Rośliny Flashcards
(204 cards)
1
Q
Cechy roślin pierwotnie wodnych właściwe tylko roślinom
A
- Ściana komórkowa zbudowana z celulozy
- chloroplasty mające dwie błony białkowo-lipidowe
- materiał zapasowy w postaci skrobii
- Wakuole odpowiadające za utrzymanie turgoru komórki
2
Q
Dlaczego krasnorosty i zielenice nie są zaliczane do roślin
A
Ze względu na środowisko ich życia
3
Q
Jakie są formy organizacji roślin pierwotnie wodnych?
A
Mogą być jednokomórkowe, wielokomórkowe lub kolonijne.
4
Q
Jak jest zbudowane ciało ‘roślin’ o formie wielokomórkowej
A
Ma postać plechy (nitkowata lub nibytkankowa), wyróżnia się niekiedy część łodyugo- liściokształtną oraz chwytnik.
5
Q
Jakie jest znaczenie roślin pierwotnie wodnych?
A
Tworzą fitoplankton, produkują tlen, są pokarmem dla różnych gatunków zwierząt. Ponadto liczne zielenice współtworzą porosty.
6
Q
Co wskazuje na pokrewieństwo roślin lądowych i ramienicowych?
A
- Występowanie chlorofili a i b jako podstawowych barwników fotosyntetycznych
- obecność skrobii jako materiału zapasowego
- Przebieg cytokinezy i powstawanie ścian komórkowych z udziałem wrzeciona cytokinetycznego
7
Q
Jakie są cechy środowiska wodnego?
A
- Nieograniczona dostępność wody i rozpuszczonych w niej soli mineralnych -> pobierają całą powierzchnią ciała
- zmienna ilość tlenu (uzależniona od temperatury i obecności innych organizmów)
- Ograniczona ilość światła
- Niewielkie wahania dobowe temperatury
- Duża gęstość -> nie potrzebują mechanicznego wzmocnienia
8
Q
Jak dzielimy organy roślinne
A
Na generatywne: kwiaty i owoce odpowiedzialne za procesy rozmnażania, oraz wegetatywne: łodygi, korzenie i liście zapewniające wzrost i rozwój
9
Q
Jak rośliny przystosowały się do niedoboru wody i soli mineralnych na lądzie?
A
- Wykształciły system korzeniowy - umożliwia pobieranie wody i soli mineralnych z podłoża
- Wykształciły tkanki przewodzące - sprawny transport wody i soli mineralnych w obrębie rośliny
- Wykształciły tkanki okrywające (pokryte kutykulą) nadziemne części rośliny - ograniczenie utraty wody
10
Q
Jak rośliny przystosowały się do niskiej zawartości CO2 w powietrzu?
A
- Wytworzyły aparaty szparkowe, które mogą się zamykać bądź otwierać - sprawna wymiana gazowa
- Wytworzyły dużą liczbę liści - zwiększenie powierzchni asymilacyjnej
- Powstanie przestworów międzykomórkowych tworzących sieć kanałów wewnątrz rośliny - usprawnienie transportu tlenu i dwutlenku węgla w roślinie
11
Q
Jak rośliny przystosowały się do małej gęstości powietrza i działania wiatru?
A
- Posiadają dobrze rozwinięty system korzeniowy - stabilizowanie rośliny w podłożu
- Wykształciły tkanki wzmacniające, często o zdrewniałych ścianach komórkowych - wzmocnienie i usztywnienie pędów
12
Q
Jak rośliny przystosowały się do wahań temperatury na lądzie?
A
Wykształcił tkanki okrywające - izolowanie wnętrza rośliny od wpływu niskich i wysokich temperatur
13
Q
U których organizmów występują lęgnie, a u których rodnie?
A
Lęgnie u protistów, a rodnie u roślin
14
Q
Funkcja sporopoleniny
A
Zapewnia zarodnikom odporność na wysuszanie.
15
Q
Jak dzielimy rośliny ze względu na sposób rozmnażania się?
A
Na zarodnikowe (mszaki, paprotniki) oraz nasienne (nago i okrytonasienne)
16
Q
Cechy sporofitu mszaków
A
Pokolenie krótkotrwałe, uzależnione od gametofitu, Pobiera od niego wodę z solami mineralnymi, a niekiedy produkty fotosyntezy. Składa się ze stopy, sety i zarodni
17
Q
Cechy mszaków jako plechowców
A
- Rozmnażanie płciowe uzależnione od wody
- Brak organów typowych dla roślin naczyniowych, ich odpowiednikami są łodyżki, listki i chwytniki
- Brak typowej tkanki przewodzącej - jej funkcję mogą pełnić hydroidy i leptoidy
- Niezdrewniałe ściany komórkowe
18
Q
Cechy mszaków jako organowców
A
- Wielokomórkowe gametangia
- Tkanki, np. okrywające, miękiszowe budujące gametofit wielu z nich
- Skórka pokryta kutykulą
- Zarodniki zabezpieczone przed wysychaniem sporopoleniną
19
Q
Rodzaje przemiany pokoleń
A
Heteromorficzna, izomorficzna
20
Q
Jak może przebiegać bezpłciowe rozmnażanie mszaków?
A
Wegetatywnie przez fragmentację lub rozmnóżki
21
Q
Czym jest splątek?
A
młodocianym stadium gametofitu mszaków
22
Q
Ile wici ma plemnik mszaków?
