Próf Flashcards
(58 cards)
Nefnið fimm (5) tegundir dulfrævinga sem eru skuggþolnar, af minnst
þremur(3) mismunandi ættkvíslum :
- Hjartalind / Tilia cordata af Lindiætt / Tiliaceae
- Glótoppur / Lonicera involucrata af Getiblaðsætt / Caprifoliaceae
- Blátoppur / Lonicera caerulea af Geitblaðsætt / Caprifoliaceae
- Hélurifs / Ribes laxiflorum af Garðaberjaætt / Grossulariaceae
- Alparifs / Ribes alpinum af Garðaberjaætt / Caprifoliaceae
- Marþöll / Tsuga heterophylla af Þallarætt / Pinaceae
Nefnið fimm (5) tegundir sem hafa þyrna, af minnst þremur(3)
mismunandi ættkvíslum
- Þyrnirós / Rosa spinosissima af Rósaætt / Rosaceae
- Meyjarós / Rosa moyesii af Rósaætt / Rosaceae
- Ígulrós / Rosa rugosa af Rósaætt / Rosaceae
- Hafþyrnir / Hippophae rhamnoides af Silfurblaðsætt / Elaeagnaceae
- Stikilsber / Ribes uva-crispa af Garðaberjaætt / Grossulariaceae
Nefnið fimm (5) tegundir með skriðult rótarkerfi, af minnst þremur(3)
mismunandi ættkvíslum
- Þyrnirós / Rosa spinosissima af Rósaætt / Rosaceae
- Blæösp / Populus tremula af Víðisætt / Salicaceae
- Reyniblaðka / Sorbaria sorbifolia af Rósaætt / Rosaceae
- Garðasýrena / Syringa vulgaris af Garðaberjaætt / Grossulariaceae
- Gráelri / Alnus incana af Bjarkarætt / Betulaceae
- Hafþyrnir / Hippophae rhamnoides af Silfurblaðsætt / Elaeagnaceae
Nefnið fimm (5) tegundir stórvaxinna runna og/eða lítilla trjáa, af rósaætt
- Heggur / Prunus padus
- Meyjarós / Rosa moyesii
- Koparreynir / Sorbus frutescens
- Kínareynir / Sorbus vilmorinii
- Úlfareynir / Sorbus x hostii
Nefnið þrjár (3) tegundir sem eru eitraðir að einhverju leiti, af minnst
þremur(3) mismunandi ættkvíslum
- Fjallagullregn / Laburnum alpinum af Ertublómaætt / Fabaceae
- Garðagullregn / Laburnum x watereri af Ertublómaætt / Fabaceae
- Dúntoppur / Lonicera xylosteum af Geitblaðsætt / Caprifoliaceae
- Japansýr / Taxus cuspidata af Ýviðarætt / Taxaceae
- Töfratré / Daphne mezereum af Týsblómaætt / Thymelaeaceae
Nokkrar tegundir eru apomixtiskar, hvað er það og hvernig nýtist það í
ræktun. Nefnið þrjár (3) tegundir úr a.m.k. 1 ættkvísl
Apomixtiskar tegundir eru þær tegundir sem mynda fræ án æxlunar, erfðaefnið verður því mjög einsleitt og einstaklingurinn líkur foreldrinu.
1. Gráreynir / Sorbus hybrida
2. Silfurreynir / Sorbus intermedia
3. Alpareynir / Sorbus mougeotii
Hvað einkennir frumherja tegundir? Nefnið a.m.k. þrjár (3) frumherja
tegundir úr mismunandi ættkvíslum.
Frumherjategundir eru sólelskar, oft lágvaxnari og skammlífari, harðgerðar, fjölga sér auðveldlega og þola illa samkeppni.
1. Stafafura / Pinus contorta af Þallarætt / Pinaceae
2. Ilmbjörk / Betula pubescens af Bjarkarætt / Betulaceae
3. Rauðelri / Alnus glutinosa af Bjarkarætt / Betulaceae
4. Einir / Juniperus communis af Grátviðarætt / Cupressaceae
Hvað einkennir drottnunarstigs/ síðframvindu tegundir? Nefnið þrjár (3)
slíkar trjátegundir úr mismunandi ættkvíslum.
