Pulmonologia Flashcards
(67 cards)
1
Q
Zapalenie oskrzeli: def - kryteria czasowe i epidemiologia
A
Ostre - kaszel < 3 tyg
- okres jesienno zimowy, gł u dzieci w wieku szkolnym
2
Q
Zapalenie oskrzeli: etiologia i bak atypowe
A
90% wirusy: - RSV, grypy - paragrypy, adenowirusy, rhinowirusy Atypowe: a. Mycoplasma pneumoniae b. Chlamydophila pneumoniae c. Bordetella pertusis
3
Q
Zapalenie oskrzeli: patogeneza
A
mediatory stanu zapalnego -> obrzęk śluzówki oskrzeli -> martwica i złuszczenie nabłonka + uszkodzenie aparatu rzęskowego i nadprodukcja śluzu
4
Q
Zapalenie oskrzeli: objawy
A
- nieżyt GDO
- stan podgorączkowy
- uczucie rozbicia
- suchy -> wilgotny kaszel => NAJWAŻNIEJSZY OBJAW!
- duszność u niemowląt
- ból w klatce
- świsty / furczenia
- objawy ustępują po ok 2 tyg
5
Q
Zapalenie oskrzeli: kiedy podejrzewać nadkażenie bak
A
NADKAŻENIE BAKTERYJNE - u dzieci < 2 rż utrzymuje się PRODUKTYWNY KASZEL trwający > 4 tyg od początku ostrej infekcji
6
Q
Zapalenie oskrzeli: różnicowanie z zap płuc
A
w zap płuc:
- tachykardia
- tachypnoe
- gorączka
7
Q
Zapalenie oskrzeli: nawracające - rozpoznanie
A
- 4x w roku
- może doprowadzić do uszkodzenia mechanizmu transportu śluzowo- rzęskowego: pełna regeneracja nabłonka trwa 6tyg - 3 msc
8
Q
Zapalenie oskrzeli: przewlekłe - rozpoznanie
A
Przewlekłe zapalenie oskrzeli - PRODUKTYWNY KASZEL > 8 tyg.
9
Q
Zapalenie oskrzeli: diagnostyka różnicowa przewlekłego lub nawracającego zap
A
- astma
- mukowiscydoza
- dyskineza rzęsek
- przewlekłe zap zatok
- ciało obce
- gruźlica
- dysplazja oskrzelowo-płucna
- tracheo- bronchomalacja
- przerpst migdałka gardłowego
- niedobory odporności
- refluks
- wrodzeone wady serca
- ucisk oskrzela
10
Q
Zapalenie oskrzeli: leczenie - leki przeciwkaszlowe i mukoaktywne:
A
- PRZECIWKASZLOWE tylko w skrajnych sytuacjach (miód 30 min przed snem u dzieci >12 mż. ;) )
- ew. lewodropropizyny ( ma działanie obwodowe, bezpieczniejsza)
- jeśli kaszel produktywny -> mukolityki -> erdosteina (Erdomed)
11
Q
Zapalenie oskrzeli: leczenie - antybiotykoterapia
A
- NIEZALECANA RUTYNOWO!
