zakładał wiele kultur a ewolucjonizm jedną)
* uważał, że kulturę łatwiej zrozumieć, gdy przeanalizuje się historię danego ludu

  • minimalizm teoretyczny – nie ma rozbudowanych całych teorii, ale badamy to co jest
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

funkcjonalizm (Malinowski, Radcliffe)

A
  • bardzo ostro krytykował ewolucjonizm, przeciwny metodzie porównawczej
    -skupiony na badaniu tego, co jest a nie tego co było i już
    minęło, kultury są według niego całościami, a jej poszczególne elementy, komponenty należy badać tylko pod względem pełnionych przez nie
    funkcji
  • wobec innych kultur należy być tolerancyjnym i wykazywać się
    zrozumieniem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Bronisław Malinowski

A
  • prowadził badania terenowe na Trobriand Islands
  • nastawiony na odkrywanie logiki w zachowaniu „dzikich”
  • przekonanie, że kultura ma odpowiadać na ludzkie potrzeby
  • podstawowe (np. biologiczne )
  • pochodne (np. społeczne)
  • integratywne (potrzeba kultury)
  • ważna jest umiejętność posługiwania się symbolami
  • „próbując zrozumieć cudzy pogląd na świat z szacunkiem i
    zrozumieniem należnym nawet dzikim, poszerzamy własne spojrzenie
    na świat”
  • jako metodę badawczą zalecał indukcję – obserwacja pojedynczych przypadków i wyciąganie z nich całościowych wniosków
  • krytykował ewolucjonizm, a kładł nacisk na kontekst społeczny
  • nie porównywał przeszłości z teraźniejszością
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Alfred Radcliffe Brown- funkcjonalizm

A

badania całościowe
(u Malinowskiego nacisk kładziony był na jednostkę, u niego na społeczeństwo)
* badał jak ład społeczny utrwalony jest w Australii
* był empirystą, krytykował dyfuzjonizm i ewolucjonizm jako nurty czysto teoretyczne
* kulturę rozumiał jako całość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

strukturalizm- Claude Levi Strauss

A
  • skupienie na tym, co ukryte

Claude Levi-Strauss (1908-2009):
* twórca strukturalizmu
* prawnik, antropolog, geolog, psychoanalityk francuski – zajmował się
naukami, które badają to co ukryte
* prowadził badania w Brazylii, gdzie badał kulturę Indian i ich systemu kastowego
* jednostki są nieświadome struktury grupy, strukturalizm bada to, czego ludzie są nieświadomi
* proponuje odejście od funkcjonalizmu Malinowskiego, bo tam badana
jest tylko powierzchnia
* kultura jest zbudowana jak język, który jest jej elementem (gramatyka w języku jest jak reguły rządzące kulturami)
* twórca teorii mitu – mit, tak jak język ujmuje świat, struktura mitu odnosi się do teraźniejszości, przeszłości, przyszłości
* „nie pretendujemy do pokazania jak ludzie myślą w mitach, ale jak mity
są myślane w ludziach bez ich wiedzy”
* „logika myślenia nieracjonalnego, która się manifestuje w mitach”
* „wszystkie mity mówią to samo”
* przekonanie, że wszyscy są przedstawicielami jednego gatunku, brak
„dzikich”

17
Q

poststrukturalizm, Jaques Derrid

A

Zakłada, że prawd jest zawsze wiele

Jacques Derrida:
* Dekonstrukturalista (dekonstrukcja to sposób odbioru tekstu, odnoszący się do różnych interpretacji i też do tego co poza tekstem)
* zajęty peryferiami, zainteresowanie tym co nie jest w centrum
* nacisk na swobodną
twórczość, rezygnacja z naukowości
* rzeczywistość ma charakter binarny, istnieją w niej opozycje

18
Q

feminizm

A

kryytkuje teorie rawlsa
podział rol społecznych
rawls skupiony na sferze publicznej co z prywatną
meska etyka sprawiedliwosci vs damska eytka opiekuńczości
rootick= kobiety maja postawe holding
iris young- kobiety muszą mieć władzę

19
Q

modernizm

A

-Racjonalistyczne i uniwersalistyczne podejście
* Wiara w rozum, postęp, fascynacja technologią i nauką
o Metanarracja