A
2
23
Q
Znaczenie mszaków
A
Tworzą torfowiska - ostoje rzadkich roślin; torf jest stosowany do produkcji nawozów; Mają zdolność do retencji wody, dzięki czemu regulują bilans wodny biocenoz leśnych (w suszy zapobiegają wysychaniu gleby, a podczas obfitych opadów gromadzą nadmiar wody)
24
Q
Wspólne cechy pozwalające na używanie nazwy ‘paprotniki’?
A
Możliwość wyodrębnienia w budowie organów wegetatywnych,
sporofit będący pokoleniem dominującym
25
Jak funkcjonuje gametofit paprotników
Przedrośle istnieje do momentu usamodzielnienia się sporofitu. Może być samożywne lub cudzożywne (symbioza z grzybami mikoryzowymi).
26
Rodzaje liści paprotników
Sporofile (liście zarodnionośne) oraz trofofile (liście asymilacyjne, określane też jako płonne). Pełniące obei funkcje sporotrofofile.
27
Czy paprotniki przyrastają na grubość?
Nie, z wyjątkiem poryblinów.
28
Osiągnięcie ewolucyjne paprotników
Wytworzenie tkanek przewodzących
29
Cechy charakterystyczne paprociowych
Liście pierzastozłożone z kupkami zarodni, korzenie przybyszowe wyrastające z węzłów podziemnej łodygi
30
Cechy charakterystyczne widłakowych
Widlaste rozgałęzienia korzeni i pędu, kłos zarodnionośny (sporofilostan) - skupienie liści zarodnionośnych, rozwój gametofitu widłakowych wymaga obecności grzyba mikoryzowego
31
Cechy charakterystyczne skrzypowych
Członowana budowa łodyg (jednorocznych nadziemnych i wieloletnich podziemnych - kłączy), korzenie przybyszowe wyrastające z węzłów podziemnej łodygi, łodyga przejmująca całkowicie funkcje asymilacyjne (w liściach nie zachodzi fotosynteza)
Pęd zarodnionośny/Pęd płonny
Płonny gromadzi substancje zapasowe w kłączu, zarodnionośny wyrasta z kłącza dzięki nagromadzonym substancjom
32
Jak rozróżnić paprotniki jednakozarodnikowe od różnozarodnikowych?
W kłosie zarodnionośnym znajdują się makrosporofile i mikrosporofile, dające odpowiednio makrospory i mikrospory (zarodniki), które kiełkują wytwarzając przedrośla męskie i żeńskie.
U jednakozarodnikowych jest jeden typ zarodnika kiełkującego w przedrośle
33
Znaczenie paprotników
Ze szczątków karbońskich paprotników powstały złoża węgla kamiennego, stanowią środowisko życia wielu zwierząt i są dla niektórych pożywieniem, niektóre wykazują właściwości lecznicze
34
Jak zbudowana jest epiderma?
Jej komórki zazwyczaj nie mają chloroplastów, ich ściany zewnętrzne są grubsze i poryte kutyną. Kutyna tworzy kutykulę.
35
Cechy roślin nasiennych
1. Wytwarzanie nasion
2. Wykształcanie kwiatu
3. Wytwarzanie zalążka
4. Uniezależnienie procesu zapłodnienia od wody
36
Jaka jest funkcja nasion?
Są to organy przetrwalne rośliny, które biorą udział w rozprzestrzenianiu się gatunku
37
Czemu służy kwiat?
Jest to organ generatywny służący do rozmnażania płciowego
38
Czym z morfologicznego punktu widzenia jest kwiat?
Jest to skrócony i przekształcony pęd o ograniczonym wzroście, stanowiący skupienie liści zarodnionośnych i płonnych.
39
Czego odpowiednikiem u paprotników jest kwiat?
Kłosa zarodnionośnego (sporofilostanu)
40
Czym jest zalążek?
Przekształconym makrosporangium, żeńskim organem rozmnażania
41
Co przekształca się w nasienie?
zalążek
42
Skąd bierze się nazwa nagozalążkowe?
Stąd, że zalążki tych roślin, ani nasiona, nie są okryte żadnymi dodatkowymi osłonkami
43
Jaki typ kwiatów, ze względu na płciowość wytwarzają nagonasienne?
Jednopłciowe kwiaty
44
Charakterystyka kwiatu żeńskiego sosny
Składa się z łuski wspierającej i łuski nasiennej (owocolistka). U jego podstawy znajdują się dwa nagie zalążki zbudowane z ośrodka i jednej osłonki. W jego szczytowej części znajduje się otwór - okienko.
45
Jak powstaje gametofit żeński?
Komórka macierzysta makrospor dzieli się mejotycznie, w wyniku podziału powstają 4 makrospory (zarodniki), z czego trzy zamierają. A czwarta daje początek gametofitowi żeńskiemu - dzieli się mitotycznie
46
Jakie jest położenie rodni nagonasiennych względem okienka?
Znajdują się tuż przy nim
47
Jak zbudowany jest kwiat męski sosny?
Składa się z pręcików (mikrosporofili). U podstawy pręcika znajdują się dwa woreczki pyłkowe (mikrosporangia), w których w wyniku mejozy powstają ziarna pyłku (mikrospory).
48
Jaka jest różnica między makrosporami a mikrosporami?
Mikro są otoczone sporopoleniną chroniącą je przed wysychaniem w środowisku zewnętrznym
49
Jak powstaje gametofit męski?
W wyniku podziałów mitotycznych ziarna pyłku. Jest zbudowany z komórek przedroślowych (jednej lub dwóch): dużej wegetatywnej i mniejszej generatywnej. Z generatywnej powstają dwie nieruchome komórki plemnikowe, a z wegetatywnej łagiewka pyłkowa. Gametofit męski = dojrzałe ziarno pyłku
50
Znaczenie nagozalążkowych
Pożywienie i schronienie dla zwierząt, rośliny ozdobne, produkcja materiałów meblarskich i budowlanych
51
Jaka jest cecha charakterystyczna kwiatu okrytonasiennych?