- u dzieci < 5 rż z produktywnym kaszlem > 4 tyg jeśli nie wykazuje tendencji malejących i po wykluczeniu innych przyczyn: amoksy + kw klawulanowy lub makrolid 10 - 14 din
12
Q
Zapalenie oskrzeli: leczenie przeciwwirusowe
A
grypa:
- pochodne adamantanu (amantadyna, rimantadyna)
- inh neuroaminiazydazy (zanamiwir; oseltamiwir)
Oseltamiwir - u dorosłych i dzieci > 40kg:
- 5 dni 2x 75mg/ dobę - rozpocząć 48h od wystąpienia pierwszych objawów
13
Q
Zapalenie oskrzelików: def
A
- najczęstsza postać zak DDO u niemowląt i dzieci do 2 rż; gł 3-6 mż
14
Q
Zapalenie oskrzelików: etiologia
A
50-80% RSV
inne: hMPV, grypy, paragrypy, rhinowirusy, adenowirusy
- rzadziej Mycoplasma pneuomoniae
15
Q
Zapalenie oskrzelików: patogeneza
A
obrzęk -> przekrwienie -> martwica -> złuszczenie -> obturacja
- dodatkowo nacieki zapalne w śródmiąższu i okolicy okołooskrzelowej
- ogniska niedodmy i rozedmy
spadek łaknienia i zwiększona utrata wody przez tachypnoe -> zagęszczenie wydzieliny i powstawanie czopów śluzowych
16
Q
Zapalenie oskrzelików: objawy
A
Po 1-2 dniach zap GDO -> gwałtowne pogorszenie obrazu klinicznego:
- duszność wydechowa (obturacja DDO)
- tachypnoe z postękiwaniemi świszczącym oddechem
- kaszel
- trzeszczenia / świsty / wydłużona faza wydechu
jeśli ciężki przebieg:
- trudności w karmieniu i odwodnienie
- bezdechy i hipoksemia
- sinica
17
Q
Zapalenie oskrzelików: leczenie
A
- oczyszczanie nosa
- nawilżanie pomieszczenia
- uniesienie klatki 30-40 stopni
- karmienie przez zgłębnik - jeśli trudności z jedzeniem
- Inhalacje hipertoniczny (3%) NaCl
- nawadnianie
- tlen, gdy sat 90-92%
- antybiotyki (jeśli podejrzenie koinfekcji bak)
18
Q
Zapalenie płuc: def
A
- ostre zak obejmujące: pęcherzyki, tkankę śródmiąższową, oskrzeliki i drobne oskrzela
19
Q
Zapalenie płuc: etiologia i w zależności od wieku podział
A
S. pneumoniae - PZP
do 21 dż. - GBS (paciorkowiec B hemolizujący), Enterobacteriaceae, L. monocytogenes, CMV [GEL + CMV[
3tż - 3 mż - Chlamydia trachomatis; RSV; wirus paragrypy, S. pneumoniae, Bordetella pertussis, S. aureus
4mż- 4rż - WIRUSY i S. pneumoniae
> 5 rż - S. pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae (jak u dorosłych)
20
Q
Zapalenie płuc: patogeneza
A
- mikroaspiracja treści z GDO
- zachłyśnięcie
- zak wziewne
21
Q
Zapalenie płuc: objawy
A
- wysoka gorączka/ dreszcze
- bóle w klatce/ bóle brzucha
- zmiany osłuchowe/ stłumienie wypuku/ wzmożenie drżenia głosowego
- tachypnoe
- kaszel
22
Q
Zapalenie płuc: tachypnoe w zależności od wieku
A
> 60/min - dzieci < 2 msc
50/min - 2-12 msc
40/min > 12 msc
23
Q
Zapalenie płuc: objawy w zapaleniu atypowym / wirusowym
A
- gorączka < 38,5
- suchy kaszel/ świszczący oddech
- bóle głowy
ATYPOWE ZAPALENIA PŁUC PRZYPOMINAJĄ ZAPALENIA OSKRZELI!
24
Q
Zapalenie płuc: rozpoznanie
A
objawy + CRP (>100 bak) + prokalcytonina
Zapalenie płuc rozpoznajemy na podstawie obrazu klinicznego, podniesionych parametrów zapalnych oraz badań pomocniczych!
25
Zapalenie płuc: rtg dla etiologii pneumokokowej
- lity naciek zajmujący segment lub płat
| - zmiany pęcherzykowe generalnie bardziej charakterystyczne dla zak bak
26
Zapalenie płuc: RTG dla e. gronkowcowej
- zmiany wieloogniskowe z tendencją do rozpadu z tworzeniem ropni, którym może towarzyszyć samoistna odma opłucnowa
27
Zapalenie płuc: RTG dla K. pneumoniae
zmiany w płatach górnych, zwłaszcza w prawym, często cechy rozpadu - możliwe ropnie
ASYMETRYCZNE, PRAWOSTRONNE, GÓRNOPŁATOWE ROPNIE!