20
Q

źródła multikuturalizmu

A

komunitaryzm
modernizm
feminizm
marksizm

21
Q

ruch kontrkutlruy- Herbert Marcuse

A

Filozof niemiecki, socjolog,
* „Człowiek jednowymiarowy”: krytyka kapitalizmu, który niszczy tożsamość, ratunkiem przed tym jest uprawianie seksu. Kultura ma charakter represyjny i powstrzymuje popęd i potrzeby biologiczne, należy uwolnić moc twórczą i kreatywność przez współdziałanie
* „Eros i cywilizacja”

22
Q

dekolonizacja- Franz Fanon

A

Wnuk czarnego niewolnika, psychiatra w Lyonie, ożenił się z
Francuzką
o Główny ideolog dekolonizacji
o „jeszcze nie biały już nie całkiem czarny, byłem wyklęty”
o Spontaniczność mas, nacisk na wyzwolenie kreatywności
o Przekonanie, że kultura narodowa =/= kultura czarnych (w głębi naszych szlachetnych dusz, wszyscy jesteśmy nazistami)
o Stan człowieka skolonizowanego to stan mineralny

23
Q

dekolozniacja- Edward W Said Orientalizm

A

Amerykanin o korzeniach palestyńskich
o Orientalizm to sposób myślenia oparty na rozróżnieniu między wschodem a zachodem
o Każdy człowiek wschodu staje się bardziej zachodni a człowiek
zachodu bardziej wschodni
o Kajdany umysłu to stereotypowe myślenie

24
Q

Izrael Zangwille

A

„The melting pot” – przejście przez tygiel miało oznaczać porzucenie starej
tożsamości i przyjęcie nowej –

WASP – White Anglo-Saxon Protestant (przekonanie o wyższości kultury
anglosaskiej)
o Nacisk na indywidualizm i tradycję liberalną – społeczeństwo to zbiór
jednostek
o Państwo ma być neutralne i przestrzegać sprawiedliwości proceduralnej, reszta leży po stronie jednoste