Słupek
52
Jak powstaje słupek?
Tworzy się w wyniku zrośnięcia owocolistków.
53
Czym jest owocolistek?
Makrosporofilem
54
Czym przejawia się jednopłciowowść (rozdzielnopłciowość) okrytonasiennych?
Kwiaty męski zawierają wyłącznie pręciki, a kwiaty żeńskie wyłącznie słupek lub słupki
55
Jaka jest funkcja okwiatu?
Chroni pręciki i słupki
56
Jakie są części okwiatu?
Płatki korony i działki kielicha
57
Jaka jest różnica między pręcikiem nago- a okrytonasiennych?
Nago- ma u swojej podstawy dwa woreczki pyłkowe, a okryto- ma główkę, w której można wyróżnić dwa pylniki z których każdy zawiera dwa woreczki pyłkowe
58
Jak określimy pręciki i woreczki pyłkowe?
Mikrosporofile/mikrosporangia
59
Charakterystyka gametofitu męskiego okrytonasiennych
Rozwija się z ziarna pyłku (mikrospory), składa się z komórki wegetatywnej i k. generatywnej = dojrzałe ziarno pyłku
60
Krótka charakterystyka gametofitu żeńskiego
Jest to woreczek zalążkowy (przedrośle żeńskie), rozwijające się z jednej z czterech makrospor
61
Z jakich komórek składa się gametofit żeński?
Z antypodów (trzy jądra), komórki centralnej (dwa jądra) i aparatu jajowego (trzy jądra) od strony okienka.
62
Dlaczego samozapylenie jest niekorzystne?
Ponieważ ogranicza możliwość rekombinacji genów.
63
Na czym polega obcopylność?
In. zapylenie krzyżowe, polega na przeniesieniu ziaren pyłku z pręcików kwiatu jednej rośliny na słupek kwiatu innej rośliny tego samego gatunku.
64
Wymień cztery sposoby ochrony przed samozapyleniem
Samosterylność, przedsłupność, przedprątność, heterostylia
65
Na czym polega samosterylność?
Zapylenie własnym pyłkiem nie prowadzi do wytworzenia nasion, np. ze względu na zahamowanie rozwoju łagiewki pyłkowej
66
Na czym polega zróżnicowanie czasu dojrzewania słupków i pręcików?
W przedsłupności słupki dojrzewają wcześniej niż pręciki, w przedprątności na odwrót
67
Na czym polega heterostylia?
Powstają dwa rodzaje słupków: u jednych osobników krótkie (wysoko położone pręciki), a u innych długie (nisko położone pręciki)
68
Z czego składa się nasienie? [nasiono??]
Z tkanki odżywczej, łupiny nasiennej i zarodka
69
Z czego powstaje owocnia?
ze ściany zalążni
70
Z czego powstaje łupina nasienna?
z osłonek zalążka
71
Czym jest obielmo?
Jest to zachowany ośrodek zalążka
72
Z czego korzystają nasiona bezbielmowe
Funkcję bielma przejmują liścienie
73
Jak podzielimy owoce?
Na mięsiste/suche/zbiorowe/owocostany
74
Cecha owoców mięsistych
Mają mięsistą i soczystą owocnię
75
Cecha owoców suchych
Mają skórzastą lub zdrewniałą owocnię
76
Jak powstają owoce zbiorowe + przykład
Truskawka. Owoce te powstają z wielu zalążni jednego wielosłupkowego kwiatu
77
Jak powstają owocostany
z przekształcenia całych kwiatostanów
78
Przystosowanie do zoochorii
Wyrostki, haczyki i kolce umożliwiające przyczepianie się do sierści i piór zwierząt
79
Przystosowanie do anemochorii
Drobne, lekkie lub zaopatrzone w aparaty lotne umożliwiające im przebywanie w powietrzu i przemieszczanie się na znaczne odległości.
80
Przystosowanie do hydrochorii
Nie nasiąkają wodą i mają zwykle stwardniałą owocnię oraz tkankę powietrzną
81
Znaczenie okrytozalążkowych
Producent materii organicznej, produkcja tlenu, pokarm i schronienie dla zwierząt
82
Rola wody w roślinie
1. Substrat fotosyntezy
2. Środowisko dla przebiegu reakcji
3. Utrzymuje turgor komórek i tkanek
4. Rozpuszczalnik wielu substancji
5. Chroni przed przegrzaniem w wyniku nadmiernego nasłonecznienia - termoregulacja
83
Jak pobierane są sole mineralne przez roślkinę?
Korzenie pobierają składniki mineralne w postaci jonów z roztworu glebowego. Są one rozpuszczone w wodzie.Transport może również zachodzić na zasadzie transportu aktywnego, dzięki białkom nośnikowym w błonach komórkowych włośników.
84
Czym jest potencjał wody?
Stanowi on miarę zdolności komórki do pobierania lub oddawania wody na zasadzie osmozy.
85
Co umożliwia utrzymanie słupa wody w roślinie?
Siły kohezji - przyciągania między cząsteczkami wody i adhezji - przylegania cząsteczek wody do ścian cewek lub naczyń
86
Jak transpiracja utrzymuje przepływ wody w roślinie?
Parowanie wody powoduje jej ubytek, a więc umożliwia utrzymanie różnicy potencjału i w konsekwencji przepływ wody przez roślinę.