28
Zapalenie płuc: leczenie
- Niewskazane leki wykrztuśne
| - silne dolegliwości - butamirat (Sinecod) na noc
29
Zapalenie płuc: antybiotykoterapia w zależności od wieku
do 21 dż:
- ampicylina z antybiotykiem aminoglikozydowym
3tż - 3 mż:
- amoksycylina lub cefuroksym lub amoksy z kwasem (przy S. aureus szczególnie)
* ciężki przebieg: cefalosporyna IIIg z kloksacyliną
* atypowe - makrolid
4mż - 4 rż
- dobry stan dziecka - bez antybiotyku
- zły: amoksycylina (75-90mg/kg/dobę)
>5rż:
- amoksycylina / makrolid
- ciężki przebieg: antybiotyk beta-laktamowy z makrolidem
30
Zapalenie płuc: antybiotykoterapia przy Gram (-) - H. influenzae (w mukowiscydozie), K. pneumonia, Pseudomonas aeruginosa:
Cefalosporyna III g + aminoglikozyd
31
Zapalenie płuc: leczenie bakterie atypowe
Makrolidy: Klarytromycyna 10-14 dni lub azytromycyna 5 dni
| Legionella do 21 dni
32
Zapalenie płuc: grzybicze: Pneumocystis jirovecii - leczenie
Kotrimoksazol (Biseptol) = sulfametoksazol + trimetoprim
| lub pentamidyna lub atowakwon
33
Zapalenie płuc: charakterystyka pneumocystozy
- częsta do 4 rż
- u dzieci z obniżoną odpornością (zab odporności komórkowej) objawowa
- pienista wydzielina w ustach
- rozpoznanie: wykazanie obecności cyst/ trofozoitów w obrazie mikroskopii fluorescencyjnej lub wykazanie antygenu metodą immunofluorescencji w wydzielinie z dróg oddechowych
- w RTG mleczna szyba
34
Zapalenie płuc: wskazania do hospitalizacji 6continuous92
- ciężki stan ogólny, odwodnienie
- ZAWSZE < 6 msc życia
- sat < 92%
- tachypnoe (niemowlęta > 70/min, trudności w karmieniu i duszność; starsze > 50/min i duszność)
- niewydolność krążeniowo-oddechowa
- rozległe zmiany w RTG (> 1 płat)
- ropień płuca, płyn w opłucnej
- współistniejące choroby przewlekłe (cukrzyca, nowotwory, niedobory odporności, choroby nerek, choroby wątroby)
- granulocytopenia
- objawy neurologiczne (zab świadomości, drgawki)
- wskazania społeczne
Skala 6continuous92
6 - do 6 miesiaca życia zawsze h
C - ciężki stan ogólny
O - odwodnienie
N - niewydolność krążeniowo-oddechowa
T - tachypnoe (niemowlęta >70/min, trudności w karmieniu i duszność, starsze >50/min i duszność)
I - inne choroby współistniejące (cukrzyca, npl, niedobory odporności, choroby wątroby, choroby nerek)
N - neurologiczne objawy (zaburzenia świadomości / drgawki)
U - ubogogranulocytarny obraz krwi - granulocytopenia
O - (tutaj 2-3 rzeczy, jak komuś przeszkadza to można zabrać stąd coś i dorzucić randomowe literki na koniec - np. 6Continuous92 RP :D) - obraz w RTG - zmiany zajmujące >1 płat lub ropień płuca i opłucna (płyn)
U - uwagi społeczne (też myślałem żeby te wskazania społeczne dać jakoś po słowie continuous a na U dać utrudnione karmienie i oddychanie ale że to zawiera się przy tachypnoe zostawiłem ostatecznie w ten sposób)
S92 - saturacja poniżej 92
35
Astma: epidemiologia
- NAJCZĘSTSZA choroba przewlekła ukł oddehowego u dzieci
- 0,6-15%
- wczesnodziecięca <= 5 rż
- astma u dzieci > 5 rż
- w 60% ujawnia się do 3 rż, u młodszych częściej u chłopców, a u starszych u dziewczynek
- objawy ustępują samoistnie u 50% dzieci do okresu pokwitania
- jeśli brak kontroli nad chorobą -> nieodwracalna obturacja oskrzeli
36
Astma: czynniki ryzyka osobnicze
- genetyczne
- płeć
- nadwaga/ otyłość
- choroby atypowe
- CC
- wcześniactwo, niska masa
- palenie tytoniu w ciąży
- stres w ciąży i w okresie wczesnodziecięcym
POWAG SSC
37
Astma: czynniki ryzyka środowiskowe
- alergeny domowe
- zewnętrzne (pyłki roślin i grzybów)
- zak ukł oddechowego
- dym tytoniowy
- zanieczyszczenie powietrza
- leki np paracetamol
38
Astma: objawy podmiotowe i przedmiotowe (7)
1. duszność, głównie wydechowa
2. świszczący oddech
3. suchy kaszel
4. ściskanie w kl. piersiowej
5. rozlane obustronne świsty
6. furczenia
7. wydłużony oddech
39
Najczęstsza przyczyna świstów u dzieci ?