25
prekursorzy multikulturalizmu
Kellen, Novak, Taylor, Kymlicka, Tamir, Young
26
Horace Kellen
„nie mogę zmienić swoich dziadków”, metafora orkiestry asymilacja negatywna pluralizm! o Wyznawca antropologii społecznej o Wyróżnił 4 fazy amerykanizacji: I – gorliwość w walce ekonomicznej, imigranci chcą się jak najszybciej zasymilować II – spowolnienie procesu asymilacji aż do całkowitego zatrzymania, szczególnie zatrzymać powinna się asymilacja „duchowa”, bo wiąże się z destrukcją III – proces dysymilacji – brak potrzeby asymilacji, różnice etniczne stają się wartością IV – amerykanizacja wyzwala ostatecznie poczucie przynależności Kallen zaproponował wizję wspólnotową – WIELOŚĆ JEDNOŚCI/IDEAŁ ORKIESTRACJI NARODU, LUDZKOŚCI – Symfonia cywilizacji – efekt orkiestracji narodu, wykonanie tożsame z napisaniem, brak nut wcześniej spisanych, WASP powinni pełnić rolę dyrygentów, współczesna definicja: orkiestra gra bez dyrygenta
27
Michael Novak
- Teoretyk religii, filozof, Słowak, katolik, emigranci postrzegani jako gorszy sort - przeciwnik koncepcji melting pot, zwolennik koncepcji „nowej etniczności” -Prawa polityczne przynależą jednostkom, nie grupom -Wybory etniczne powinny leżeć w gestii jednostki, życie towarzyskie mniejszości etnicznych powinny być poza kontrolą - PIGS -Polacy, Italians, Greeks, Slavs – nieanglojęzyczni imigranci z klas pracujących - złamanie siedmiu pieczęci: WASP kładli nacisk na karierę, rozwój, a PIGS na więzi rodzinne, poczucie fatum dla PIGS vs „sky is the limit” dla WASP: pojęcie nowej etniczności – mit polegania wyłącznie na sobie tj. selfmade man
28
charles taylor
- „Wizja człowieka według Rawlsa jest pusta.”, „Podmiot konstytuuje się w koniecznym kontakcie z innymi.”, „Wolność kwestionowania wszystkich ról społecznych jest samobójcza.”, „Absurdem byłaby krytyka przejawów nietolerancji, które stosujemy w obrębie własnej kultury, przy jednoczesnym nie krytykowaniu praktyk barbarzyńskich.” - „triumf terapeutyki” – „korposzczur” po całym dniu pracy idzie na psychoterapię, by zainwestować też w rozwój duchowy, psychiczny i emocjonalny, ma taką potrzebę - recognition – uznanie – według niego potrzeba uznania jest mocno zakorzeniona we wszystkich nurtach filozoficznych - misrecognition – błędne uznanie – może być odczuwane jako faktyczna krzywda, bo potrzeba uznania to głębokie ludzkie pragnienie - dialogiczność - significant others - Taylor rozróżnia 2 polityki: 1. polityka równej godności i praw (equal clignity)– państwo oferuje każdemu równe wolności i uprawnienia, zrównują się rights i liberties 2. polityka różnicy (politics of difference) – grupa która była dyskryminowana powinna być za to teraz wynagrodzona (Taylor opowiada się bardziej za tym typem polityki) - za przedmiot badań służyła mu prowincja Quebec – kanadyjska, francuskojęzyczna, gdzie stosowana była „dyskryminacja na opak” (affirmative action)– mniejszość dotychczas dyskryminowana staje się chwilowo uprzywilejowana. * Wprowadzenie modelu asymetrycznego federalizmu – ma to służyć przetrwaniu kultury francuskiej (cel kolektywny) - Taylor uważa, że asymetryczny federalizm nie zagraża rights, bo dobro wspólne przeważa nad prawami jednostki siebie, poczucie - krytyk liberalizmu, komunitarysta - nowożytność jest świadkiem dwutorowego zwrotu: Postawa instrumentalistyczna – korpo Postawa ekspresyjna – nacisk na potrzeby duchowe, wnikanie w siebie, subiektywizm - starting hypothesis – hipoteza w punkcie wyjścia – jeżeli dana kultura jest odmienna od naszej to skłania nas to do ransformacji naszych własnych poglądów. Skoro przetrwała coś w niej musi być. - Taylor nie był relatywistą, ale przeciwnikiem tezy o równości wszystkich kultur, ponieważ nie możemy mieć obiektywnych standardów oceniając daną kulturę, bo oceniamy ją z perspektywy własnej kultury. - Taylor cytuje Saula Bellowa: „Z najwyższą radością przeczytam dzieła Tołstoja Zulusów, jeżeli ci ludzie wydadzą pisarza jego miary” – przejaw ETNOCENTRYZMU – krytyja - Taylor widzi jedyne wyjście w czymś pośrednim między przekonaniem o wyższości własnej kultura (relatywizm) a przekonaniem Rogera Kimballa, że coś wartościowego musi znaleźć się w obcej kulturze
29
Will Kymlicka