87
Dlaczego wczesną wiosną roślina korzysta z aktywnego mechanizmu pobierania wody?
Gdyż nie działa jeszcze siła ssąca transpirujących liści.
88
Na czym polega parcie korzeniowe?
Komórki korzenia aktywnie pobierają sole mineralne i transportują je do elementów przewodzących drewna.. Roztwór wypełniający komórki korzenia i elementy przewodzące drewna osiąga wyższe stężenie niż roztwór glebowy. Powoduje to osmotyczny napływ wody do korzenia i jej tłoczenie do drewna. Tworzy się tam ciśnienie - parcie korzeniowe - tłoczące wodę w górę. Przejawem parcia korzeniowego jest gutacja - wiosenny płacz roślin.
89
Z czego składa się kanał apoplastyczny i co transportuje?
Przebiega wzdłuż ścian komórkowych - głównie woda
90
Z czego składa się kanał symplastyczny i co transportuje?
Przebiega przez protoplasty połączone plasmodesmami. Głównie sole mineralne
91
Co pozwala na transport soli mineralnych z korzeni do liści?
Są transportowane wraz z wodą przez elementy przewodzące dzięki transpiracji, parciu korzeniowemu i właściwościom tkanki przewodzącej.
92
Jak wygląda droga transportu wody przez tkanki liścia?
Wiązki przewodzące -> komórki miękiszu -> aparaty szparkowe
93
Funkcje transpiracji
1. Wpływa na pobieranie i transport wody z solami mineralnymi (wytworzenie siły ssącej liści)
2. Umożliwia wymianę gazową
3. Chroni roślinę przed przegrzaniem
94
Jaki jest mechanizm transpiracji kutykularnej?
Intensywność transpiracji zależy od grubości kutykuli, która jest nieprzepuszczalna dla wody, ale może ją wchłaniać i pęcznieć. Jeśli ilość wody będzie odpowiednio duża, zostanie ona wyparowana z powierzchni rośliny. Transpiracja ta zachodzi przez zewnętrzną powierzchnię liścia, przez skórkę pokrytą kutykulą.
95
Wymień czynniki wewnętrzne wpływające na transpirację szparkową.
Związane z budową rośliny: wielkość liści, liczba i rozmieszczenie aparatów szparkowych
96
Wymień czynniki zewnętrzne wpływające na transpirację szparkową i ich wpływ na jej intensywność
1. Temperatura - zwiększa intensywność, gdyż zmniejsza wilgotność powietrza
2. Wiatr - usuwa wilgotne powietrze z bliskiego otocznia liści
3. Dostępność wody - spadek turgoru powoduje zamknięcie aparatów szparkowych
97
Jak komórki szparkowe zwiększają swój turgor?
Aktywnie pobierają jony potasu (oraz wykorzystują jony jabłczanowe)
98
Różnica między transpiracją szparkową a przetchlinkową
Przetchlinki nie są w stanie zmieniać swojej szerokości przez co niemożliwe jest regulowanie intensywności tego rodzaju transpiracji
99
Trzy rodzaje więdnięcia
1. Przejściowe - powrót do normalnego stanu następuje w nocy, bo wtedy zmniejsza się transpiracja
2. Trwałe - przywrócenie turgoru następuje w wyniku dostarczenia odpowiedniej ilości wody
3. Nieodwracalne - prowadzi do śmierci rośliny
100
Scharakteryzuj bilans wodny
Powinien on być zrównoważony - roślina pobiera tyle wody, ile potrzeba, by zrównoważyć jej zużycie na własne potrzeby z utratą w wyniku transpiracji. Bilans może być też dodatni/ujemny
101
Na jakiej zasadzie zachodzi transport substancji odżywczych w roślinie?
Na zasadzie transportu aktywnego (odbywa się wbrew różnicy stężeń): najpierw z donorów do elementów przewodzących łyka, a potem do akceptorów.
102
Wymień etapy ontogenezy roślin
1. Stadium wegetatywne
a) wzrost i rozwój zarodkowy
b) kiełkowanie nasion
c) wzrost wegetatywny
2. Stadium generatywne
a) kwitnienie
b) owocowanie
3. Starzenie się i obumieranie rośliny
103
Jak określamy stan spoczynku nasion?
Życie utajone - anabioza
104
Jakie są przyczyny spoczynku względnego?
Brak warunków do kiełkowania: niedostatek wody, nieodpowiednia temperatura. Przerwanie spoczynku następuje w optymalnych warunkach środowiska.
105
Jakie są przyczyny spoczynku bezwzględnego?
Wynika z braku gotowości nasienia do kiełkowania. Może być spowodowany działaniem inhibitorów wzrostu, niedojrzałością zarodka lub nieprzepuszczalnością łupiny nasiennej dla wody i gazów
106
Wymień trzy fazy kiełkowania
Pęcznienie/kataboliczna/anaboliczna
107
Na czym polega faza pęcznienia w kiełkowaniu?
Na pochłanianiu dużej ilości wody. Nasiona pęcznieją, a intensywność oddychania tlenowego gwałtownie wzrasta.
108
Na czym polega faza kataboliczna w kiełkowaniu?
Na hydrolizie substancji zapasowych tkanki odżywczej przez co stają się one przyswajalne dla zarodka.
109
Na czym polega faza anaboliczna w kiełkowaniu?
Na syntezie nowych składników komórki
110
Czym charakteryzuje się kiełkowanie nadziemne?