Infekcje dróg oddechowych
| * u ok 50% przed ukończeniem 6 rż stwierdza się >= 1 epizod świszczącego oddechu
40
Astma: diagnostyka - markery stanu zapalnego
1. Badanie st NO w powietrzu wydychanym
2. Ocena eozynofilii
3. Badanie markerów aktywności kom zapalnych w popłuczynach oskrzelowo- pęcherzykowych (ECP, MBP)
41
Astma: diagnostyka różnicowa
1. poinfekcyjna nadreaktywność oskrzeli
2. Wiotkość krtani, tchawicy, oskrzeli
3. wady wrodzone ukł. oddechowego
4. przewlekłe zapalenie bł śluz. nosa i zatok
5. wady wrodzone ukł sercowo- naczyniowego
6. GERD
7. Nawracające zachłyśnięcia
8. Aspiracja ciała obcego
9. Pierwotna dyskineza rzęsek
10. dysplazja oskrzelowo- płucna
11. zarostowe zap oskrzelików
12. niedobory odporności
13. sarkoidoza
14. guzki kl piersiowej
42
Astma: wczesnodziecięca - rozpoznanie
- nie można przeprowadzić badań czynnościowych (od ok. 5 r.ż. dopiero da się zrobić spirometrię)
- Asthma predictive Index (API):
1. Warunek główny: świszczący oddech co najmniej 4x w roku, trawający > 1 dobę i powodujący zab snu
2. Kryteria większe:
- astma u rodziców
- atopowe zap skóry u dziecla
- uczulenie na alergeny powietrznopochodne
3. Kryteria mniejsze:
- alergia pokarmowa
- eozynofilia > 4%
- świsty bez infekcji
Warunek główny + 1 większe/ 2 mniejsze
43
Astma: wczesnodziecięca - kryteria kliniczne rozpoznania
1. stwierdzenie objawów obturacji:
> min 3 epizody obturacji lub 1 ciężki wymagający podanie GKS ogólnoustrojowo
> najbardziej wiarygodnym potwierdzeniem obturacji jest stwierdzenie świstów wydechowych
> epizody udokumentowane przez lekarza i/lub zgłaszane rodziców/ opiekunów
2.odpowiedz na leczenie
> ustępowanie objawów po podaniu wziewnym SABA lub poprawa po 2-3 miesięcznym leczeniu wGKS
3. wykluczeniu chorób z diagn różnicowej
44
Astma: średnia dobowa zmienność PEF
> 13% ( dorośli > 10%)
45
Astma: wysiłkowa próba prowokayjna - wartości
FEV1 o > 12 % lub PEF > 15%
| dorośli: FEV1 > 10% i > 200 ml
46
Astma: Klasyfikacja ze względu na stopień kontroli objawów
w ciągu ostatnich 4 tyg na obecnym leczeniu:
1. Objawy dziennie występowały:
>2x w tyg u dzieci > 5 rż
> 1x w tyg u dzieci <= 5 rż
2. Dochodzi do przebudzeń lub objawów w nocy ?
3. wystąpiła potrzeba leczenia doraźnego ?
> 2x w tyg u dzieci > 5 rż
> 1x w tyg u dzieci <= 5 rż
4. choroba ograniczała akt życiową?