Drottnunarstig eru þær tegundir sem eru hægvaxta í byrjun, skuggþolnar er þrífast best í skjóli. Með tíð og tíma þá skyggja þær á aðrar plöntur = Risa vaxinn tré
1. Hjartalind / Tilia cordata af Lindiætt / Tiliaceae
2. Risalífviður / Thuja plicata af Grátviðarætt / Cupressaceae
3. Marþöll / Tsuga heterophylla af Þallarætt / Pinaceae
Hvað er klónn ?
Klónn er planta sem er erfðafræðilega eins og móðurplantan, fjölgar sér á kynlausan hátt t.d. með rótarskotum.
Hvað er kvæmi ?
Kvæmi er hópur ákveðinna tegunda sem vex á afmörkuðu svæði, munurinn milli kvæma getur verið útlitslegur, erfðafræðilegur og haft miskikla aðlögunarhæfni og harðgerði.
Hvað er yrki ?
Yrki eru þær plöntur sem hafa verið sérstaklega valdar til ræktunar á grundvelli einhverra sérstakra eiginleika sinna. Yrki verða til við sérstakt úval eða kynbætur.
Hver er munurinn á klón og kvæmi ?
Klónn er fjölgað á kynlausan hátt eins og græðlingum, verður þá til plöntur sem eru erfðafræðilega eins og móðurplantan
Kvæmi er afbrigði af plöntu sem aðlagast að sérstökum veðurfarsskilyrðum.
Lýstu Stafafuru / Pinus contorta :
Stafafura hefur mjó-breiðkeilulaga, sígrænt einstofna tré sem getur orðið um 17 m á hæð. Þrífst vel á svæðum A, B, C, og D í skjólbeltum.
Þolir að vaxa í næringarsnauðum og þurrum jarðvegi og einnig í deiglendi.
Sólelsk, vind- og frostþolinn.
Hentar vel sem stakstæð tré, í raðir, þyrpingar, skjólbelti og skóga.
STÆRST
Lýstu Heiðafuru / Fjallafuru / Pinus mugo :
Er smávaxinn til stórvaxinn sígrænn runni um 1-4m á hæð. Þrífst vel á svæðum A, B, C og D í skjólbeltum.
Sólelsk og þolir illa samkeppni.
Hentar vel í þyrpingar, fláa, beð ásam öðrum lágvöxnum runnum, í útivistarskógrækt og í landgræðslu.
Lýstu Lindifuru / Pinus sibirica :
Lindifura er sígrænt einstofna tré um 5-10 m á hæð, keilulaga til egglaga króna. Þrífst vel á svæði B en reynist vera aðeins lakari á svæði A og C. Þarf rakaheldinn og næringarríkan jarðveg, þrífst best í skjóli og þolir hálfskugga.
Hentar vel í raðir, þyrpingar og í útivistar- og yndisskóga.
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Lágvaxið> meðalstórt tré sem blómstrar og fær fallega haustliti.
- Kínareynir / Sorbus vilmorinii - Rósaætt / Rosaceae
Lítið tré eða stór runni 3-5 m á hæð.
Harðgerður, þolir hálfskugga og fær hvíta blómsveipi snemmsumars og fær bleik ber á haustin.
EÐA
- Skrautreynir / Sorbus decora - Rósaætt / Rosaceae
Lítið - meðalstórttré.
Harðgert, þolir hálfskugga, fremur vindþolinn, fær hvíta blómsveipi í júni og fær rauða og gula haustliti, fær einnig stóra rauða berjaklasa í september sem fuglar sækjast mikið í.
Þrífst best í frjóum og meðalrökum jarðvegi.
EÐA
- Koparreynir / sorbus frutescens af Rósaætt / Rosaceae
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Blómstrandi hávaxinn runna á sólríkum stað.
- Koparreynir / Sorbus frutescens - Rósaætt / Rosaceae
Harðgerður meðalhár - hávaxinn runni 2-4 m á hæð.
Blöðin dökkgræn, mött, og fínleg.