W kiełkowaniu epigeicznym szybko wzrasta część podliścieniowa łodygi (hipokotyl), przez co liścienie z zawiązkiem pędu zostają wyniesione na powierzchnię gleby.
111
Czym charakteryzuje się kiełkowanie podziemne?
W kiełkowaniu hipogeicznym intensywnie wzrasta część nadliścieniowa łodygi (epikotyl) przez co liścienie pozostają w glebie.
112
Jaka jest funkcja korzenia zarodkowego?
Dzięki niemu młoda roślina jest umocowana w podłoży i może pobierać niezbędną do dalszego wzrostu wodę z solami mineralnymi.
113
Co jest podstawą różnicowania tkanek i organów w określonym porządku?
Biegunowość rośliny - istnienie bieguna korzeniowego i pędowego.
114
Podaj wadę i zaletę rozmnażania wegetatywnego
Osobniki potomne mają identyczny zestaw genów jakr roślina macierzysta, co może być przeszkodą w adaptacji do zmieniających się warunków środowiska./zapewnia szybkie rozprzestrzanianie się gatunku
115
Jaki jest czynnik wewnętrzny wpływający na kwitnienie?
Osiągnięcie właściwego wieku i rozmiarów przez roślinę
116
Jakie są czynniki zewnętrzne wpływające na kwitnienie
1. Temperatura
| 2. Długość dnia i nocy
117
Czym jest okres krytyczny?
Jest to okres, w którym roślina jest najbardziej wrażliwa na niedobór wody. Dla dwuliściennych jest to faza kwitnienia, a dla uprawnych jednoliściennych faza strzelania w źdźbło (wydłużania łodygi) oraz kłoszenia (wytwarzania kwiatostanów
118
Jak temperatura wpływa na kwitnienie roślin
Pobudzający wpływ niskich temperatur (0-10) to wernalizacja. --> generalnie zima, na skutek niskich temperatur jest rozkładany kwas abscysynowa (ABA)
119
Co jest miejscem odbioru bodźca termicznego?
Komórki stożka wzrostu pędu
120
Co jest miejscem odbioru bodźca świetlnego?
Liście, zawierające niebieskozielony barwnik fitochrom.
121
Omów wpływ długości dnia i nocy na rośliny
Reakcje roślin na czas trwania okresów światła i ciemności to fotoperiodyzm, a sam okres to fotoperiod.
Ze względu na fotoperiodyzm rośliny dzielimy na:
1. RKD
2. RDD
3. RN - rośliny neutralne, niewrażliwe na długość nocy
122
Jak przekształcają się w siebie i jak działają fitochromy?
P660 -> P730 pod wpływem światła czerwonego w dzień, stymulacja kwitnienia RDD;
P730 -> P660 noc i światło podczerwone, P730 stymuluje RKD hamuje RDD;
P730 jest formą fizjologicznie aktywną
123
Jak dzielimy rośliny ze względu na owocowanie?
Monokarpiczne - kwitną i wytwarzają owoce raz w ciągu swojego życia
Polikarpiczne - wiele razy w ciągu życia kwitną i wytwarzają owoce
124
Funkcje auksyn
1. Stymulują wzrost elongacyjny
2. Powodują powstawanie owoców partenokarpicznych
3. Powodują wystąpienie zjawiska dominacji wierzchołkowej
- ------------------------------------------------------------------
4. Odpowiadają za ukorzenienie sadzonek
5. Stoją za ruchami topicznymi
6. Przyczyniają się do tworzenia zawiązków korzeni bocznych i przybyszowych
125
Czym są owoce partenokarpiczne
Powstają bez zapłodnienia kwiatów, nie posiadają nasion
126
Funkcje giberelin
1. Powodują wzrost elongacyjny
2. Przyspieszają kiełkowania
3. Przywracają normalny wzrost karłowatym odmianom roślin
4. Indukują zakwitanie RDD
127
Funkcje cytokinin
1. Stymulują podziały komórkowe
2. Pobudzają kiełkowanie nasion
3. Powodują zmianę dominacji wierzchołkowej
4. Opóźniają procesy starzenia się tkanek
- -----------
5. Mogą powodować odmładzanie części roślin u których wystąpiły objawy starzenia się, np. pożółkły liście
128
Funkcja inhibitorów wzrostu
1. Powodują zmykanie się szparek
2. Indukują przejście roślin w stan spoczynku
3. Hamują kiełkowanie nasion
129
Funkcja etylenu
1. Pobudza dojrzewanie owoców
2. Prowadzi do opadania liści i owoców
3. Przyspiesza temp starzenia się rośliny
130
Jak dzielimy ruch roślin ze względu na ich mechanizm?
Na wzrostowe - spowodowane różnym tempem wzrostu przeciwległych ścian organu lub jego części
Na turgorowe - związane ze zmianami turgoru komórek
131
Jakie są różnice między tropizmami na nastiami?
Tropizmy - ruchy zazwyczaj wzrostowe, będące reakcją na działający kierunkowo bodziec zewnętrzny - są dodatnie lub ujemne. Kierunek ruchu zależy od kierunku działania bodźca
Nastie - zazwyczaj ruchy turgorowe, będące reakcją na nieukierunkowany bodziec zewnętrzny. Reakcja jest niezależna od kierunku działania bodźca. Nastie są zazwyczaj przejściowe i odwracalne.