1-2 częściowo kontrolowana
3-4 niekontrolowana
47
Astma: sposoby podawania leków drogą wziewną
< 4 rż - MDI (inh ciśnieniowy z dozownikiem) przez KI (komora inhalacyjna) i maskę twarzową
4-5 rż MDI przez KI z ustnikiem
>= 6 rż - MDI przez KI z ustnikiem, lub DPI (inh proszkowy)
Nebulizacja jest alternatywą we wszystkih grupach wiekowych
48
Astma: leczenie < 5 rż
II stopień: codziennie GKSw - alternatywa LTRA (antagonista rec leukotrienowego)
III stopień: codziennie 2x dawka GKSw; alternatywnie GKSw + LTRA
IV stopień: 2x dawka GKSw + skierowanie do specjalisty; ewentualnie 2x dawka GKSw + LTRA
Doraźnie wszędzie SABA
49
Astma: metody niefarmakologiczne
1. unikanie ekspozycji na alergeny
2. regularny wysiłek fizyczny
3. unikanie ekspozycji na tytoń
4. dieta bogata w warzywa i owoce
5. redukcja masy ciała u dzieci otyłych
6. coroczne szczepienia przeciw grypie
50
Astma: czynniki wywołujące zaostrzenia
1. zak ukł oddechowego
2. alergeny wziewne i pokarmowe
3. wysiłek fizyczny
4. emocje i stres
5. leki
6. zmiany pogody
7. pokarmy
8. dym tytoniowy
51
Kryteria ciężkiego zaostrzenia astmy
- pobudzenie/ ospałość
- Sat < 92% (<5 rż) < 90% (6-11 rż)
- mówi pojedyncze słowa
- PEF <= 50%
- cisza nad polami płucnymi
- obecna sinica centralna
52
Astma: zaostrzenie - wskazania do hospitalizacji
- brak odpowiedzi na 3-krotne podanie 2 dawek SABA w ciągu 1 godziny
- wiek < 2 rż
- SpO2 < 92%
- każde ciężkie zaostrzenie
- nietolerancja płynów i leków doustnych
- względy socjalne
- współistnienie innych poważnych schorzeń
- utrzymująca się sinica z tachykardią
53
Gruźlica: etiopatogeneza
- zazwyczaj do 3 rż (< 12 mż)
- zazwyczaj skąpoprątkowa = niezakaźne
- najczęstsze postaci pozapłucne:
* gruźlica opłucnej
* grużlica ww chłonnych (dawniej: skrofuły)
* gruźica opon mózgowo-rdzeniowych
54
Gruźlica: postaci o łagodnym przebiegu
- skórna
- kostno - stawowa
- obwodowych ww chłonnych
*ciężka:
> zap opon m-r
> prosówkowa
> kręgosłupa
55
Wady wrodzone ukł oddechowego: epidemiologia
to druga po wadach serca przyczyna śmiertelności noworodków
56
Wady wrodzone ukł oddechowego: laryngomalacja i tracheomalacja: def
- brak prawidłowej budowy fałdów nalewkowo - nagłośniowych lub szkieletu chrzęstnego tchawicy
Laryngomalacja to najczęstsza wada wrodzona ukł oddechowego !
57
Wady wrodzone ukł oddechowego: laryngomalacja i tracheomalacja: wdech i wydech
Wdech - laryngomalacja
wydech - tracheomalacja
rozpoznanie w endoskopii
58
Tracheobronchomegalia:
= Z. Mounier - Kuhna
- poszerzenie oskrzeli głównych i tchawicy
- często z Z. Ehlersa - Danlosa
59
Hipoplazja płuc:
Powstaje na skutek:
- ch. nerwowo- mm
- zmniejszonej pojemności klatki piersiowej
- nieprawidłowego zaopatrzenia w naczynia krwionośne
60
Wrodzona torbielowatość gruczolakowata płuc:
- malformacja na skutek obturacji dróg oddechowych podczas rozwoju
- po urodzeniu -> niewydolność oddechowa
- leczenie operacyjne
61
Sekwestracja płuc:
- druga co do częstości wada ukł oddechowego
| - nieprawidłowo wykształcony miąższ płucny bez komunikacji z drzewem oskrzelowym, unaczyniony z krążenia systemowego
62
Zespół dyskinetycznych rzęsek:
- nawrotowe zakażenia dolnych i górnych dróg oddechowych -> rozstrzenie oskrzeli
- typowe objawy:
> wilgotny kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny
> ropny wyciek z nosa
> przewlekle zap ucha środkowego
- zaleganie śluzu, pierwsze objawy u noworodków
- u 50% odwrócenie trzewi
- u 50% niepłodność spowodowana zaburzeniem ruchu plemników
63
Zespół Kartagenera
w zespole dyskinetycznych rzęsek
- odwrócenie trzewi
- rozstrzenie oskrzeli
- zapalenie zatok przynosowych
64
Z. dyskinetycznych rzęsek rozpoznanie
objawy + 2 z poniższych badań:
- mikroskopia elektronowa/ konfokalna
- wideomikroskopia
- immunofluorescencja
- badanie genetyczne
leczenie: fizjoterapia i profilaktyka zakażeń
65
Mukowiscydoza: mutacja
F508del
| AR
66
Mukowiscydoza: kolonizacja jakimi patogenami ?
- H. influenzae
- S. aureus
- P. aeruginosa
67
Mukowiscydoza: rozpoznanie
1 typowy objaw kliniczny + dodatni wywiad rodzinnny + dodatni wynik testu przesiewowego noworodka + 1 z poniższych:
> próba potowa > 60 mmol/l chlorków
> obecność mutacji w obydwu allelach genu CFTR
> zwiększona różnica potencjałów przeznabłonkowych
