problemy pani beaty Flashcards
(31 cards)
antropologia społeczna
naturalna historia rodzaju ludzkiego i rozwoju jego kultury
* wsparcie dla kolonializmu, rozwoju nowych terenów
* według ostatnich trendów antropologia społeczna nie zakłada wznoszenia się ponad inne kultury
* według Edwarda Tylora społeczeństwa rozwijają się nierównomiernie, a
najwcześniejsze etapy rozwoju to dzikość i barbarzyństwo
* Biały człowiek jest rakiem ziemi – Susan Sonntag
komunitaryzm
- nurt , polemiczny wobec
teorii sprawiedliwości Rawllsa - przedstawiciele: Michael Sandel, Michael Walzer, Alasdair MacIntyre, Charles Taylor
- krytykowali przesadny indywidualizm Rawllsa, podejście antyspołeczne
- społeczność to wspólnota!
- „cypher” – nikt, zero, człowiek Rawlssa
- Zwolennicy państwa perfekcjonistycznego – należy mieć wizję perfekcyjnego państwa i do niej zmierzać, a Rawlls uważał, że państwo
neutralne, - Komunitarianizm = multikulturalizm
Michael Sandel
- skupienie na duties (celach, których nie wybieramy) bardziej niż na rights, na których skupia się głownie właśnie Rawlls
- community, wspólnotowość
- „Życie społeczne jest źródłem tożsamości jednostki i jej koncepcji dobra.”
Rawlls
Teoria sprawiedliwości:
* Sprawiedliwość dystrybutywna, rozdzielająca, redystrybucja, państwo socjalne, dobrobyt, redystrybucja dochodów
- maksymalizacja szczęścia
* Idea umowy społecznej (social contract), której rdzeniem jest fairness (bezstronność)
- Na fairness składa się zasłona niewiedzy
- Co by było gdyby ludzie za zasłoną niewiedzy (veil of ignorance) mieliby
dokonać fair wyboru? Do tego potrzebne jest pozbawienie ich
świadomości pewnych faktów takich jak na przykład to gdzie się urodzili, jakie są ich talenty, siła fizyczna itp. - Przekonanie, ze nikt nie zna własnej pozycji społecznej, przynależności
do generacji, talentów, sił fizycznych i ta zasłona niewiedzy ma wzbudzić w ludziach bezstronność
-państwo powinno być neutralne!
6 warunków by spuścić zasłonę niewiedzy
o Original position
o Circumstances of justice (okoliczność sprawiedliwości) – strony umowy wiedzą, że społeczna współpraca jest konieczna
o Racjonalność – strony kontraktu są racjonalne – dbają o swój interes i korzyści
o Poczucie sprawiedliwości
o Warunki formalne – za zasłoną niewiedzy strony formułują
zasady sprawiedliwości (ogólne, powszechne, publiczne,
porządkujące zgłaszane roszczenia, finalne, ostateczne)
o Równość – strony umowy są na równej pozycji, mogą zabierać tak
samo głos, uczestniczyć w dyskusjach z tych samych pozycji itp.
zasada różnicy Rawllsa
dotyczy równości, mechanizmy
społeczne powinny działać tak, że nierówności mają przysparzać
korzyści tym, którzy są najbardziej upośledzeni społecznie czy ekonomiczne
postmodernizm
-odrzuca metanaraacje
* Przedstawiciele: Michael Foucault, Jacques Derrida, Richard Rorty
- Chcieli uratować świat od dyktatury rozumu
- Nacisk na wielość i różnorodność, , fascynacja
wielokulturowością - Eklektyzm, kolaż, pastige
- Rozwój jest plątaniną trendów (czasem regres czasem progres)
- Tendencja do globalizacji (globalny rynek, globalne komunikowanie się),
ale też dążenie do dyferencjacji
-relatywizm - Świat przypomina BAZAR, na którym są różni ludzie, posługujący się różnymi językami i wyznający różne wierzenia
- Myśliciel powinien przyjąć rolę interpretatora rzeczywistości, który proponuje twórcze rozwiązania
- NIE: klub angielskich dżentelmenów, którzy myślą tak samo (Rorty_
ewolucjonizm - Tylor
Edward Tylor:
* uważał, że przeżytki kulturowe odtwarzają kulturę
* wyznawca europocentryzmu
* Etnocentryzm
-, „badacz gabinetowy”
* kultura rozwija się przez naturalne procesy