132
Wymień tropizmy
```
Nazwa/bodziec
Foto - światło różnego pochodzenia
Chemo - substancja chemiczna
Geo - siła grawitacji
Helio - światło słoneczne
Tigmo - bodziec mechaniczny
Termo - różnica temperatury
Hydro - woda
```
133
Wymień nastie
```
Nazwa/bodziec
Nykty - dobowy rytm dnia i nocy
Termo - temperatura
Sejsmo - bodziec mechaniczny
Foto - światło
Chemo - substancja chemiczna
```
134
Wyjaśnij mechanizm stojący za fototropizmem
Auksyny gromadzą się po zacienionej stronie organu, przez co następuje wzrost elongacyjny komórek tej strony pędu, a przez to wygięcie się pędu w stronę światła.
Korzeń wygina się w stronę przeciwną do kierunku padania światła (fototropizm ujemny). Reakcja korzenia jest spowodowana zgromadzeniem auksyn po zacienionej jego stronie, gdzie hamują one wzrost elongacyjny komórek. Dlatego przeciwna strona korzenia się wydłuża, dlatego korzeń wykazuje fototropizm ujemny.
Stosunkowo duże stężenie pobudza wzrost komórek pędu i hamuje wzrost komórek korzenia.
135
Scharakteryzuj geotropizm roślin
Korzeń wykazuje geotropizm dodatni (rośnie w kierunku działania siły grawitacji), a pęd geotropizm ujemny (rośnie w kierunku przeciwnym)
136
Wyjaśnij mechanizm tigmotropizmu
Bodziec mechaniczny (ucisk wywierany na roślinę przez podporę) powoduje gromadzenie auksyn po stronie przeciwnej od strony podrażnionej, co skutkuje wyginaniem się wąsa czepnego dookoła podpory.
137
Jak roślina pobiera wodę w nocy?
W nocy prawie nie zachodzi transpiracja. Działa wtedy parcie korzeniowe, w wyniku którego może zostać dostarczona do liści większa ilość wody niż są w stanie wytranspirować, co jest przyczyną gutacji
138
Jaka jest funkcja kohezji w słupie wody?
Kohezja w słupie wody umożliwia podciąganie słupa bez rozerwania cząsteczek wody, powstaje w wyniku wiązań wodorowych
139
Jaka jest funkcja adhezji w słupie wody?
adhezja w słupie wody do hydrofilowych ścian komórkowych ksylemu (również wiązania wodorowe) pomaga kompensować siłę grawitacji
140
Dlaczego aparaty szparkowe muszą mieć możliwość zamykania się?
Szparki, w przeciwieństwie do przetchlinek, muszą mieć zdolność do zamykania się, gdyż transpiracja jest intensywniejsza z powierzchni liści niż z pni roślin drzewiastych. Jest to spowodowane większym stosunkiem powierzchni do objętości w liściach. (czyli rośliny tracą wodę przez ten stosunek, ale mogą lepiej absorbować CO2). Zamykanie i otwieranie szparek umożliwia zachowanie równowagi między utrzymaniem wody a wymaganiami fotosyntezy.
141
Jaki są wady i zalety zamykania szparek w nocy?
Szparki są zamknięte w ciągu nocy, co chroni roślinę przed utratą wody gdy nie zachodzi fotosynteza. Odpowiadają one również za pobieranie CO2, więc kiedy się zamykają spada wydajność fotosyntezy
142
Dlaczego transpiracja pełni funkcję termoregulacyjną i jaka jest tego zaleta?
Transpiracja pochłania energię cieplną, chroni więc liść przed przegrzaniem, które mogłoby prowadzić do denaturacji białek enzymatycznych
143
Co może być zarówno akceptorem jak i donorem cukrów i kiedy?
Organy spichrzowe mogą być donorem (wiosna) lub akceptorem cukrów (lato), które są szczególnie potrzebne wierzchołkom korzenia do celów energetycznych i wzrostu. Akceptorami są m.in owoce.
144
Jaka jest funkcja owocni?
Owocnia chroni nasiona [przed czym?] i ułatwia ich rozsiewanie przez wiatr (ściany owocni posiadają wyrostki, haczyki i kolce) lub zwierzęta (stanowi dla nich wartościowy pokarm)
145
Dlaczego słupek ma długą szyjkę, choć wiąże się to z koniecznością transportu k.plemnikowej?
Długie szyjki łupka pozwalają wyeliminować genetycznie gorsze ziarna pyłku, niezdolne do wytworzenia wystarczająco długiej łagiewki pyłkowej
146
Kiedy rozmnażanie bezpłciowe może być korzystne?
Rozmnażanie bezpłciowe może być korzystne, jeśli roślina jest świetnie przystosowana do stabilnego środowiska, w którym żyje.
147
Dlaczego etiolacja jest korzystna dla siewki?
Etiolacja jest korzystna dla siewki, gdyż dzięki przeznaczeniu energii na wydłużanie łodygi roślina zwiększa prawdopodobieństwo, że jej pęd przebiję się przez powierzchnię gleby zanim zostaną wyczerpane rezerwy pokarmowe.
148
Jakie jest znaczenie tworzenia warstwy odcinającej przez etylen?
Odcinanie liści zapobiega odwodnieniu w czasie gdy spada dostępność wody dla korzenia - etylen
149
"Jedno zepsute jabłko zepsuje cały ich koszyk" - powiedzenie jest prawdą, gdyż?
powiedzenie jest prawdą, gdyż wytwarzany etylen będzie powodował przyspieszenie dojrzewania innych jabłek.
150
Co się dzieje z bilansem wodnym rośliny w środowisku hipertonicznym?
a) zahamowanie pobierania wody
| b) oddawanie wody do roztworu glebowego
151
Jak roślina reaguje na suszę?