Fær hvíta blómsveipa snemmsumars og rauða haustliti. Fær einnig hvít ber í stórum klösum á haustin.
EÐA
- Garðasýrena / Syringa vulgaris - Smjörviðarætt / Oleaceae
Stórvaxinn runni um 2 - 2,5 m á hæð.
Þarf sólríkan og skjólgóðan vaxtarstað og nærringarríkan jaðrveg.
Blómin eru fjólublá með hvítum jöðrum og ilma vel.
EÐA
- Meyjarós / Rosa moyesii af Rósaætt / Rosaceae
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Blómstrandi meðalháan runna í röð sunnan við dvalarsvæði í suðurgarði.
- Ilmkóróna / Philadelphus x lemoinei - Hortensíuætt / Hydrangaceae
Fremur harðgerður, meðalstór og þéttur runni, um 1 m á hæð.
Blómin eru snjóhvít, stjörnulaga og ilma rosa vel. Blómgast síðsumars (águst).
Sprotarnir eru rauðbrúnir og greinarnar ljósgrábrúnar.
Þolir hálfskugga, þrífst vel í garðmold og hentar vel stakstæð, í þyrpingar, beð og raðir.
EÐA
- Koparreynir / Sorbus frutescens - Rósaætt / Rosaceae
Harðgerður meðalhár - hávaxinn runni 2-4 m á hæð.
Blöðin dökkgræn, mött, og fínleg.
Fær hvíta blómsveipa snemmsumars og rauða haustliti. Fær einnig hvít ber í stórum klösum á haustin.
EÐA
- Gljámispill / Cotoneaster lucidus af Rósaætt / Rosaceae
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Runna í klippt 1-1,5 metra hátt limgerði í skugga norðan við hús.
Glótoppur / Lonicera involucrata - Geitblaðsætt / Caprifoliaceae
Full hæð um 1 - 1,5 m á hæð.
Harðgerður, þéttur, lágvaxinn runni. Fær gul og rauð blóm og svört ber sem þroskast í Ágúst (sem eru óæt).
Laufgast snemma á vorin og fær ljósgula haustliti.
Hann er skugg, vind- og saltþolinn, hentar í blönduð runnabeð, raðir og þyrpingar. Hann þolir vel klippingu.
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Lágvaxin blómstrandi runna á sólríkum stað við gangstétt framan við hús sem
þolir snjóbrot.
- Runnamura / Dasiphora fruticosa - Rósaætt / Rosaceae
Um 50 cm á hæð.
Harðgerður, lágvaxinn, fínlegur og þéttur runni. Blómin fölbleik frá miðju sumri og fram á haust.
Sólelsk og þrífst vel í garðmold. Hentar vel í hleðslur, kanta/jaðra, gróðurbeð, ker o.fl.
EÐA
- Geislasópur / Cytisus purgans - Ertublómaætt / Fabaceae
Harðgerður, lágvaxinn runni, um 50-80 cm á hæð.
Greinarnar sígrænar og þunnar. Laufin eru lítil og lítið áberandi en blómin eru skærgul í miklu magni í júní. Minni blómgun gjarnar að hausti.
Sólelskur og hentar vel í runnabeð, innan um grjót, hlaðin beð og þess háttar.
EÐA
- Einir / Juniperus communis - Grátviðarætt / Cupressaceae
Harðgerður sígrænn, lágvaxinn runni um 30-120 cm. Ýmist jarðlægur eða hálfuppréttur. Sólelskur og hægvaxta.
Hentar vel í ker, hleðslur, beð, kanta og þess háttar.
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Sígrænan runna framan við stórann stein á sólríkum stað í forgarði framan við hús.
- Einir / Juniperus communis - Grátviðarætt / Cupressaceae
Harðgerður sígrænn, lágvaxinn runni um 30-120 cm. Ýmist jarðlægur eða hálfuppréttur. Sólelskur og hægvaxta.
Hentar vel í ker, hleðslur, beð, kanta og þess háttar.