- zwolennik multikulturalizmu kanadyjskiego - politolog - zwolennik asymetrycznego federalizmu (Quebec jako autonomia w federalnej Kanadzie), - przekonanie, że edukacja itp. musi być francuskojęzyczna -państwo powinno być zaangażowane w politykę multikulturalizmu - socjokulturowa integracja ma miejsce w USA według Kymlicki - societal culture – kultura społeczna – prowadzona w USA – państwo może prowadzić więcej niż jedną societal culture i tak właśnie jest według Kymlicki w Kanadzie - MULTIKULTURALIZM – wg Kymlicki jest to wyraz postulatu sprawiedliwych warunków integracji, co jest głównym nurtem integracji - 13 elementów polityki wielokulturowości (excisting or proposed): zwolennik praw grupowych 1. skierowanych przeciwko członkom danych grup (internal restrictions) np. gdy ktoś sprzeciwia się własnym zwyczajom 2. external protection –
30
Yael Tamir
- książka Liberal Nationalism – łączy w niej dwa skrajne stanowiska, jej zdaniem te dwa wątki są komplementarne (z jednej strony zasady liberalne są w naszym życiu obecne na co dzień np. autonomia jednostki, potrzeba szacunku, a z drugiej poczucie tożsamości narodowej jest ważne) - w znacznym stopniu zwolenniczka liberalizmu- jednostka ważniejsza niż grupa - akceptacja jednostkowych praw i wolności, założenie o neutralności państwa (tak jak u Rawllsa) przede wszystkim, ale też szacunek do tradycji narodowej - czerpie z komunitaryzmu, ale są tego pewne granice - zwolenniczka neutralności państwa, -wybór przynależności do danej wspólnoty to prawo indywidualne jednostki (rights) - „prawo do kultury pociąga za sobą prawo do przestrzeni publicznej” - prawo ALE NIE obowiązek jednostki - „żadna jednostka nie może być wolna od kontekstu, ale każda może być wolna w jego obrębie” - 4 modele rozpatrywania tożsamości jednostki: * Model wyłącznie odkrywania (the strict discovery model) – ani przynależność do wspólnoty ani jednostkowe prawa nie są wynikiem naszego indywidualnego wyboru * Wspólnotowy model wyboru (the communal choice model) – wybiera wspólnota, a jednostki tylko odkrywają, nie mają możliwości wyboru, gdy wybór już jest dokonany to wtedy można go odkrywać, wspólnota dyktuje jednostce wartości, postrzeganie dobra * Model wyboru moralnego (the moral choice model) – na odwrót, historia i los determinują tożsamość wspólnotową i ją wyłącznie możemy odkrywać, jako jednostki dokonujemy wyboru koncepcji dobra i naszych własnych wyborów życiowych, tożsamość wspólnotowa jest zdeterminowana * Model wyłącznie wyboru (the strict choice model) - jednostki mogą wybierać wspólnotowe i moralne tożsamości, i wspólnota i jednostki dokonują wyboru, Tamir jest zwolenniczką tego modelu - różnica między Tamir a Kymlicką (multikulturalistą pełnej krwi) – on utożsamił wybór ze zmianą (wejście w związek małżeński = wybór za każdym razem), a według Tamir pozostawanie w ciągle tym samym związku też jest wyborem - narody istnieją tylko tak długo jak długo ich członkowie podzielają poczucie wspólnotowości (narodowość jako codzienny plebiscyt) - nie wpisuje się w klasyczny multikulturalizm - NIE: prawa grupowe (bo rights mają pierwszeństwo) - national self-determination – narodowe samookreślenie – Tamir postrzega je w kategoriach kulturowych i indywidualistycznych (wszystkie nacje mają prawo do uczestnictwa w sferze publicznej, dawać wyraz własnej przynależności), realizuje się w dążeniu jednostek do autonomii, - self-rule – poddanie odrębnej władzy politycznej, „samorząd”, posiadanie niezależności politycznej
31
Iris Marion Young
-– łączy feminizm z mocno lewicowym podejściem i elementami multikulturalizmu o Najważniejsze założenia: rownosc! społeczeństwo amerykańskie jest naznaczone głęboką niesprawiedliwością struktury dominacji o teorie sprawiedliwości są zredukowane jedynie do dystrybucji dóbr materialnych, wizja człowieka jako posiadacza i konsumenta o Grupy wyprzedzającą tożsamość jednostki o Ujawnienie społecznych mechanizmów, które są przejawami ucisku o Zjawiska dyskryminacji i opresji o Formalna zasada równości praw to tylko zasłona, która w praktyce nie istnieje o Należy prowadzić społeczną terapię o „consciousness raising” – o „personal is political” – osobiste odczucia powinny być poddawane politycznemu dyskursowi i o Polityka różnicy: 1. Służy sprawiedliwości społecznej 2. Ma dla członków uciskanych grup znaczenie wyzwalające 3. Relatywizuje kulturę rządzącą, dopuszcza inne rozwiązania 4. Promuje ideę solidarności grupowej, przełamuje liberalny atomizm o „rainbow coalition” – tęczowa koalicja, nie budujemy jedności fasadowej, w punkcie wyjścia akceptujemy różnorodność, afirmacja obecności i wspieranie działania każdego z uczestników 5 form opresji: IRIS MARION YOUNG 1. Eksploatacja 2. Marginalizacja 3. Stan bezsilności 4. Imperializm kulturowy – 5. Przemoc