* zmniejszenie transpiracji (zamykanie aparatów w wyniku utraty turgoru i działania IAA, więdnięcie)
* zwijanie liścia w wyniku więdnięcia ogranicza fotosyntezę
* rozwijają się tylko korzenie położone w warstwach gleby, które zachowały wilgotność (bo wzrost wydłużeniowy)
152
Co dzieje się z rośliną w warunkach dużej temperatury?
duża temperatura: transpiracja pozwala na termoregulacją, ale jak jednocześnie dochodzi do dużych strat wody. Więc rośliny zamykają aparaty szparkowe, ale nie mogą się wtedy ochłodzić
153
Co dzieje się z rośliną wa warunkach zalania?
zatopienie wody też nie jest fajne, bo gleba jest pozbawiona przestworów dostarczających tlen do korzenia (przystosowanie: korzenie powietrzne); niektóre rośliny reagują etylenem, który indukuje apoptozę komórek miękiszu, przez co powstają komory powietrzne doprowadzające tlen do zatopionych korzeni)
154
Co odbiera bodziec grawitacyjny w korzeniu?
Czapeczka
155
Warunki optymalne dla rozwoju siewek
* oświetlenie
* temperatura
* wilgotność
156
Jakie przystosowanie w budowie anatomicznej liści jest adaptacją do dużego nasłonecznienia i dlaczego?
mniejsze liście przy dużym słońcu - ograniczenie transpiracji
157
Dlaczego w aparatach szparkowych mogą być chloroplasty?
chloroplasty w aparatach szparkowych służą wytworzeniu substratu oddychania tlenowego, dzięki czemu powstaje ATP do aktywnego transportu jonów
158
Jakie czynniki powodują suszę fizjologiczną?
zasolenie gleby
brak liści (nie działa siła ssąca)
zamarznięta woda w glebie
159
O co konkurują rośliny?
* światło
* woda
* sole mineralne
* przestrzeń
160
Cechy sklerofitów
* gruba kutykula
* wielowarstwowa skórka
* aparaty szparkowe w zagłębieniach skórki
* włoski ograniczające transpirację
161
Dlaczego samozapłodnienie u paprotników jest czasem korzystne?
samozapłodnienie jest czasem korzystne, ze względu na to, że bliskość gametofitów sprzyja przedostaniu się plemników do rodni. Jest to istotne, nawet za cenę samozapłodnienia. A samozapłodnienie jest ceną za dwupienność
162
Mszaki są analogiem czy homologiem do innych grup roślin?
* mszaki są analogiczne do innych grup roślin, bo nie należą do roślin naczyniowych
163
Cechy kwiatu rośliny wiatropylnej
* zredukowany okwiat by nie bronić dostępu do słupka
* pręciki poza okwiatem by ułatwić wysypywanie pyłku
* duża ilość pyłku kompensuje losowe rozprzestrzenianie przez wiatr;
* lekki i sypki pyłek; wiatropylne są np. brzoza i topola
164
Jakie jest znaczenie redukcji gametofitu?
Miniaturyzacja gametofitu nasiennych umożliwia jego ochronę w obrębie sporofitu (np. przed wyschnięciem)
165
Jakie jest znaczenie uniezależnienia zapłodnienia od wody?
Uniezależnienie zapłodnienia od wody -> możliwość przenoszenia ziarna pyłku na duże odległości
166
Jakie jest znaczenie przejścia roślin na zoochorię?
Powoduje, że zapylenie jest bardziej ukierunkowane niż zależne od wiatru zapylenie u większości nagozalążkowych
167
Jakie jest znaczenie podwójnego zapłodnienia?
Podwójne zapłodnienie może pełnić funkcję synchronizacji rozwoju zapasów (tkanki odżywczej, bielma) z rozwojem zarodka - zapobieganie marnotrawieniu związków pokarmowych, gdyby nie doszło do zapłodnienia k jajowej. Tzn. bielmo rozwinie się tylko tam, gdzie doszło do zapłodnienia.
168
Jakie jest znaczenie posiadania przez gatunek rośliny konkretnego gatunku zapylacza?
wyspecjalizowany zapylacz = większość pyłku przenoszona jest na kwiaty tego samego gatunku
169
Jaka jest funkcja łupiny nasiennej?
łupina nasienna chroni przed wyschnięciem i uszkodzeniami mechanicznymi
170
Dlaczego rośliny wytwarzają dużą liczbę nasion?
Siewka jest bardzo krucha i narażona na roślinożerców lub patogeny. Wytworzenie dużej liczby nasion kompensuje mniejsze prawdopodobieństwo przeżycia siewki.
171
Z jakiej struktury wytwarzają się nasiona, a z jakiej owoce?
* Nasiona rozwijają się z zalążka, a owoc to dojrzała zalążnia
172
Ploidalność bielma pierwotnego
bielmo pierwotne powstaje przed podziałem, jest więc haploidalne;
173
Jakie są funkcje bielma pierwotnego?
funkcja: tkanka odżywcza, wytwarzanie komórek jajowych jako gametofit
174
Jaka jest ploidalność obielma?
obielmo jest 2n, bo stanowi makrosporangium (2n), a to z kolei bierze się z 2n sporofitu
175
Jak rozpoznać kwiat jedno- lub dwuliściennych
3,4,5 - dzielne - krotność elementów kwiatu, np. pręcików, płatków, działek kielicha - odróżnienie jedno- i dwuliściennych
176
Jakie są funkcje przyrostu wtórnego?
* większy rozmiar rośliny -> wygrywa konkurencję o światło
* gruba warstwa drewna -> wzmocnienie rośliny
* wieloletniość -> bez przyrostu są 1 lub 2-letnie, gdyż np. nie wytwarzają korka
177
Kiedy transport wody przez komórki jest optymalny?