EÐA
- Himalaja einir / Juniperus squamata - Grátviðarætt / Cupressaceae
Fremur lágvaxinn, þéttur sígrænn runni sem er um 50-70 cm. Barrið ljósblá-grænt, stundum aðeins brúnleitt á veturna. Sólelskur en þolir hálfskugga. Hentar vel í ker, blönduð beð með sígrænu gróðri, steinabeð, hleðslur, kanta og þess háttar.
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Klifurplöntu á sólríkan vegg.
- Fjallabergsóley / Clematis alpina - Sóleyjarætt / Ranunculaceae
Harðgerður, sumargrænn vafningsviður um 2-3 m á hæð.
Blómin yfirleitt lilla blá og klukkulaga, blómgast snemmsumars (júní).
Þolir hálfskugga og þrífst í venjulegri garðmold.
Gróðursetjið bergsóleyjar 20-30 cm frá vegg/klifurgrind, hún getur einnig klifrað upp runna og tré.
Best er að gróðursetja jurtir eða lágvaxna runna fyrir framan hana.
EÐA
- Bergflétta / Hedera helix - Bergfléttuætt / Araliaceae
Sígrænn klifurrunni um 10 m á hæð.
Fetar sig upp veggi og trjástofna með heftirótum. Þrífst víða nálægt sjávarsíðunni en helst í einhverju skjóli.
Skuggþolinn
EÐA
- Skógartoppur / Lonicera periclymenum - Geitblaðsætt / Caprifoliaceae
Fremur harðgerður, hraðvaxinn klifurrunni, getur vafið sig upp nokkra metra upp í klifurgrindur, snúrur, pergólur og tré. Blómgast síðsumars. Blómin sitja í krönsum, rauð að utanverðu en gul að innanverðu og ilma vel.
Rauð ber þroskast seint á haustin ef tíð er góð en þau eru óæ.
Þolir hálfskugga
Þið eigið að ráðleggja garðeiganda á höfuðborgarsvæðinu með plöntuval:
Berjarunna til nytja á sólríkum stað.
- Sólber / Ribes nigrum - Garðaberjaætt / Grossulariaceae
Harðgerður berjarunni um 1-1,5 m á hæð. Uppréttur vöxtur miða við hin sólberjayrki.
Bragðgóð og stór beð, uppskerumikið en berjaklasar þroskast missnemma. Mesta uppskeran fæst í fullri sól en runnarnir þola vel hálfskugga
EÐA
- Garðarifs / Ribes rubrum - Garðaberjaætt / Grossulariaceae
Harðgerður, meðalhár runni um 1,5 m á hæð.
Fær rauð ber í klösum, súrsæt og æt. Garðarifsið er eitt vinsælasta rifsið hérlendis.
Vind og saltþolið og þrífst best í frjóum og rakaheldnum jarðvegi. Þolir hálfskugga en berjauppskeran mest í fullri sól. Oftast gróðursett í raðir.
Gráelri er hefur verið lengi í ræktun hérlendis en ekki notuð í miklu mæli þó
hún hafi ýmsa kosti.
Lýsið tegundinni, ræktunar- og vaxtarkröfum, notkunarsviði og kostum og
göllum.
Alnus incana - Gráölur / Gráelri - Betulaceae/ Bjarkarætt
Full hæð: 7 - 12 m Harðgert, hraðvaxta, venjulega einstofna tré. Stundum runni við erfiðar aðstæður. Lifir í sambýli við niturbindandi bakteríur sem gera elrinu kleift að lifa í ófrjóum jarðvegi. Þolir að vaxa í deiglendi. Sólelskt. Vindþolið. Karlreklar birtast strax á haustin og vaxa fram síðvetrar eða snemma vors. Drjúpandi, 5 – 7 sm, gulbrúnir. Kvenreklar eru fullþroska að hausti. Líkjast litlum könglum. Dökkbrúnir. Nýtt lauf á vorin og fyrri part sumars gjarnan rauðbrúnleitt. Gulir – brúnir haustlitir. Stundum ber talsvert á rótarskotum hjá gráelri. Hentar stakstætt, í raðir, þyrpingar og til skógræktar og uppgræðslu. Einnig stundum gróðursett sem götutré hérlendis. Gráelrið okkar er mest megnis ættað frá Hallormsstað.
