Radiation Hazard

Question 1

รังสีทำให้เกิด free radical ได้ยังไง

Answer 1

1. ทางตรง (1/3) : ชีวโมเลกุลใหญ่แตกตัวเลย ได้อนุมูลอิสระ
2. ทางอ้อม (2/3) : น้ำแตกตัวเป็นประจุ ได้อนุมูลอิสระ

Question 2

Interaction ระหว่าง Photons กับสสารมีกระบวนการใดบ้าง

Answer 2

1. Coherent Scattering
2. Photoelectric effect
3. Compton Scattering
4. Pair production
5. Photodisintegration

Question 3

Coherent scattering คือ

Answer 3

วิ่งเฉียด แล้วเบี่ยงเบน ไม่เกิดผลอะไร

(ไม่ค่อยมีผล)

Question 4

Photoelectric absorbtion คือ

Answer 4

ชน e- วงใน จนหลุดเป็น photoelectron ทำให้ e- วงนอกวิ่งมาแทนที่ แล้วคายพลังงานออกมา

โฟตอนถ่ายทอดพลังงานทั้งหมดให้ e-

(เจอบ่อย)

Question 5

Compton scattering คือ

Answer 5

ชน e- รอบนอก เกิด compton electron หลุดออกมา กับ scattered x-ray ที่ยังเหลือพลังงานอยู่บางส่วน

(เจอบ่อย)

Question 6

Pair production คือ

Answer 6

โฟตอนพลังงาน 1.02 MeV วิ่งไปใกล้นิวเครียส แล้วแตกเป็น Positron กับ Electron

Positron ไปจับ free electron ในชั้นบรรยากาศ เกิด Annihilation

ได้ Photon (0.51 MeV) 2 ตัว ที่ตั้งฉากกัน

(เจอบ่อย)

*Positron emission tomography (PET)

Question 7

Photodisintegration คือ

Answer 7

โฟตอนพลังงานสูงมากชน nucleus จนโปรตอนหรือนิวตรอนหลุดออกมา

(เจอน้อย)

Question 8

การตอบสนองของเซลล์ต่อรังสีขึ้นกับ (4)

Answer 8

1. Dose
2. Dose rate
3. Oxygen
4. Linear energy transfer (LET)

Question 9

Radiation แค่ไหนที่ induce ให้เกิด malformation

ลองเทียบกับจำนวนการทำ CT pelvic และ conventional Dx x-ray

และ flu

Answer 9

100 mGy

= ทำ CT pelvic 3 ครั้ง

= ทำ conventional Dx x-ray 20 ครั้ง

= ทำ Fluoroscopically guided interventional procedures 1 ครั้ง

Question 10

หลักการป้องกันอันตรายจากรังสีของ ICRP 3 ข้อ

Answer 10

1. Justification : ประโยชน์มากกว่าโทษ
2. Optimization : ต่ำสุดเท่าที่จะเป็นไปได้
3. Limitation : ไม่เกินเกณฑ์

Question 11

Dose Limit สำหรับผู้ปฏิบัติงานด้านรังสี

Answer 11

1. ต่อปีห้ามเกิน 50 mSv
2. เฉลี่ย 5 ปี ห้ามเกิน 20 mSv

ในกรณีคนท้อง

1. เฉลี่ยไม่เกิน 0.2 mSv ต่อเดือน (คิดตาม dose rate)
2. รวมตลอดตั้งครรภ์ห้ามเกิน 2 mSv

Question 12

Dose Limit ของคนทั่วไป

Answer 12

1 mSv

Question 13

ความสัมพันธ์ของ Dose rate และ Distance

Answer 13

Question 14

Pocket Dosimeter คือ

Answer 14

คล้ายปากกา ไว้วัดรังสีในโรงไฟฟ้า

ข้อดีคืออ่านค่าได้ทันที แต่แพง

Question 15

Film Badge คือ

Answer 15

ปัจจุบันไม่ใช้แล้วเพราะอายุการใช้งานแค่ 2 เดือน

ข้อดี

1. วัดปริมาณรังสีได้ในช่วงกว้าง
2. บันทึกรังสีได้หลายชนิดในแผ่นเดียว
3. อ่านซ้ำได้ เก็บข้อมูลเป็นหลักฐานได้

Question 16

Thermoluminescent Dosimeter (TLD)

Answer 16

แผ่นกลมๆ ใส่ที่ข้อมือ เอาไปเผาเพื่อดู

ข้อดี

1. วัดปริมาณรังสีได้ในข่วงกว้าง
2. นำกลับมาใช้ใหม่ได้

ข้อเสีย

ข้อมูลจะหายหลังเผา ไม่สามารถอ่านค่าซ้ำได้

Question 17

Optically-Stimulated Luminescence (OSL) คือ

Answer 17

อ่านค่าโดยใช้เลเซอร์กระตุ้น แล้ววัดแสงน้ำเงินที่คายออกมา

Question 18

ปัจจุบันเรานิยมใช้เครื่องวัดปริมาณรังสีตัวไหน เพราะอะไร

Answer 18

Optically-Stimulated Luminenscence (OSL)

ข้อดี

1. อ่านซ้ำได้
2. เที่ยงตรง
3. ทน envi (ทนทาน)

Question 19

หลัก ALARA คือ

Answer 19

ALARA stands for “as low as reasonably achievable”

Question 20

Radiation protection organization ในประเทศไทย และหน้าที่

Answer 20

Division of Radiation and Medical Devices

(สำนักงานรังสีและเครื่องมือแพทย์)

-> ตรวจสอบมาตรฐานของเครื่อง Xray

Office of Atoms for Peace

(สำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ)

-> ดำเนินการออกใบอนุญาติผลิตและใช้พลังงานจากรังสี Xray

Question 21

Dose level for Mammography

Answer 21

without grid = 1 mSv

with grid = 3 mSv

*Grid ช่วยเพิ่ม contrast (ความคมชัด)

Question 22

Dose levels for fluoroscopy

Answer 22

Normal = 25 mSv

Intervention Radiology = 100 mSv

Question 23

เทคนิคปรับ kVp…….. mAs……… จะช่วยลดปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับ

Answer 23

kVp สูง mAs ต่ำ

Question 24

10 days rule คือ

Answer 24

การ Xray ในผู้ป่วยที่สงสัยการตั้งครรภ์ควรทำระหว่าง 10 วันแรกนับตั้งแต่ LMP

Question 25

สัญลักษณ์เตือนภัยทางรังสี

Answer 25

ม่วง พื้นเหลือง

Question 26

การเลือกชนิดของ Filtration คู่กับ kVp เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในการใช้งานเครื่อง Xray

Answer 26

Filtration 0.5 mm.Al กับ 50 kVp Filtration 1.5 mm.Al กับ50-70 kVp