* naczynia są wąskie
| * brak przeszkód pod drodze (np. ścian poprzecznych)
178
Porównaj rurki sitowe i komórki sitowe
Rurki sitowe - zanik większości organelli (przez co transport wody zachodzi sprawniej), występują k. przyrurkowe
Komórki sitowe - nie występują przy nich k. przyrurkowe, mają organella
179
Jak określamy że tkanka jest żywa?
Ma jądro komórkowe
180
Jak znajdujemy miękisz gąbczasty na rysunku?
blisko palisadowego, epiderma na rysunku
181
Jak znajdujemy miękisz powietrzny na rysunku?
rośliny wodne, brak aparatów szparkowych na rysunku
182
Jak znajdujemy kolenchymę na rysunku?
żywa, nierównomierne zgrubienia
183
Jak znajdujemy sklerenchymę na rysunku?
martwa, równomierne zgrubienia
184
Dlaczego komórki roślinne nie mają cholesterolu?
rośliny nie mają cholesterolu, gdyż ściana komórkowa zapewnia im usztywnienie, zaś w grzybach jest ergosterol bo taka ich uroda
185
Dlaczego rośliny nie mają lizosomów?
rośliny nie mają lizosomów, bo nie mogą prowadzić endocytozy ze względu na obecność ściany komórkowej
186
Dlaczego komórki roślinne mają wakuolę (funkcja inna niż turgor)?
w komórkach roślinnych jest wakuola, która stanowi worek na śmieci, gdyż rośliny nie są zdolne do egzocytozy
187
Jaka jest funkcja martwych włosków na liściach?
martwe - ograniczają transpirację, "odstraszają" roślinożerców
188
Jaka jest funkcja żywych włosków na liściach?
* zwiększają powierzchnię parowania rośliny (co wiąże się z utratą wody)
189
Jakie pierwiastki są niezbędne do syntezy chlorofilu?
N i Mg
190
Jakie rośliny zaliczymy do jednoliściennych?
Trawy (w tym zboża), niektóre cebulowe
191
Dlaczego rośliny zwiększają swoje rozmiary?
Rośliny zwiększały swoje rozmiary wygrywając konkurencję o światło
192
Dlaczego liście i łodygi są lepszym przystosowaniem niż organy mszaków?
Liście i korzenie zwiększają powierzchnię czynną w porównaniu do ryzoidów i listków
193
W jakiej tkance występuje lignina i jaka jest jej funkcja?
Lignina zwiększa wytrzymałość mechaniczną cewek ksylemu. Występuje też w sklerenchymie
194
Jaka jest przewaga systemu palowego nad wiązkowym?
Palowy system korzeniowy wnika w glebę głębiej niż wiązkowy
195
Jaka jest różnica między włośnikiem a korzeniem bocznym?
włośnik jest jednokomórkowy, a korzeń boczny wielokomórkowy
196
Jakie jest znaczenie dominacji wierzchołkowej?
dominacja wierzchołkowa jest adaptacją ułatwiającą roślinom dostęp do światła
197
Jaka jest przewaga liści złożonych?
liście złożone: ograniczenie zakażenia patogenami (bo ograniczy się ono np, do jednego listka); pozwala liściom wytrzymywać silny wiatr bez większych uszkodzeń
198
Funkcja merystemów interkalarnych
merystemy interkalarne - dzięki nim roślina odrasta, gdy jej szczytowy odcinek (podr)/górna część blaszki liściowej (campbell) zostanie zjedzona przez zwierzęta
199
Czym różni się drewno wiosenne od jesiennego?
Drewno wczesne - na wiosnę - cienkie ściany i duże światło, co maksymalizuje ilość wody dostarczanej do powstających nowych liści. Drewno późne - lato, jesień - grubościenne komórki, które transportują mniej wody, ale w większym stopniu wzmacniają łodygę.
200
Jaki mechanizm stoi za obumieraniem komórek korka?
komórki korka odkładają w swojej ścianie suberynę, co prowadzi do ich zamierania
201
Jaka jest przewaga wzrostu elongacyjnego?
Rosnące komórki roślin zwiększają swoją objętość przez pobieranie wody - to pozwala roślinie szybko i ekonomicznie (bez zużycia dużo energii jak k. zwierzęce syntetyzujące związki organiczne wypełniające cytoplazmę) rosnąć.
202
Dlaczego liście traw są ułożone pionowo?
Liście rosnące pionowo nie mają zróżnicowanego miękiszu, bo zbierają energię słoneczną w równym stopniu po obu stronach liścia (35.3), np u traw (jednoliścienne). Gdyby liście traw były ułożone poziomo, górna część liścia byłaby wystawiona na zbyt intensywne światło, co prowadziłoby do uszkodzeń liścia i obniżenia wydajności fotosyntezy
203
Dlaczego komórki roślinne mogą być zaatakowane przez wirusy mimo nieuszkodzonej ściany komórkowej?
Ściana komórkowa komórek roślinnych zawiera jamki, które umożliwiają kontaktowanie się komórek poprzez plasmodesmy. Wirusy mogą wykorzystać te struktury do rozprzestrzeniania się w roślinie mimo nieuszkodzonej ściany komórkowej.
204
Dlaczego przestwory komórkowe miękiszu gąbczastego są szczególnie duże w pobliżu aparatów szparkowych?
Zapewnia intensywną cyrkulacją gazów niezbędnych w procesach oddychania i fotosyntezy, a także stwarza optymalne warunki transpiracji.