* „zjawiska kulturowe są bezpośrednimi produktami ludzkiego umysłu”
* „podobna praca umysłu ludzkiego w podobnych warunkach prowadzi
do podobnych form rozwojowych” – uniwersalność i zbieżność kultury,
zapożyczenia z innych kultur mogą przyspieszyć proces rozwojowy
* survival – przeżytek kulturowy, w każdej kulturze znajdują się jakieś elementy starej, minionej kultury, które budują folklor, są kopalnią wiedzy o przeszłości
* Konwergencja – zbieżna ewolucja ludzkości
ewolujconizm- Levis Morgan
- prawnik badający kulturę Irokezów, stał się nawet jednym z nich, otrzymując przydomek Seneka
- według niego okres cywilizacji zaczyna się od wynalezienia pisma, a najważniejszym zadaniem antropologa jest odkrycie faz wcześniejszych
*uważa, że między rasami
biologicznymi nie ma różnic, a rasy wyższe kulturowo powinny pomóc tym niższym – uzasadniał tak KOLONIALIZM
-badacz terenowy - „historia rodu ludzkiego jedną jest w swym początku, jedno w
doświadczeniu i jedno w postępie” - sformułował elementy antropologii społecznej, do których zaliczył:
Ø teza o jedności natury ludzkiej – tożsamość umysłu ludzkiego
Ø uniwersalizm rozwoju kulturowego – każdy się rozwija, ale w różnym tempie
Ø jednokierunkowy proces rozwoju – w kierunku postępu
Ø dyferencyjny charakter zmiany kulturowej – od form prostych do złożonych
Ø kultura rozwija się tak samo w długich okresach (rozwój jest
unilinearny)
Ø do badania zjawisk służą metody porównawcze
Ø przeżytki kulturowe odgrywają kluczową rolę
dyfuzjonizm
- nurt opozycyjny wobec ewolucjonizmu, późniejszy, któremu zarzucano
zbyt duże uproszczenia - w wyniku rozwoju kultury w różnych kierunkach dochodzi do dyfuzji, a kręgi kulturowe nakładają się na siebie, wspierany przez kraje zachodnie
- proces zmiany nie musi być jednokierunkowy, czasem nowe zmiany mogą powodować regres a nie progres
dyfuzjonizm Thora Heyerdahla
- pochodził ze Skandynawii
- podróż szlakiem starożytnych podróżników
- o zmianie nie decyduje jednotorowy proces, ale różne zapożyczenia
Historycyzm Franza Boasa
niemiecki fizyk
* uważał, że antropologia jest nauką empiryczną (główny nacisk na badania)
* zajmował się kulturą Indian
* prowadził badania w terenie i badał język, gramatykę, muzykę ludów indiańskich
* pierwszy użył pojęcia kultura w liczbie mnogiej (historyzm zakładał wiele kultur a ewolucjonizm jedną)
* uważał, że kulturę łatwiej zrozumieć, gdy przeanalizuje się historię danego ludu
- minimalizm teoretyczny – nie ma rozbudowanych całych teorii, ale badamy to co jest
funkcjonalizm (Malinowski, Radcliffe)
- bardzo ostro krytykował ewolucjonizm, przeciwny metodzie porównawczej
-skupiony na badaniu tego, co jest a nie tego co było i już
minęło, kultury są według niego całościami, a jej poszczególne elementy, komponenty należy badać tylko pod względem pełnionych przez nie
funkcji - wobec innych kultur należy być tolerancyjnym i wykazywać się
zrozumieniem
Bronisław Malinowski
- prowadził badania terenowe na Trobriand Islands
- nastawiony na odkrywanie logiki w zachowaniu „dzikich”
- przekonanie, że kultura ma odpowiadać na ludzkie potrzeby
- podstawowe (np. biologiczne )
- pochodne (np. społeczne)
- integratywne (potrzeba kultury)
- ważna jest umiejętność posługiwania się symbolami
- „próbując zrozumieć cudzy pogląd na świat z szacunkiem i
zrozumieniem należnym nawet dzikim, poszerzamy własne spojrzenie
na świat” - jako metodę badawczą zalecał indukcję – obserwacja pojedynczych przypadków i wyciąganie z nich całościowych wniosków
- krytykował ewolucjonizm, a kładł nacisk na kontekst społeczny
- nie porównywał przeszłości z teraźniejszością
Alfred Radcliffe Brown- funkcjonalizm
badania całościowe
(u Malinowskiego nacisk kładziony był na jednostkę, u niego na społeczeństwo)
* badał jak ład społeczny utrwalony jest w Australii
* był empirystą, krytykował dyfuzjonizm i ewolucjonizm jako nurty czysto teoretyczne
* kulturę rozumiał jako całość
strukturalizm- Claude Levi Strauss
- skupienie na tym, co ukryte
Claude Levi-Strauss (1908-2009):
* twórca strukturalizmu
* prawnik, antropolog, geolog, psychoanalityk francuski – zajmował się
naukami, które badają to co ukryte
* prowadził badania w Brazylii, gdzie badał kulturę Indian i ich systemu kastowego
* jednostki są nieświadome struktury grupy, strukturalizm bada to, czego ludzie są nieświadomi
* proponuje odejście od funkcjonalizmu Malinowskiego, bo tam badana
jest tylko powierzchnia
* kultura jest zbudowana jak język, który jest jej elementem (gramatyka w języku jest jak reguły rządzące kulturami)
* twórca teorii mitu – mit, tak jak język ujmuje świat, struktura mitu odnosi się do teraźniejszości, przeszłości, przyszłości
* „nie pretendujemy do pokazania jak ludzie myślą w mitach, ale jak mity
są myślane w ludziach bez ich wiedzy”
* „logika myślenia nieracjonalnego, która się manifestuje w mitach”
* „wszystkie mity mówią to samo”
* przekonanie, że wszyscy są przedstawicielami jednego gatunku, brak
„dzikich”
poststrukturalizm, Jaques Derrid
Zakłada, że prawd jest zawsze wiele
Jacques Derrida:
* Dekonstrukturalista (dekonstrukcja to sposób odbioru tekstu, odnoszący się do różnych interpretacji i też do tego co poza tekstem)
* zajęty peryferiami, zainteresowanie tym co nie jest w centrum
* nacisk na swobodną
twórczość, rezygnacja z naukowości
* rzeczywistość ma charakter binarny, istnieją w niej opozycje
feminizm
kryytkuje teorie rawlsa
podział rol społecznych
rawls skupiony na sferze publicznej co z prywatną
meska etyka sprawiedliwosci vs damska eytka opiekuńczości
rootick= kobiety maja postawe holding
iris young- kobiety muszą mieć władzę
modernizm
-Racjonalistyczne i uniwersalistyczne podejście
* Wiara w rozum, postęp, fascynacja technologią i nauką
o Metanarracja
źródła multikuturalizmu
komunitaryzm
modernizm
feminizm
marksizm
ruch kontrkutlruy- Herbert Marcuse
Filozof niemiecki, socjolog,
* „Człowiek jednowymiarowy”: krytyka kapitalizmu, który niszczy tożsamość, ratunkiem przed tym jest uprawianie seksu. Kultura ma charakter represyjny i powstrzymuje popęd i potrzeby biologiczne, należy uwolnić moc twórczą i kreatywność przez współdziałanie
* „Eros i cywilizacja”
dekolonizacja- Franz Fanon
Wnuk czarnego niewolnika, psychiatra w Lyonie, ożenił się z
Francuzką
o Główny ideolog dekolonizacji
o „jeszcze nie biały już nie całkiem czarny, byłem wyklęty”
o Spontaniczność mas, nacisk na wyzwolenie kreatywności
o Przekonanie, że kultura narodowa =/= kultura czarnych (w głębi naszych szlachetnych dusz, wszyscy jesteśmy nazistami)
o Stan człowieka skolonizowanego to stan mineralny
dekolozniacja- Edward W Said Orientalizm
Amerykanin o korzeniach palestyńskich
o Orientalizm to sposób myślenia oparty na rozróżnieniu między wschodem a zachodem
o Każdy człowiek wschodu staje się bardziej zachodni a człowiek
zachodu bardziej wschodni
o Kajdany umysłu to stereotypowe myślenie
Izrael Zangwille
„The melting pot” – przejście przez tygiel miało oznaczać porzucenie starej
tożsamości i przyjęcie nowej –
WASP – White Anglo-Saxon Protestant (przekonanie o wyższości kultury
anglosaskiej)
o Nacisk na indywidualizm i tradycję liberalną – społeczeństwo to zbiór
jednostek
o Państwo ma być neutralne i przestrzegać sprawiedliwości proceduralnej, reszta leży po stronie jednoste